کمون پاریس ۱۸۷۱ – کوبانی ۲۰۱۴
و سرمایه داری
زمانی که این نوشته را مینویسم، شاید آخرین ساعات مقاومت ساکنان شهر کوبانی در مقابل تهاجم نیروهای مجهز “خلافت اسلامی” باشد. آنان میخواستند “عید قربان” را در کوبانی جشن بگیرند. ولی نبرد مدافعان کوبانی هنوذ ادامه دارد.
ارتش داعش مجهز به سلاح های ارسالی دولتهای مخالف اسد و سلاح های بدست آورده از سقوط مراکز نظامی عراق و سوریه از ماه ژوئن، کوبانی و روستاهای اطراف آن را به محاصره درآورد. در این چند روز دائم در اخبار میشنویم که نیروهای هوائی ائتلاف علیه داعش مواضع نیروهای داعش را بمباران کرده اند. ولی در تناقض با بزرگ نمایی این نوع خبرها، پیشرفت هر روزه داعش و تصرف روستاها و تنگتر شدن حلقه محاصره شهر کوبانی و ورود نیروهای داعش به بخشهایی از شهر را لحظه به لحظه شاهد هستیم.
ساکنان کوبانی با همه توان و با کمترین امکانات دارند از حیات اجتماعی خویش دفاع میکنند.
راستی جه اتفاقی افتاده که مردم زحمتکش کوبانی از شهر خود دفاع میکنند و شهرهای بزرگ عراق مانند موصل با جمعیتی بیشتراز کوبانی با داشتن آن همه تسلیحات نظامی در مقابل حمله داعش مقاومتی از خود نشان ندادند.
در کوبانی چه اتفاقی افتاده که این چنین به علت تلاش و جانفشانی برای حفظ خود و مقاومت در برابر نیروهای بمراتب قویترداعش از نظر تسلیحلات و نفرات، این چنین مورد تنفر تمام نیروهای ائتلاف واقع شده و باید تاوان پس دهد. این تاوان چه سودی برای نیروهای ائتلاف دارد که حتی از فروختن سلاح دستی پیشرفته هم به کوبانی جلوگیری میکنند تا چه رسد به سلاح های سنگین. نیروهای داعش مجهز به اسلحه های با دید شب هستند و از تانک و توپ وموشک و ابزار بسیار پیشرفته ارتش عراق هم بر خوردارند ولی کوبانیها فقط کلاشینکف و نارنجک دارند. در صورتیکه قبل از تهاجم همه جانبه داعش به کوبانی، تمام رسانه های سرمایه داری خبر هر روزه ارسال اسلحه به کردستان عراق را برای تقویت و افزایش توان جنگی نیروهای پیشمرگه را اعلام میکردند. ولی در مورد کوبانی از ارسال هر گونه کمک انسانی و تسلیحاتی جلوگیری میکنند. چه تفاوتی بین مقاومت مردم کوبانی و سایر گروهای ناسیونالیست کرد وجود دارد که تمام احزاب سرمایه داری و دولتهایشان به حمایت از ناسونالیستها، ساعتها در اخبار و رسانه ها و پارلمانها یشان بر ضرورت ارسال اسلحه به کردستان عراق گوش فلک را کر کردند؟ از وقتی که محاصره کوبانی آغاز شده، ارسال هر روزه اسلحه به کردستان عراق با سکوت خبری ادامه داشته است بدون این که به نیاز شدید مدافعین کوبانی به اسلحه، کوچک ترین اشاره ای بشود.
چه تفاوتی وجود دارد و کردستان عراق بارزانی و طالبانی چه قول هایی به جهان سرمایه داری داده اند که نه تنها هیچ کمک تسلیحاتی به کانتونهای (شوراهای محلی) کرد نشین سوریه نمیکنند بلکه با حفر خندق، رفت وآمد بین مناطق کردستان عراق و سوریه را هم مشکل کرده اند.
دولت ترکیه در ریاکاری و دروغ گوئی بسیار آزموده است، قبل از تنگ شدن حلقه محاصره ی کوبانی اعلام کرده بود که اجازه سقوط کوبانی را نمیدهد. و این تصور را در اذهان عمومی ایجاد کرده بود که به کوبانی کمک و از حمله داعش به کوبانی جلوگیری می کند. در واقع قصدش این بود که با استفاده از ذهنیت ضرورت حمایت از کوبانی، ولی با هدف تجاوز و توسعه نفوذ خود در سوریه، موافقت ارسال نیروی نظامی به سوریه را از پارلمان گرفته و توجیه عامه پسندی برای تجاوز داشته باشد. در واقع ترکیه با این مصوبه به سوریه اعلام جنگ داده است. این گفته و عمل بعداز آن ترکیه نشان داد که فقط چراغ سبزی برای حمله داعش بوده است. دولت ترکیه برای کمک به کانتون های کوبانی شروطی را در نظر داشته که کوبانیها آن شرایط اسارت بار را نپذیرفتند و حاضر شدند تا پای جان از هستی خود دفاع کنند.
تبلیغات نیروهای ائتلاف دولتها درباره حمله هوایی به نیرو های داعش هم تا جایی که بتواند اذهان عمومی کارگران جهان را منحرف سازد فقط جنبه تبلیغاتی داشته و دارد. به قول ژنرال بازنشسته امریکایی که در جنگ عراق شرکت داشت در مصاحبه با “فاکس”: ” مگر میشود با پنج یا شش حمله در روز و عملیات بسیار محدود هوایی تعداد زیادی تانک و توپ و خودروهای نظامی را از پیشروی باز داشت. در عراق بیش از ۵۰۰ پرواز در روز داشتیم که توانستیم ارتس صدام را زمین گیر کنیم.” این ژنرال فرموش کرد که بگوید نیروهای داعش علاوه برنفرات بسیار بیشتر و تسلیحات پیشرفته بیشتر به ابزار دید در شب هم مجهز هستند که مدافعان کوبانی فاقد چنین امکاناتی هستند و عمده پیشرفت داعش هم در طول شبها بوده است.
دولت ترکیه و سایر کشورهای عضو ائتلاف منتظر شکست مدافعان کوبانی نشسته اند. منتظر نشسته اند تا به سایر کانتونهای خودگردان کردستان سوریه نشان دهند که خواسته هایی فراتر از فقر و نکبت در زندگی نباید داشته باشند. به مردم سایر مناطق سوریه و عراق و ساکنان منطقه خاور میانه بفهمانند که در صورت تخطی از برنامه دولت های سرمایه داری، با “خلافت اسلامی” این سگ هار دست پرورده سرمایه داری جهانی روبرو خواهند شد. دول سرمایه داری منتظرند تا پس از تمام شدن توان مقاوت مدافعان کوبانی و کشته شدن صدها نیروی پر تلاش مدافع که ضربه بزرگی برای کوبانیها خواهد بود، نیروهای خود را وارد کوبانی کرده و آنچه را هم که سالم باقی مانده ویران کنند و بعد با تبلیغات وسیع رسانه های جهان سرمایه داری، خود را به عنوان ناجیان کوبانی به جهان معرفی کنند. شبیه انچه که در عراق و لیبی کردند.
سکوت چند هفته ای و بی عملی دولتها و رسانه های بزرگ در طول چند ماه محاصره ی کوبانی نوید چنین سیاستی را میداد. مگر این دولتها این توان را نداشند که اسلحه مور نیاز مدافعان کوبانی را به آنان بفروشند؟ مگر تفاوت توان نظامی و دفاعی کوبانی با نیروهای داعش برای دول جهان سرمایه پوشیده بود که از کمک به ساکنان کوبانی جلوگیری میکردند؟ مگر هم اکنون دولت ترکیه با استفاده از نیروی نظامی از رفتن صدها نفر داوطلب کرد از مرز ترکیه بسمت کوبانی، جلوگیری نمی کند؟ دولت ترکیه و سایر دولت های منطقه از آنچه که کوبانیها تا کنون برای یک زندگی بهتر انجام داده اند با خبرند و از چشم انداز آن برای آینده خود کوبانی و همچنین احتمال الگو پذیری سایر مناطق خاورمیانه و بخصوص مناطق کردنشین که نزدیکتر به کوبانی هستند، به وحشت افتاده اند. جریانهای سیاسی ملی منطقه همگام و هم نظر با سرمایه جهانی طرح فروپاشی وسرکوب ساختار اجتماعی شکل گرفته در کوبانی و کانتونهای کردستان سوریه را در دستور کار خود قرار داده اند. ساختار ایجاد شده آزادی عمل اجتماعی در کوبانی است که در تضاد کامل با خواسته ها و برنامه های سرمایه جهانی قرار دارد.
دولتهای سرمایه داری و جریانهای ملی با هم اختلاف دارند و برای کاهش سهم رقبای خود از ثروتهای تولیدی منطقه ای و جهانی حتی از جنگ و کشتار همدیگر هم واهمه ای ندارند، این در طی دو قرن اخیر در جنگ های دولتهای سرمایه داری بارها اتفاق افتاده است و امر غریبی نیست. ولی تمام این دولتها و جریانات سیاسی ناسیونالیستی همیشه در یک چیز با هم توافق دارند و آن سرکوب و از میان برداشتن هرگونه عمل اجتماعی مشترک مردمی برای اداره جامعه است. بدلیل ضعف دولت سوریه و ناتوانیش در سرکوب مخالفان سیاسیش این امکان برای اهالی کوبانی فراهم شد تا خود سازمان دهی شهرشان را بدست بگیرند.
شرایط کوبانی شباهت زیادی به پیدایش کمون پاریس دارد. در آن جا دولت شکست خورده ی ناپلئون سوم در جنگ با پروس توان سرکوبش را از دست داده بود و دیگر توانائی دفاع از پاریس هم را نداشت. در چنین شرایطی بود که در پاریس گارد ملی تشکیل شد، تا از غرور ملی فرانسه که در آن زمان در مقاومت پاریس و درقالب رد هر گونه قرارداد اسارت بار پروس تعریف شده بود، دفاع کند. بعلت نفوذ سرمایه دارن و طرفداران ورسای(مقر دولت جمهوری فرانسه)در گارد ملی و توطئه های آنان و محاصره شهر برای به شکست کشاندن پاریس و مجبور کردن آن به پذیرش قرارداد دیکته شده پروس، و ناتوانی گارد ملی در تامین مایحتاج و امنیت پاریس، مردم پا به میدان گذاشتند وبا برگزاری انتخاباتی آزاد شورای شهر پاریس را تشکیل و کلیه ی امور شهر را به دست گرفتند.
در این نهادها بود که مردم توانستند قوانین انسانی و مترقی را وضع کنند: از جمله برای اولین بار مجرمین اعدام نمی شدند، بدهکاری ها ی مردم به گروکش ها لغو شد، غذا و بهداشت شهر تامین شد، امنیت شهر در بالاترین کیفیت خود برقرار شد، از فقیر و گرسنه خبری نبود و توزیع مواد غذایی آنهم در آن شرایط محاصره بصورت مطلوبی انجام میشد. شوراها در جهت بهبود زندگی اجتماعی قوانین زیادی را تصویب کردند. آوازه اداره پاریس بدست مردم، تمام دولتهای اروپایی را به وحشت انداخت و نیروی سراسری سرمایه داران با امکانات تبلیغات وسیع آن زمان به مقابله با پاریس پرداختد. به همین دلیل دولت های فرانسه و پروس که تا آن زمان با هم در جنگ بودند، علیه کمون پاریس با هم متحد شدند. در مقابل تعهد دولت فرانسه به سرکوب کمون پاریس، پروس اسرای نظامی فرانسه را برای کمک به سرکوب پاریس آزاد کرد. آنها خطر قدرت گیری کارگران را بسیار جدی تر از خطر جنگ بین دو دولت تشخیص داده و تمام توان و سیاست شان را برای سرکوب کمون پاریس بکار برده و حمام خون راه انداختند.
در کردستان سوریه نیز دولت بشار اسد توانایی سرکوب را مانند قبل ندارد، مناطق کردنشین را از نیروهایش تخلیه کرده و جریان ملی کرد با حزب های مختلف کردستان جای آنرا پر کرده اند. در کردستان سوریه نیز جریان ناسیونالیستی ناتوان از کسب حمایت از جریانات ناسیونالیستی در سایر مناطق کردنشین در پی کسب حمایت دولتها هر تلاشی را انجام میدهند و موفق نمیشوند. ولی هر دو پاریس و کانتونهای کردستان در محاصره ی دشمنان شان قرار دارند. و هر دو برای حفظ اداره ی خود راهی بغیر از مراجعه به مشارکت عمومی در همه زمینه ها ندارند. ایجاد شوراها، مسلح کردن همه افراد شهر، انتخاب همه مسئولین توسط اهالی شهر، و بخصوص مشارکت زنان در امور شهری که هردو شهر را با توجه به شرایط زمانی و منطقه ای منحصر بفرد میکند، از مشخصات برجسته دو شهر است. دو شهری که در آن دیگر کسی گرسنه و یا بی پشتیبان سر به بالین نمیگذارد، دو شهری که با شور همگانی و شوق فردایی بهتر خورشید ش میدمد. در خاورمیانه آشفته از تهاجم و قدرت گیری نیروهای سیاسی- مذهبی و باند های نظامی سرمایه که صبح آرامی را بسختی میتواند تصور کند، کوبانی زنانش آزاد و در برابری کامل جنسیتی با مردان زندگی میکنند و در مجلس مقننه و نیروی پلیس حضوری برابر دارند و ازدواج دختران زیر هیجده سال ممنوع است.
آیا کردستان عراق میتواند چنین مناطقی را در مرزهای خود تحمل کند؟ آیا احزاب ناسیونالیست در سوریه و عراق و یا گروهای سیاسی در سوریه میتوانند چنین پیامی برای مناطق تحت نفوذ خود داشته یاشند؟ آیا ترکیه وجود سرزمینی هر چند کوچک را که مردمش در رفاه نسبی باشند را میتواند تحمل کند؟ تحمل وجود چنین مکانی با اصل وجود سرمایه داری در تضاد است. هر جا که رفاه و آرامش مردم فراهم شود به همان نسبت از سود سرمایه هم کم میشود. بنابراین سرمایه داری نمیتواند به آسانی وجود مناطقی که خودمختار بوده و حاضر نباشند گوشت دم توپ جنگ های باندهای سرمایه داری بشوند راتحمل کند.
توافق تمام جناح های سرمایه داری برای شکستن کانتونهای کردستان سوریه از همین موضع کسب ارزش اضافی و فراهم آوردن نیروی کار ارزان قابل توضیح میباشد. برخی کشورهای اروپایی از طریق ترکیه خریدار نفت ارزان داعش هستند که سود سرشاری را به جیب باندهای سیاسی ترکیه سرازیر میکند. این را متخصصین نفتی میدانند که کدام شرکت در کدام کشور قادر است از نفت تولیدی داعش استفاده کند. و همین اتحادیه اروپا میداند که خریدارن و دلالان نفت داعش چه کسانی هستند ولی بغیر از گله گذاری عملا کار دیگری نمیکند.
کوبانی کمون پاریس قرن بیست و یکم است. جایی که کارگران و تهیدستان میخواهند خودشان قوانین شان را تدوین کند. جایی که آزادی انسان و تصمیم گیری اجتماعی برای اداره جامعه را در منطقه ای پر از جنگ و کشتار به نمایش میگذارد. جایست که ساکنانش برای حفظش منتظر هیچ ابر قدرتی نمی مانند. جایی که دفاع از آن بمعنی دفاع از انسان و آزادگی انسان است. جایی که مصاف نیروی کار و سرمایه است. آگر راهی برای موفقیت کوبانی در مقابله با داعش باشد، فقط از طریق حمایت همه جانبه ما و مجبور کردن دولتها به ارسال اسلحه برای کوبانی و اقدام به عقب راندن داعش و قطع هرگونه رابطه با آنها، قابل دستیابی است.
احمد پرتوی
هفدهم مهر نود و سه