شباهنگ راد

۱۴ ماه مارس، ۱۲۶مین سالگرد در گذشت کارل مارکس، اندیشمند، فیلسوف، نظریه‏پرداز و اقتصادان همه‏ی زمانه‏هاست. در حقیقت دوران و سرتاسر زندگی مارکس، دوران فراگیری دانش علمی و روشنگری علیه‏ی بیدادگری‏های حاکمان بود. مارکس مبارزه‏ی خود را در همان دوران جوانی و با پیوستن به حلقه‏ی "هگلی‏های جوان" آغاز نمود و در مدت زمانی کوتاه، به دیدگاه ماتریالیستی دست یافت و گام به گام به توضیح دیگر مسائل عدیده‏ای هم‏چون مکانسیم و نقش مناسبات سرمایه‏داری و چگونگی رهائی کارگران و زحمت‏کشان از زیر سلطه‏ی استثماگران پرداخت. توضیح و تفسیر جهان ناعادلانه و متعاقباً سامان بخشیدنِ ایدئولوژی نوینی در مقابل ایدئولوژی سرمایه، مارکس را به یگانه انسان و اندیشمند جهان تبدیل ساخت.

ارائه‏ی نقدِ مذهب از منظر ماتریالیستی، تدوین و اثر خارق‏العاده "مانیفست حزب کمونیست" بهمراه انگلس در سال ۱۸۴۸، مارکس را از منظر سرمایه‏داران به "انقلابی خطرناک" مبدل ساخت که در نهایت و بنابه پیشنهاد زمام‏داران دولت آلمان به دولت فرانسه، مجبور به مهاجرت به بروکسل می‏شود. بیانیه‏ای که بعدها بعنوان متد برخورد و سیاست پایه‏ای میلیون‏ها کارگر و کمونیست سرتاسر جهان قرار گرفت. از منظری دیگر با انتشار "مانیفست حزب کمونیست" بود که طبقه‏ی کارگر توانست ایدئولوژی سازمانی و منسجم خود را در مقابل ایدئولوژی سرمایه‏داری اعلان نماید و مبارزات‏اش را در برابر بی عدالتی‏های موجود کانالیزه و سازمان دهد. طبیعتاً تدوین "مانیفست حزب کمونیست" پیش درآمد سازمان و حزب کمونیستی دگرگونه ساز در مقابل سازمانِ عریض و الطویل نظام‏های سرمایه‏داری و دیگر احزاب وابسته بدانان بود.

توضیح و کارکرد مناسبات سرمایه‏داری در کتاب با ارزش "سرمایه" و اشاره‏ی دقیق و سنجیده به مکانیسم‏های درونی و فربه شدن هر چه بیشتر سرمایه‏داران، که سر انجام آنانرا با رکود و بحران عظیمی مواجه خواهد ساخت، مارکس را در رده‏ی یگانه اقتصادان دنیای کمونیستی قرار داد. نظر و حکم تاریخی‏ای که در دوره‏های متفاوت تجلی خود را بنمایش گذاشت و بحران مالی اخیر و ورشکستگی بزرگ‏ترین بانک جهانی ایالات متحده و دیگر کشورهای امپریالیستی نمودار حقانیت نظرگاه‏های تاریخی مارکس در این زمینه می‏باشد؛ نظرگاهی که سرمایه‏داران و حاکمان جهانی را هم مجبور ساخت تا رسماً اعلام نمایند که: "مارکس خیلی هم اشتباه نمی‏کرد".

امروزه و در چارچوبه‏ی تفکرات هوشمندانه‏ی مارکس پیرامون خصلت و ذات سرمایه به عینه می‏توان مشاهده نمود که چگونه سرمایه‏داران دارند همدیگر را می‏بلعند و به وضوح کامل می‏توان دید که چگونه مارکس چنین اوضاع و وضعیتی را در دهه‏های گذشته، پیش‏بینی نمود. تاکید مارکس بر آن بود که روزی زمان مرگ سرمایه فرا خواهد رسید. مارکس در کتاب "سرمایه" ثابت نمود که اُس و اساس سرمایه در گستردگی آن نهفته می‏باشد و چنین منطق و روشی ابدی نیست. بی دلیل نیست که این روزها و بدلیل بحران مالی در بلوک سرمایه‏داران بر میزان فروش اثر ارزشمند "سرمایه" افزوده ‏گردیده و همین امر بنوبه‏ی خود حکایت از آن دارد که ایده‏های گرانبهای مارکس هم‏چنان و بعد از گذشت چندین دهه، صحیح و راهنمای مقابله با نظام‏های پوسیده‏ی سرمایه‏داری در سطح جهانی‏ست. تاکید مارکس همواره بر آن بود که بحران جزء ذاتی نظام‏های سرمایه‏داری‏ست؛ تاکید مارکس همواره بر آن بود که سرمایه در نهایت رو به زوال و نابودی کشیده خواهد شد؛ تاکیدش بر آن بود که طبقه‏ی کارگر بعنوان یگانه طبقه‏ی تا به آخر انقلابی در اتحادی همگانی، نظام‏های سرمایه‏داری را پس خواهند زد و حاکمیت خود را در مقابل حاکمیت استثمار و زور اعلام خواهند نمود. در بستر چنین ایده‏های نوین و باوری بود که همواره برای بر انداختن نظام استثمارگرایانه و برقراری جامعه‏ی کمونیستی تلاش فراوانی می‏نمود و شکست انقلابات، عقب‏نشینی‏ها و تبعیدها و هم‏چنین شرایط سخت زندگی هیچگونه تأثیری بر اعتقادات و مبارزات کمونیستی مارکس نداشت.

به عبارتی واقعی سیاست با روحیه و شخصیت مارکس در هم آمیخته شد. پیکارجوئی بود که توجه‏ی دنیای سیاست را نسبت به آرمان‏های‏اش جلب نمود و نگاه‏اش نسبت به انسان، نسبت به روابط و مناسبات اجتماعی، نسبت به معضلات و پدیده‏های اجتماعی به گونه‏ای انسانی و دگرگونه بود. این نگاه‏ها را می‏توان در تمامی عرصه‏های زندگانی مارکس و در نوشتجات‏اش به عینه مشاهده نمود و نشان داد که همه‏ی وجود و هستی‏اش، مبارزه با زورگویان، بر پائی انقلاب کمونیستی و تحقق منافع‏ی کارگران و زحمت‏کشان سرتاسر دنیا بود.

بنابراین و با وجود چنین نتایج درخشانی، مارکس و آثارش را نمی‏توان متعلق به یک دوره از تاریخ مربوط دانست. وجود و استفاده‏ی ده‏ها جلد کتاب در عرصه‏های سیاسی، فلسفی، اقتصادی، تئوریک و غیره از جانب پیروانش در سرتاسر جهان گواهی بر این مدعاست. آثار و ایده‏هایی که هم‏چنان بعنوان مشعل راهنمای مبارزات اعتراضی کارگ