بیش از صد روز از اعلام نتایج انتخابات منطقه ای کردستان عراق میگذرد٬ اما احزاب پارلمانی این منطقه هنوز نتوانسته اند حکومت جدید را تشکیل بدهند.
طبق آخرین گزارشات منتشر شده از رسانه های ایران و کردستان عراق دو هیئت از هر دو حزب بارزانی و طالبانی همزمان به تهران رفتند و همزمان روز ۱٣ ژانویه ۲۰۱۴ از تهران به کردستان عراق برگشتند. اما تا کنون بجز یکی از مقامات کنسولگری ایران در اربیل که از تلویزیون روداو اعلام کرد دخالت جمهوری اسلامی در کردستان عراق دخالتی “برادرانه” بوده است٬ هیچ مقام رسمی کردستان عراق نخواسته است هدف این سفر همزمان دو هیئت احزاب حاکم کردستان عراق به ایران را تشریح کند.
به دنبال پخش خبر این سفر نازم دباغ نماینده حکومت منطقه ای کردستان عراق در تهران اعلام کرد که این سفر به منظور بررسی مسایل و مشکلات تشکیل حکومت کردستان عراق و دیگر مسایل مورد علاقه دو طرف در عراق بوده است.
بر اساس نتایج آخرین انتخابات کردستان عراق به ترتیب کسب آرا حزب بارزانی٬ گوران و اتحادیه میهنی احزاب اول تا سوم هستند. بر اساس این نتایج حزب بارزانی مامور تشکیل کابینه شده است. این تحول که باعث شده است اتحادیه میهنی از حزب برابر با پارتی به مقام سوم تنزل کند بحرانی را هم در خود این حزب و هم در حکومت منطقه ای کردستان عراق باعث شده است.
اما چون پارلمان منطقه ای کردستان عراق همیشه تابعی از تعادل و توافق احزاب حاکم بوده است و نه نتایج انتخابات٬ تا تعیین ریاست جدید عملا نمیتواند کاری انجام بدهد. بنابر این فعلا هم حکومت منطقه ای و هم پارلمان منتظر توافق این احزاب نامبرده هستند.
اکنون اتحادیه میهنی برای جبران شکستش در آخرین انتخابات و ممانعت از تعمیق بحران درونیش که کل این حزب را با خطر جدی مواجه کرده است٬ میخواهد با زیاده خواهی در کسب صندلی در حکومت منطقه ای تعادل را به نفع خودش تغییر بدهد.
در مقابل درخواست ریاست پارلمان و معاونت رئیس حکومت منطقه ای از جانب اتحادیه میهنی حزب بارزانی با یک بن بست مواجه شده است. زیرا اگر بخواهد این دو پست حکومتی را به اتحادیه میهنی بدهد از جانب جریان گوران قابل قبول نیست. زیرا گوران دومین حزب کردستان عراق است و میتواند حکومت را با بحران جدیتری مواجه کند. اتحادیه میهنی هم با اتکا به حمایت جمهوری اسلامی نمیخواهد موقعیت تنزل یافته خود را بپذیرد.
در چنین شرایط بن بستی است که جمهوری اسلامی را به میانجیگری فراخوانده اند. اینکه بعد از دخالت جمهوری اسلامی این احزاب به چه نتایجی رسیده اند هنوز روشن نیست.
اما یک فاکتور دیگری که این بحران را تعمیق کرده است رقابت و اختلاف حکومت مرکزی و دولت محلی کردستان عراق به رهبری بارزانی بر سر فروش نفت کردستان عراق به ترکیه است. طبق توافق احزاب حاکم بر عراق ۱۷ درصد پول فروش نفت عراق به کردستان تعلق میگیرد. اخیرا مالکی نخست وزیر عراق و متحد جمهوری اسلامی یکطرفه اعلام کرده است که این رقم را کاهش میدهد. حکومت مرکزی شرط کاهش ندادن بودجه مورد توافق را این اعلام کرده است که فروش نفت کردستان عراق به ترکیه باید از کانال نظارت حکومت مرکزی بگذرد.
این بحران لاعلاج عمدتا تحت تاثیر دخالت ترکیه به عنوان متحد بارزانی و جمهوری اسلامی متحد اتحایه میهنی هر روز عمیقتر و پیچیده تر میشود.
اکنون ترکیه و متحدش بارزانی در کردستان عراق بیش از مالکی و جمهوری اسلامی نفوذ پیدا کرده اند. منافع اقتصادی میلیاردی این دو نیرو چشم انداز حل این بحران در آینده ای کوتاه مدت را کور کرده است. هم اکنون از ۱۵۰۰ شرکت اقتصادی ثبت شده در کردستان عراق هزار شرکت آن از ترکیه هستند. کل بازار کردستان عراق اکنون تحت تسلط بازرگانان و کالاهای ترکیه ای است.
علاوه بر این فاکتورهای فوق الذکر٬ بحران و اختلاف جریانات سنی و شیعه در مناطق عرب نشین که اخیرا باعث شد نیروهای تروریست “داعش” (دولت اسلامی عراق و سوریه) استان انبار عراق را تصرف کنند مالکی را در موقعیت ضعیفی قرار داده است که با کمک جمهوری اسلامی هم تا کنون نتوانسته است این بحران را تخفیف بدهد.
همچنانکه ما از سالها قبل پیش بینی کرده بودیم دخالت میلیتاریستی آمریکا در عراق٬ تعادل قوای منطقه ای را چنان به هم ریخته است که اکنون بعد از ۲۴ سال این کشور همچنان در آتش و خون غوطه ور است و چشم اندازی برای برقراری امنیت و آسایش و رفاه مردم این کشور دیده نمیشود.
اکنون بحران قدیمی عراق که با دخالت نظامی آمریکا آغاز شد با بحرانهای منطقه ای از جمله بحران سوریه و ترکیه و ایران وصل شده و رقابت قدرتهای جهانی و منطقه ای بیش از پیش اوضاع در این کشورها را رو به وخامت بیشتری سوق داده است. عروج و رشد جریانات تروریست القاعده ای در عراق و در دو سال اخیر در سوریه بعلاوه حضور متحدین و مخالفین جمهوری اسلامی٬ ترکیه و عربستان در عراق و سوریه و لبنان و …. بحران منطقه را بیش از پیش تعمیق کرده و هیچ راه حلی برای عبور از این بحرانها فعلا در چشم انداز نیست.
بنابر این نه دولتهای منطقه و نه قدرتهای جهانی هیچ راه حلی برای حل این بحرانها را نتوانسته اند پیدا کنند. در دل چنین بحرانی حکومت منطقه ای کردستان عراق با بحران داخلی دست به گریبان شده و ناچار دست به دامن جمهوری اسلامی شده است.
با این حال همه این نیروها بر بستر فقر و فلاکت و کشتار و نا امنی و تروری که در محدوده قدرت و نفوذشان در منطقه به مردم تحمیل کرده اند٬ توانسته اند هر کدام میلیاردها دلار از درآمد این مردم فقر زده را عاید خود بکنند. اختلاف سیاسی و جبهه بندیها و قطبهای مختلفی که از دولتها و نیروهای ارتجاعی در منطقه بوجود آمده است بر محور دو مولفه پایه ای با همدیگر در حال رقابت و کشتار مردم هستند. یکی شکل دادن به سیاست منطقه ای و کشوری و دیگری تصاحب منابع مالی این کشورها٬ اینها آن دو مولفه پایه ای هستند که دولتها و جریانات رقیب برای دست بالا پیدا کردن خود در این دو عرصه همچنان مردم این منطقه را با کشتار و گرسنگی و آینده ای ناروشن مواجه کرده اند.
نباید شک داشت که ایران و بویژه کردستان ایران با حاکمیت جمهوری اسلامی و نقش مخربی که در منطقه بازی میکند٬ نمیتواند همین وضعیت فعلی را هم ادامه بدهد. دیر یا زود جمهوری اسلامی جامعه ایران را به مرکز این بحرانها تبدیل میکند. حال سوال این است آیا جریانات متمدن و چپ و کمونیست ایرانی این پیچیدگی و آینده ناروشن را میتوانند ببینند و سنگری در مقابل آن ببندند. یا اینکه همچنان در فرقه و گروه خود غرق مسایل حاشیه ای خواهند بود.
حزب کمونیست کارگری به سهم خود تلاش میکند هم جامعه و هم جریانات مترقی را در این جهت سوق بدهد که اجازه ندهیم بیش از این مردم منطقه اسیر دست جریانات سیاه و ضد جامعه باشند. در عین حال و همزمان تلاش میکنیم که با سرنگونی جمهوری اسلامی اجازه ندهیم آینده مردم ایران به این بحران و سناریوی کشتار و نا امنی گره زده شود. زیرا تنها عاملی که میتواند باعث بشود که جامعه ایران به کام این بحران و کشتارهای کور کشیده بشود وجود جمهوری اسلامی است.
من عمیقا معتقدم فقط با سرنگونی جمهوری اسلامی و دخالت مردم در تعیین سرنوشت جامعه میتوانیم ایران را الگویی برای رهایی مردم منطقه از این زندگی جمهنمی تبدیل کنیم. در غیر اینصورت و با وجود جمهوری اسلامی هیچ تضمینی وجود ندارد فردا همین سناریوهای سوریه و عراق را به مردم ایران تحمیل نکنند. ۱۴ ژانویه ۲۰۱۴
******