چرا ادلب برای همه بازیگران جنگ داخلی سوریه مهم است؟
مقدمه
سوریه و ایران و روسیه نیروهای خود را برای حمله به ادلب به‌حال آماده‌باش درآورده‌اند. در این میان، ترکیه نگران حمله به ادلب است. آمریکا و اتحادیه اروپا، درباره حمله به ادلب هشدار داده‌اند.
گفته می‌شود حکومت اسلامی ایران، نیروهای نظامی تازه‌نفسی از ایران به سوریه فرستاده است. روسیه بمباران هوایی این منطقه را مجددا آغاز کرده است. آمریکا و اتحادیه اروپا، درباره حمله به ادلب هشدار داده‌اند. هم‌چنین در این مورد پ.ک.ک نیز روشنگری و موضع‌گیری کرده است.
در آستانه نشست سهجانبه تهران درباره سوریه که میان رهبران ایران، ترکیه و روسیه برگزار می‌شود، سازمان عفو بینالملل هشدار داده است جان میلیون‌ها نفر در ادلب در دست رهبران این سه کشور است.
حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه شانزدهم شهریور ۱۳۹۷ – هفتم سپتامبر ۲۰۱۸ در تهران، میزبان همتایان روس و ترک خود، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان است تا درباره ادلب، آخرین پایگاه عمده مخالفان مسلح بشار اسد و پیدا کردن راه‌حلی برای پایان جنگ داخلی سوریه گفتگو کنند.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نگرانی خود را از وقوع «فاجعه انسانی» در پی حمله نظامیان سوریه به آخرین پایگاه مخالفان این کشور در ادلب ابراز کرده‌اند. به‌گفته استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، حدود ۱۰ هزار نفر از شورشیان سوری در این شهر به‌سر می‌برند.
ارتش سوریه برای حمله به ادلب آماده شده است. به‌گفته شاهدان عینی تانک‌ها و تجهیزات نظامی ارتش سوریه در اطراف ادلب مستقر شده‌اند. روسیه نیز از آمادگی کامل ارتش سوریه برای شروع عملیات نظامی در ادلب خبر داده است.
رسانه‌های ترکیه از استقرار ده‌ها تانک تی ۶۰ ترکیه در مرز ادلب خبر داده‌اند. ترکیه نگران است که با شروع حمله ارتش سوریه به ادلب هزاران تن از ساکنان این شهر به‌سمت ترکیه بگریزند. اما نگرانی دیگر ترکیه، این است که اولا بخشی از گروه‌های مسلح مخالف حکومت سوریه در ادلب، مورد حمایت حکومت ترکیه هستند و دوما اگر ادلب به‌دست حکومت سوریه بیفتد یکی از کارت‌های مهم معامله‌گری و چانه‌زنی دولت ترکیه از دستش می‌افتد. به‌همین دلایل، ترکیه مخالف حمله به ادلب است.
اردوغان جمعه هفته گذشته تلفنی با پوتین صحبت کرد، اما این گفت‌وگو نتیجه مساعدی برای ترکیه به‌بار نیاورد و به‌نظر نمی‌رسد دیدار سه ریاست جمهوری در تبریز نیز بتواند بر این شرایط تاثیری به‌نفع ترکیه داشته باشد. به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، اردوغان در پی اختلافات شدید با آمریکا هر چه بیش‌تر به‌روسیه و ایران نزدیک می‌شود و در شرایطی نیست که علایق خود را به‌این دوکشور دیکته کند.
ادلب سه میلیون نفر جمعیت دارد. حدود نیمی از اهالی این شهر را آوارگان سوری از سایر نقاط این کشور تشکیل می‌دهند. گفته می‌شود که ترکیه کمپی با ظرفیت ۲۰۰ هزار نفر را در مرز ادلب آماده کرده است.
گروه اسلامی «هیات تحریر الشام»(شاخه القاعده که پیش از این جبهه نصرت خوانده می‌شد) مستقر در ادلب امکان عقب‌نشینی از این شهر به‌نقاط دیگر سوریه را ندارند به‌همین جهت، خطر درگیری و جنگ تمام عیار در این منطقه وجود دارد.
یک منبع ویژه به «العربیه نت» گفته است که روز چهارشنبه ۵ سپتامبر ۲۰۱۸، ده‌ها نیروی ایرانی برای مشارکت در عملیات ادلب، آخرین منطقه بزرگ تحت کنترل مخالفان، به‌سوریه اعزام شدند.
این منبع افزود فرماندهان سپاه پاسداران ایرانی تاکید می‌کنند که عملیات ادلب، طی چند روز آینده با پشیتبانی روسیه، آغاز خواهد شد.
این منبع شمار نیروهای ایرانی که به‌سوریه اعزام شده‌اند را مشخص نکرد اما تاکید کرد که شامل ده‌ها تن از نیروهای سپاه پاسداران و بسیج می‌شوند.
خبرگزاری روسی تاس هم به‌نقل از سرگئی ریباکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه نقل کرده که چهارشنبه گذشته حکومت سوریه، گفته است: «پس از نشست سران در تهران در روز جمعه، وضعیت نظامی در ادلب واضح‌تر می‌شود.»
شایان ذکر است که روسیه و ایران از نظام سوریه پشتیبانی می‌کنند و در مقابل ترکیه، حامی برخی از گروه‌های مخالف است.
پیش از این رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه، که خودش عاشق جنگ و کشتار و اشغال است نسبت به‌پیامدهای عملیات ادلب هشدار داده و گفته بود، حمله به ادلب سوریه منجر به «کشتار» خواهد شد.
از سویی دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا به بشار اسد رییس‌نظام سوریه و دو هم‌پیمانش روسیه و ایران، نسبت به «حمله بی‌پروا» به استان ادلب که در کنترل مخالفان قرار دارد، هشدار داد و گفت «ممکن است هزاران تن کشته شوند.»
در همین حال، دیده‌بان حقوق بشر سوریه اعلام کرد که هواپیماهای نظامی روسیه، سه‌شنبه ۴ سپتامبر ۲۰۱۸، حملات هوایی به استان ادلب سوریه را که تحت کنترل مخالفان قرار دارد، پس از توقفی ۲۲ روزه، از سر گرفتند.
ادلب آخرین پایگاه عمده مخالفان در سوریه است. پس از قلع و قمع مخالفان در حمص، حلب و حومه دمشق و در حالی که جنگجویان داعش بسیاری از مناطق تحت کنترل خود را در عراق و سوریه از دست دادند، این استان شمالی آخرین سنگر مخالفان مسلح عمدتا اسلام‌گرای دولت اسد به‌شمار می‌رود. بسیاری بر این باورند که تعیین تکلیف این استان، وضعیت جنگ داخلی در سوریه را یک سره خواهد کرد.
سئوال این است که چرا ادلب برای همه طرفین درگیر در جنگ داخلی سوریه این‌قدر مهم است؟ هدف این مطلب، تلاشی برای جواب‌گویی به همین سئوال است.
موقعیت جغرافیایی ادلب
ادلب نه تنها پایگاه گروه اصلی هیات تحریر الشام است، بلکه به‌دلیل موقیعت جغرافیایی، اهمیت بالایی برای ترکیه و ناوگان دریایی روسیه در دریای مدیترانه دارد.
استان ادلب در شمال سوریه با ترکیه هم مرز است. پس از بازپس‌گیری کنترل شهر حلب، مرکز استان حلب در دسامبر ۲۰۱۶ و شکست‌های پیاپی داعش در استان‌های رقه و الحسکه، ادلب آخرین استان شمالی سوریه در مرز با ترکیه است که در کنترل مخالفان قرار دارد. حکومت ترکیه، به هیچ‌وجه تمایلی برای یک «بازنده تمام عیار» بودن در سوریه را ندارد؛ آن‌هم هفت سال پس از آغاز جنگ و حمایت همه‌جانبه دولت عدالت و توسعه از گروه‌های اسلامی و ارتش آزاد سوریه به‌ویژه داعش است. بخشی از نیروهای ارتش ترکیه از اواخر سال ۲۰۱۷ و به‌عنوان نیروهای ناظر بر ایجاد «مناطق کاهش تنش» وارد استان ادلب شده‌اند.
استان ادلب، هم‌چنین با استان لاذقیه هم مرز است و فاصله چندانی هم با طرطوس ندارد. استان ساحلی لاذقیه، زادگاه خاندان اسد و یکی از پایگاه‌های عمده هواداران دولت سوریه در غرب این کشور به‌شمار می‌رود. به‌علاوه، پایگاه استراتژیک حمیمیم روسیه در دریای مدیترانه هم در استان لاذقیه قرار دارد. در ماه‌های اخیر پهپادهای گروه‌های اسلام‌گرا بارها به‌این پایگاه نزدیک شده‌اند.
دو روستای شیعه‌نشین فوعه و کفریا در استان ادلب قرار دارند. این روستاهای تحت محاصره گروه‌های مخالف بشار اسد، اهمیت زیادی برای حکومت اسلامی ایران دارند. در جریان چند مورد چانه‌زنی با مخالفان، مسئله خروج ساکنان این دو روستا، یکی از مطالبات حکومت اسلامی ایران از حکومت سوریه و حکومت روسیه بوده است.
آماده‌باش ارتش سوریه با حمایت روسیه و ایران به ادلب
ارتش سوریه پس از هفت سال جنگ داخلی در این کشور و به‌دنبال پیروزی‌های اخیر و تسلط بر حلب، حمص، درعا و شرق دمشق با حمایت نظامی روسیه، ایران و حزب‌الله لبنان، خود را آماده حمله نهایی به استان ادلب می‌کند.
«اشپیگل آنلاین» در گزارشی که سه‌شنبه ۷ اوت – ۱۶ مرداد منتشر شد با اشاره به‌تمایل مسکو برای پاکسازی ادلب، از قول سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از «شلیک تیرخلاص به تروریست‌ها» در این شهر خبر داده است.
منظور روسیه از ترویست‌ها به‌گروه‌های اسلام‌گرای عرب محدود نمی‌شود و شامل جهادگرایان منطقه قفقاز نیز هست که علیه نیروهای دولتی سوریه و متحدانش می‌جنگند و پس از بازپس‌گیری مناطق تحت نفوذ شورشیان به ادلب هجوم آورده‌اند.
مسکو تمایلی به‌بازگشت این شورشیان به کشوشان ندارد و ولادیمیر پوتین، ترجیح می‌دهد رویارویی نظامی با آنها بسیار دورتر از مرزهای این کشور رخ دهد.
با این همه حمله نهایی به ادلب با مخاطرات جدی روبه‌روست: ترکیه در حال حاضر بخش بزرگی از مناطق مرزی شمال غربی سوریه و با مرکزیت شهرهای جرابلس و عفرین را تحت کنترل دارد.
به‌گزارش اشپیگل‌آنلاین، رجب طیب اردوغان چنین طرحی را در ارتباط با ادلب در سر دارد تا از این طریق بر نفوذ خود در جنگ داخلی سوریه بیفزاید.
آنکارا سال گذشته در مذاکرات شهر آستانه، با مسکو و تهران بر سر ایجاد منطقه «کاهش تنش» در استان ادلب به‌توافق رسید. در پی این توافق ارتش ترکیه، به‌منظور جلوگیری از درگیری نظامی میان گروه‌های شورشی چندین پست نگهبانی در این منطقه ایجاد کرد.
یک دیپلمات ترک که نامش فاش نشده به اشپیگل‌آنلاین گفته که دولت آنکارا منطقه کاهش تنش در ادلب را به‌عنوان منطقه حفاظتی برای ترکیه تلقی می‌کند.
نشست سران ترکیه، روسیه و ایران در آنکارا
نشست سهجانبه روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران پیرامون سوریه در آنکارا با صدور یک بیانیه مشترک به‌پایان رسیده بود. این نشست برای دومین بار در سطح سران این کشورها برگزار شده است. نشست بعدی در تهران برگزار خواهد شد.
دستان این سه تن که به‌هم گره خورده‌اند به‌خون صدها هزار انسان در کشورهایشان، سوریه و آسیا آلوده است!
رجب طیب اردوغان، ولادیمیر پوتین و حسن روحانی روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران روز چهارشنبه ۱۵ فروردین – ۴ آوریل در کاخ «بش تپه» آنکارا در دومین نشست مربوط به سوریه شرکت کرده بودند.
نشست آنکارا به‌ویژه پس از «عملیات شاخه زیتون» ترکیه و اشغال کانتون عفرین و خروج مخالفان بشاراسد از غوطه شرقی در نزدیکی حلب، بیش‌تر مورد توجه رسانه‌های جهان قرارگرفته است.
حسن روحانی در این نشست نقش ایران، ترکیه و روسیه در حل بحران سوریه را کلیدی و پراهمیت دانست و گفت: «اگر سه کشور هماهنگی لازم را نداشتیم، با وضع پیچیده‌تری در سوریه روبه‌رو بودیم.»
روحانی، یک پیشنهاد کلی چهار ماده‌ای را هم در سخنرانی خود ارائه کرد. او در قسمتی از صحبت‌های خود اظهارداشت: «تعیین چهار منطقه برای کاهش تنش در سوریه توانست پس از شش سال درگیری‌ها را در مناطق مختلف محل سکونت بخش عمده جمعیت سوریه مهار و اراده ترک مخاصمه را در بین طرف‌های سوری ایجاد و به مرور تقویت کند.» روحانی اما تاکید کرد که «هنوز برخی در حال مسلح کردن تروریست‌های داعشی هستند.»
او در قسمت دیگری از صحبت‌های خود حضور آمریکا در سوریه را غیرقانونی دانست و این حضور را به معنی تلاش برای تجزیه سوریه ارزیابی کرد و پرسید: «آمریکا هزاران کیلومتر دور از سرزمین خود در سوریه چه می‌کند؟»
روحانی در ادامه صحبت‌های خود به‌موضوع خروج از غوطه شرقی و موضوع عفرین هم پرداخت و آن را «مهم‌ترین تحولات میدانی» دانست که در فاصله دو اجلاس سران آستانه رخ داده است.
او درباره غوطه شرقی گفت که خروج نیروهای مسلح از این شهر به‌امنیت شهر دمشق کمک می‌کند و «گامی در مسیر اعاده آرامش و ثبات به‌سوریه» است.
روحانی اشغال عفرین توسط ارتش ترکیه را این‌چنین توجیه کرد: «تحولات عفرین نیز برنامه برخی قدرت‌ها برای سوء‌استفاده از تمایزات قومی و نژادی در مسیر تثبیت تجزیه سوریه و دیگر کشورهای منطقه را تحت‌الشعاع قرار داد اما تنها در صورتی می‌تواند به‌تحقق اهداف مشترک ما در روند آستانه کمک کند که خود منجر به‌نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه نشده و کنترل این مناطق در اختیار ارتش سوریه قرار گیرد که علیرغم رویارویی‌های جاری، هم‌چنان نماد حاکمیت ملی کشور است.»
در بیانیه مشترک هر سه رییس جمهور بر عزم قاطع خود جهت تداوم همکاری فعال در روند انتقال سیاسی قدرت در سوریه بر اساس قطع‌نامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل و هم‌چنین برقراری صلح پایدار میان گروه‌های درگیری در این کشور تاکید کرده‌اند. روسای جمهوری سه کشور بار دیگر پای‌بندی خود را برای حفظ حاکمیت، استقلال، اتحاد و تمامیت ارضی سوریه و بر ساختار سیاسی این کشور نه بر پایه قومیتی خاص را تکرار کردند.
در این بیانیه بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید می‌شود و تلاش برای ایجاد واقعیت‌های جدید در صحنه سوریه به‌بهانه مبارزه با تروریسم مردود شمرده می‌شود.
خبرگزاری آناتولی ترکیه با اشاره به‌قسمتی از بیانیه مشترک نوشت: «رهبران بر قاطعیت خود در حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با هر نوع برنامه‌های جدایی‌طلبی در این کشور که با هدف تضعیف امنیت ملی کشورها همسایه در جریان است، تاکید کردند.»
در این بیانیه، به‌مبارزه مشترک «برای نابودی گروه‌های تروریستی داعش، جبهه النصره و القاعده و افراد متعلق به داعش» اشاره شده است. بیانیه هم‌چنین بر «جدا کردن گروه‌های تروریستی از مخالفان مسلح که در آتش‌بس شرکت کرده‌اند» جهت جلوگیری از تلفات غیرنظامیان تاکید کرده است.
روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران در قسمت پایانی بیانیه خود از روند آزادسازی بازداشت‌شدگان و ربوده شدگان و هم‌چنین تحویل جنازه‌های کشته شدگان و شناسایی افراد مفقود شده اظهار رضایت کرده‌اند.
بر اساس این بیانیه دور بعدی نشست سه جانبه به‌دعوت حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی، در ایران برگزار خواهد شد.
نشست سران ترکیه، روسیه و ایران در تهران نتیجه‌ای نداد
روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران، ۱۶ شهریور ۱۳۹۷ – ۷ سپتامبر ۲۰۱۸، نشست سهجانبه سوم خود را در ارتباط با جنگ داخلی سوریه در تهران برگزار کردند بدون توافق بر سر آتش‌بس ادلب پایان یافت.
پیش‌تر شبکه سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه (TRT)اعلام کرده که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، قرار است روز جمعه نهم شهریور – ۳۱ اوت، برای شرکت در نشست سهجانبه ترکیه، روسیه و ایران در ارتباط با جنگ داخلی سوریه به ایران سفر کند.
دو نشست پیشین روسای جمهوری این سه کشور در ماه نوامبر سال گذشته میلادی ۲۰۱۷ در سوچی روسیه و در ماه آوریل سال جاری میلادی ۲۰۱۸ در آنکارا، پایتخت ترکیه، برگزار شده بودند.
اردوغان در روزهای پایانی ماه ژوئیه از نشستی در ترکیه درباره سیاست خاورمیانه با شرکت ترکیه، آلمان، فرانسه و روسیه خبر داده بود. قرار بود در این نشست از جمله در باره سوریه گفت‌وگو شود. دولت آلمان اعلام کرده بود که مخالفتی با چنین نشست‌هایی ندارد.
اما اشتفان زایبرت، سخن‌گوی دولت آلمان، یک هفته پیش اعلام کرد که روز هفتم سپتامبر نشستی با حضور رهبران این سه کشور برگزار نخواهد شد، بلکه در این روز مشاوران وزارت امور خارجه سه کشور در باره این موضوع گفت‌وگو خواهند کرد.
رسانه‌های ترکیه پس از شکست این تصمیم‌گیری بود که اعلام کردند در ازای این دیدار نشست سه‌گانه روسای جمهوری سه کشور ایران، روسیه و ترکیه برگزار می‌شود.
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در آستانه این نشست در بیانیه‌ای این دیدار را تلاشی مشترک برای پیدا کردن راه‌حلی سیاسی و پایدار برای بحران سوریه و در چارچوب اجلاس آستانه خوانده بود.
در حالی که دولت بشار اسد برای بازپس گیری ادلب، آخرین پایگاه عمده مخالفان مسلح خود آماده می‌شود، جامعه بین‌المللی به شدت نگران تلفات غیرنظامیان در صورت حمله به این منطقه است.
جیمز جفری، نماینده ویژه جدید وزارت خارجه آمریکا در سوریه روز پنج‌شنبه گفت شواهد زیادی نشان می دهد که نیروهای بشار اسد تسلیحات شیمیایی خود را برای حمله ادلب آماده می کنند و تاکید کرد آمریکا چنین حمله ای را به هیچ وجه تحمل نخواهد کرد.
بیش از ۳ میلیون نفر غیرنظامی در ادلب زندگی می‌کنند و گروهی از مخالفان مسلح بشار اسد نیز در این منطقه مستقرند. سازمان ملل متحد تعداد این نیروهای مسلح را نزدیک به ۱۰ هزار نفر تخمین زده است.
انتظار می‌رود رهبران سه کشور گفتگوهای دوجانبه‌ای نیز در حاشیه نشست تهران داشته باشند.
یک روز پیش از این نشست علی لاریجانی رییس مجلس ایران در سفر به مسکو ابراز امیدواری کرده با حضور ولادیمیر پوتین در اجلاس تهران توافقی نهایی درباره ادلب حاصل شود.
در همین حال آمریکا می گوید بشار اسد برای حمله شیمیایی تازه ای به ادلب حاضر می شود و هشدار داده این کار به بالاگرفتن تنش ها می انجامد.
قرار است روز جمعه همزمان با نشست تهران، در نیویورک نیز اعضای شورای امنیت به دعوت آمریکا جلسه ای درباره سوریه تشکیل دهند.
هیچ کدام از سه کشوری که در تهران گردهم می آیند دل خوشی از آمریکا ندارند و همگی تحت تحریم های آمریکا هستند.
اگرچه هر سه رهبر به دنبال پایان جنگ داخلی در سوریه اند اما اهداف و نگرانی های ضد و نقیضی نیز با یکدیگر دارند.
ایران خواستار بقای بشار اسد و تقویت نفوذ خود در منطقه است و حامی حمله به ادلب و بازپس گیری آن است.
ترکیه نگران بحران آوارگان و سرریز خشونتها به داخل مرزهای خود است و حمله به ادلب را خط قرمز خود خوانده است.
روسیه می تواند تکلیف ادلب را با حملات هوایی خود به نفع بشار اسد روشن کند اما درعین حال چشمی به رقابت با آمریکا دارد و نمی خواهد ترکیه را که رابطه ای شکر آب با واشنگتن دارد از خود خشمگین کند.
سازمان عفو بین الملل گفته است سه کشور روسیه ایران و ترکیه بیشترین نفوذ را بر طرف‌های درگیر در ادلب دارند و قدرت دارند که از غیرنظامیان حمایت کنند و جلوی حملات غیرقانونی و بی‌رحمانه دولت سوریه علیه آنها را بگیرند.
این سازمان درعین حال از جامعه بین‌المللی خواسته است بر دولت سوریه و مخالفان مسلح آن فشار بیاورند تا قوانین بین‌المللی در جنگ را رعایت کنند و از به بار آمدن یک فاجعه انسانی دیگر جلوگیری کنند.
نشست جنگ‌طلبان و اشغال‌گران و آدم‌کشان، یعنی روسای حکومت اسلامی ایران، روسیه و ترکیه در تهران، روز جمعه ۱۶ شهریور با انتشار یک بیانیه مشترک پایان یافت و با وجود مخالفت ایران و روسیه با پیشنهاد ترکیه برای اعلام آتش‌بس در ادلب، هر سه کشور بر همکاری و رایزنی‌های خود در باره سوریه تاکید کردند. اما یک روز پس از این نشست، بین ترکیه با روسیه و ایران بر سر ادلب اختلافاتی بروز کرده است.
رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در بازگشت از تهران، بلافاصله پیام توییتری به‌زبان فارسی فرستاد و نوشت که ترکیه نمی‌تواند تنها نظاره‌گر حمله به ادلب باشد.
اردوغان در این پیام توییتری خود به‌زبان‌های فارسی، ترکی، روسی، انگلیسی و عربی نوشت: «امروز در حالی‌که کشته‌شدن هزاران انسان بی‌گناه در راستای منافع حکومت نادیده گرفته می‌شود، ما نمی‌توانیم شریک این بازی و یا تنها نظاره‌گر آن باشیم.»
اکنون این احتمال وجود دارد که اردوغان به یک بازی نظامی دست بزند و اوضاع ادلب را از آن‌چه که هست بدتر کند. بی‌گمان این وضعیت را پس از آغاز عملیات زمینی ارتش سوریه به ادلب، می‌توان دقیق‌تر مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار داد در نتیجه اکنون نمی‌توان در این‌باره دقیق سخن گفت. در حال حاضر بیش‌تر حملات هوایی صورت می‌گیرد و عملیات زمینی هنوز آغاز نشده است. از سویی آمریکا هم تلاش می‌کند که ترکیه را از روند مذاکرات آستانه جدا کند. بنابراین، ممکن است ترکیه را از روند مذاکرات آستانه با ایران و روسیه جدا کنند و یا این احتمال وجود دارد که اردوغان مجددا دست دوستی مجددا به‌سوی آمریکا دراز کند.
رسانه‌های ترکیه درباره نشست تهران، موضوع «اقدام عجیب و غیردیپلماتیک ایران در پخش مستقیم این نشست» عمده کردند.
خبرگزاری آناتولی ترکیه چند ساعت پس از پایان اجلاس تهران، نوشت:«سازمان مسئول پخش نشست سهجانبه روسای جمهور ترکیه، ایران و روسیه در تهران در مورد سوریه، برخلاف عرف دیپلماتیک و رسانه‌ای و بدون اطلاع طرف ترک و روس مشروح مذاکرات را به‌صورت زنده پخش کرد.
به‌گزارش آناتولی، انتظار می‌رفت بخش مذاکره سران ترکیه، ایران و روسیه در اجلاس سهجانبه تهران درچارچوب عرف دیپلماتیک و رسانه‌ای پشت درهای بسته انجام گیرد اما این مذاکرات به‌صورت زنده پخش شده است.
به‌نوشته این خبرگزاری ترک، چنین مذاکراتی درچارچوب عرف بینالملل معمولا پشت درهای بسته انجام می‌شود و «این رفتار خارج از عرف دیپلماتیک و رسانه‌ای طرف ایرانی» بدون اطلاع هیات ترکیه و روسیه صورت پذیرفته است.
روزنامه «ینی آکست»، نزدیک به دولت ترکیه نیز در خبری با تیتر «ایران در دام پخش مستقیم افتاد» نوشته است: «بخشی از مذاکرات که باید بدون حضور خبرنگاران انجام می‌شد بدون اطلاع طرف‌های ترک و روس از سوی رسانه ایرانی به‌طور مخفی به‌صورت پخش مستقیم منتشر شد. ایران با این رفتار خود را در موقعیتی دشوار قرار داد، چرا که در حالی که اردوغان بخاطر افراد غیرنظامی به دنبال آتش بس بود، اما ایران و روسیه به آتش‌بس روی خوش نشان ندادند و این موضوع در پخش زنده انعکاس یافت.»
روزنامه «اورنسل» در پایگاه اینترنتی خود نوشته است، نشست تهران با تشنج بر سر آتش‌بس به پایان رسید. این روزنامه به‌نقل از پروفسور سرحات گوونچؤ نوشته است: «یک عملیات موضعی در ادلب آغاز خواهد شد. به‌نظر می‌رسد ترکیه بعضی از دستاوردهایش را از دست بدهد.»
برخی دیگر از روزنامه‌های ترکیه و سایت‌های خبری «عدم پذیرش آتش‌بس از سوی ایران و روسیه را شکست نشست تهران» تحلیل کردند.
پایگاه اینترنتی تی ۲۴، به‌قلم اغوز دمیرآلپ هم نوشته است که نشست تهران برای جلوگیری از قتل‌عام در ادلب ناموفق بوده است. اما دمیر آلپ تاکید کرده است که ترکیه باید هم‌چنان بر آتش‌بس در ادلب اصرار کند.
یورونیوز، نوشت: یک سازمان حقوق بشری مدعی شد که روسیه روز شنبه شدیدترین حملات هوایی خود را طی یک ماه گذشته به استان ادلب انجام داده و این حملات با پرتاب بشکه‌های انفجاری از سوی دولت بشار اسد همراه بوده است.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه، نهادی غیردولتی که مقر آن در لندن است با اعلام این خبر در گزارشی تصرح کرد دست‌کم چهار غیرنظامی از جمله دو کودک در جریان بمباران‌های روز شنبه جان باخته‌اند.
بر اساس این گزارش هواپیماهای جنگی روسیه، متحد اصلی دولت بشار در مبارزه با گروه‌های شورشی، طی سه ساعت اخیر حدود شصت بار مناطق مختلف جنوب و جنوب شرق ادلب را هدف حملات هوایی قرار دادند. دیده‌بان حقوق بشر روسیه در ادامه می‌افزاید که نیروی هوایی سوریه نیز به‌موازات این حملات اقدام به‌پرتاب بشکه‌های انفجاری به‌مناطق یاد شده کردند.
به‌گفته این منبع، جنگنده‌های روسی روز جمعه نیز مواضع گروه‌های تحریر شام(تشکلی از اعضای سابق یک شاخه نظامی القاعده) و احرار شام(یکی از قدرت‌مندترین گروه‌های شورشی جهادی) را هدف قرار دادند که در جریان این حملات دست‌کم پنج تن از این نیروها کشته شده‌اند.
به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، شدیدترین حملات هوایی به نقاط شمالی خاک سوریه پس از حمله روز دهم اوت به‌منطقه «اورم الکبری» به‌حساب می‌آید که دست‌کم پنجاه و سه کشته برجای گذاشت. گفته می‌شود که چهل و یک تن از قربانیان این حمله افراد غیرنظامی بوده اند.
این حملات در حالی صورت گرفت که یک روز پیش از آن سران کشورهای روسیه، ترکیه و ایران در نشست سهجانبه تهران حضور یافتند تا برای نبرد ادلب و سرنوشت نهایی جنگ داخلی در سوریه تصمیم‌گیری کنند.
ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه در این نشست با رد درخواست رجب طیب اردوغان، همتای ترک خود برای دست‌یابی به‌توافق آتش‌بس تاکید کرد: «دولت سوریه محق است که کنترل تمامیت خاک کشورش را در دست گیرد و باید به این حق خود برسد.»
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد: در حالی‌که روحانی در نشست امروز گفته است: مبارزه با تروریسم در ادلب اجتناب‌ناپذیر است، رییس جمهور ترکیه نسبت به هرگونه حمله نظامی به این منطقه و وقوع یک فاجعه انسانی و حمام خون هشدار داد.
پوتین هم در نشست تهران گفت: دولت سوریه باید تمامی اراضی این کشور را تحت کنترل خود داشته باشد. این در حالی‌ست که کاخ سفید واشنگتن با اشاره به‌احتمال استفاده حکومت اسد از سلاح شیمیایی در این حمله نظامی، دمشق و متحدانش را تهدید کرد که در صورت استفاده از این‌گونه سلاح‌ها، با پاسخ سریع واشنگتن مواجه خواهند شد.
در بیانیه کاخ سفید آمده است که میلیون‌ها غیرنظامی بی‌گناه در معرض تهدید حملات قریب‌الوقوع حکومت اسد هستند، که تحت حمایت روسیه و حکومت ایران است.
هشت کشور اروپایی نیز با ابراز نگرانی شدید از آغاز عملیات نظامی در ادلب، رسما از حکومت تهران و مسکو خواسته‌اند که آتش‌بس در این منطقه را تضمین کنند.
کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، لهستان، سوئد، ایتالیا و هلند در اعلامیه‌ای مشترک می‌گویند: تهاجم نظامی گسترده در ادلب جان سه میلیون غیرنظامی – از جمله یک میلیون کودک – را به خطر می‌اندازد.
به‌گزارش رادیو فرانسه، قرار است که چند ساعت بعد از نشست تهران، شورای امنیت سازمان ملل اجلاسی را برای رسیدگی به وضعیت ادلب برگزار کند. این جلسه به‌خواسته آمریکا تشکیل می‌شود.
به‌این ترتیب، ادلب، جایگاه کلیدی در سرنوشت بحران و جنگ داخلی سوریه دارد از این‌رو، هر گونه خطایی می‌تواند به کشتار صدها هزار غیرنظامی منجر گردد و منطقه را دوباره به بحران‌های شدیدتری سوق دهد.
هنوز کسی نمی‌داند که در نشست تهران بین سه رییس جمهوری به‌ویژه بین اردوغان و پوتین چه گذشت. اکنون نیروهای نظامی سوریه، ایران و جنگنده‌های روسی آماده یک عملیات همه‌جانبه در ادلب شده‌اند و در این میان ترکیه هم بی‌طرف و نظاره‌گر نیست. اما همه شواهد نشان می‌دهد که ترکیه توانایی این را ندارد که مانع حمله آنها به ادلب شود.
ماجرای ادلب بسیار پیچیده است به‌طوری که بحران منطقه را نمی‌توان صرفا از طریق دیپلماتیک و سیاسی حل کرد. در ادلب ده‌ها هزار نیروی مخالف حکومت سوریه در میان سه میلیون انسان سنگر گرفته‌اند.
ترکیه: حمله به ادلب کار اشتباهی است
مولود چاووش اغلو وزیر امور خارجه ترکیه، شامگاه چهارشنبه ۵ سپتامبر گفت کشورش به‌وضوح به‌روسیه گفته که حمله به‌ادلب کار اشتباهی است. به‌گزارش خبرگزاری‌ها، این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای تاکید کرد اقدام‌های مسکو هم‌راستای توافق‌های چند جانبه‌ای صورت می‌گیرد که هدف از آن «از میان بردن گروه‌های تندرو است.»
این بیانیه با بیان این‌که مسکو، پی‌گیری توافق‌ها را وظیفه خود می‌داند، افزود روسیه به از میان بردن کسانی که «تروریست» نامید، ادامه خواهد داد.
پیش از این سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفته بود که پس از نشست سران ایران، روسیه و ترکیه در تهران که جمعه ۷ سپتامبر برگزار می‌شود، وضعیت نظامی در ادلب واضح‌تر خواهد شد.
در همین حال کاخ ریاست‌جمهوری روسیه(کرملین)، تاکید کرد که وضعیت در استاد ادلب سوریه «هم‌چنان باعث نگرانی است.» کرملین افزود که روسیه این مسئله را با تعدای از کشورها به‌بحث گذاشته است.
از سویی رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه، نسبت به‌پیامدهای عملیات ادلب هشدار داده و گفته بود، حمله به‌ادلب سوریه منجر به «کشتار» خواهد شد.
بحث‌ها و جدل‌ها بر سر حمله به ادلب
ترکیه و آمریکا در حالی درباره خروج نیروهای نظامی کُرد از خاک سوریه گفت‌وگو کرده‌اند که صبح سه‌شنبه ۴ سپتامبر، نیروی هوایی روسیه پس از ۲۲ روز توقف حملات هوایی خود به‌استان ادلب، بار دیگر این حملات را از سر گرفت و به‌گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه و شورشیان به‌اطراف «جسر الشغور» در غرب قلمرو شورشیان حمله کرد.
جوزف دانفورد، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا سه‌شنبه ۴ سپتامبر در سفر به‌آتن، نسبت به‌حمله نظامی به ادلب هشدار داده و گفته است برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی ضروری است که ارتش سوریه از حمله به ادلب صرف‌نظر کند. دانفورد پیشنهاد داده به‌جای یک حمله گسترده، با عملیات حساب‌شده‌ای با گروه‌های مسلح مستقر در شمال سوریه مقابله شود.
بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه وعده داده است که تمام خاک سوریه را از شورشیان پس بگیرد. او پس از دخالت نظامی روسیه در سال ۲۰۱۵، بسیاری از مناطق تحت کنترل شورشیان را به تصرف در آورده و اکنون در صدد است که با کمک روس‌ها و نیروهای حکومت اسلامی ایران، حمله گسترده‌ای را به ادلب آغاز کند.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در سفر خود به دمشق در روز دوشنبه گفت که شبه‌نظامیان باید به‌طور کامل از استان ادلب سوریه «پاکسازی» شوند. هفته گذشته نیز امیر حاتمی، وزیر دفاع ایران، در سفرش به سوریه بر حمایت ایران از ارتش سوریه در عملیات ادلب تأکید کرده بود.
ترکیه که از برخی گروه‌های شورشی مخالف اسد حمایت می‌کند پیش از این گفته بود که حمله نظامی به ادلب «فاجعه» خواهد بود.
استفان دی‌میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه نیز از ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، خواسته است از حمله ارتش سوریه به ادلب جلوگیری کنند. دی‌میستورا سه‌شنبه در جمع خبرنگاران گفته است گفت‌وگوهایی که بین مقامات روسیه و ترکیه در جریان است، سرنوشت ادلب را در روزهای آینده رقم خواهد زد.
شامگاه دوشنبه ۳ سپتامبر – ۱۲ شهریور، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در یک پیام توئیتری حمله به ادلب را «اشتباه بزرگ» خواند و سوریه و متحدانش، ایران و روسیه را فراخواند تا از حمله «بی‌پروا» به ادلب دست بردارند.
روسیه این اظهارات ترامپ را رد کرد و آن را بازتاب‌دهنده وضعیت ادلب ندانست و گفت این منطقه «لانه تروریست‌ها» شده است.
فرانسوا لوکوانتر، فرمانده ارتش فرانسه اعلام کرد در صورتی که در حمله نیروهای نظام سوریه به‌ادلب، از اسلحه شیمیایی استفاده شود، این کشور آماده است اهدافی در سوریه را بمباران کند.
به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، لوکوانتر در حضور مجموعه‌ای کوچک از خبرنگاران گفت که پیش‌بینی می‌کند تا اواخر نوامبر آینده، بقایای گروه داعش از میان بروند.
یک منبع نظامی فرانسوی گفت نشانه‌هایی وجود دارد که روسیه می‌خواهد تا پایان سال جاری، حمله به‌استان ادلب، آخرین منطقه بزرگ باقی مانده در کنترل مخالفان را به‌پایان برساند.
الیستر برت، وزیر مشاور بریتانیا در امور خاورمیانه، تاکید کرد که هرگونه استفاده‌ای از سلاح‌های شیمیایی توسط حکومت سوریه در حمله‌ای که برای ادلب تدارک می‌بیند، بی‌پاسخ نخواهد ماند.
او در پاریس، طی گفت‌وگو با تلویزیون العربیه گفت: «بریتانیا، مانند شرکای خود، بسیار روشن اعلام کرده که هرگونه استفاده‌ای از سلاح‌های شیمیایی توسط حکومت سوریه عواقبی خواهد داشت.»
او، هم‌چنین تأکید کرد که باید وضعیت در ادلب به‌طور مسالمت‌آمیز به‌پایان برسد، و افزود که «روند بازسازی و مصالحه باید بر اساس یک راه‌حل عادلانه سیاسی بنا نهاده شود، این تنها نتیجه ملموس برای مردم سوریه خواهد بود.»
این در حالی است که حکومت سوریه، هم‌چنان به آماده‌سازی برای حمله به‌ادلب ادامه می‌دهد. در این استان حدود ۳ میلیون غیرنظامی و افراد مسلح حضور دارند.
هیکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان، گفت که می‌خواهد «مانع از وقوع یک فاجعه انسانی در ادلب شود»، او تاکید کرد که در جریان سفرش به ترکیه در روزهای ۵ و ۶ سپتامبر، این موضوع را مورد بحث قرار خواهد داد.
در همین حال، وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیه‌ای نسبت به «عملیات گسترده تهاجمی رژیم سوریه و متحدان‌اش در منطقه کاهش تنش در ادلب» ابراز نگرانی کرد.
در این بیانیه آمده است که چنین عملیاتی منجر به «پیامدهایی فاجعه‌بار»، از جمله «یک فاجعه بشری و نیز فاجعه بزرگ آوارگان» خواهد شد.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان هشدار داد که اگر نیروهای دولتی سوریه به ادلب حمله کنند امکان وقوع «فاجعه انسانی» در این شهر وجود دارد. گزارش‌ها حاکی از حرکت تانک‌ها و تجهیزات نظامی ارتش سوریه به‌سوی ادلب هستند.
چند انفجار در نزدیکی دمشق
مرکز سوریه در ساعات بامدادی یک‌شنبه ۱۱ شهریور – ۲ سپتامبر، شاهد چند انفجار شدید در بندر نظامی المزه در نزدیکی دمشق بود.
اسرائیل در ماه‌های گذشته بارها اهداف نظامی را در سوریه بمباران کرده است. بنا به‌گزارش رسانه‌های اسرائیل حمله بامداد یک‌شنبه به تاسیسات نظامی حکومت اسلامی ایران در سوریه انجام گرفته است. مقام‌های اسرائیلی در باره این حمله موضع‌گیری رسمی نکرده‌اند.
رسانه‌های دولتی سوریه گزارش دادند که چند انفجار در یک انبار مهمات در نزدیکی دمشق روی داده است. خبرگزاری رویترز هم از «شلیک چند موشک اسرائیلی از بلندی‌های جولان به نزدیکی دمشق» خبر داده است.
اسرائیل برای نخستین بار، اعلام کرد که مواضع ایران در سوریه را بیش از ۲۰۰ بار هدف قرار داده است. به‌گزارش رویترز، یسرائیل کتز، وزیر اطلاعات اسرائیل روز سه‌شنبه گذشته با اعلام این مطلب، گفت که این حملات طی دو سال گذشته صورت گرفته است.
منابع منطقه‌ای می‌گویند که اسرائیل حملات در سوریه علیه محموله‌های نظامی مرتبط با ایران و حزب‌الله را در سال ۲۰۱۳ آغاز کرد.
اعلام حمله به‌مواضع ایران از سوی اسرائیل در حالی صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، روز دوشنبه در توئیتی به ایران، روسیه، و هم‌چنین دولت سوریه نسبت به‌حمله به استان ادلب هشدار داده بود.
نیروهای مخالف حکومت سوریه در ادلب
استان ادلب گرچه به‌خاطر ساختار روستایی خود از نظر اقتصادی اهمیت چندانی برای سوریه ندارد، اما در مسیر اتوبان دو کلان‌شهر دمشق و حلب واقع شده که از نظر راهبردی و اقتصادی برای سوریه بسیار پراهمیت هستند.
ادلب در مجموع زیر نظر سه گروه اسلام‌گرای مسلح قرار دارد. نخست گروه‌های شورشی مخالف اسد که ترکیه نفوذ بسیاری بر آنها دارد چون «جبهه احرار شام» و «داعش» و گروه موسوم به «ارتش آزاد سوریه.» گروه دوم گروه‌هایی هستند که حاضرند با ترکیه همکاری کنند اما زیر کنترل این کشور نیستند.
گروه سوم گروه اسلام‌گرای افراطی «هیئت تحریر شام» است که ۶۰ درصد مناطق استان ادلب را زیر کنترل خود دارد. «هیئت تحریر شام» که شاخه القاعده در سوریه به‌شمار می‌آید، در ژانویه ۲۰۱۷ از ادغام چند گروه سلفی و از جمله جبهه فتح شام(جبهه نصرت سابق) تشکیل شده است.
دولت اسلامی عراق و شام(داعش) در دو سال گذشته، در پی از دست دادن مناطق تحت کنترل خود در حمص، حومه دمشق، یرموک و ارتفاعات عرسال و قلمون در مرز لبنان، با موافقت دولت سوریه، جنگجویان خود و خانواده‌هایشان را به استان ادلب انتقال داده است. با وجود انتشار اخباری از درگیری‌ها میان این گروه و دیگر نیروهای مسلح در ادلب و با توجه به‌تضعیف «خلافت اسلامی» در عراق و سوریه، اطلاعات جامعی درباره توان عملیاتی داعش در ادلب وجود ندارد. داعش در دسامبر سال ۲۰۱۲ و پس از انشعاب از جبهه‌النصره(شاخه القاعده در سوریه) اعلام موجودیت کرد.
هیات تحریر الشام
ائتلافی از گروه‌های اسلامی با محوریت جبهه النصره(هیات تحریرالشام کنونی) در سال ۲۰۱۵ با یک حمله برق‌آسا، استان ادلب را تصرف کردند. این ائتلاف که در آن زمان «هیات فتح شام» نام داشت، پس از فراز و نشیب‌های بسیار، هم‌اکنون با عنوان هیات تحریر الشام شناخته می‌شود و از ائتلاف جبهه‌النصره سابق، به رهبری محمد جولانی و هیات تحریرالشام و چند گروه کوچک اسلام‌گرای دیگر تشکیل شده است. این ائتلاف، مذاکره با دولت سوریه را خط قرمز خود می‌داند. جنگجویان این گروه بیش از ۱۰ هزار نفر تخمین زده می‌شوند.
جیش الاسلام
هزاران نفر از اعضای این گروه اسلام‌گرای نزدیک به عربستان سعودی پس از تخلیه غوطه شرقی در حومه دمشق، به ادلب کوچ کردند. جنگجویان این گروه صرفا با سلاح سبک غوطه را ترک کردند. جیش‌الاسلام از مخالفان بزرگ هیات تحریرالشام به‌شمار می‌رود و این دو گروه پیش‌تر در مرکز و جنوب سوریه با یکدیگر درگیر شده‌اند.
ارتش آزاد سوریه
ائتلافی از چند گروه مسلح شورشی، که عمدتا پس از ترک حلب و حمص در دو سال گذشته به ادلب کوچ کردند و از حمایت ترکیه برخوردارند، کماکان با نام «ارتش آزاد سوریه» در این استان فعالیت دارند. در روزهای گذشته اخباری مبنی بر درگیری برخی از این گروه‌ها با هیات تحریرالشام منتشر شده است. به‌گزارش رسانه‌های محلی، هیات تحریرالشام، این گروه‌ها را به‌تلاش برای مذاکره با دولت سوریه متهم کرده است.
گروه جیش الفتح
۲۳ مارس ۲۰۱۵، گروه جیش الفتح اعلام کرد که عملیات خود برای تسلط بر ادلب را آغاز کرده است. جیش الفتح ۵ روز بعد اعلام کرد که کنترل کامل این شهرها در اختیار گرفته است. ادلب دومین مرکز استان بعد از الرقه بود که از کنترل ارتش سوریه خارج شد.
۹ سپتامبر ۲۰۱۵، گروه جیش الفتح کنترل کامل استان ادلب به‌همراه حومه آن را در دست گرفت و فرودگاه نظامی ابو الظهور به‌عنوان آخرین مرکز استقرار ارتش سوریه در این استان را نیز اشغال کرد.
پایان سال ۲۰۱۵، این گروه با وجود تسلط بر استان ادلب در نتیجه اختلافات داخلی و اعلام جدایی برخی گروه‌های تشکیل‌دهنده این جریان از هم فرو پاشید و هیئت تحریر الشام تشکیلاتی را برای مدیریت غیرنظامی شهر و پایان دادن به‌مدیریت جیش الفتح در آن اعلام کرد. در ادامه این درگیری‌ها، هیئت تحریر الشام(جبهه النصره سابق) کنترل گذرگاه مرزی باب الهوی در مرز ترکیه و مناطق اطراف آن را بعد از درگیری با جنبش احرار الشام در اختیار گرفت.
جیش الفتح که تحت حمایت ترکیه و عربستان است، در ۲۴ مارس ۲۰۱۵ اعلام موجودیت کرد و تنها چهار روز بعد توانست شهر ادلب، مرکز استان ادلب را به‌کنترل بگیرد و در مدتی کم‌تر از دو ماه به‌طور کامل ابتکار عمل را در این استان که از آن به‌عنوان دژ مستحکم ارتش سوریه یاد می‌شد، به‌دست گرفت. پس از سقوط ادلب، شهرهای جسرالشغور، پادگان‌های نظامی القرمید و المسطومه ارتش سوریه و شهر اریحا به‌دست گروه‌های مخالف افتاد و از این استان اکنون تنها پادگان «ابوظهور» و دو شهرک شیعه‌نشین «الفوعه» و «کفریه» در دست نیروهای دولتی باقیمانده است.
شهر اریحا آخرین شهر مهم استان ادلب بود که به‌دست جیش الفتح افتاد و از موقعیتی بسیار استراتژیک و حیاتی برای دو طرف برخوردار است. این شهر علاوه بر قرار گرفتن میان مسیر امدادرسانی نیروهای سوری از استان لاذقیه به جبهه حلب، اولین خط دفاعی ارتش سوریه برای حمایت از مناطق ساحلی با بافت جمعیتی علوی نشین نیز محسوب می‌شود.
درباره جیش الفتح باید گفت که این ائتلاف با تلاش چندین ماهه آنکارا و ریاض و از گروه‌های شبه‌نظامی مختلفی تشکیل شده که توسط ارتش و سازمان اطلاعات ترکیه آموزش دیده و از سوی عربستان حمایت مالی و تجهیز می‌شود. اکنون گروه‌هایی از جمله «فیلق الشام»، «اجناد الشام»، «جیش السنه»، «لواء الحق»، «جیش الفتح» با گرایش اخوان‌المسلمین به‌همراه «جنود الشام»، «الحزب الاسلامی»(متشکل از اویغورها و ترکمنستانی‌ها)، «جند الاقصی»، «احرار الشام» و با رهبری «جبهه النصره» با ایدئولوژی القاعده در این ائتلاف نظامی حضور دارند.
در نبردهای جیش الفتح با ارتش سوریه و هم‌پیمانان آن در ادلب، دست برتر با این گروه تازه تاسیس بود که هم از سلاح‌های پیشرفته خریداری شده توسط عربستان استفاده می‌کند و هم اطلاعات نظامی و نقشه‌های عملیاتی را از دستگاه اطلاعاتی ترکیه دریافت می‌کند.
به‌نوشته روزنامه لبنانی السفیر، نزدیک به‌جریان مقاومت، در نبرد ادلب شمار زیادی از نیروهای نظامی سوریه به‌دلیل عدم هماهنگی میان یگان‌های میدانی اعم از ارتش، حزب‌الله لبنان، نیروهای موسوم به لواء‌الفاطمیون(شبه‌نظامیان داوطلب افغان) و دیگر شبه‌نظامیان وابسته به نظام کشته شدند.
سایت‌های نزدیک به دولت سوریه نیز حجم خسارت‌ها به‌ارتش را در این نبرد پنهان نکردند و نوشته‌اند که در پاره‌ای موارد نیروهای دولتی پادگان‌های کاملا حفاظت شده را بدون هیچ درگیری در اختیار گروه‌های مخالف گذاشته‌اند. مهم‌ترین نمونه این مورد را می‌توان تسلیم بدون مقاومت پادگان «المسطومه» که بیش از ۳۰۰۰ نظامی سوری را در خود جای داده بود، به‌گروه النصره دانست.
تحولات ادلب باعث شده تا ارتش سوریه به‌کلی در استراتژی‌های نظامی خود برای رویارویی با مخالفان تجدیدنظر کند و خبرها حاکی از آن است که بیش از ۱۰ هزار نیرو از تیپ فاطمیون، حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان شیعه عراقی که در آزادسازی استان صلاح‌الدین حضور داشتند به ادلب اعزام شده‌اند تا مانع از اجرای طرحی شوند که عربستان و ترکیه در سفر ماه گذشته محمد بن نایف، ولیعهد عربستان به آنکارا آن را طرح‌ریزی کردند.
در سفر ولیعهد عربستان به آنکارا دوطرف اختلافات خود بر سر اخوان‌المسلمین را برای «منافع بزرگ‌تر» کنار گذاشتند و طرحی میان مدت برای به زانو درآوردن ارتش سوریه را برنامه‌ریزی کردند که مرحله اول آن تا ۲۰۱۵ با سقوط ادلب و نزدیک‌شدن مخالفان به‌ساحل سوریه به‌اهداف خود نزدیک شده است. مرحله دوم این طرح نیز که ایجاد ائتلافی همانند جیش الفتح در جنوب سوریه بود.
دخالت دولت ترکیه در ادلب
۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷، بعد از توافق آستانه، ترکیه حضور نظامی خود در نزدیکی مرزهای سوریه را تقویت و اعلام کرد که کاروان نظامی متشکل از ۸۰ نفر بر زرهی وابسته به ارتش ترکیه را به مرزهای سوریه ارسال کرده است.
۷ اکتبر ۲۰۱۷، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه اعلام کرد که استان ادلب شاهد عملیات جدید ارتش آزاد با حمایت ارتش ترکیه خواهد بود. او توضیح داد که ارتش ترکیه بدون عبور از مرزها و ورود به‌خاک سوریه از این عملیات حمایت خواهد کرد. جبهه النصره این عملیات را محکوم کرده و اعلام کرد که عملیات مذکور برای آنها تفریح نخواهد بود. با این وجود ارتش ترکیه بعدها نیروهای خود را وارد خاک سوریه کرد.
جنگ ادلب، هم‌چنان دارای پیچیدگی‌های ویژه و بی‌سابقه‌ای است. با وجود این‌که انسجامی میان گروه‌های مسلح مسلط بر شهر وجود ندارد و آنها دچار اختلاف‌نظر شده‌اند، اما حضور و ملاحظات مستقیم ترکیه و آثار مشخص و غیرمشخص و نفوذ روسیه بر ابعاد این پیچیدگی افزوده است.
موقعیت ویژه ادلب
در ادلب افراد مسلح خارجی و محلی حضور دارند و آنها در تمامی جبهه‌ها با ارتش سوریه و متحدان آن جنگیده‌اند و تجربه بالایی دارند؛ افراد مسلح خارجی خواهند جنگید زیرا پس از آن‌که امکان بازگشت آنها به کشورشان ضعیف شده، عرصه بر آنها تنگ آمده است. افراد محلی نیز به‌آشتی و مصالحه راضی نیستند بنابراین آنها نیز خواهند جنگید.
تجهیزات گروه‌های مسلح در ادلب در مقایسه با دیگر مناطق، بسیار اثرگذارتر و پیشرفته‌تر است و گروه‌های مسلح در شمال سوریه از وسایل ارتباطی پیشرفته استفاده می‌کنند.
با توجه به این‌که گروه‌های مسلح بسیاری در ادلب حضور دارند و مکان استقرار آنها گسترده و وسیع است، این موضوع امکان بمباران هوایی، توپخانه‌ای و موشکی و نوع تعامل با آنها را مشکل می‌کند خصوصا این‌که تعدادی از آنها اعلام کرده‌اند به‌توافق مناطق کاهش تنش پای‌بند هستند.
افراد مسلح در ادلب در مناطق مسکونی نیز مستقر شده‌اند و این موضوع از دیگر عواملی است که عملیات علیه این افراد مسلح را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
پس از آزادسازی اماکن تحت تسلط داعش در شرق سوریه، به‌ویژه پس از آزادسازی رقه این مرکز مهم نیروهای داعش توسط نیروهای دموکراتیک سوریه، بیش‌تر شهرهای بزرگ سوریه، جبهه ادلب، آخرین جبهه برای طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مخالفات حکومت سوریه است.
برای آنکارا، جز منطقه ادلب، چیزی باقی نمانده است؛ منطقه‌ای که از خلال آن می‌تواند اولا با استفاده از آن، برای موضوع کردها مذاکره، چانه‌زنی و یا اعمال فشار کند؛ دوم این که ترکیه با استفاده از آن، چانه‌زنی یا بهره‌برداری از موضوع بازگشایی گذرگاه‌ها یا بستن آن به‌روی گروه‌های مسلح یا آوارگان را انجام دهد و به‌تبع آن اردوغان تلاش می‌کند این ادلب را حفظ کند و آن را از تسلط حکومت سوریه دور نگاه دارد.
طی سالهای گذشته ادلب تبدیل به‌منطقه‌ای شده که از بخش‌های مختلف سوریه گروه‌های مسلح وارد آن شده و در آن‌جا تمرکز داشته‌اند که آخرین این گروه‌ها با تسلط ارتش سوریه بر حلب طی سالهای گذشته به ادلب رفته‌اند.
با توجه به‌همسایگی استان ادلب با حلب و نزدیکی این استان به‌منطقه عفرین، برای ترکیه نگران‌کننده است. چون در حال حاضر این منطقه از سمت غرب و شمال به‌وسیله ارتش ترکیه و مرزهای این کشور در محاصره است.
بنابراین استان ادلب برای ترکیه در حکم شریان حیاتی امنیت و ثبات این کشور در منطقه است که در صورت عدم کنترل صحیح و دقیق، می‌تواند ترکیه را به‌سمت یک معمای امنیتی پیچیده و حتی تجزیه پیش ببرد.
حمله ارتش سوریه به ادلب، هم‌چنین می‌تواند رابطه روسیه با ترکیه را که به‌عنوان بخشی از توافق «مناطق کاهش تنش» در ادلب نیرو مستقر کرده است، به‌خطر انداخته یا نابود کند.
الکسی خلبنیکوف، کارشناس مسائل خاورمیانه شورای امور بینالملل روسیه، به سی.ان.ان است: «بسیار بعید است که ارتش سوریه و ترکیه وارد درگیری مستقیم شوند. چنین اتفاقی اگر بیافتد، آنکارا را به‌آغوش ایالات متحده هول خواهد داد که بر خلاف منافع مسکو است.»
روابط مسکو و آنکارا که پس از بحران ۲۰۱۵ که به‌خاطر سرنگون کردن یک جت روسی توسط ترکیه بر فراز مرزهای سوریه به وخامت گراییده بود، با زحمت بازسازی شده است.
البته مسکو، هدف جدا کردن ترکیه از ناتو را دنبال می‌کند و به این کشور سامانه راداری اس ۴۰۰ را فروخته که بیش از همه باعث ناخشنودی واشنگتن شده است.
چنان‌چه روسیه می‌خواهد به‌سوریه «پس از درگیری» برسد، مجبور است به‌نوعی هم ایران و هم ترکیه را با خود نگه دارد.
حمله به ادلب احتمالا صدها هزار نفر را روانه مرز ترکیه خواهد کرد. مقامات سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کنند تا ۸۰۰ هزار نفر برای فرار از ادلب تلاش می‌کنند.
خلبنیکوف می‌گوید: «روسیه اخیرا اعلام کرده است که اولویت اصلیش بازگشت آوارگان است- نه برعکس آن. مسکو به‌دنبال راه‌حل ظریفی است که منافع و نگرانی تمام طرف‌ها را در بر بگیرد.»
بنابراین، روسیه ممکن است همان‌طور که دی میستورا پیشنهاد کرده، برای جدا کردن غیرنظامیان از شبه‌نظامیان «گذرگاه‌های» انسان دوستانه‌ای ایجاد کند. این که شمار زیادی از افراد بخواهند از ادلب به‌مناطق زیر کنترل دولت وارد شوند هم مسئله دیگری است؛ و در نهایت این افراد کجا خواهند رفت؟
۴/۱ میلیون نفر از آنها همین حالا هم آواره هستند. دی میستورا می‌پرسد: «ادلب دیگری وجود ندارد. آنها کجا می‌توانند بروند؟»
به‌این دلایل، مسکو ممکن است یک عملیات محدودتر را ترجیح بدهد که حاشیه کم اهمیت‌تر ادلب را شامل شود و از جنوب که نیروهای ترکیه حضور ندارند و وضعیت پیچیده نیست، شروع کنند.
البته دولت سوریه برای یک برخورد شدیدتر خود را آماده کرده و ولید المعلم، وزیر خارجه، پس از دیدار با لاوروف تاکید کرد که ارتش کار را در ادلب تمام خواهد کرد. هرچند، موفقیت در این امر نیازمند پشتیبانی هوایی فشرده روسیه است.
حمله به ادلب هر طور که شکل بگیرد، یادآوری خواهد کرد که روسیه بازیگر مسلط در سوریه است و اکنون روابط نزدیک‌تری با ترکیه نسبت به متحدان این کشور در ناتو دارد؛ و اگر الگوی حملات قبلی تکرار شود، نگرانی برای میلیون‌ها غیرنظامی پنهان شده در خرابه‌های ادلب، ناکافی خواهد بود.
درخواست عجیب و مضحک ترکیه از آمریکا
مثل معروفی است که می‌گویند یکی را به ده راه نمی‌دادند اما ادعای کدخدایی می‌کرد. اکنون اردوغان این دیکتاتور کوتوله جنگ‌طلب و اشغال‌گر، از آمریکا می‌خواهد که یگان‌های مدافع خلق روژآوا را از سوریه، یعنی خانه و کاشانه‌شان اخراج کند. اولا آمریکا قدرت چنین کاری را ندارد و حتی اگر هم داشته باشد مگر می‌تواند مردم یک سرزمین را از خانه‌هایشان بیرون براند؟ مهم‌تر از همه، دیر یا زود ارتش اشغال‌گر ترکیه مجبور خواهد شد از سوریه خارج گردد نه یگان‌های مدافع خلق روژآوا!
اردوغان که به یاوه‌گویی و دروغ‌گویی و سناریوسازی معروف است یگان‌های مدافع خلق روژآوا را یک روز به پ.ک.ک و روز دیگر به آمریکا و غیره وصل می‌کند تا سیاست‌های جنگ‌طلبانه و تبه‌کارانه خود را پیش ببرد. در حالی که این نیروی مردمی، نه تنها ضامن آزادی‌های فردی و جمعی و عدالت اجتماعی در روژآوا است، بلکه الگو و مدل خوبی برای خاورمیانه است. نیرویی مستقل که از هیچ قدرت خارجی دستور می‌گیرد.
ترکیه به‌آمریکا گفته است که شبه‌نظامیان کرد مورد حمایت آمریکا، باید کاملا از سوریه خارج شوند. این درخواست ترکیه از آمریکا در حالی مطرح می‌شود که حملات نظامی روسیه به استان ادلب در شمال سوریه و نزدیکی ترکیه از سر گرفته شد.
وزارت دفاع ترکیه سه‌شنبه ۴ سپتامبر ۲۰۱۸ – ۱۳ شهریور ۱۳۹۷، در بیانیه‌ای اعلام کرد که خلوصی آکار، وزیر دفاع این کشور با جیمز جفری، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه در آنکارا دیدار و گفت‌وگو کرد.
به‌گزارش خبرگزاری آناتولی، آکار در دیدار با جفری درباره تحولات سوریه تبادل نظر کرد و نسبت به‌حضور شبه‌نظامیان کُرد، شامل یگان‌های مدافع خلق، نیروهای دموکراتیک سوریه و به‌گفته او حزب کارگران کردستان(پ‌ک‌ک) ابراز نگرانی کرد.
خلوصی آکار در این دیدار با بیان این‌که در راستای حفاظت از حقوق و منافع ترکیه و برای تضمین امنیت کشور به‌اتخاذ تدابیر لازم ادامه خواهند داد، تاکید کرد که این گروه‌ها باید به‌طور کامل منطقه را ترک کنند.
در حال حاضر نیروهای نظامی ترکیه و آمریکا گشت‌های مشترکی را در شهر منبج، واقع در شمال غرب سوریه، در چارچوب طرح پاکسازی منطقه از نیروهای نظامی یگان‌های مدافع خلق انجام می‌دهند.
پس از یک روند طولانی سرانجام متحدان ناتو در ماه ژوئن توافق کردند تا نقشه راه مشترکی برای شهر شمالی منبج سوریه به اجرا گذارند، جایی که آنکارا با وجود استقرار نیروهای آمریکایی در این شهر قصد حمله به آن را داشت.
به‌گفته برخی منابع آگاهِ شرکت‌کننده در مذاکرات دو طرف، نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق پس از این توافق‌نامه ۳۰ روز فرصت داشتند که منبج را ترک کنند. دو هفته پس از آن، در مرحله بعدی، نیروهای نظامی ترکیه و آمریکا بر منبج نظارت می‌کردند و سپس به فاصله دو هفته نیروهای بومی کنترل منبج را در دست می‌گرفتند. هم‌چنین بر اساس این توافق‌نامه یک شورای نظامی امنیت شهر و یک شورای محلی خدمات آن را برعهده می‌گیرند.
اما این طرح هنوز اجرا نشده است. چرا که آنکارا و واشنگتن در ماه‌های اخیر بر سر بازداشت اندر برانسون، کشیش آمریکایی در ترکیه به‌اتهام همکاری با گروه‌های «تروریستی» روابط تنش‌آمیزی داشتند. در پی بازداشت کشیش آمریکایی، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا ۱۰ اوت ۲۰۱۸ – ۱۹ مرداد ۱۳۹۷، از افزایش تعرفه گمرگی آلومنیوم به میزان ۲۰ درصد و فولاد به‌میزان ۵۰ درصد خبر داد که منجر به‌اقدامات تلافی‌جویانه از سوی آنکارا شد. تنش میان دو کشور و تصمیمات اقتصادی دولت ترکیه موجب شده که لیر، پول این کشور بیش از ۴۰ در صد ارزش خود را در سال جاری میلادی از دست بدهد و دچار بحران گردد.
بیلان یک‌ماهه جنگ علیه اشغال‌گران در عفرین
مرکز اطلاع‌رسانی یگان‌های مدافع خلق بیلان درگیری‌‌های ماه آگوست ۲۰۱۸ با اشغال‌گران آدم‌کش ارتش ترکیه و گروه‌های تروریستی سوری در عفرین را به‌تاریخ سه‌شنبه ۴ سپتامیر ۲۰۱۸ به اطلاع افکار عمومی رسانده است. به‌گفته این مرکز، در این ماه، ۱۸ عملیات علیه اشغال‌گران به‌انجام رسیده و طی آنها ۵۷ ارتشی و تبه‌کار وابسته به آنکارا به‌هلاکت رسیده‌اند.
ه.پ.گ در گزارش عملیات نیروهای خود طی ماه آگوست، اعلام کرده است که ۷ ارتشی غاصب حکومت ترک و ۵۰ تبه‌کار وابسته به‌آنان از جمله دو سرکرده تبه‌کاران در عفرین از پای درآمده‌اند.
ی.پ.گ در بخش دیگری از گزارش ماهانه خود، به‌زخمی شدن ۴۰ ارتشی و تبه‌کار از سوی مبارزان در عفرین پرداخته است. هم‌چنین مقادیر زیادی اسلحه، مهمات و مدارک نظامی(استخباراتی) به‌دست مبارزان افتاده است.
انهدام چهار خودرو زرهی و سه موتورسیکلت متعلق به‌ارتش ترکیه و تبه‌کاران آن در این گزارش جای گرفته و آمده است که به دو خودرو زرهی دیگر آسیب وارد شده است.
یگان‌های مدافع خلق می‌افزاید که در ماه آگوست دو مبارز آن طی نبرد با اشغال‌گران جان باخته‌اند.
بررسی جوانب احتمالات پیش روی ادلب سوریه توسط مصطفی کاراسو
مصطفی کاراسو، عضو شورای رهبری کنفدرالیسم جوامع کردستان(ک.ج.ک) در مقاله‌ای به‌سرنوشت ادلب در سوریه پرداخته است. وی
در مقاله‌ای که در روزنامه «ینی اوزگور پولتیکا» منتشر شده است مطالب مهمی بیان کرده و گفته اگر روسیه و سوریه بخواهند با ترکیه بر سر کردها معامله کنند با واکنشی روبه‌رو خواهند شد که برایشان غیرمنتظره خواهد بود. وی در طرف مقابل، همکاری کردها در این عملیات را وابسته به‌حصول توافق دمکراتیک با فدراسیون شمال سوریه خوانده است.
بحث در مورد سرنوشت بحران منطقه ادلب در سوریه بالا گرفته است. سوریه و روسیه خود را برای آغاز عملیات علیه گروه‌های تبه‌کار آماده کرده‌اند اما ترکیه با چنین عملیاتی مخالفت می‌کند و با حمایت نظامی از آنها می‌خواهد در شرایطی بهتری بر میز معامله بنشیند. شکی نیست که حزب حاکم ترکیه سعی خواهد کرد بر سر کردها به‌توافقی با طرفین دست پیدا کند. دغدغه اصلی ترکیه در سوریه، کردها هستند.
روسیه از ترکیه می‌خواهد که گروه‌های تبه‌کار را از ادلب بیرون براند در غیر این‌صورت ترکیه مجبور است در مقابل سوریه و روسیه قرار بگیرد. ترکیه با قبول انتقال گروه‌های تبه‌کار از مناطق مختلف سوریه به‌ادلب، به‌این فکر می‌کرد که با در اختیار داشتتن یک منطقه یک‌پارچه شامل ادلب، عفرین، جرابلس و باب می‌تواند معامله خوبی بر سر آنها انجام دهد.
آنکارا که تصور نمی‌کرد موضوع عملیات در ادلب به‌این زودی مطرح شود، اکنون تحت فشار قرار دارد و با علم به‌عدم توانایی حفظ آن می‌خواهد که دست‌کم در ازای ادلب، منطقه دیگری را به‌دست آورد.
ترکیه پیشنهاد داده که به‌جای ادلب، اجازه تصرف مناطق تل‌رفعت و شهبا که آوارگان عفرینی به‌آن پناه برده‌اند را بگیرد. از این طریق خواهند توانست که محاصره را بر شهر منبج فشرده‌تر کنند. چنین معامله کثیفی در مورد کردها توسط ترکیه و روسیه ممکن است. باید گفت در صورت چنین توافقی، روابط کنونی میان کردها با دولت سوریه و روسیه به‌کلی قطع خواهد شد. روسیه نباید از کردها به‌عنوان ابزاری برای تهدید و یا تطمیع ترکیه استفاده کند. اگر روسیه همان اشتباهی که در مورد عفرین مرتکب شد را در مورد شهبا تکرار کند، با واکنش‌های غیرمنتظره روبرو خواهد شد. روسیه و سوریه اگر علیه کردها اقدام کنند، بازنده خواهند بود.
روسیه با برقراری رابطه با کردها در عفرین، ترکیه را هراسان کرد تا قبول کند گروه‌های وابسته به‌خود را از بسیاری از مناطق سوریه خارج کند. مدتی قبل هم موضوع عملیات مشترک با کردها برای آزادسازی ادلب را مطرح کردند تا هیات نمایندگان فدراسیون شمال سوریه با حکومت این کشور گفتگو کند. آن‌طور که پیداست همه این اقدامات با هدف ایجاد فشار بر ترکیه بوده است. نیت واقعی روسیه و سوریه را می‌شود از چگونگی تصمیم‌شان در مورد ادلب متوجه شد.
روسیه این‌بار نخواهد توانست در معامله، خباثت به‌خرج دهد. اگر روس‌ها بخواهند گروه‌های تبه‌کار شکست خورده و بدون شانس از لحاظ سیاسی و نظامی را طی یک توافق جدید به مناطق دیگر منتقل کنند، سوریه وارد یک بحران بزرگ خواهد شد. این یک تصمیم غیرعقلانی خواهد بود. اگر شنیده‌ها در این مورد صحت داشته باشد، نیروهای فدراسیون شمال سوریه مهم است که این بازی را خراب کنند.
عاقبت گروه‌های تبه‌کار هیچ اهمیتی برای ترکیه ندارد، آنها فقط به‌فکر استفاده از آنها برای از بین بردن انقلاب روژاوا و سهم‌خواهی در سوریه بودند. ترکیه این گروه‌ها را برای یک معامله خوب نگه‌داری کرده بود و می‌تواند آنها را در ادلب علیه کردها بفروشد.
اگر گروه‌های تبه‌کار در ادلب از بین بروند به‌معنای پایان جنگ در سوریه و آغاز فرایند چارەیابی بحران خواهد بود. کردها و اجتماعات شمال سوریه، نیروهای بالقوه داخلی هستند که طرح گسترده داعش در سوریه و عراق را به‌ناکامی کشیدند. آنها می‌توانند آینده سوریه را عوض کنند و این فقط از طریق یک توافق دمکراتیک ممکن خواهد بود. اگر حکومت سوریه، مانند سابق با خودکامگی و نژادپرستی بگوید که شمال سوریه را تحت حاکمیت در خواهد آورد، با سرپیچی کردها و اجتماعات دیگر مواجه خواهد شد.
فدراسیون شمال سوریه، همە خلق‌های سوریه را در خود جای داده و خواستار حفظ یک‌پارچگی کشور است. اگر نیروهای سوریه دمکراتیک نبودند، داعش سوریه را تجزیه می‌کرد. اگر این نیروها نبودند، حکومت سوریه نیز اکنون سرنگون شده بود. نیروهای انقلابی روژاوا و خط ایدئولوژیک و سیاسی رهبر آپو که به‌پروژه سوریه دمکراتیک منتهی شد، تاثیر گروه‌های تبه‌کاری مانند النصره را از بین بردند. روسیه، آمریکا و ایران و طرف‌های دیگر اگر واقعیت راه‌گشا بودن فدراسیون شمال سوریه برای سراسر سوریه را نبینند، خود را فریب داده‌اند.
روسیه و سوریه اگر می‌خواهند از همکاری کردها در عملیات بازپس‌گیری ادلب برخوردار شوند باید به‌توافقی دمکراتیک با کردها و فدراسیون شمال سوریه دست پیدا کنند. در این صورت است که می‌شود آرامش و صلح را به‌سوریه بازگرداند.
دوران کالکان: دولت ترکیه در برابر جنایاتش پاسخ‌گو خواهد شد
دوران کالکان، عضو کمیته رهبری حزب کارگران کردستان، سه‌شنبه ۴ سپتامبر ۲۰۱۸، در گفتگویی با تلویزیون «مدیا هابر» به‌سئوالاتی در مورد حملات ترکیه به‌شنگال و کوهستان قندیل و هم‌چنین عملیات احتمالی در ادلب سوریه پاسخ داد.
دوران کالکان در رابطه با روز جهانی آشتی در ترکیه که اول سپتامبر بود، گفت: صلح بدون آزادی و دمکراسی ممکن نخواهد بود. برای دست‌یابی به‌صلح باید منطق و سیاست کنونی حکومت که راه بر جنگ باز کرده است عوض شود.
وی در واکنش به‌هجوم هوایی ترکیه به‌شنگال در میانه ماه آگوست ۲۰۱۸ که به جان‌باختن «ذکی شنگالی» از اعضای رهبری ک.ج.ک و شماری از همراهان او منجر شد گفت که این حمله در ادامه هجوم داعش و نسل‌کشی ایزدی‌ها توسط داعش بوده است.
کالکان، این حمله را هم‌چنین در رابطه با اشغال عفرین در روژاوا توسط ارتش ترکیه خواند و گفت عامل اصلی این حملات، دشمنی حاکمان ترکیه با کردهاست.
عضو کمیته رهبری پ.ک.ک، با اعلام این‌که ترکیه اجازه بمباران شنگال را از آمریکا کسب کرده بود گفت مقامات وزارت خارجه آمریکا در دیدار ماه فوریه با اردوغان، در مورد مسائلی از قبیل حمله به‌عفرین، قندیل و شنگال توافق کرده‌اند. آمریکا تنها یک شرط داشته و آن‌هم توافق حکومت عراق با این طرح بوده که ظاهرا عراق نیز آن را پذیرفته است.
کالکان گفت در نتیجه این توافق بوده که ترکیه در حملاتش به‌کردستان دست به‌جنایت علیه بشریت زده است، اما شکست خواهد خورد و باید بابت جنایات خود پاسخ‌گو باشد. وی به‌کشورهای حامی دولت ترکیه، یادآوری کرد که حمایت از جنایت منجر به‌شرم‌ساری خواهد بود.
کالکان در پاسخ به‌سئوالی در مورد عملیات احتمالی دولت سوریه برای بازپس‌گیری ادلب از گروه‌های تبه‌کار نیز ضمن پیش‌بینی افزایش اختلافات میان طرفین درگیر در مسئله تاکید کرد که سرنوشت مناطقی چون اعزاز، جرابلس، باب و عفرین نیز به‌نحوه تصمیم‌گیری درباره ادلب گره خورده است.
موخره
گزارش‌ها حاکی از نزدیک بودن شروع عملیات نظامی ارتش سوریه در ادلب هستند. فیلم‌های منتشر شده از این منطقه نشان می‌دهند که کامیون‌های حامل سلاح‌های سنگین و تانک‌های ارتش سوریه در مسیر ادلب در حرکت هستند.
حکومت سوریه، از یک هفته پیش تهدید کرده است که به ادلب، مقر مخالفان سوری در شمال غربی سوریه حمله خواهد کرد. در ادلب که به‌طور عمده توسط مخالفان اداره می‌شود حدود ۳ میلیون نفر زندگی می‌کنند که یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از آنها از آوارگان جنگی شهرهای دیگر سوریه هستند که در این شهر پناه گرفته‌اند.
مخالفان سوری مستقر در ادلب، امکان عقب‌نشینی از این شهر به‌نقاط دیگر سوریه را ندارند به‌همین دلیل، خطر درگیری و جنگ تمام عیار در این منطقه وجود دارد. امکان دارد که هزاران نفر از مخالفان به‌سمت ترکیه فرار کنند.
گزارش‌های دیگر حاکی از آنند که تمرکز نیروهای ارتش ترکیه نیز در مرزهای این کشور با سوریه افزایش یافته است.
ادلب به‌عنوان آخرین مقر مخالفان سوریه محسوب می‌شود که از سوی حیات تحریر الشام (HTS)، شعبه القاعده و النصره قدیم اداره می‌شود. به‌گفته استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، ۱۰ هزار نفر جنگجویان این گروه شورشی در ادلب مستقر هستند. اگر چه القاعده مدعی انحلال گروه «تحریر الشام» است اما هنوز این گروه پایگاه‌های زیادی در ادلب دارد.
همان‌زور که رد بالا اشاره شد اردوغان، به چهار دلیل مخالف حمله ارتش سوریه به ادلب است و درصدد است با تلاش‌های دیپلماتیک مانع حمله ارتش سوریه به ادلب شود. نخست نگران آن است که گروه‌های مورد حمایتش در این حمله شکست سختی بخورند و مجبور شود آنها را به ترکیه راه دهد. دوم این که پس از حمله نیروهای ارتش سوریه به ادلب، موج جدید پناه‌جویان راهی ترکیه شود. سومین نگرانی‌اش در این است که کارت بازی با ادلب، از دستش برود. چهارمین، نگرانی‌اش این است که برای ترک عفرین تحت فشار داخلی و بین‌المللی قرار گیرد.
به‌گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، مذاکرات شنبه ۱ سپتامبر – ۱۰ شهریور میان شورشیان تحریر الشام و نمایندگان دولت ترکیه برای انحلال این گروه به‌سرانجام نرسیده است.
سوریه، کشوری که از سال ۲۰۱۱ شاهد جنگی است که حدود نیم میلیون نفر کشته برجای گذاشت و حدود نیمی از ساکنان را آواره کرده است. شایان ذکر است که حکومت‌های روسیه و حکومت اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان، از مدافعان سرسخت حکومت سوریه هستند و مستقیما در جنگ داخلی این کشور حضور نظامی دارند. ظاهرا حکومت ترکیه، مخالف بشار اسد است اما از گروه‌های مخالف حکومت بشار اسد حمایت می‌کند و بخش‌هایی از خاک سوریه و کانتون عفرین در روژآوا را در اشغال نظامی خود دارد و در این سال‌ها، حکومت ترکیه به‌خصوص رجب طیب اردوغان و پسرش همکاری تنگاتنگی با گروه داعش داشتند و نفت آن را ارزان می‌خریدند و در اروپا می‌فروختند و در مقابل سلاح و سایر نیازهای این گروه را تامین می‌کردند و مرزهای خود را نیز به‌روی اعضای و هواداران این گروه باز گذاشته بود. به‌عبارتی دیگر، این حکومت‌ها و هم‌چنین بسیاری از حکومت‌های غربی در راستای منافع خود، این کشور را به ویرانه تبدیل کرده‌اند و بی‌تردید پس از خاتمه جنگ سوریه، شرکت‌های همین حکومت‌ها، برای بازسازی این کشور، با همدیگر مسابقه خواهند داد. در این میان، تاکنون بهای این جنگ‌طلبی و تروریسم دولتی و غیردولتی را مردم سوریه پرداخته‌اند و بعد از این نیز تا ده‌ها پرداخت خواهند کرد!
چهارشنبه بیست و یکم شهریور ۱۳۹۷ – دوازدهم سپتامبر ۲۰۱۸