حزب اتحاد دمکراتیک کردستان سوریه که در سال ٢٠٠٣ و به دنبال مصوبه کنگره هشتم پ.ک.ک تشکیل شد، فعالیتهایش نه در ضدیت و برای سرنگونی اسد و رژیم حاکم بر سوریه که برای اعمال فشار به این دولت بود که در تصمیم خود نسبت به پ.ک.ک تجدید نظر کند و مثل دوران گذشته پ.ک.ک را حمایت کند. پس از خروج نیروهای سوری در تاریخ ۱۹ جولای ۲۰۱۲ کنترل بیشتر مناطق کردنشین را در دست گرفت و اخیرا نیز بزرگترین حزب کردستان سوریه است.
بعد از عقب نشینی و خروج ارتش سوریه از مناطق کرد نشین کردستان سوریه که طی توافق غیر رسمی دولت سوریه با پ.ک.ک و دخالت جمهوری اسلامی اتفاق افتاد، عملا حزب اتحاد دمکراتیک به تنها حزب حاکم در این منطقه تبدیل شد. زیرا فعالیت همه احزاب تا این مقطع ممنوع بود. با خروج آرام و با برنامه ارتش اسد که قدم به قدم اجرا شد، اعمال حاکمیت این منطقه به نیروهای مسلح تازه حزب اتحاد دمکراتیک واگذار گردید. ناگفته نماند ابتدا و قبل از عقب نشینی ارتش اسد از کردستان سوریه، جنگ پژاک و پ.ک.ک با نیروهای سپاه پاسداران در مرز ایران و عراق خاتمه یافت و آتش بس غیر رسمی در میان آنها برقرار شد.
بعد از این آتش بس به فاصله کوتاهی ارتش سوریه قدم به قدم و طبق برنامه از قبل طراحی شده از منطقه جزیره عقب نشست و اکثر مناطق کردستان سوریه به نیروهای حزب اتحاد دمکراتیک واگذار شد. تا به امروز هم یکی از پایگاههای هوایی دولت اسد هنوز در شهر قامیشلی حضور دارد و مناسبات عادی و بده بستان با حزب اتحاد دمکراتیک و نیروهای مسلح ی.پ.گ به روال قبل ادامه دارد.
تحولات کردستان سوریه و به دنبال آن حاکمیت حزب اتحاد کردستان سوریه هنگامی اتفاق افتاد که انقلاب سوریه شکست خورده بود. بعد از شکست انقلاب و دست بالا پیدا کردن نیروهای مسلح اپوزیسیون اسلامی، مخالفین اسد چنان با سرعت در حال پیشروی بودند که هر روز خبر تسلیم و یا فرار بخشی از فرماندهان و یگانهای ارتش سوریه منتشر میشد. تعدادی از مقامات دولتی فرار کردند و ارتش در حال متلاشی شدن بود. در چنین شرایطی اتاق فکر جمهوری اسلامی و اسد به هدف تحت فشار قرار دادن دولت ترکیه که یکی از حامیان اصلی ارتش آزاد و نیروهای اسلامی سوریه این معامله فوق با پ.ک.ک صورت گرفت. هدف دیگر دولت سوریه این بود که بخشی از نیروی ارتش خود را که در این منطقه مستقر بود آزاد کند. برای این معامله لازم بود ابتدا آتش بس سپاه پاسداران با پ.ک.ک و پژاک اجرا شود و در قدم بعدی ارتش سوریه از کردستان سوریه عقب بنشیند و نیروهای پ.ک.ک علیه دولت اردوغان با امکانات بیشتری وارد جنگ نظامی بشوند.
در یک پروسه سریع و برنامه ریزی شده این تحولات اتفاق افتاد. نیروهای مسلح حزب اتحاد دمکراتیک ابتدا اسلحه و مهمات خود را از ارتش سوریه دریافت کردند. برای گسترش مناطق نفوذ خود به جنگ و درگیری با نیروهای ارتش آزاد و دیگر نیروهای مسلح اسلامی در آن مناطق پرداختند. کل این پروژه با سرپرستی قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس قدم به قدم اجرا شد و حاکمیت کردستان سوریه به حزب اتحاد دمکراتیک سپرده شد. اما جنگ پ.ک.ک با ترکیه شدت نگرفت. زیرا ترکیه بعد از این تحولات بلافاصله وارد مذاکره با اوجلان شد. پایگاه خبری تحلیلی T24 ترکیه از قول یکی از مخالفین دولت اردوغان نوشت: مذاکرات صلح براساس گفتگوهای بین عبدالله اوجالان و هاکان فیدان، رئیس سرویس اطلاعاتی(MIT) آغاز شد.
در این شرایط یعنی اواسط سال ٢٠١٢ همه فکر میکردند ممکن است دولت سوریه بزودی سقوط کند. نیروهای مسلح احزاب اسلامی تروریست و ارتش آزاد بیش از دو سوم خاک سوریه را به کنترل خود در آورده بودند. دولت ترکیه و عربستان سعودی و کشورهای غربی در حال سازمان دادن دولت جانشین اسد بودند.
در پروسه این تحولات با در دست گرفتن مناطق کرد نشین بوسیله حزب اتحاد دمکراتیک که ابتدا به منطقه جزیره با مرکزیت قامیشلو محدود بود، بعدا به مناطق کوبانی و عفرین گسترش یافت.
اما جنگ در مناطق مختلف کردستان ابتدا با ارتش آزاد سوریه و بعدا با نیروهای النصره و داعش و… در مناطق مختلف کردستان سوریه در سال ٢٠١٣ و ٢٠١۴ ادامه داشت. مناطق مرکزی سوریه و بخشهایی از شرق سوریه که هم مرز عراق بود به دست داعش افتاد و عملا در جنوب کردستان سوریه ارتباط نیروهای مسلح حزب اتحاد دمکراتیک و دولت سوریه دچار مشکل و محدودیت شد. در ادامه این پروسه ترکیه از شمال مرز را بست و بارزانی در کردستان عراق در غرب همگام با دولت ترکیه مرز را به روی کردستان سوریه بست. در یک مقطع کوتاه مدت در سال ٢٠١۴ بزرگترین بخش کردستان سوریه یعنی منطقه جزیره با مرکزیت شهر قامیشلو در محاصره کامل مخالفین و دشمنان این حزب قرار گرفت. دو منطقه دیگر کوبانی و عفرین هم بوسیله نیروهای داعش و النصره از هم جدا شدند. تنها نقطه قابل حصول گذرگاه تل کوچر در جنوب شرقی منطقه جزیره بود که کردستان سوریه را به عراق تحت حاکمیت مالکی وصل میکرد. این گذرگاه هم در دست داعش بود. به همین دلیل نیروهای مسلح حزب اتحاد دمکراتیک به گذرگاه مرزی تل کوچر حمله کردند و آن منطقه را از داعش پس گرفتند. از این به بعد کمک های مالکی و سوریه و ایران از طریق نیروهای مالکی و از طریق گذرگاه تل کوچر به حزب اتحاد دمکراتیک میرسید.
عبدالرحمان مسوول دیدبان حقوق بشر سوری به آسوشیتدپرس گفت: “وقتی که قیام در مارس ۲۰۱۱ آغاز شد بعضی از کردها به تظاهرات مسالمت آمیز علیه حکومت او پیوستند. اسد تلاش کرد که کردها جانب او را بگیرند. بنابراین به برخی از خواسته های آنها تن داد. حدود ۲۰۰ هزار کرد که قبلا به عنوان غریبه و غیر سوری ثبت شده بودند حق شهروندی اعطا کرد. کردها مدت مدیدی بود که از تبعیض شکایت داشتند و عده زیادی از آنها از حق شهروندی محروم شده بودند. به همین دلیل برای آنها دشوار بود که کار پیدا کنند یا در نظام آموزشی دولتی بتوانند ثبت نام کنند.
سوظن کردها نسبت به مخالفین اسد – که به گونه ای فزاینده تحت سلطه جنگجویان اسلام گرا قرار دارند- بسیاری از کردها را همانند اقلیت های دیگری چون مسیحی ها پشت دروازه ورودی نگه داشت. کردها از ترس آینده ای که رژیم سکولار اسد سقوط کند به قیام مسلحانه وارد نشدند.
کردها همچنین از اختلافات میان جناح های چندگانه خود رنج کشیده اند و یکی از آنها متهم شده است که آشکارا جانب رژیم اسد را گرفته است. برخی از کردها بر این اعتقادند که شبه نظامیان حزب کردی اتحادیه دموکراتیک یا همان پ. ی. د (PYD) در چندین ناحیه کردی که سال گذشته تحت اختیار گرفتند به شیوه ای غیر مستقیم حکمرانی اسد را بازتولید می کنند.” این گفته ها سال ٢٠١٣ منتشر شده.
اریکا سولومون/ خبرنگار رویترزErika Solomon طی یک گزارش مفصل از کردستان سوریه که خود به آن منطقه سفر کرده بود چنین نوشته است: در حال حاضر دو طرف (دولت اسد و نیروهای مسلح ی.پ.گ) بنظر می رسد باهم همکاری داشته باشند. مبارزان مانند روح از یکدیگر عبور می کنند. در میدانی در مرکز شهر سربازان سوری سوار بر کامیونی که روی آن ضدهوایی نصب شده بود ازمیان جمعیتی از کودکان مدرسه ای گذشتند درست زمانی که نیروهای کُرد در حال گشت زنی بودند و آنها را از طرف دیگر میدان راندند. چنین همکاری میان این نیروهاست که مخالفان PYD می گویند که آنها یا فریب خورده یا متحد رژیم اسد هستند.”
او در ادامه گزارش خود مینویسد: وزرای دولت (اسد) هنوزهم از اینجا بازدید می کنند و کارمندان دولت هنوز حقوقشان را دریافت می کنند، تلفن ها هنوز کار می کنند و سیستم سلامتی هنوز پابرجاست”
“آلدار خلیل (یکی از رهبران برجسته حزب اتحاد دمکراتیک) در حالیکه شانه هایش را بالا انداخته با ناراحتی در مورد اتهام معامله پنهانی آنها با حکومت می گوید “بگذار رژیم در اینجا و آنجا یک پایگاه داشته باشد، بگذار دفاتر اداریش را داشته باشد اینها تنها اسما وجود دارند. حداقل اینها حقوق کارمندان دولت را پرداخت می کنند و مردم می توانند با آن زندگیشان را ادامه دهند. بله درست است، ما در حال بازی سیاسی هستیم”.
این خبر نگار میگوید: YPG ورود گروههای رقیب به قلمرو کُردستان سوریه را متوقف کرده است. کُردهای سوریه به بارزانی رهبر کُردها در عراق مشکوک هستند و تصور می کنند او می خواهد کنترلش را به خاک آنها گسترش دهد. بارزانی مدعیست تنها می خواهد اتحاد کُردها را حفظ کند.”
بیرون رفتن ارتش سوریه از کردستان سوریه نه نتیجه جنگ نیروهای کردستان سوریه بود و نه نتیجه جنبش اعتراضی مردم کردستان سوریه. بر عکس نتیجه شکست انقلاب و سازش و معامله دولت سوریه با پ.ک.ک بود.
صالح مسلم رهبر حزب اتحاد دمکراتیک کردستان سوریه در یک مصاحبه بعد از نشست قاهره که همه جریانات شرکت کنند در شورای ملی سوریه حضور داشتند به سوال زیرچنین میگوید: سوال: ظاهراً در یکی از نشست های شهر قاهره که شما هم در آن حضور داشته اید، صحبت از ایجاد یک ساختار جدید در سوریه به میان آمده است.
صالح مسلم: بله. صحبت هایی شد و قرار شده همه ی گروه های مخالف در یک مسیر واحد حرکت کنند. قرار است حزب ما نیز بخشی از این حرکت باشد. و….این نوعی از آماده سازی گروه ها برای ژنو ۳ باشد.
اما با توجه به همه فاکتهای فوق یک امر مثبت در کردستان سوریه اتفاق افتاد و این هم مدیون فعالیت سازمانگرانه و نیروهای مسلح حزب اتحاد دمکراتیک کردستان سوریه است. اینکه کردستان سوریه مانع حاکمیت نیروهای تروریست اسلامی بر این منطقه شده است. و در این اوخر قوانینی در منطقه جزیره به نفع زنان تصویب و به امضا دو نفر از رهبران حکومت خودگردان کردستان سوریه در منطقه جزیره رسیده است دو فاکتور مهم در این منطقه جنگ زده میباشند.
اما در میان تحولات فوق جنگ کوبانی نقطه عطفی است که باعث شد هم مانع سقوط کوبانی بوسیله داعش بشوند و هم حزب اتحاد دمکراتیک به نیرویی اصلی و طرف مذاکره قدرتهای منطقه و جهانی تبدیل شود. چنانچه در آخرین خبری که منتشر شده است یکی از رهبران حزب اتحاد دمکراتیک کردستان سوریه گفته است بعد از مذاکره آمریکا با صالح مسلم در فرانسه، آمریکا از ما تعهد گرفته است که اسلحه های کمکی آنها به دست پ.ک.ک نرسد و ما هم اینرا پذیرفته ایم. همچنین آمریکاییها تاکید داشتند که از این اسلحه هاعلیه ترکیه استفاده نشود. همین مقام حزب اتحاد دمکراتیک سوریه گفته است آمریکا قرار است بر اساس همان شرط و شروط قبلی اسلحه های دیگری به دست ما برساند و به این زودی آنها را دریافت میکنیم.
ادامه دارد