گروکشی و” زیر میزی” در ایران و امریکا در تجارتی بنام درمان!
بخش سوم از نقد مقاله رضا رخشان
از: سعید صالحی نیا
۲۳ دسامبر ۲۰۱۵
مقدمه:
در مقالات قبلیم (۲و۳) بخشهائی از مقاله رضا رخشان در موضوع بحران بهادشت و درمان در ایران را مورد بررسی قرار دادم. در این مقاله وجه دیگر بحث رضا رخشان را در مورد پدیده های “گروکشی و زیر میزی” در تجارت درمان در ایران مورد بررسی قرار می دهم.
یکی از معضلات برخی از فعالین گرایشات راست و میانه در ایران اینست که مدعی هستند که در ایران یک پدیده ویژه هست که مثلا در حکومت باعث دزدیها می شود و در مردم ایجاد بحران اخلاق می کند .اگر حکومت عوض شود و دزدها دستگیر شوند اگر مردم به اخلاقیات برگردند کارها درست می شود. این گرایشات، حکومت اسلامی را نه بخاطر نمایندگی از نظام سرمایه داری بلکه از زوایه انحرافات اخلاقی بخاظر دزدی و بخاطر عدم اجازه به سرمایه داری خوب سرزنش می کنند.
از دید من نبرد فکری و سیاسی بین راست سیاسی و چپ همینجاست که ریشه بحران اجتماعی در ایران چیست؟ چپ بخاطر رادیکال بودن بدنبال ریشه بحران در مناسبات اقتصادی سیاسی است و راست ریشه را در انواع و اقسام شاخه ها می بیند.از “عرب بودن رژیم تا دزد بودن سرانش”. این نبرد راست و چپ در جنبش کارگری هم حاضر است.بخش راست جنبش کارگری دنبال ساختن “چامعه دموکراتیک” است که سرمایه دارهای خوب با کارگرها اشتی کرده اند.
با ذکر این مقدمه به موضوع مشخص این مقاله نزذیک می شوم:
(۱)رضا رخشان در مورد تجارت درمان در ایران چه می گوید؟
رضا رخشان در مقالخ خود(۱) دو نمونه را ذکر می کند.یکی ماجرای کشیدن بخیه از صورت یک دختر در بیمارستان اشرفی در اصفهان ، زمانی که والدینش نتوانستند کارمزد لازمه را پرداخت کنند و دیگر تجربه شخصیش به شرح زیر:
“مثلا در مورد تجربه شخصی خود،سال ۹۰ که تازه از زندان آزاد و از کار هم اخراج شد بودم در اثر حادثه تصادف رانندگی که منجر به جرح همسر و پسرم گردید ، ضمن شرح وضعیتم از پزشک جراح در خواستم که پول زیر میزی کمتری را مطالبه کند که او ضمن رد آن ،همسر وفرزندم را دم در اتاق عمل نگاه داشت و تا مطمئن نشد که پول زیر میزی عمل را واریز نکردم آنها را به اتاق عمل راه نداد”
مفاهیمی مثل “پول زیر میزی” که اشاره به “غیر قانونی بودن ” دارد یا اعمالی مثل مشروط کردن درمان به پی پرداخت یا بدتر از آن، برداشتن بخیه از صورت مصدوم ، در مفهوم اقتصادی خودشان نشانه از چه هستند؟
از دید من علامت این هستند که رابطه پولی در نظام سرمایه داری هنوز فرهنگ مدرن سرمایه داری را بخود نگرفته. این شیوه ها زمانی اعمال می شوند که پرداخت “حق الزحمه” درمان طبق متدهای مدرن سرمایه داری امکان ندارد و لذا شیوه های خشن و عقب مانده برای اطمینان از پرداخت “حق الزحمه” اعمال می شود.
برای اینکه خواننده بهتر متوجه شود ، من نمونه امریکا را که شخصا درگیرش هستم در مقابل متدهای مشاهده شده در ایران ، ارائه می دهم:
(۲)در امریکا چگونه اطمینان به پرداخت “حق الزحمه” حاصل می شود ؟ مفهوم “زیر میزی” چه سرنوشتی دارد؟
در امریکا اکثریت مطلق بیمه ها که خصوصی هم هستند تمامی حق الزحمه را پرداخت نمی کنند.همواره بخشسی از حق الزحمه را باید بیمار از جیبش بپردازد.این مفهوم را به جای “زیر میزی” ، “کو پی” می نامند! پزشکان که اکثرا کارمندان سازمانهای اقتصادی درمان هستند، مجبورند تابع قوانین صاحبکار باشند.
در امریکا “پیش پرداخت” در اکثریت مظلق خدمات درمانی عادیست. اما در موارد اورژانس که جان فرد در خطر است ، طبعا بعد از گرفتن مشخصات فرد، خدامات ارائه می شود و صورت حساب بلافاصله برای فرد ارسال می شود.
طبعا در امریکا بخیه فردی بخاطر نداشتن پول کشیده نمی شود.
اما چه مکانیزمی ضمانت لازمه برای پرداخت “حق الزحمه” را ایجاد می کند؟
(۳)ضمانت پرداخت “حق الزحمه” درمان در امریکا:
در امریکا چند نهاد غول آسای مالی ، تمامی کردیت انسانها را کنترل و نظارت می کنند.عدد کردیت ، تعیین می کند که فرد چقدر ارزش مالی دارد.چقدر می تواند قرض بگیرد؟ چنانچه فردی بدهی خود را چه در برابر موسسه درمانی یا هر موسسه مالی دیگر نپردازد یا تاخیر کند، اون موسسات غول آسای کردیت این را ثبت می کنند و کردیت فرد کاهش می یابد یا بسته می شود. فردی که کردیت ندارد ناچار است تمامی مراودات خود را بصورت اسکناس و سکه انجام دهد که در زندگی روزمره کنونی امریکا واقعا مصیبت آور است.
نکته دیگر ، استفاده روز افزون عدد کردیت در استخدامها و اشتغال است. بسیاری از موسسات قبل از استخدام فرد به کردیت او نگاه می کنند حتی اگر “قانونی” در این مورد وجود ندارد.
اینها بخشی مختصر در مورد مکانیزمهای مالی و پیچیده ای است که سرمایه داری برای اعمال فشار بر انسانها چهت پرداخت حق الزحمه استفاده می کند. مکانیزمهائی که نامرئی تر از جامعه عقب مانده ایران هستند اما از جهت محتوی فرق چندانی ندارند.
(۴)آینده روابط درمانی در آینده ایران، تحت نظام سرمایه داری چه خواهد بود؟
راه دیگری بچز راه امریکا در مقابل هیچ جای دیگر دنیا نیست.حتی کشورهائی که دورانی “سوسیال دموکراسی” درشان حاکم بود و سوبسیدهای دولتی مانع فشار زیاد روی مردم بود، بتدریج دارند به فضای نظام امریکا حرکت می کنند.
با رشد تکنولوژی کامپیوتر و شبکه ای شدن اطلاعات ، جامعه ایران هم اگر در نظام سرمایه داری بماند همان مسیر جامعه امریکا در مقابلش قرار دارد.البته جهان سومی بودن اقتصاد ایران مانع رشد نظام سرمایه داری در همه جهات است. در موضوع درمان و خدمات ، کامپیوتریزه شدن و بکارگیری گسترده کردیت لاین ها، نشان از این دارد که ابزارهای مالی مشابه امریکا در جامعه ایران اعمال خواهد شد.
معضل اما اینست که آیا متدهای سرمایه دارانه ارائه خدمات در امریکا خودش بحران افرین و مصیبت زا نبوده؟
مشاهده من اینست که در جامعه امریکا نظام درمانی هر روز بیشتر بدختی و مصیبت به اکثریت محروم جامعه تحمیل کرده.در صد بیشتری از دسترسی به طب پیشرفته و پیشگیرانه محروم شده اند و تنها چاره را انداختن خود در بدترین شرایط به اتاقهای شلوغ اورژانسها می دانند.
نقد نظام درمانی امریکا در این مقاله نمی گنجد اما درد و رنج مردم محروم و زحمتکش در امریکا را من بعنوان پزشک شهادت می دهم! نظام سرمایه داری با توسعه خود دردهائی را درمان می کند و دردهای جدیدی می زاید!
منابع دیگر:
(۱)از سوگند بقراط تا دم خروس (رضا رخشان)
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=56922
(۲)چرا سوگند بقراط و نصایح اخلاقی در جامعه پزشکی عمل نمی کند و چه باید کرد؟
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=56940
(۳)اعتماد رضا رخشان به متدهای تبلیغ رژیم اسلامی در برخورد به پزشکان
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=56958