“مرغ جولا – شعری از کوفی اَونور”
۳۰ سپتامبر ۲۰۱۳
کوفی اَونور، شاعر و سیاستمدار ۷۸ ساله غنایی، در حمله شبه نظامیان تندرو به یک مرکز خرید در نایروبی – پایتخت کنیا – در روز شنبه ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۳ کشته شد.
او که به همراه پسرش در حال خرید در مرکز خرید “وِستِیج” بود، در جریان تیراندازی های بین افراد مسلح و نیروهای امنیتی کشته و پسرش زخمی گشت.
اَونور در کشور کنیا بعنوان یکی از شرکت کنندگان در فستیوال “اِستوریموجا” – جشنی چهار روزه شامل نویسندگی و قصه گویی – رفته بود، و قرار بود در شب همانروز برنامه ای را اجرا کند.
بنا به گفته “بی بی سی” حمله مذکور توسط نظامیانی از یک گروه اسلامی تندرو متشکل از حدود ۷۰۰۰ تا ۹۰۰۰ نفر انجام گرفته است. این گروه که توسط هر دو کشور آمریکا و انگلستان بعنوان تروریست تحریم گشته، هدفش استقرار یک دولت اسلامی در کشور سومالی است (۵).
براساس آخرین آماری که تا کنون منتشر شده است، در حمله مذکور در نایروبی دهها نفر کشته و بیشتر از صد و هفتاد نفر زخمی شده اند.
شعری را که در زیر می خوانید، بنام “مرغ جولا” یکی از مشهورترین اشعار کوفی اونور است که در سال ۱۹۶۴ در اولین مجموعه اشعار وی منتشر شده بود. در این شعر مرغ جولا سمبل کشورهای مهاجم و استعمارگر غرب در آفریقا می باشد. این پرنده درخت مهماندار – یا همان کشور غنا – را پس از دریافت پناه و مهمان نوازی از آن ویران می کند، و مناطق مقدس و مزارعش را آلوده می سازد:
“مرغ جولا”
“مرغ جولا در خانه ما جای گزید ..
و بر روی تنها درختمان تخم گذاشت،
نمی خواستیم از خود دورش کنیم.
به تماشای لانه ساختنش نشستیم ..
و از تخمهایش مراقبت کردیم.
سپس آن پرنده –
در لباس مالکی بازگشت ..
و ما را که صاحبِ خانه بودیم
موعظه رستگاری می کرد..!
می گویند که مرغ جولا
از غرب آمده بود،
آنجا که طوفانهای دریا –
مرغان دریائی را
از پای درآورده ..
و ماهیگیران تورهای ماهیگیری خود را
در کنار نور فانوس ها خشک کرده اند.
موعظه او برای ما
حکم پیشگویی را دارد ..
و لانه اش –
افقهای تازه را تعیین می کند.
اما ما نمی توانیم
به نیایشها و جوابهای موعظه گران
بپیوندیم.
* * *
هر روز –
به جستجوی خانه های نو می رویم
و برای ساختن محراب هایی تازه
تلاش می کنیم.
معابد کهنه
آلوده به زوائد مرغ جولا شده اند..!”
مختصری درباره شاعر:
کوفی اَونور در سیزدهم ماه مارس ۱۹۳۵ میلادی در کشور غنا بدنیا آمد. در آن دوران هنوز کشور غنا را “ساحل طلا” می خواندند.
او در مدرسه “آکیموتا” تحصیل کرد و سپس در دانشگاه غنا به ادامه تحصیل پرداخت. پس از اتمام دوران دانشگاهی، به تدریس ادبیات آفریقایی در همان دانشگاه پرداخت. کوفی در دوران تدریسش در دانشگاه غنا در سال ۱۹۶۴ میلادی اولین کتاب شعر خود را بنام “کشف دوباره” منتشر کرد.
نخستین کارهای کوفی از ترانه ها و اشعار بومی مردم “ایو” الهام می گرفتند.
او همچنین مدیریت شرکت فیلم غنا را بعهده گرفت، و خانه نمایش غنا را بنیانگذاری کرد.
اونور پس از این دوره مشغول به تحصیل ادبیات در دانشگاه لندن شد، و در هنگام اقامتش در انگلستان برای رادیوی “بی بی سی” چندین نمایشنامه نوشت.
او در اوائل سال ۱۹۷۰ میلادی در کشور آمریکا سکنی گزید، در آنجا مشغول به تحصیل شد و همزمان به کار تدریس در دانشگاه “اِستونی بروک” پرداخت. در هنگام ماندنش در این کشور دو کتاب به نامهای “این زمین برادر من” و “خون من” را نوشت.
اَونور در سال ۱۹۷۵ میلادی به کشور غنا بازگشت، و ریاست بخش زبان انگلیسی دانشگاه “کِیپ کوست” را بعهده گرفت.
وی چند ماهی پس از بازگشتش به کشور غنا بدون محاکمه زندانی شده و پس از مدتی آزاد گشت. دلیل دستگیری او را کمک رسانی به سربازی که متهم به تلاش در جهت براندازی دولت نظامی شده بود اعلام کردند.
اَونور پس از آزاد شدنش از زندان به طور فعالی در سیاست درگیر شد. نوشته های او پس از آن از جنبه خیالی خارج شده و بیشتر رنگ واقعیت را پیدا کردند.
کتاب “خانه کنار دریا” درباره زمان بودنش در زندان نوشته شده است.
کوفی اَنور بین سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ میلادی سفیر کشور غنا در برزیل، و از آن پس سفیر این کشور در کوبا بود. او از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴ میلادی کشور غنا را در سازمان ملل متحد نمایندگی می کرد، و در آنجا ریاست کمیته بر علیه حکومت آپارتاید را بعهده داشت.
منابع:
۱) شعر “مرغ جولا” – به زبان انگلیسی:
http://www.poetryfoundationghana.org/index.php/theme/social-poems/item/50-the-weaver-bird
۲) درباره کوفی اَونور و اشعارش – به زبان انگلیسی:
http://www.poetryfoundationghana.org/index.php/poets-connect/poets-directory/item/496-kofi-awoonor
۳) کوفی اَونور – ویکیپدیا:
http://en.wikipedia.org/wiki/Kofi_Awoonor
۴) مرگ کوفی اَنور در حادثه اخیر کنیا:
http://www.theatlanticwire.com/entertainment/2013/09/celebrated-ghanian-poet-kofi-awoonor-among-dead-kenya-attack/69741/
۵) اخبار آفریقا – بی بی سی نیوز:
http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-24306648
۶) درباره مردم “ایو”:
http://en.wikipedia.org/wiki/Ewe_people