دیروز در خبرها اعلام شد که فدرال رزرو آمریکا پس از حدود یک دهه از سال ۲۰۰۶ برای اولین بار نرخ بهره را افزایش داده است. پیش از این نرخ بهره فدرال رزرو تقریبا صفر بود. این رقم دیروز به ۰٫۲۵ درصد افزایش پیدا کرد. مدتها بود که صحبت از افزایش نرخ بهره می رفت اما هربار این تصمیم به تعویق می افتاد. تحلیلگران اقتصادی تقریبا متفق القول بودند که دلیل این تعلل بدست نیامدن ترمیم اقتصادی مورد نظری است که خود انگیزه اصلی کاهش نرخ بهره به حدود صفر بود. میزان افزایش نرخ بهره به مقدار ناچیز ۰٫۲۵ درصد خود گواه این تحلیل است و نشان می دهد که مدیران فدرال رزرو تا چه اندازه دست به عصا راه می روند. این میزان افزایش با پیش بینی های بسیاری از کارشناسان اقتصادی مطابقت دارد. اما همین کارشناسان همچنین هشدار می دادند که با توجه به آمار واقعی بیکاری، همین میزان ناچیز می تواند اقتصاد آمریکا را وارد یک رکود وخیم تر نماید. قبلا اعلام شده بود که تصمیم نهایی برای افزایش نرخ بهره در روز ۱۶ دسامبر اعلام خواهد شد. به همین دلیل برخی کارشناسان با توجه به وضعیت موجود اینطور تفسیر می کردند که یا فدرال رزرو مجددا افزایش نرخ بهره را به تاخیر خواهد انداخت و یا انتظار دارد در این بازه زمانی تا تاریخ مشخص شده اتفاقی رخ بدهد که وضعیت را تغییر دهد. اکنون که این تصمیم نهایی شده، این سوال مطرح می شود که حقیقتا چه تحول بنیانی رخ داده که شرایط را برای چنین تصمیم خطیری مهیا کرده است؟
هنوز برای پاسخ قطعی یا حتی تقریبی به این پرسش خیلی زود است و باید منتظر بمانیم تا تحولات بعدی نور بیشتری روی این مطالب بیافکند. اما سلسله ای از خبرها طی همین دو روز منتشر شده است که قابل تامل هستند و احتمال دارد با این تصمیم فدرال رزرو مرتبط باشند.
به خاطر داریم که سال گذشته در پی برپایی کودتا در اوکراین و واکنش روسیه در مقابل این کودتای آمریکایی، سیاست خارجی آمریکا در جهت منزوی سازی روسیه حرکت کرد. یکی از نمادهای این سیاست، بی محلی سران کشورهای آمریکا، اروپا، ژاپن، کانادا و استرالیا به ولادیمیر پوتین در اجلاس جی ۲۰ در استرالیا بود. دو روز پیش، درست پیش از اعلام تصمیم فدرال رزرو، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا برای دومین بار در سال جاری به مسکو سفر نموده و با پوتین دیدار کرد. بلافاصله بعد از این دیدار آمریکا اعلام کرد که حضور نیروهای ترکیه در شمال عراق غیر قانونی است. اتفاق غیر منتظره دیگر واکنش سرد ایالات متحده به تصمیم عربستان سعودی برای راه اندازی ائتلاف ضد تروریستی (!) کشورهای اسلامی بود.
به خاطر داریم که پس از ساقط کردن هواپیمای بمب افکن روسیه توسط ترکیه، اتحادیه اروپایی اعلام کرده بود که سه میلیارد دلار به ترکیه کمک خواهد نمود. واضح بود که این حرکت در واکنش به تحریمهای روسیه علیه ترکیه بوده است، هرچند علت این اقدام را کمک به ترکیه برای متوقف سازی سیل پناهندگان سوری به سوی اروپا اعلام کردند. دو روز پس از سفر جان کری به روسیه، اتحادیه اروپا اعلام کرد که ترکیه نتوانسته است جلوی موچ پناهندگان را بگیرد و هیچ تغییری در تعداد پناهندگان دیده نمی شود. اگر این بیانیه به معنای آماده سازی شرایط برای پرداخت نکردن مبلغ وعده داده شده به ترکیه نباشد، هنوز هم می تواند در جهت دلجویی از روسیه تفسیر شود.
چند روز پیش شورای امنیت سازمان ملل با رهبری آمریکا، قطعنامه مورد پیشنهاد روسیه علیه داعش را رد کرده بود. اما دو روز پس از سفر کری به روسیه، شورای امنیت بدون هیچ مخالفت یا حتی رای ممتنعی، قطعنامه ای علیه کشورها و اشخاصی که به هر طریقی دست اندرکار کمک مالی به داعش باشند را از تصویب گذراند.
در کنار همه این موارد، همچنین می دانیم که پرونده اتمی ایران با چراغ سبز آمریکا بسته شده است.
نتایج انتخابات آرژانتین و ونزوئلا هم حکایت از روی کار آمدن احزاب همسو با آمریکا دارند که پس از مدتها روی کار بودن دولتهای ضد امپریالیستی تحولی قابل توجه است. این تغییر و تحول سیاسی در آمریکای لاتین ارتباط تنگاتنگی با کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی دارد. همچنین می دانیم که ممنوعیت صادرات نفت از داخل آمریکا لغو شده است که خود می تواند در کاهش بیشتر قیمت نفت موثر باشد.
در حاشیه این خبرها، خبر استفاده اشتون کارتر وزیر جنگ آمریکا از ایمیل خصوصی برای کاربرد کاری هم دیده می شود که یاد آور مخمصه مشابهی است که قبلا برای هیلاری کلینتون درست شده بود.
در حالی که تا چندی پیش صف کشی و رویارویی آمریکا در مقابل روسیه جهان را به لبه پرتگاه جنگ جهانی سوم کشانده بود، ناگهان شاهد یک سلسله تحولاتی هستیم که حکایت از تنش زدایی میان این دو قدرت نظامی دارد. بدون شک این تحولات تا حدود زیادی ریشه در کشمکشهای داخلی آمریکا دارد.
از هم اکنون می توان پیش بینی کرد که سال ۲۰۱۶ آبستن تحولاتی عظیم در عرصه جهانی خواهد بود.