مقدمه:
کوبانی و مبارزات مردمش برای زنده ماندن در مقابل آدمخواران داعشی چند ماهی است که تیتر اخبار بین المللی است. چند هفته گذشته با چند چرخش مهم ، ظاهرا محاصره کوبانی توسط داعش شکسته شده: اول اینکه خود مردم کوبانی نپذیرفتند که این شهر کوچک را بدست داعشیان بدهند و مبارزات نظامی خود را سازمان دادند. اما بجز این عامل ، حمایتهای هوائی ارتش امریکا و متحدین غربیش ، ارسال نیروهای “ارتش آزاد سوریه” (متحد حکومت امریکا)، ارسال نیروهای اقلیم کردستان عراق هم در پس زدن حداقل مقطعی داعش کمک بوده اند.
پشت صحنه کوبانی ، تلاشهای وسیعی برای ملاقات حزب “اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه” (که خودش را متحد پ ک ک اوجالان می داند) با رهبران حکومت امریکا در جریان بوده که متعاقب آن بود که نیروهای “ارتش آزاد سوریه” و “اقلیم کردستان عراق”(به رهبری بارزانی) توانستند از مرزهای ترکیه استفاده کنند و به نیروهای مستقر در کوبانی بپیوندند. طبعا هآنچه در اون مذاکرات پشت پرده گذشته منتشر نشده و از دید من بدون دانستن کل این ماجرا نمی شود قضاوت دقیق کرد در مورد ماجرای کوبانی و جهتی که تحولات منطقه کردستان سوریه دارد طی می کند.
از میان خبرها مشخص است که تلاشها برای ساختن یک اقلیم کردستان دیگر در سوریه هم اکنون تسریع شده(۵). به نظر می رسد که طرح خاورمیانه جدید ، به سوریه هم توسعه یافته و قرار است برای در هم شکستن سوریه و حکومتش ، “اقلیم کردستان سوریه” بسازند و زمینه بعدی شود برای ساختن کشور “کردستان مستقل و بزرگ” که یک سرش سوریه و سر دیگرش ایران باشد! فقط می ماند ترکیه که فعلا یک معضل شده برای سیاست نظامی منطقه ای حکومت امریکا!
اینست که بررسی هر اتفاقی در منطقه را باید در چهارچوب طرح های امپریالیستی دنبال کرد و جایگاه و نفش مبارزات مردم در مقابل این طرح ها را سنجید و جهتش را ارزیابی کرد. اینکه داعش در این جریان واقعا از کجا سازمان یافت و از کجا حرکاتش تنظیم می شود ، خودش بحثی مهم است و در ارتباط با انچه متعاقب حرکات داعش اتفاق می افتد .داعش صرف نظر از ریشه هایش ، تبدیل شده به ابزار فضاسازی سیاسی و نظامی برای طرح های امپریالیستی!
در میان این تصویر که بتدریج دارد واضح تر می شود ، خبری منتشر شد که یکی از کانتونهای منطقه کوبانی در کردستان سوریه اخیرا در اول ماه نوامبر ۲۰۱۴ مجموعه ای از قوانین را اعلام کرده بنام “قوانین ویژه زنان”(۱). در این مقاله کوتاه نگاهی می اندازم به این قوانین و هدفم اینست که متدهائی ارائه دهم برای بررسی این قانون و هر قانونی که جلوی جامعه قرار می گیرد:
(۱)قوانین توسط کی ها تدوین می شوند، در چه بستری و چه ضمانتهائی دارند؟
“قوانین ویژه زنان” توسط چه جریانات سیاسی ارائه شدند؟ در پاسخ چه نیازهائی؟ چه بستری قرار است مادیت این قوانین را تضمین کند؟ می گویند این منطقه “جزیره غرب” ، ۸۰۰ نفر جمعیت دارد! چه بستر اقتصاد سیاسی در این “جزیره” حاکم است؟ ما می دانیم که در کوبانی حزب حاکم همان حزب اتحاد دموکراتیک” است که از سال ۲۰۰۳ آغاز بکار کرده و در جریان مبارزات مردم سوریه با بشار اسد ، سیاست دوری از مبارزات ضد بشار اسد را دنبال کرده و “کردها را به ماندن در مرزهای خود” فراخوانده! حتی اخبار اینست که در آغاز مبارزات ضد بشار اسد، بین این جریانات کرد سوریه و رژیم بشار اسد قرارداد بر سر اعلام بیطرفی امضا شده و اینها رسما سهم خودشان را از مبارزه با رژیم بشار اسد جدا کرده اند!
تاریخ این احزاب کرد سوریه تاریخ ناسیونالیزم کوردی است.اینها در ذهنشان دنیای طلائی ساختند که قرار است کارگرش و سرمایه دارش کورد باشند تا همه چیز خوب بگردد!ایدئولوژی که حول ناسیونالیزم سازمان یافته! توی جامعه ای که هنوز سرمایه داری بستر مادی خودش را هم طی نکرده و اسکلت جامعه قومی و قبیله ای را با پوششی از ظواهر تمدن پوشانده اند و “رهبران” قومی به “رهبران حزبی” عروج یافته اند.ملغمه ای از مائوئیزم و چپ جهان سومی قاطیش کرده اند و آشی پخته اند بنام اوجالانیزم و تزریق کرده اند به منطقه کوبانی! این شده ایدئولوژی که ادعای “سوسیالیزم” هم دارد! حکومت اینها محکم شود چه خواهد شد؟ از دید من آینده اینها کاملا دیروز چین است و خمر و …! نمی تواند بیش از این باشد!
چرا “قوانین ویژه زنان”؟ چون امروز به زن نیاز دارند! زن باید از توی خانه بیرون بیاید پشت سنگر بنشیند! همانطور که فرقه رجوی در مقطعی به زن نیاز داشت و انرا سرباز می خواست و مجبور بود پروپاگاندای “برابری زن” بکند! این است که از دید من در خلع زمین و آسمان، اینها قوانین “ویژه زنان” اعلام می کنند! کاری تبلیغاتی و حساب شده تا زنان را در “صحنه نگه دارند”!
(۲)نگاهی نزدیکتر به “قوانین ویژه زنان”
ویژگی مواد این “قوانین”(۱) اینست که کاملا دو تکه بنظر می رسد! بخشی از این قوانین کپی قوانین روسیه بعد از انقلاب اکتبر و قوانین دوران انقلابهای چین و کوبا و غیره هست. مشخص است که در فضای کمونیزم قدیم نوشته شده و حتما هم از شرایطی که کوبانی درش زندگی می کند بسیار جلوتر است.بوی مدرنیته می دهد بوی شکستن نابرابری زن می دهد. بخش دوم که مثل تکه ای بر بخش اول چسبیده، ماهیت عقب مانده نویسندگان این قوانین را روشن می کند: مونتاژی بودن کلیت این قوانین را افشا می کند! من مورد بمورد اینجا این مواد را بررسی می کنم:
(۱)ماده ۵: -حق زنان برای تشکیل سازمان های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و سازمان دفاع مشروع و هر سازمان ویژه دیگری که قرارداد اجتماعی را نقض نکند.
“دفاع مشروع”؟ و “شرط نقض نکردن قرارداد اجتماعی”؟! حرفهائی کش دار و بودار!
(۲)ماده ۱۸: اعمال مجازات شدید و برابر برای مرتکب خیانت در ازدواج برای طرفین .
“خیانت در ازدواج”؟! و “مجازات شدید(؟)” در مقابلش؟ برخوردی کاملا عقب مانده به رابطه زن و مرد که باید از حوزه قدرت سیاسی جدا نگه داشته شود.
(۳)ماده ۲۵: زنان حق سرپرستی کودک ” حق حضانت کودکان ” را، تا سن ۱۵ سالگی دارند، صرفنظر از اینکه مادر ازدواج مجدد کرده باشد یا نه. بعد از۱۵ سالگی حق انتخاب با فرزند می باشد. والدین موظف به تامین زندگی کودکانشان هستند، تا زمانی که انان توان و امکان اداره زندگی خود را بطور مستقل داشته باشند.”
حق حضانت فرزند ربطی به زن بودن یا مرد بودن ندارد.باید جامعه و متخصص تعیین کند که کودک در چه محیطی بهتر حفاظت می شود و رشد می کند. بعد از ۱۵ سالگی هم فقط نمی تواند کودک “انتخاب کند” چون به سن بلوغ نرسیده و طبعا حق انتخابش باید در سایر محاسبات ضرب شود و جامعه تصمیم بگیرد.
(۴)ماده ۲۶: کودکان زیر سن ۱۵ سال هنگام سفر، باید اجازه والدین را داشته باشند.
با چه معیاری، سن ۱۵ سالگی اینجا تعیین شده؟ معلوم نیست!اگر تعریف کودک تا سن ۱۸ سالست طبعا حق مسارعرتش هم باید مشروط باشد به این سن و به موافقت اولیاء
(۵)ماده ۲۷: هنگام بررسی پرونده ویژه زنان و خانواده در دادگاه، باید نماینده نهاد مرکز زنان، حضور داشته باشد. اظهار نظر وی مشورتی است و اجرای آن الزامی نیست. .
“نظر مشورتی” بدون تاثیر اجرائی؟ برای دل خوش کنک؟! از اینجور “حضورهای صوری زیاد دیده ایم!
(۶)ماده ۲۸: زنان حق برخورداری از حقوق ماهیانه در زمان بارداری را دارند. این حق شامل سه بار بارداری (۳ فرزند) خواهد بود.
چرا شرط سه بارداری ذکر شده؟ حقوق ماهیانه “زمان بارداری”؟ یا حقوق ماهانه سه ماه اول بعد از بارداری؟ چرا دوران بعد از بارداری که در غرب حمایت هست اینجا نیست؟ چرا سه تابارداری؟!
(۷)ماده ۲۹: – زنان هنگام جدائی ” طلاق ” حق تصرف تمامی دارایی منقول ” طلا و جواهرات و ما به ازای نقدی این اموال را دارند. چه این اموال در اختیار خود زنان باشد باشد چه از طرف همسر فروخته شده باشد.”
چرا زنها “حق تصرف” اموالشان را دارند؟ چرا ازدواج “حق تصرف اموال زن” را از “حق تصرف اموال مرد” جدا می کند؟ مگر وقتی دو نفر با هم زندگی می کنند ، سرمایه زندگیشان یکی نمی شود؟ چرا به ازدواج مثل یک شرکت اقتصادی نگاه می شود که بعد از انحلالش “زن باید اموالش را بردارد برود”؟ چرا تعیین و نوع تقسیم اموال به عهده جامعه گذاشته نمی شود؟ رهائی اقتصادی روابط زن و مرد در ازدواج مخالف این درک است.اینجا اتفاقا برسمیت شناختن بعد اقتصادی ازدواج است!
خلاصه کنم:
بحثهای بالا بحثهائی نهائی و قطعی نیست.فقط متدی را ارائه دادم که نه تنها در برخورد به این “قوانین ویژه زنان” بلکه در برخورد به هر قانونی باید پیش گرفت. هم کانتکس تاریخی و مادی قوانین هم خواستکاه طبقاتی چامعه هم نیروهای ارائه دهنده قوانین و هم نیروهای نظارت کننده به قوانین باید در بررسی قوانین لحاظ شوند. نقد باید به جزء به جزء قوانین تسری یابد.
از دید من قوانین کانتون کوبانی در مورد زن یک لحاف وصله پینه شده است .ابزاری است تبلیفاتی برای نگه داشتن زنها در سنگرها. این قوانین را باید در اون چهارچوب دید و قعالین آزادیخواه در اون منطقه باید این قوانین را نقد کنند و در تصحیح آنها و توسعه آنها و سازماندهی نهادهای نظارتی که قدرت اجرا داشته باشند ، بکوشند.
منابع دیگر:
(۱)قوانین اساسی ” ویژه زنان- مصوب ١ نوامبر ٢٠١۴ توسط رهبری کانتون جزیره غرب کردستان- سوریه
http://www.azadi-b.com/J/2014/11/post_330.html
(۲)حماسه کوبانی و قانون حقوق زن در جزیره(آذر ماجدی)
http://www.azadi-b.com/M/2014/11/post_260.html
(۳)کوبانی ،ناسیونالیزم کورد، تحرکات حکومت ترکیه، واگذاری کوبانی به داعش!(سعید صالحی نیا)
http://enghelabe-eslami.com/component/content/article/13-khabar/siasi/11337-2014-10-17-20-16-44.html
(۵)احتمال تشکیل یک اقلیم کُردی در سوریه
http://khabaronline.ir/detail/382613/World/middle-east
(۶) سابقه طرح تقسیم عراق به سه کشوردر سیاست خارجی حکومت امریکا(سعید صالحی نیا)