شکل حرکت اعتراضی روسری سر چوب کردن از پیش محکوم به شکست بود
(این نوشته با مختصر تغییری یادداشتی است که امروز در فیس بوک به دیوار زدم.)
یکی از دوستمان پایین تر کلیپ نمایش (تئاتر)ی – با مضمون تلاش برای خفه کردن صدای زنان – پست کرده، و دوستی زیر آن توضیح داده که این نمایش سه سال پیش اجرای شده و ربطی به دختران خیابان انقلاب ندارد. باری، شکل حرکت فردی زنان در شروع این نمایش، مستفل از اینکه مربوط به چه باشد و چه زمانی روی صحنه رفته باشد، من را بیاد نقدی انداخت که ۲۶ روز پیش به شکل حرکت اعتراضی فردی دختران خیابان انقلاب نوشتم و ۱- ناممکن بودن همه گیر (توده ای) شدن آن را نشان دادم؛ ۲- شکل دیگری را بجای آن پیش نهادم. با توجه به اینکه فکر می‌کنم زمان بر درستی آن مهر تایید زده است، گفتم شاید بیجا نباشد آن را دوباره با هم بخوانیم. بر این نکته آخر طبعا بعنوان کلام آخر مصر نیستم. و خوشحال می‌شوم اگر دوستان هم نقدشان به این نوشته یا پیشنهاد آلترناتیوشان، و خلاصه هر چه را که در این زمینه قابل طرح می‌دانند، طرح کنند.
توضیح: در متن زیر، در نقد حرکت اعتراضی و در طرح حرکت آلترناتیو، انجام دهندگان حرکت می‌توانند زن یا مرد باشند.
شکل خاص حرکت اخیر در اعتراض به حجاب بنظر می رسد در حال رشد باشد، اما بنظر من بطور نسبی اینطور نیست. نسبت به چی؟ نسبت به شکل حرکت یا حرکات دیگری که می تواند امتیازاتی بر این حرکت داشته باشد، مثلا با سرعت بیشتری همه گیر شود و غیره .
شکل اعتراض فعلی چند ایراد دارد: ۱- ذاتا انفرادی است، به این دلیل که زنی روی یک بلندی می ایستد و روسریش را سر چوب می کند؛ این حرکت حامل هیچ پیامی، هیچ تشویقی، به زنان بلاواسطه دور و بر او در جهت تقلید آن حرکت، در جهت پیوستن به حرکت نفر اول، نیست؛ کما اینکه پس از گذشت چندین هفته تا حال هیچ زن دیگری در کنار زن اول نایستاده و عمل او را تکرار نکرده است. ب- تصویر یا احساسی که هر کس، مرد یا زن، از کار نفر اول می‌گیرد اینست که گوئی او محوطه یا حتی محله ای را پوشانده است و فرد دوم اگر بخواهد همان کار را بکند بهتر است نقطه ای، محوطه ای، با فاصله زیاد از اولی برای خود پیدا کند. ۲- بدلیل عامل ۱، قرار و مدار گذاشتن یا سازماندهی برای انجام این حرکت بصورت گروهی از پیش منتفی است. ۳- امکان شعار دادن همراه با انجام این حرکت اعتراضی وجود ندارد؛ گوئی روسری را سر چوب کردن و خاموش ایستادن اساسا همان کاری است که باید انجام بگیرد! کما اینکه زنان معترضی که مورد یورش نیروهای سرکوب رژیم قرار می گیرند هنوز حتی با صدای بلند مردم را به کمک نطلبیده اند. ۴- پوشش امنیتی فرد، بخصوص اگر زن باشد، و باز بخصوص در شرایطی که مردم هنوز حمایت فعال نمی کنند، تقریبا صفر است. دیدیم که عوامل سرکوب براحتی به او یورش می برند و او را نه تنها دستگیر بلکه مصدوم و دستگیر می کنند.
پیشنهاد حرکت آلترناتیو: زنان می توانند در پیاده‌روها روسری شان را برداشته و بالای سر خود در هوا بچرخانند. این حرکت بنا به شرایط دور و بر می تواند بطول مدتهای از حداقل ۳۰ ثانیه تا چند دقیقه انجام و با فواصلی، کوتاه تر یا بلندتر، متناوبا تکرار شود. این حرکت نسبت به حرکت فعلی چند مزیت دارد: ۱- با حرکت فیزیکی (چرخش روسری در هوا) همراه است و بنابراین تاثیر نمایشی بسیار قوی تری دارد. ۲- بلافاصله و همزمان توسط افراد دور و بر قابل تقلید است. ۳- از آنجا که افراد، بخصوص در پیاده روهای شلوغ، نزدیک بهم حرکت می کنند، انجام آن توسط چند نفر هم نمایش قوی تری دارد و هم، در نتیجه، سریع تر در جهات مختلف، و عمدتا بطرف عقب، منتقل می شود و بسرعت بر تعداد انجام دهندگان حرکت افزوده میشود. و بنابراین تقلید حرکت توسط افراد نسبتا زیاد به حرکت در پیاده رو حالت نوعی تظاهرات می دهد. ۴- بدلیل نزدیکی فیزیکی افراد امکان بروز گفتگو، بحث، همفکری و دوستی میان انجام دهندگان حرکت براحتی وجود دارد. ۵- ضمن حرکت می توان شعارهای مناسب موقعیت هم سر داد. ۶- پوشش امنیتی بسیار بیشتری به انجام دهندگان می دهد. نیروی سرکوب در صورت یورش به آنها بطور فیزیکی باید از یک دیوار مردمی رد شود تا به فرد مربوطه برسد، و این خواه ناخواه موجب برخورد با مردم و تحریک آنها می شود، و این می تواند آنها را در جهت حمایت فعال از انجام دهندگان سوق دهد. ۷- در این شکل حرکت اعتراضی، امکان بروز ابتکارات خلق الساعه ای که بر تاثیر حرکت می افزاید وجود دارد. ۸- …
جمشید هادیان
۸ فروردین ۹۷
۲۸ مارس ۲۰۱۸