بلوک بندی ارتجاعی که حول سوریه جهت ایجاد بالانس برای تجدید تقسیم خاورمیانه شکل گرفته است، این کشور را به قتلگاه مردمانی تبدیل کرده که هیچ دخالتی در این جنگ کثیف ندارند. اینها مردم را مستاصل نمودند و چهارچوب مدنی جامعه سوریه را بر متن عجز و استیصال عمومی، تخریب کردند و امروز با قدرت بیش از سابق دارند به این عمل ضد انسانی و جنایتکارانه ادامه میدهند. طولانی شدن جنگ داخلی در سوریه نتیجه کشمکش های وسیعتری بین قدرتهای جهانی و آرایش آنها برسر تحولات مورد نظرشان در خاورمیانه است. یک سوی این بلوک بندی آمریکا و غرب و دولتهای مرتجع ترکیه و عربستان هستند و سوی دیگر آن روسیه و دولت مرتجع ایران و سوریه و حزب الله لبنان میباشد. اینها برسر مبانی سیاسی و ساختار حکومت آینده سوریه که منافعشان را تامین نماید، جنگی ارتجاعی و ویرانگری به این کشور تحمیل کردند که صدها هزار کشته بر جای گذاشته و به آواره شدن چهارده میلیون انسان منجر شده است، فاجعه ای که جهان را متحیر کرده است.
سوریه در شرایط فعلی به محل تسویه حساب و محور تعیین تکلیف قدرت های جهانی و دولت های مرتجع منطقه تبدیل شده است. چهار سال است برتری طلبی و سهم خواهی دولتهای مرتجع، سوریه را با یک فاجعه انسانی روبرو کرده که در تاریخ کم سابقه است. سوریه از متحدین و هم پیمانان قدیمی روسیه است و رابطه نزدیکی هم با چین دارد و پایگاه مهمی برای این دو کشور و بویژه روسیه جهت دخالت و ایجاد بالانس قدرت در آینده خاورمیانه محسوب میشود. جمهوری اسلامی نیز که سوریه هم پیمان استراتژیکش میباشد، با دخالت نظامی تمام تلاش خود را میکند تا برتری نظامی ارتش سوریه را تامین کند و از این طریق معادلات سیاسی را به نفع اسد و دولت سوریه تغییر دهد و بالانس مناسبی را نیز در بین خود و دولتهای مخالفش در منطقه ایجاد نماید. چین نیز در معادلات جهانی و توازن قوای منطقه، تسلط امریکا و غرب را در سوریه به سود خود نمیداند. این واقعیت سرنوشت سوریه و تحولات در این کشور را برای روسیه که دارای منافع سیاسی و اقتصادی کلانی در آنجا است و ایران که سوریه محور و پل ارتباطی مهمی در منطقه برایش محسوب میشود، از اهمیت زیادی برخوردار کرده است، در نتیجه مقاومت در مقابل آمریکا و غرب برسر مسئله سوریه برای این کشورها حیاتی و جدی است.
روند فعلی نشان دهنده آن است که قدرتهای جهانی چشم اندازی برای پایان جنگ در خاورمیانه و از جمله سوریه ندارند. استراتژی که بتواند خاورمیانه را از شرایط امروز بیرون بیآورد وجود ندارد. معلوم نیست امریکا درصدد طی کردن چه مسیری است و منفعت میان مدت و دیرپای خود را با کدام آلترناتیو حکومتی میخواهد دنبال کند. آلترناتیو اسلام میانه در مصر شکست خورد و در ترکیه نیز در بحران بسر میبرد. برای امریکا و غرب پایان جنگ نامعلوم است. همین ناروشنی در افق و نداشتن چشم اندازی برای آینده خاورمیانه، کنترل دولت های ترکیه و عربستان را که از همپیمانان مهمش محسوب میشوند برای امریکا مشکل کرده است و نه تنها نتوانسته تک روی و دخالت های آنها را در منطقه متوقف کند، بلکه گاها خودش هم مجبور به دنباله روی از آنها شده است. این شرایط همچنین به دوام و ماندگاری اکتیو گروها و دستجات مرتجع اسلامی و داعش کمک کرده و امکان داده است که نیرو بگیرند و توان جنگی خود را حفظ کنند و گستره فعالیت خود را علیرغم این همه بمب باران افزایش دهند. دخالت های نظامی علنی روسیه و ایران نیز در سوریه ناشی از این خلاء و با استفاده از اوضاع غیر قابل کنترل فعلی است.
تحولات خاورمیانه و بویژه جنگ ارتجاعی در سوریه آنطور که دولت اردغان انتظار داشت در جهت تبدیل ترکیه به یک قدرت منطقه ای عمل نکرد، اسلام مدل ترکیه که قرار بود به آلترناتیو امریکا در منطقه تبدیل شود فعلا تا اطلاع ثانوی به بایگانی سپرده شده است. ارتش آزاد سوریه که از حمایت کامل ترکیه برخوردار بود در شرایط کنونی نقش سابق را در تحولات سوریه بازی نمیکند. دخالت نظامی روسیه در سوریه و نیز افزایش ارسال تسلیحات توسط روسیه برای دولت سوریه و دخالت علنی و شرکت مستقیم در این جنگ از سوی جمهوری اسلامی ایران و پیشروی ارتش سوریه با حمایت بمب باران های شدید روسیه، موقعیت برتری را برای اسد و دولتش فراهم نموده است که با توجه به موقعیت فعلی ترکیه که با بحران و جنگ داخلی روبرو است، توازن قوا را به سود روسیه، ایران، سوریه تغییرداده است. این مسئله دولت ترکیه و عربستان را به تحرک بیشری برای جبران مافات کشانده است.
امریکا در اوضاع کنونی پایش در باتلاق سوریه گیر کرده و قادر نیست به آسانی و بدون ضرر خود را از آن بیرون بکشد. برای ترکیه و عربستان که عقب نشینی از مسئله سوریه را در معادلات سیاسی منطقه به ضرر خود میدانند، حداکثر تلاش خود را میکنند که پیشروی های ارتش سوریه در چند شهر و بویژه در حلب که با پشتیبانی هوایی روسیه به کمک سپاه پاسدارن و حزب الله لبنان صورت گرفته است، باعث نشود که امریکا در مورد سوریه در مقابل روسیه کوتاه بیآید و در نتیجه به بهتر شدن موقعیت جمهوری اسلامی ایران در سوریه و بقای اسد در راس حکومت بعث کمک کند. این اوضاع امریکا را برای برقراری بالانس در مورد مسئله سوریه با دشواری روبرو کرده است و همین باعث فشار بیشتر روسیه در هفته های اخیر شده است. از سوی دیگر نشست اخیر ترکیه و عربستان و حمایت عربستان از ترکیه برای دخالت نظامی در سوریه اهرم فشاری است برای ایجاد تعادل در مورد سوریه و کوتاه نیامدن امریکا در مورد سوریه میباشد.
روند پیچیده تحولات سوریه، تعیین تکلیف نهایی در منطقه را مبهم و خطرناک کرده است. با گذشت چهار سال، هنوز جنگ ارتجاعی به قوت سابق ادامه دارد و جنایت و کشتار مردم ابعاد فاجعه باری بخود گرفته است. خانه خرابی، آوارگی و کشتار امروز در جنگ تحمیلی، نشان از آینده تاریکی است که در انتظار مردم سوریه است. برای جلوگیری از گسترش بیشتر این فاجعه و پایان دادن به سناریو سیاهی که میتواند جامعه سوریه را به تبا‌هی بیشتری سوق دهد، باید این جنگ را متوقف کرد. راه برون رفت از این شرایط، اعتراض عـمومی و وسیع مردم جهان و کوتاه کردن دست کلیه نیروهای مرتجع محلی، منطقه ای و جهانی از زندگی مردم شریف سوریه و سرنگونی اسد و دولت سوریه توسط مردم انقلابی است.
۱۸ فوریه ۲۰۱۶