خبر درگیری مسلحانە میان حزب کردستان ایران (حدکا) و حزب پ. ک. ک. در منطقە کوهستانی قندیل در راس میدیا و شبکەهای اجتماعی کوردی قرار گرفته است. گویا در چند روز اخیر حدکا یک واحد نظامی بە قندیل فرستادەاست و پ. ک. ک. از نیروهای آن حزب خواستە است کە در آن منطقە لازم است کە طبق موازین پ.ک.ک. نشست و برخاست کنند؛ حزب دمکرات هم این شرط را قبول نکرده است و نهایتان مجادله به درگیری مسلحانە کشیده شده است.
این روال ظاهری قضیە است و تصور عمومی بر این است که گویا قلدری یک حزب و جاە طلبی یک حزب دیگر مسبب اصلی این درگیری است. این تصویرنادرست است. جنگ قندیل بازتاب تنش سیاسی در استانبول و آنکارا است. بازیگران اصلی این نمایش هم دولت ترکیە و پارت دمکرات کردستان عراق هستند. دلایل این جدال را میتوان به ترتیب زیر عنوان کرد.
- در ترکیە انتخابات پارلمانی در راه است. در این انتخابات حزب دمکراتیک خلقهای ترکیە کە قبلا یک حزب صرفا کردستانی بود و تحت عنوان “حزب صلح و دمکراسی” فعالیت میکرد، در سالهای اخیر افق و گفتمان ناسیونالیستی اش را کمرنگتر کرده و دامنە پلاتفرم برنامە سیاسی اش را گستردەتر نموده است. با گنجاندن دفاع از حقوق اقلیتهای قومی و فرهنگی دیگر ترکیە، زنان، کارگران و تاکید بر آزادیهای مدنی فراوانتر توجە بسیار از فعالین چپ، لیبرال و سکولار ترکیە در نقاط مختلف آن کشور بخودش جلب کرده است. در نتیجه این دگرگونی در افق سیاسی این حزب انتظار میرود که این حزب بتواند در انتخابات جون ٢٠١۵ از سد انتخاباتی ١٠ درصد عبور کند. اگر این حزب بتواند که ١٠ درصد آرا در انتخابات پیشرو را بخودش اختصاص دهد، مبدل بە یک مانع در مقابل یکە تازی حزب حاکم بە رهبری اردوغان خواهد شد. به این دلیل حزب حاکم عدالت وتوسعە این حزب را یک تهدید جدی درمقابل بلند پروازیهای اسلامی خود قلمداد میکند. از سویی دیگر، بسیاری معتقد هستند که حزب دمکراتیک خلقهای ترکیە شاخە قانونی پ. ک. ک. است. در نتیجە پیروزی آن حزب به حساب پ. ک.ک. خواهد رفت. و نفوذ پ.ک.ک. را در بخشهای مختلف کردستان تقویت خواهد نمود. قائلە قندیل برای فرو نشاندن و شورو شوق انتخاباتی و منحرف کردن اذهان شهروندان مناطق کورد نشین ترکیە و همچنین ممانعت از رشد نفوذ پ.ک.ک. طراحی شده است.
- موفقیت چشمگیر حزب دمکراتیک خلقهای ترکیە به رهبری صلاح الدین دمیرتاش در چهار چوب مرزهای ترکیە مسدود نخواهد ماند. پلاتفرم و سبک کار آن حزب، مانند حزب خواهرشان در کردستان سوریە ، مبدل بە یک آلترناتیو سیاسی در کردستان عراق هم خواهد شد. در کردستان ایران هم سمپاتی بسیاری ایجاد خواهد کرد. ممکن است بە دنبال موفقیت دمیرتاش در ترکیە، مردم در شهرهای کردستان عراق و ایران به خیابان ها بریزند. چنین اتفاقی موقعیت پ ک.ک. و پژاک را در مقابل پارت کردستان عراق و حزب دمکرات کردستان ایران را تقویت خواهد نمود. حدکا و پارت دمکرات دوست ندارند خود را در مقابل رقبایشان ضعیف ببینند. برای پیشگیری از این اتفاق، چارە را در این میبنند که با هماهنگی دولت ترکیە، موقعیت خود را در مقابل نفوذ پ.ک.ک. حفظ کنند. به همین دلیل احتمالا با پیشنهاد ترکیە موافقت کرد اند که با تحریک و ایجاد مزاحمت برای پ. ک.ک. بتوانند آن حزب را به واکنش خشونت بار وادارند و بە این طریق تاثیر بر روند انتخابات بگذارند. بنابە گزارش سایت “چاوی گەل” دوهفتە پیش نمایندەگان دولت ترکیە و حزب دمکرات کردستان ایران در شهر اربیل با هم دیدار کردە بودند. آن دیدار میتواند به دعوای امروز ربط داشتە باشد. در عین حال، حزب دمکرات کردستان ایران قادر نیست کە بدون حمایت و یا حداقل موافقت حکومت محلی کردستان در منطقە تحرکی داشتە باشد. علاوه بر این، پوشش جانبدارنە این خبر از سوی رسانەهای گروهی پارت دمکرات این تصویر را بە خوانند القاء میکند که گویا آن حزب خود یکی از طرفین اصلی درگیر در این جدال است.
- نیروی انسانی این جنگ قرار است کە حزب دمکرات کردستان ایران تامین کند. اما غنیمت آن بە جیب دولت ترکیە و رهبری دولت کردستان عراق خواهد رفت. منحرف کردن اذهان عمومی ترکیە از انتخابات و تهیە ماتریال برای دادن تصویری خشن و درنده از احزاب کردی در افکار عمومی از اهداف دولت ترکیە است. برای دولت محلی کردستان هم ایجاد نا آرامی در مناطق کوهستانی قندیل توجیحی دیگر به توجیهات تاکنونی رئیس اقلیم کردستان برای تمدید کردن دورە ریاستش اضافە میکند. و درعین حال تضعیف نفوذ پ.ک.ک. در منطقە، موقعیت او را مستحکمتر خواهد نمود. دلایل اصلی این درگیر چنین عواملی هستند، نە “فعالیت انقلابی” حدکا.
- حزب دمکرات کردستان در حال حاضر بیش از آنکە در فکر فعالیت موثر سیاسی باشد، نگران باختن نفوذ توده ایش بە پ.ک.ک. و پژاک است. از سوی دیگر، از جانب دولت محلی کردستان به این حزب اجازه جنب جوش سیاسی قابل توجە ای دادە نمیشود. در این مناقشە هم بجای اینکە بازیگر باشد، تنها نقش یک مهر شطرنج را بازی میکند. جایگاه این مهرە هم بستگی بە دوستی و دوری پ.ک.ک. و پارت دمکرات کردستان عراق دارد. درنتیجە برد و باخت حاصلە از این جدال اگر بە ضرر سیاسی حزب دمکرات کردستان ایران نباشد تاثیر در سرنوشت آن حزب نخواهد داشت.
- در این جدال قطعا جمهوری اسلامی برای تضعیف موقعیت دولت سنی ترکیە، همپیمانش دولت حریم کردستان، و تنگ کردن میدان مانور حدکا، از حزب پ.ک.ک. حمایت خواهد کرد.