براساس خبرهای منتشر شده ۴۰۰۰ نفرازکارگران کوره پزخانه های وایگان شبسترازروزجمعه ۲۹ خرداد ۸۸ دراعتراض به عدم تعیین دستمزد از سوی کارفرما دست به اعتصاب زدند.کارفرما جهت مقابله وجلوگیری ازخواست اعتصاب کتتدگان با الصاق اطلاعیه در دفاترکوره خانه ها مبنی برغیرقانونی بودن اعتصاب وبرخورد با متخلفین ومجازات ۶ ماه زندان برای آنان با کمک گرفتن ازنیروی انتظامی سعی کرد اعتصاب را به شکست بکشاند.دسنمزد پیشنهادی کارفرما ۸۰۰۰ تومان وخواست کارگران۱۲۰۰۰ تومان برای هرهزار خشت بود.پس ازمذاکرات مکرر نمایندگان کارگران با کارفرماها ،کارفرماها مبلغ ۱۰۶۰۰ را پیشنهاد کردند که کارگران نپذیرفتند.دخالت نیروی انتظامی وتهدید وارعاب آنان نیزنتوانست کارگران را مجبور به عقب نشینی کند.

کارگران درمجمع عمومی خود درروز ۵شنبه ۱۱ تیرماه تصمیم گرفتند ازخروج آجرهای تولیدی ازمحوطه کارخانه جلوگیری کنند واین تصمیم را در۱۲ و ۱۳ تیرماه به اجرا گذاشتند در ۱۴ تیرماه عوامل مزدور کارفرما به اذیت وآزار کارگران وزنان وکودکان ساکن درمحوطه کوره پزخانه پرداختند که درادامه منجر به برخوردهای شدید فیزیکی شده ودهها تن ازهردو طرف روانه بیمارستان شدند.گفتنی است کارفرماها بصورت مکرر وبه منظوراعمال فشاربراعتصابیون اقدام به قطع آب وبرق کرده ویگان ویژه نیروی انتظامی نیز با حضوردرمحوطه ازتجمع کارگران جلوگیری میکرد.

سرانجام روز۱۴ تیرماه ۸۸ وپس از۱۷ روزاعتصاب ومبارزه پیگیرومتحدانه کارگران کوره پزخانه های وایگان شبستر توانستند برای هر ۱۰۰۰ خشت ۱۱۰۰۰ تومان ،پرداخت حق بیمه  وپرداخت هزینه های حمل ونقل اثاثیه کارگران ازمبدا به مقصد وبالعکس درشروع وخاتمه فصل کاروهمچنین تحویل نان یارانه ای به خانواده های کارگری را به کارفرماها تحمیل کنند.

پیروزی کارگران وخانواده هایشان درکوره پزخانه های شبستر باردیگرلزوم تشکیل مجامع عمومی واعتراض متحدانه ومبارزه پیگیررا جهت رسیدن به خواسته ها ومطالبات کارگران برجسته کرد.کارگران برای رسیدن به اهداف انسانی خود راهی بجز اتحاد وهمبستگی ندارند .مبارزات اخیرکارگران کوره پزخانه های شبستریک باردیگربه ما کارگران یادآورشد که تشکیل مجمع عمومی واتحاد مبارزاتی میتواند رمزموفقیت وپیروزی ما باشد.این اتحاد وهمبستگی درمقیاس سراسری میتواند نقطه پایانی بر بربریت و توحش نظام سرمایه درایران باشد ورفاه وخوشبختی ولغوبردگی مزدی را به ارمغان بیاورد.

مروری براعتصابات مهم کارگری درکوره پزخانه ها پس ازانقلاب ۵۷

کوره پزخانه ها در سی سال گذشته ازمراکز مهم مبارزه واعتصابات کارگری بوده است. دراین رابطه میتوان به نمونه های بارز این اعتصابات اشاره کرد. اعتصاب کارگران کوره پزخانه های آمل درسال ۵۸ اولین اعتصاب پس ازروی کارجمهوری اسلامی بود.همچنین در بین سال های ۶٠ تا ۶٢ کارگران کوره پزخانه های مراغه، قرچک و ورامین، قزوین، وایقان شبستر، و تعدادی ازکوره های دیگر برای افزایش دستمزد وتامین آب آشامیدنی اعتصاب کردند. نقطه اوج این اعتصابات سال ۶۴ بود که در تبریز کارگران حدود ١٠٠ کوره پزخانه و حدود ۴٠ کوره پزخانه در میاندوآب و بوکان در آن شرکت کردند.

بیش از ٨٠٠ کارگر شاغل در ٣٠ کوره آجرپزی قرچک ورامین در اعتراض به پایین بودن دستمزد دریافتی درخرداد ماه ۸۷ دست به اعتصاب زدند وپس از ۳۰ روز اعتصاب کارگران با توافق بر سرقیمت خشت خام، کوره های آجرپزی بار دیگر روشن شدند .در نتیجه این توافق ۳ نماینده کارگری و ۳۸ مالک کارخانه، قیمت هزار خشت خام از ۱۲۵۰۰ تومان به ۱۴ هزار تومان افزایش یافت.

در همین سال حدود سه هزار نفر از کارگران کارخانه های آجر پزی ارومیه در مناطق انهر،نازلو،قره آغاج،قطلو،دیدان در اعتراض به پایین بودن دستمزدها روز ششم خرداد ماه ۸۷ دست به اعتصاب زدند و خواهان افزایش دستمزدها شدند. دستمزد کارگران به ازای هر هزار عدد آجر ٩۵٠٠ تومان بود وآنها خواهان افزایش آن به ١۵ هزار تومان بودند.

درابتدا از ٩٠ کوره آجرپزی در ارومیه کارگران ۶٠ کوره در این اعتصاب شرکت کردند دخالت نیروی انتظامی وتهدید کارگران ازهمان ابتدای اعتصاب شروع شد .کارگران نمایندگان خود را انتخاب کردند.در۹ خرداد ۸۷ کارگران ۲۰ کوره دیگر به اعتصاب پیوستند.شمارکارگران به ۴۰۰۰ تن رسید ومبارزه برای افزایش دستمزد ابعاد گسترده تری پیداکرد درهمان روزهای نخستین اعتصاب کارفرماها با افزایش دستمزد ۵۰۰ تومان موافقت کردند اما کارگران مصر بودند که برای هر هزار آجردستمزد از۹۵۰۰ به ۱۵۰۰۰ تومان افزایش یابد.

کارفرماها با کمک نیروی انتظامی وگذاشتن نگهبان درتمامی کوره ها سعی کردند ازارتباط کارگران کوره های مختلف جلوگیری کنند که با عکس العمل کارگران روبرو شدند ونتوانستند این اقدام را به سرانجام برسانند.

در۱۲ خرداد ماه یعنی پس از ۶ روزازاعلام اعتصاب کارگران چرخ کش وقسمت بارگیری کوره ها نیزبه اعتصاب پیوستند وبدین ترتیب تمامی کوره پزخانه های ارومیه تعطیل شدند.

کارفرمایان کوره پزخانه های جاده انهرارومیه و صاحبان کارخانه های آجر پزی ممتاز یک و دو، سفال زرین خاک، کوره مجد آذربایجان، کوره ملت یک و دو، قدس اروم، فرید، کوره نور، آرارات و چند کارخانه دیگر برای مقابله با کارگران و خاموش کردن اعتصاب حمامهای کوره پزخانه ها را خاموش کردند. همچنین بارها با قطع آب وبرق وممانعت ازآمدن فروشندگان ارزاق عمومی به محل زیست کارگران تلاش کردند تا مانع ازادامه اعتصاب شوند. رفت وآمد نیروی انتظامی وایجاد جو ارعاب ووحشت وپخش شایعه دستگیری نمایندگان کارگران نیزارجمله اقدامات کارفرماها بود.

رئیس اداره کار ارومیه قربانی زاده خطاب به  نمایندگان کارگران آجر پزیها اظهارداشت"بروید سرکارتان، وگرنه میدهم نیروی انتظامی همه تان را بیرون بیاندازد."

در۱۵ خرداد اعتصاب کارگران کوره پزخانه های شبسترومیاندوآب نیزبا خواست افزایش دستمزد آغازشد.

اعتصاب کارگران کوره های آجر پزی ارومیه که از ششم خرداد ماه  با خواست افزایش دستمزدها شروع شده بود پس ازبیست روز با یورش وحشیانه نیروهای امنیتی و انتظامی به کارگران و باز
داشت ۲۶ نفر از آنان بدون رسیدن کارگران به خواستهایشان پایان یافت.

نگاهی گذرا به کار و زندگی کارگران کوره پزخانه ها

هرساله با شروع فصل بهارهزاران خانواده کارگری ازشهر وروستاهای کردستان ایران برای کاردرکوره پزخانه ها عازم شهرهای گوناگون ایران میشوند. کارسخت وطاقت فرسا با مشکلات وسختیهای بیشمارکه یادآوردوران بردگی درقرون واعصارگذشته است.

کاردر کوره پزخانه ها کنتراتی وبیش از ۱۶ ساعت در روزاست این گونه کار دربخش کشاورزی ودرکارگاههای تولیدی پوشاک نیزبسیارمعمول است کارگربه منظورکسب دستمزد بیشتربا افزایش ساعات کاروزدن ازوقت غذا خوردن واستراحت بصورت شبانه روزی کارمیکند تا بلکه بتواند مقداری ازدستمزد خود را برای فصل بیکاری پس انداز کند.برای تحصیل دستمزد بیشترخانواده کارگر بصورت گروهی و با مشارکت تمامی اعضای خانواده اعم اززن ومرد وکودکان کار میکنند. ساعات طولانی کاربدون استراحت ودرزیر تابش آفتاب گرم تابستان براستی غیرقابل تحمل است.استفاده ازواژه استثماربرای این شیوه ازکاربه هیچ وجه دربرگیرنده رنج ومشقت کارگرنیست،این سیستم نمادی ازوحشگیری عریان وبربریت سرمایه داری اسلامی علیه طبقه کارگردرایران است.

در سیستم کارکنتراتی کارگرمجبور به رقابت با خود میشود وهرروزتلاش میکند تا تولیدش بیشترازروز قبل باشد. مسائلی همچون ایمنی محل کار،کاهش ساعات کار،مرخصی،تعطیلی آخرهفته وبهبود شرایط کار درلیست مطالبات کارگران کنتراتی جایی ندارد. بنظرمیرسد این وظیفه فعالین ورهبران کارگری دراین بخش است که کاهش ساعت کاربه ۸ ساعت درروزبا دستمزد مکفی وبیمه بیکاری وارتقا امکانات بهداشتی وآموزشی را درلیست مطالبات کارگران این بخش بگنجانند.

منازل مسکونی کارگران کوره پزخانه ها درمحوطه اینگونه کارخانه ها قرارگرفته ومعمولا" به صورت ردیفهای ۱۰ تایی یا ۱۵ تایی ویا بیشتراحداث شده است .در یک  اتاق که غالبا" 12 مترمربع است گاها" تا۱۰ نفرهم زندگی میکنند.ارتفاع این اتاقها کمتراز۲ متروضخامت دیوارها بسیارکم وسقف آن چوبی است.کف اتاق سیمانی ودیوارها گچ خاک سفید است.اکثریت قریب به اتفاق این اماکن نمورومرطوب بوده وسالها ازساخت ان میگذرد.

ازآب آشامیدنی تصفیه شده وبهداشتی خبری نیست وبرای هرردیف ازمنازل ۲ یا ۳ شیرآب عمومی وجود دارد. کمبود تعداد شیرهای آب با توجه به ازدحام جمعیت کاملا" مشهود است. معمولا برای هرردیف ازاین منازل نیزتنها دو توالت وجود دارد که اغلب فاقد درهستند.حمام ها نیز بصورت عمومی وبه تعداد کم (برای هر ۱۵ تا ۲۰ خانواده) وبسیارکثیف وغیربهداشتی است واکثرا" بدون برق وبا شیشه های شکسته وفاقد دوش و… این حمامها فقط روزهای ۵ شنبه وجمعه روشن میشوند ومشکلات بهداشتی این گونه اماکن را افزایش میدهند.فاضلاب این حمامها درنزدیکی منازل ودرفاصله ای چند ده متری به داخل چاههای روباز سرازیرمیشود. زباله های اماکن مسکونی توسط خود کارگران جمع آوری میشود.دراین اردوگاههای کارکه غالبا" درخارج از شهرها قرارگرفته اند درمانگاه ومراکزدرمانی وجود ندارد وبیماران با تقبل هزینه های سنگین برای درمان باید به مراکزدرمانی شهرهای نزدیک مراجعه کنند.

درکارخانه های آجرپزی بطورمتوسط از ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر به کاراشتغال دارند.مشاغل موجود دراین کوره ها شامل قالبدار،چرخ کش،کوره چین، کوره سوز،قرمزدار وانبارزن است.کاردرکوره ها معمولا فصلی بوده وازابتدای فروردین ماه شروع شده وتا سردشدن هوا ادامه دارد.

قالبدار:کارش تولید خشت خام است که توسط قالبهای ۴یا ۵ خانه ای انجام میشود،هرقالبداری با توجه به توانایی وشرایط جسمانی دریک شیفت کاری که ازساعت ۴ صبح شروع میشود وتا ۸شب ادامه دارد از۲۰۰۰تا ۳۰۰۰ عدد خشت خام تولید میکند.پس ازحدود ۱۰ ساعت خشتهای تولیدی را جمع آوری کرده وروی هم میچینند.دستمزد کارگران قالبداربرای خشتهای تولیدی هزارتایی محاسبه وپرداخت میشود.تعدادی زیادی ازشاغلین دراین بخش زنان وکودکانی هستند که پا به پای مردان کارمیکنند.

چرخ کش :کارش انتقال خشت خام ازمحوطه تولید (میدان) به محل پخت (قمیر)است.درهرباررفت وآمد حدود ۸۰ خشت خام را توسط چرخ دستی بارگیری کرده وپس ازطی مسافتی پرازفرازونشیب تحویل کوره چین مستقردرقمیرمیدهد.درهرکوره با توجه به وسعت آن ۴۰از تا ۵۰ قمیرتشکیل شده است وگنجایش ۱۸۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ خشت را دارد.دستمزد کارگران چرخ کش هم هزارتایی محاسبه میشود.

کوره سوز: مسئول پخت خشت خام بوسیله نفت سیاه ورساندن دما به۹۰۰ درجه سانتیگراد است که خشنها کاملا" پخته شوند.این کارمعمولا" توسط دو نفربه صورت شبانه روزی انجام میشود وحدود بیست وچهارساعت زمان میبرد.دستمزد کوره سوزها تنی محاسبه میشود.

قرمزداریا قرمزچی: پس ازپخت خشت خام وآماده شدن آجر،بارگیری شروع میشود. معمولا" به هنگام بارگیری هنوزآجرها گرم هستند ،گرمای شدید وطاقت فرسای محل کارسبب میشود کمترکسی تحمل این شرایط را داشته باشد. دستمزد این کارگران نیزبا تعداد ماشینهایی که بارگیری کرده اند محاسبه میشود.

انبارزن: کارگرانی که آجرهای بجا مانده درقمیرها را درمیدانها برروی هم میچینند تا درفصل سرما که کوره ها تعطیل است استفاده شود اصطلاحا" انبارزن می نامند، دستمزد این دسته ازکارگران نیزهزارتایی محاسبه میشود.دراین بخش نیززنان وکودکان زیادی ب
ه چشم میخورد.

تیر ماه ۸۸