بحران کمبود غذا و رشد قیمت ها (نگاهی به کنفرانس رم)

فرشید شکری 
   -۱-

  * چند هفته پیش " سازمان ملل" متحد کنفرانسی حول یافتن راهبردهایی برای مقابله با گران شدن مواد غذایی درجهان، برگزار کرد. در پایان این نشست معاهده ای مبنی برسرمایه گذاری بیشتر در رشته کشاورزی به امضای شرکت کنندگان رسید.

آقای "BAN KI-Moon" ، رییس سازمان ملل در این کنفرانس گفت: « جهت توانایی جامعه جهانی در راستای مواجهه درخور با رشد نفوس، تقاضا و ریشه کن کردن فقر چاره ای جز افزایش سطح تولیدات کشاورزی به میزان پنجاه درصد تا سال دوهزار و سی نداریم ». وی افزود: « طبق برآوردها می توان سال های متمادی، بودجه لازم را برای تأمین این هدف تا سقف بیست میلیارد دلار در سال بالا برد »! 

این گردهمایی بزرگ با حضور سران صد و هشتاد کشور بمدت سه روز در "رم" گرفته شد و همچنین با صدور اعلامیه ای از شرکت کنندگان درخواست گردید تا فی الفور حمایت های خود را در زمینه محصولات کشاورزی از جمله بذر، کود و غیره بعمل آورند. علاوه بر این، درخصوص وادار کردن برخی کشورها به منظور تقلیل و برطرف کردن موانع داد و ستد محصولات کشاورزی مباحثی مطرح شد. بنابر اخبار منشره، در میان نمایندگان حاضر در آن تجمع مشاجراتی سختی درگرفت و گفته می شود نمایندگان کشورهای آمریکای لاتین نسبت به سیستم تجارت در دنیا و پی آمدهای زیانبارش دست به اعتراض زدند.

سازمان جهانی غذا (F.A.O ) می گوید: « محصولات غذایی در رأس برنامه های امداد رسانی برای هفتاد درصد از جمعیت فقیر جهان است». " فائو" افزود: « این کمک ها از ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۴ حدود شانزده درصد افت داشته است». بر اساس آمار این نهاد، در ۱۹۸۰ سهم کمک های ممالک ثروتمند به کشورهای در حال توسعه هفده درصد بود ولی در سال ۲۰۰۶ این کمک ها به سه درصد رسید.

استعمال و بهره گیری از تولیدات کشاورزی جهت تهیه "BIOFUEL " (سوختی که از برخی محصولات کشاورزی مانند ذرت بدست می آید) محورعمده مذاکرات اجلاس رم «بعنوان عالی ترین کنفرانس جهانی» بود. در پایان " JACQUSE DIOUF" از مقامات عالی رتبه F.A.O. اظهار داشت: « اختلاف عقیده درباره " بایوفیول " قابل توجه بود ». ایالات متحده و اتحادیه اروپا هر دو از ساختن این محصول حمایت بعمل آوردند.

قبل از این گردهمایی" ED SCHAFER " ، وزیر کشاورزی آمریکا عنوان کرد: « سوخت اثر کمی بر رشد قیمت ها گذاشته است و فاکتورهای واقعیتر عبارتند ازالف) بالا رفتن بهاء انرژی فسیلی و ب) نبود تکنولوژی لازم برای تولید محصولات کشاورزی در اغلب کشورهای مستمند». نامبرده در رابطه با رشد انحصار صادرات مواد غذایی نیز هشدار داد.

قیمت گران فرآورده های غذایی در بسیاری از کشورها موجب گرسنگی، فقر و آشوب شده است. تمامی حاضرین در آن کنفرانس مکلف به پاسخگویی در مورد نحوه یا راههای تآمین نیازمندی های غذایی برای جمعیت در حال ازدیاد جهان شده اند. امروزه هشتصد و شصت و دو میلیون نفر دچار سوء تغذیه می باشند که درصورت ادامه این روند یعنی بالا رفتن قیمت مایحتاج عمومی انتظار می رود تا در سال های آتی بر وسعت گرسنگی در جهان افزوده گردد.

                                                     +++++++

آیا بهتر نبود رؤسای این سازمانها بجای دعوت از سران این صد و هشتاد کشور بمنظور رایزنی در مورد مبارزه با فقر و تنگدستی، از دول غنی و توسعه یافته در تریبون های رسمی خود می خواستند تا مازاد محصولات خود را بهدف ممانعت از پایین آمدن قیمت ها در بازارهای بین المللی به دریا نریزند؟! درثانی مگر خود این دولت ها و سرمایه داران مسبب فقر و فلاکت اکثریت مردم در جهان نیستند؟ این استثمارگران و ستمگران با گرفتن چنین تجمعاتی می خواهند چه چیزی را به نمایش بگذارند؟! نوع دوستی و در سر داشتن دغدغه رفاه و آرامش انسانها؟! واقعاً باید به صورت های این ریاکاران تف انداخت.

بخود آمدن و چاره جویی نهادهای گوش بفرمان بورژوازی در برابر بحران کمبود و رشد نرخ مواد غذایی با ترتیب دادن نشست هایی از ایندست به هیچ وجه گرهی از مشکلات بشریت اسیر در چنگال این نظم وارونه باز نخواهد کرد. تخصیص منابع مالی کلانتر در بخش کشاورزی یا اضافه کردن میزان کمک های غذایی هیچگاه معضل گرسنگی را از بین نخواهند برد، مادام این سیستم به بقای خود ادامه دهد، مادام بازار بر سرنوشت انسانها حکمروایی کند، و مادام سود و انباشت سرمایه تعیین کننده باشند. تنها زمانی بشریت از شر فقر و فلاکت خلاصی می یابد یا روی نیک بختی بخود می بیند که طبقه کارگر جهان به رسالت تاریخی خود همانا نابود کردن بنیان های نظام سرمایه داری و زیر و رو ساختن این دنیای پر از درد و محنت عمل کند.

                                      افزایش بهای بنزین در آمریکا

                                                -۲-

* گران شدن قیمت نفت از ماهها پیش تا کنون ، صنعت حمل و نقل، و اتومبیل سازی در آمریکا را با گرفتاریهای عدیده ای دست به یقه ساخته است. کارخانه های ماشین سازی با کاهش شدید فروش خودرو (کامیون و اتومبیل های سواری) مواجه گردیده اند. این کمپانی ها می گویند: « تا وقتی آمریکائی ها با صعود سرسام آور قیمت بنزین روبرو نشده بودند بازار خودروهای پر مصرف راضی کننده بود، اما فی الحال مردم خواهان ماشین های کوچک و کم مصرف ترند ».

یکی از مدیران "جنرال موتورز" به نام "Rick Wagoner" گفت: « شاید قیمت بنزین سلیقه های مشتریان ما را برای همیشه تغییر داده است ». این مقام عالی رتبه افزود: « امسال کارخانه های "جنرال موتورز" در ایالات متحده حدود سی درصد و " فورد " تقریباً نوزده درصد افت فروش داشته اند. ک
مپانی " تویوتا " هم هشت درصد کاهش بخود دیده است با این احوال فروش سایر کمپانی های ژاپنی مانند " هوندا " یازده درصد افزایش نشان می دهند ».

"جنرال موتورز" بتازگی خبر از تعطیل کردن چهار واحد تولیدی در شمال آمریکا داده، و باحتمال زیاد بخشی از کارخانه های تولید خودروهای نظامی را بفروش برساند. آقای "Wagoner" همچنین گفت: « کمپانی ما در صدد ساختن خودروهای جدید "Chevy Volt" است که با انژی الکتریکی کار می کنند». گفتنی است اینوع اتومبیل ها تا قبل از ۲۰۱۰ به بازار عرضه می شوند.

داده های بدست آمده حاکی از آن است که اکثریت شهروندان ایالات متحده خیلی کم و بندرت از اتومبیل هایشان کار می کشند. وزارت راه آمریکا می گوید: « از اواخر سال ۲۰۰۶ بدین سو تردد در بزرگ راهها بشکل درخور توجهی پایین آمده است ». بخاطر گرانی بنزین ممکن است بازهم مردم کمتر سوار خودروهای شخصی خود شوند. مسئولین ترابری آمریکا معتقدند سقوط تقاضای بنزین یعنی کسری بودجه ای که از محل مالیات سوخت برای حفظ ، نگهداری و مرمت جاده ها هزینه می شود. امسال بهره گیری از وسائط حمل و نقل عمومی در آمریکا بسیار چشمگیر است. شرکت حمل و نقل عمومی این کشور می گوید: « در سه ماهه اول ۲۰۰۸ شاهد افزایش سه درصدی استفاده از اتوبوس و قطار بوده ایم ».

بهای زیاد بنزین در سیاحت و سفرهای هوایی نیز بی تأثیر نبوده است. شرکت بین المللی حمل و نقل هوایی پیش بینی کرده که تا پایان سال ۲۰۰۸ " صنایع هوایی" تا سقف دو میلیلارد دلار متضرر گردند. قرار است برخی کمپانی ها ضمن خارج ساختن هواپیماهای کهنه از سرویس دهی، بطور گسترده ای به تعدیل نیرو بپردازند.

ازحملات تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ تا بحال، گران شدن روزافزون سوخت بحران های جدی ای برای صنعت هوایی آمریکا ببارآورده است. بنابر آمار موجود واقعه یازدهم سپتامبر سوای اثر گذاری بر قیمت سوخت، باعث پایین رفتن شانزده درصدی مسافرت با هواپیما در ایالات متحده شده است. شرکت های هواپیمایی این کشور بیش از سه هزار شغل را تعطیل می کنند (هفت درصد از کل مشاغل در سطح جهان ).

                                                    +++++++

مشکل گرانی سوخت فقط به ایالات متحده محصور نمی گردد و این معضل به تعدادی از کشورهای اروپای غربی هم سرایت کرده است. واقعیت این است که از تأثیرات بازار نفت خام بر بازار مصرف و تقاضای بنزین یا سایر تولیدات پتروشیمی هیچ گریزی نیست. بالا رفتن بهای انرژی فسیلی اگر به نفع کمپانی های بزرگ نفتی در غرب و حاکمین کشورهای تولید کننده « این ماده حیاتی در حرکت چرخهای اقتصادی » تمام شود، لیکن زیانهای آن بطور مشخص متوجه مصرف کنندگان از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب می گردد. صعود بهای نفت خام زمینه رشد نرخ تورم را بشکل گیج کننده ای با خود بهمراه می آورد. جهش رو به بالای ارزش سبد نفتی "اپک" و دیگر دارندگان این انرژی مضاف بر اخلال در حمل و نقل های داخلی و برون مرزی ممالک خریدار، موجب گران شدن دیگر فرآورده ها و مایحتاج ضروری مردم خواهد شد.  

چنانکه گفتیم فقط ساکنین کشورهای خریدار انرژی فسیلی (صنعتی و توسعه یافته) در این رهگذر صدمه نمی بینند. در این عصر به سبب جهانی شدن سرمایه، و روند روبه گسترش آن بسادگی می شود تورم اقتصادی را به دیگر نقاط دنیا تعمیم داد. سیاستی که اینک ایالات متحده در پیش گرفته، و نتایجش را داریم مشاهده می کنیم.

بهررو یکی از فاکتورهای اصلی رشد قیمت نفت خام، ادامه جنگ و اشغال عراق، و حضور آمریکا درمنطقه است. جنگ خانمان سوزی که طبقه مسلط ایالات متحده به امید نجات از بحران های داخلی و بهدف عقب راندن رقبای جهانی خود راه اندازی کرد و متأسفانه طبقه کارگر و مزدبگیر در سراسر جهان دارند تاوان آنرا پس می دهند. 

                                                ۱۹ ژوئن ۲۰۰۸

* تارنمای CNN