تیرگان، جشنی در ستایش خرد

یکی از جشن های ایرانی که از دوران باستان تا به امروز با ما آمده، «تیرگان» است. مهم ترین دلیل ماندگاری جشن تیرگان، استوره ی زیبایی ست که در دل آن نهفته است: استوره ی آرش کمانگیر؛ مردی که ایرانیان را از جنگی چندین ساله نجات می دهد و، با اندیشه ی والای انسانی و جانی عاشق، تبدیل به یکی از قهرمانانان ملی سرزمین مان می شود.

این استوره از جنگی چندین ساله و سخت میان ایران و توران می گوید. ایرانیان در این نبرد در نقطه ای از مازندران در تنگنا قرار می گیرند و به فکر چاره می افتند و، برای جلوگیری از ضایعات بیشتر، عاقلانه می کوشند تا جنگ را تمام کنند. تورانیان نیز، خسته از جنگی فرسایشی، پیشنهاد خاتمه ی جنگ را می پذیرند. اما معلوم نیست که پس از پایان جنگ مرز دو کشور در کجا خواهد بود تا از آن پس دیگر به خاک یکدیگر تجاوز نکنند. قرار می شود هر کدام تیری از کمان رها کنند و تیر هر جا که فرود آمد همان جا مرز دو کشور باشد و هیچ یک از دو کشور از آن فراتر نروند.

نکته ی زیبای دیگر این استوره در این است که قاضی و شاهد چنین مسابقه ای یک ایزد بانو است، یعنی یک زن (همانی که بعدها در سرزمین مان، بمدد تسلط فرهنگی واپسگرا، به اتهام «ناعادل بودن» یا «بی عقل بودن» نصفه ی یک انسان به حساب آمده و از شهادت دادن و قضاوت کردن محروم می شود!) قاضی و ناظر مسابقه ای که برای تعیین مرزهای سرزمین مان برگزیده می شود «سپندارمذ»، ایزد بانوی زمین، است؛ همو که نگاهدار محیط زیست و رودها و دریاها و باران هاست. بانو فرمان می دهد که تیر و کمان بیاورند و مسابقه را آغاز کنند.

آرش، شجاع ترین و ماهرترین کمان انداز ایران زمین، به بهای زندگی اش، این مسابقه را می برد.

مردمان ایران از آن پس، هر ساله، در آستانه ی تیرگان، سالگرد جان باختن آرش را، به جای گریه و شیون، به جشن و پایکوبی پرداخته اند و، بنا بر سنت ایرانی، بر چهره و تن یکدیگر آب پاشیده اند تا غبار رنج ها را از تن و روی یکدیگر بشویند.

این روزها ما دیگرباره در آستانه ی تیرگان ایستاده ایم، در آستانه ی سالگرد جان باختن قهرمانی ملی برای آزاد شدن مردمان سرزمینمان از هیولای جنگ و از رنج های چندین ساله. و اگر چه اکنون نیز با رنج ها و زخم های تازه ای درگیر هستیم اما همچنان «می رقصیم که نیافتیم»؛ و اگر نتوانیم از ترس محتسب برقصیم، چهره و تن یکدیگر را به آب می شوییم تا غبار رنج های چندین ساله مان را بشوییم و توان بازایستادن و زنده ماندن و نجات دوباره ی سرزمین مان را داشته باشیم. در هر تیرماه ایرانی آرشی دیگر تیر در کمان می کند تا مرز دوست و دشمن را بر صفحه ی فرهنگی ایرانزمین تعیین کند.

جشن ملی تیرگان خجسته باد

شکوه میرزادگی