نبود سیاستگذاری در مورد افراد سالمند در “برنامه دنیای بهتر”
بخش سیزدهم از سری نقد برنامه “دنیای بهتر”
از: سعید صالحی نیا
۲۹ سپتامبر ۲۰۱۳
مقدمه:
بخش مهمی از برنامه “دنیای بهتر” بواقع دفاع سیاسی است از حقوق شهروندی. این دفاع در اشکالی مثل اختصاص بخشی از برنامه به حقوق کودک و زن و سایر “اقشار آسیب پذیر” ارائه شده. هر قدر تاکیید به حقوق شهروندی بیشتر باشد و همه اقشار جامعه و خصوصا آنها که آسیب پذیر تر هستند را بیشتر شامل شود، حمایت اجتماعی بیشتری را جلب می کند . این تلاش برای تخصیص بخش قابل توجه برنامه “دنیای بهتر” از دید من قابل قدردانی است. اما همانطور که در بخشهای دیگر برنامه ذکر کردم بسیاری از حوزه های مهم را نمی پوشاند و انجا که پوشانده دچار کمبود کار کارشناسی است.
از حوزه های مهم که در این برنامه غائب است یکیش همین موضوع افراد سالمند است. اواخر دهه هشتاد میلادی در سطح جهانی بحث دفاع از حقوق سالمندان به سطح سازمان ملل کشیده شد و در سال ۱۹۹۱ میلادی یعنی حدود ۲۲ سال پیش بیانیه جهانی دفاع از حقوق سالمندان منتشر گردید(۱). برنامه “دنیای بهتر” از این لحاظ از حد همین اعلامیه حهانی هم عقب است. اعلامیه ای که توسط حکومتهای بورژوازی تصویب شده و قرار است کمونیستهای کارگری از آنها رادیکالتر باشند!
در این بخش، من بطور خلاصه بحث حقوق سالمندان را بعنوان شهروندان و تیترهای اصلی حقوق شهروندی سالمندان را ارائه می دهم با تاکیید بر این نکته که این نوشته فقط بعنوان اشاره ، ارائه می گردد و خودش طبعا باید مورد بررسی کارشناسانه قرار گیرد:
(۱)اهمیت اشاره به بحث حقوق سالمندان در برنامه سیاسی :
معمولا افراد بالای سن ۶۰ سال را ، سالمند می نامند.
، مشکلات متعدد و ویژه خود را دارند.معمولا توان کار کردن معادل ندارند و بیشتر زیر فشار اقتصادی هستند. سالمندان
سالمندان بسیاری مواقع از حمایت اجتماعی و خانوادگی محروم می شوند و گاها توسط خانواده های خود حتی مورد ستم فیزیکی و مالی قرار می گیرند.
مسئله جق بازنشستگی و زندگی سالم و شاد مسئله مهم سالمندان است.جامعه باید بداند که زندگی شایسته ای درر زمان سالمندی در انتظارش هست.زندگی شایسته انسانی که لازم دارد فراقت داشته باشد و شادیها و لذتهای زندگی را دنبال کند.
حکومتها و نظامهای سیاسی پاسخشان به مسئله سعادت انسان در نحوه برخورد به حقوق سالمندان تبلور می یابد.
هیچ برنامه سیاسی نمی تواند بدون پرداختن به مسئله سالمندان، مسئله انسان را حل کند.
از جهت جمعیت شناسی، هر قدر نرخ رشد جمعیت کاهش یابد جامعه بیشتر سالمند می شود .در ایران با نرخهای رشد موجود طی یک تا دو دهه دیگر ما شاهد تغییر بافت جمعیتی به میانگین ۴۰ تا ۵۰ سال خواهیم بود و مسئله سالمندان بیشتر و بیشتر اهمیت می یابد.(۲)
(۲)تیترهای پر اهمیت در حقوق سالمندان:
تیترهای مهم زیر برگرفته از اعلامیه جهانی حقوق سالمندان در سال ۱۹۹۱ می باشد(۱):
*افراد مسن اعم از اینکه چه خواستگاه نژادی، قومی، اعتقادی و اجتماعی داشته باشند بعنوان شهروندان برابر حقوق باید پذیرفته شوند.
*حق دسترسی مناسب به غذا، آب ، سرپناه، لباس، بهداشت، حمایت خانوادگی و خود اتکائی
*حق اشتغال یا داشتن در آمد ناسب برای حمایت از خود
*حق دخالت در تصویب قوانین بازنشستگی
*حق دسترسی به آموزش و فن آوریها
*حق دسترسی به محیط امن و شایسته زندگی و اختیار در انتخاب
*حق مشارکت در زندگی اجتماعی و سیاسی کلیت جامعه
*حق شرکت در فعالیتهای داوطلبانه برای خدمت به جامعه با توجه به توانهای شخصی
*حق بهره بری از حفاظت اجتماعی و خانوادگی
*حق دسترسی به خدمات بهداشتی جهت بازپروری فیزیکی و روانی و عاطفی و گوتاه کردن دوران بیماریها
حق دسترسی به مددکاری اجتماعی و قانونی برای دفاع از حقوق خود
*حق لذت بردن از زندگی مستقل و سالم و داشتن اختیار برابر در تصمیم گیریها برای خود
*حق زندگی کردن بدون استثمار شدن و مورد سوء استفاده فیزیکی ، مالی و روانی قرار نگرفتن
خلاصه
مسئله سالمندان بعنوان بخش مهم مسئله حقوق شهروندی باید در برنامه “دنیای بهتر” انعکاس یابد. این مسئله در برنامه کنونی غائب است. کشورها و حکومتهای غربی نزدیک به سه دهه است روی این مسئله خم شده اند. نظام سرمایه داری با همین ظرفیتهای محدودش تا حد بالائی توانسته به این مسئله پاسخ بدهد هر چند که تناقضهای نظام سرمایه در عمل مانع تحقق همان حقوقی است که حاکمان رسما پذیرفته اند!
کمونیزم کارگری و سوسیالیزمی که ارائه می دهد باید بسیار عمیقتر به این مسئله بپردازد. تجدید نظر در برنامه “دنیای بهتر” در این عرصه هم ضروری است.
منابع دیگر:
(۱)منشور حقوق سالمندان توسط سازمان ملل-سال ۱۹۹۱
http://www.un.org/documents/ga/res/46/a46r091.htm
(۲)جمعیت ایران پیرتر می شود
http://ebrat.ir/?part=mobile&inc=news&id=45548
(۳)حقوق بین الملل و شهروندان سالمند
(۴)برنامه دنیای بهتر
http://www.wpiran.org/asnsad-mosavab-wpi/index-asnad.htm
(۵)آرشیو نقد برنامه “دنیای بهتر”-سعید صالحی نیا
http://monazere-siasi.com/در-نقد-برنامه-دنیای-بهتر