به آسمان‌ها نگاه کنید
به پهنۀ مرگ استیون هاوکینگ
به ستاره‌های آسمان بنگرید نه جلوی پاهایتان و سعی کنید چیزی که می‌بینید را بفهمید. از خود بپرسید چه چیزی منجر به وجود کهکشان‌ها شده است؟ و کنجکاو باشید.
استیون هاوکینگ
پویان کاویانی
علم، علم است و متعلق به هیچ طبقه‌ای نیست. علم در هر شکلش به نفع توده‌های مردم است. این باور ما کمونیست‌ها است ما معتقدیم علم، تنها راه درک واقعیات جهان مادی و کشف حقیقت است. استفاده از روش‌های علمی برای توضیح واقعیت قدمت زیادی در جامعه بشری ندارند و به همین علت هنوز شکل رایج و مسلمی برای بررسی مسائل مختلف در میان توده‌های مردم نیست. علم کمونیسم با درک علمی مارکس و انگلس از جهان مادی شکل گرفت. آن‌ها ماتریالیسم تاریخی را ابداع کردند که تحول کیفی در دانش علوم اجتماعی بود. علم کمونیسم همواره پا به پای کشفیات جدید علمی خود را تکامل داده و باید باز هم چنین باشد. با سنتز نوین باب آواکیان علم کمونیسم تکامل بیشتری کرده است.
۱۴ مارس ۲۰۱۸ استیون هاوکینگ یکی از چهره‌های برجسته فیزیک درگذشت. او از سن ۲۳ سالگی به نوعی بیماری فلج کننده به نام ALS مبتلا شد. این بیماری به تدریج هاوکینگ را فلج کرد و او را محصور به ویلچر ساخت. در سال ۱۹۸۵، عمل جراحی نای شکافی، صدای پروفسور هاوکینگ را نیز از وی گرفت اما او به کمک سیستم کامپیوتری خود، کماکان به پیشروی در حوزه فیزیک ادامه داد. او با کتاب‌ها و سخنرانی‌ها و برنامه‌های تلویزیونی خود نقشی مهم در عامه‌فهم کردن علم فیزیک در میان مردم داشت. هاوکینگ جزو آن دسته از دانشمندان بود که لذت درک و فهم اعجابات جهان مادی را از داخل درهای بسته دانشگاه به خیابان‌ها و به میان مردم برد.
یکی از کتاب‌های او تاریخچه مختصر زمان نام دارد که در سال ۱۹۸۰ نوشته شده است و هاوکینگ در مقدمه نوشته که هدف این کتاب معرفی مفاهیم کلیدی کیهانی به مردم عادی است. این کتاب طی ۲۰ سال اخیر به زبان‌های مختلف از جمله فارسی ترجمه شد و ۱۰ میلیون نسخه فروش داشته است. زمینه پژوهشی اصلی هاوکینگ کیهان شناسی و گرانش کوانتومی بود و نقش مهمی درعمیق تر کردن درک ما از سیاه‌چاله‌ها و قانون‌های ترمودینامیک داشت. یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای او در ۱۹۷۰ کشف این واقعیت بود که «چاله‌های سیاه» کاملاً سیاه نیستند، بلکه از خود اشعه‌ای بیرون می‌دهد و این اشعه به صورت ذرات کوچکی است که پس از آن به آن‌ها «تابش هاوکینگ» گفته می‌شود. این کشف بزرگ منجر به طرح یک معمای بزرگ در علم فیزیک کیهانی شد که آن ذرات در مورد اینکه داخل چاله‌های سیاه چه می‌گذرد، چه چیزی می‌توانند به ما بگویند؟ این سؤالی است که فیزیکدانان نظری کماکان به شدت در حال بررسی آن هستند. این چالش بسیار بزرگی است چرا که برای پاسخ به آن، فیزیک ذرات کوچک (فیزیک کوانتمی) و فیزیک بزرگ‌ترین ذرات ( فیزیک نسبیت اینشتین) باید ادغام شوند. ادغام این دو تئوری یکی از آرزوهای دیرینه دانشمندان عرصه فیزیک بوده و هست. تئوری فیزیک کوانتوم به درستی می‌تواند خواص و حرکات ذرات موجود در ابعاد اتم‌ها و کوچک‌تر را تشریح و محاسبه کند اما این تئوری قادر به محاسبه ذرات و مفاهیم آن‌ها در ابعاد بزرگ مانند سیارات و ستارگان نیست و بالعکس.
هاوکینگ در زمینه‌های دیگر هم جهت‌گیری علمی و انسانی اتخاذ کرد. در ۲ جولای ۲۰۱۷ در مصاحبه‌ای در مورد بحران محیط زیست با بی بی سی گفت: «ما به نقطه اوج رسیده‌ام و اگر از آن بگذریم، صدمات وارده به محیط زیست غیرقابل برگشت خواهند شد. سیاست‌های ترامپ زمین را به سمتی می‌راند که شبیه سیاره زهره (ونوس) شود با درجه حرارت ۲۵۰ درجه و باران‌های اسید سولفوریک». و خاطرنشان کرد که تغییرات جوی یکی از بزرگ‌ترین خطراتی است که ما با آن مواجهیم، اگر از همین حالا برای مهار آن اقدامی نکنیم.
یا در مصاحبه دیگری در ۸ اکتبر ۲۰۱۵ در پاسخ به این سؤال که آیا به کارگیری ماشین‌ها و ربات‌ها به جای نیروی کار انسانی، تهدیدی برای بیکاری و فقر اقتصادی به شمار می‌رود؟ گفت: «اگر ماشین ها همه چیزهایی که نیاز داریم را تولید کنند، شکل توزیع تعیین کننده خواهد بود. اگر سرمایه تولید شده با ماشین تقسیم شود همه می توانند از یک زندگی مجلل و آسوده لذت ببرند. اما اگر صاحبان ماشین ها موفق شوند ضد تقسیم سرمایه حرکت کنند، بیشتر مردم در فقر و بدبختی به سر خواهند برد. به نظر می رسد که روند جاری با گزینه دوم هم جهت است و با تکنولوژی به نابرابری روزافزون دامن زده است». (۱)
هاوکینگ در جوانی علیه جنایات جنگی امپریالیسم آمریکا در ویتنام موضع گرفت و از فعالین جنبش ضد جنگ ویتنام بود. همچنان که در سال ۲۰۰۳ مخالف و منتقد اشغال عراق توسط ایالات‌متحده و بریتانیا بود و در سال ۲۰۱۴ در مورد کشتار کودکان در سوریه گفت: «امروز در سوریه تکنولوژی نوین را به شکل بمب، سلاح های شیمیایی و دیگر تجهیزات مرگبار می بینیم که برای رسیدن به آنچه مقاصد سیاسیِ هوشمندانه نامیده شده، استفاده می شود. اما تماشای مرگ بیش از صد هزار انسان یا هدف قرار گرفتن کودکان اصلاً هوشمندانه به نظر نمی رسد» (۲) در مورد دیگری گفت: «آنچه در سوریه رخ می دهد باعث شرم و انزجار است. آنچه دنیا به سردی و از دوردست آن را تماشا می کند. پس هوش احساسی ما کجا است، حس عدالت و انصاف جمعی مان چه شده است؟».
با مرگ استیون هاوکینگ، بشریت یک دانشمند و دوست خود را از دست داد. n
پانویس‌ها:
۱-
https://www.cnet.com/news/stephen-hawking-says-we-should-be-more-frightened-of-capitalism-than-robots/
۲-
https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/feb/17/syria-abomination-human-intelligence-end-war
atashHYPERLINK “mailto:atash1917@gmail.com”1917HYPERLINK “mailto:atash1917@gmail.com”@gmail.com
n-atash.blogspot.com
تلگرام : @haghighatcpimlm