مقدمه:
در اخبار آمده که چند رویست که جناب اوباما با “حملات محدود هوائی” روی داعش در شمال عراق موافقت کرده و در مصاحبه مطبوعاتی خود روی دو نکته یعنی :” دفاع انساندوستانه از آوارگان ایزدی” که متاسفانه دهها هزار تن آنها به سمت مناطق تحت کنترل بارزانی در حال حرکت هستند و در بیابانها و کوهستان سرگردان، و دفاع از مرزهای کردستان عراق بطور مشخص اربیل که ظاهرا داعش به سمت آن در پیشرویست ، برای توجیه مداخله نظامی تاکیید کرده است.
در این مقاله کوتاه نگاهی می اندازم به ماهیت این مداخله و اهدافی که این حملات دارد دنبال می کند :
(۱)معضل حکومت امریکا در عراق:
حکومت امریکا در عراق مثل سایر نقاط بحرانی امریکا دچار بزرگترین بحران سیاسی نظامی خود شده است.دوران حملات بوش و توسعه “سیاست خاورمیانه بزرگ” که هدفش “رشد حکومتهای سکولار پروغرب” اعلام شد گذشته است و حکومت امریکا بخاطر بحران وسیع مالی و سیاسی خودش دچار کلاپس بزرگی در سیاستهای خارجی خود شده است.اوبامائیزم بواقع نتیجه این کلاپس سیاسی اقتصادی و طبعا نظامی بود. اعلام بیرون کشیدن تدریجی ارتش های امریکا از خاورمیانه که از عراق شروع شد و الان اخرین مراحل خود را در افغانستان طی می کند ، نتیجه اش بازگشت نیروهای اسلام سیاسی به صحنه انهم انواع جدیدتری شد که بقولی حتی تندتر از القاعده هستند ! برابریتی جدید تر که با پرچم سنی گری غرب عراق و شرق سوریه را طی دوران کوتاهی تسخیر کرده و می رود تا با اعلام کشور “ایالت عراق و شام” صحنه خاورمیانه را نا امن تر از پیش بکند. میلیونها اواره و صدها هزار کشته و زخمی و خانه خرابی انسانها تا همینجا صحنه این کشاکش نظامی است.
صحنه خاورمیانه از سوئی نمای یک جنگ جهانی منطقه ای است که گردانندگان ان قدرتهای جهانی هستند که در حال تعیین حوزه های نفوذ جدیدی هستند.فطب امریکا غرب با همکاری دست نشانده هایش یعنی عربستان و قطر از یکسو و قطب روسیه و چین با همکاری رژیم اسلامی از سوی دیگر.
در نبود جنبش مستقل انسانگرا و متمدن این قطب بندیها دارند کشتار می کنند تا نقشه جدید خاورمیانه اینبار با مرزهای مذهبی و اسلامی و قومی جدیدی ایجاد شود.
معضل حکومت امریکا اینست که به رغم کلاپس دوره ای که بهش دچار است تلاش دارد در صحنه نبرد جهانی همچنان نقاط کلیدی را به هر قیمت نگه دارد. اگر در عراق نتوانستند حکومت واحد و یکپارجچه پاپت را نگه دارند ، حالا حداقل تلاش دارند که حکومت “اقلیم کردستان” را که بقول خودشان بعد از حکومت اسرائیل مهمترین متحد غرب است ، از گزند سقوط توسط داعش حفاظت شود
(۲)رابطه داعش و حکومت امریکا و باندش چیست؟
از ابتدای حمله داعش به سمت مرکز و شرق عراق عده ای این پدیده را “زیر سر حکومت امریکا و سازمان اطلاعاتش ” دانستند. بعد ها از کتاب اخیر هیلاری کلینتون نقل قول اوردند که “باید از همان ایتدا داعش را برسمیت می شناختیم و حمایتش می کردیم” یا اینکه “رهبر داعش در اسرائیل یکسال دوره دیده”! آیا این ها می تواند توجیه کننده واقعیت داعش و حمله مغول وارش باشد؟ من فکر نمی کنم!
حرکت داعش یک حرکت فرهنگی و سیاسی از سال ۲۰۰۳ هم در عراق و هم در سوریه است.این حرکت بر بستر جامعه عراق و سوریه در بستر فرهنگ عقب مانده در بستر فقر و بی ایندگی در بستر دیکتاتوریهای صدام و بشار اسد در بستر کشاکش طبقاتی درون این منطقه قابل توضیح است همانطور که عروج طالبان را یا حتی خمینی را نمی شود “توطئه از بیرون” دانست.آنها که چنین می کنند بواقع از شناخت واقعی دینامیزم عروج چنین پدیده هائی فرار می کنند.
می توان این حدس را زد که در مرحله ای و بخشی از عروچ داعش خصوصا در سوریه حکومت امریکا به ایران جریان بر علیه بشار اسد کمک کرده اما در عراق حکومت امریکا منافعش در مقابل نامتعادل کردن حکومت مرکزی عراق بود.تلاش حکومت امریکا هنوز برای نگه داشتن حکومت مرکزی عراق ادامه دارد ضمن اینکه خودش را برای فرمول دوم یعنی شکستن عراق به سه منطقه هم اماده می کند.
از دید من شروع حمله نظامی محدود روی داعش در منطقه کردستان عراق را در این چهارچوب باید دید:
(۳) اهداف حمله محدود حکومت امریکا روی داعش چه می تواند باشد؟
از دید من حفظ منطقه کردستان عراق برای امریکا و حکومت اسرائیل اهمیت سوق الجیشی دارد.اینکه حکومت عراق ، مرز اربیل را که سمت شرق منطقه کردستان عراق است را بعنوان “خط قرمز” داعش نشانه کرده و می گوید که این خط قرمز را حفظ خواهد کرد حداقل تا این لحظه نشان از اینست که حکومت امریکا روی فرمول سه منطقه ای شدن عراق ایستاده و پذیرفته که داعش کشور خود را داشته باشد.این پیامی است غیر مستقیم از سوی حکومت امریکا به داعش به حاکمان کردستان عراق و حکومت”مرکزی” عراق که دیگر عملا نماینده بخش شرقی و عموما شیعه نشین عراق است.حکومت امریکا به نماینده اوباما حاضر است داعش را برسمیت بشناسد به شرطی که در منطقه خودش بماند!
شک نیست این دینامیزم ممکنست به هم بخورد.هم پاسخ داعش هم دینامیزمهای دیگر محلی و جهانی ممکنست این تصمیم حکومت امریکا را دگرگون کنند.جناح مقابل اوباما در حکومتش هم دائم فشار می اورند برای مداخله وسیعتر و تهاجمی کردن حملات نظامی ارتش امریکا حداقل از هوا.
خلاصه:
با شروع حملات هوائی محدود ارتش امریکا در عراق برگ دیگری از تاریخ خاورمیانه ورق می خورد.این حملات ممکنست در همین حوزه بماند و به استقرار مرزهای داعش و دو ناحیه دیگر عراق بینجامد یا جنگ بیشتر شعله ور شود و حکومت امریکا مجبور شود داعش را بیشتر زیر فشار قرار دهد. تا همینجا بازیگران منطقه خاورمیانه یکسره جانیان و جریانات محلی ارتجاعی بوده اند . امید است که انسانیت مترقی بر فراز این دسیسته ها و جنایات سرانجام حرف اخر را بزند.
منابع بیشتر:
راه حل کمونیستی و انسان محور یا راه حل قومی مذهبی در عراق؟
تریبون مناظره بخش ۲۷، نگاهی به بحران عراق و عوامل موثر در آن–نگاهی به بحران عراق و عوامل موثر در آن مهدی صفائیان، مادح نظری، سپهرداد گرگین و سعید صالحی نیا –با شرکت:
https://www.youtube.com/watch?v=Hvih-gWnWYM&feature=youtu.be
مناظره شماره ۲۸: “استقلال کردستان عراق پاسخ چه کسانی است و راه حل چیست؟
با شرکت : مادح نظری و سعید صالحی نیا–با مدیریت: سیمین مجد
https://www.youtube.com/watch?v=Uf5pe0TgeQ4&feature=youtu.be