مقدمه:
در بخش چهارم نقد به “برنامه دنیای بهتر” توضیح دادم که این برنامه از سنجش کارشناسی شده عبور نکرده است. بخشهائی را مورد بررسی قرار داده که کار کارشناسی لازم دارد. باید متخصصین معینی با برنامه نویس همکاری می کردند در نوشتن برنامه یا اینکه برنامه کلی تر نوشته می شد و جا می گذاشت برای کارهای تخصصی. منصور حکمت متاسفانه هیچکدام از این دو راه را نرفته و لذا اینجا و آنجا دچار ایرادات مربوط به ضعف کار کارشناسی گردیده است.
بحث مهم اعتیاد هم نمونه ای است از این گروه از ضعفها در “برنامه دنیای بهتر”.
جنبه مثبت این برنامه در این موضوع اینست که اولا به مسئله اعتیاد پرداخته و دوما تلاش کرده آنرا از سطجی که در جامعه ایران و توسط حکومتها به آن برخورد می شده یعنی یک جرم و جنایت بیرون بکشد.در تاریخی که این برنامه ارائه شده طبعا کار مهمی بود که اینگونه نگاه شود به مسئله اعتیاد اما الان در ۳۰ سال بعد دیگر اون سطح برخورد برنامه هم کافی نیست و تلاش من در این مقاله اشاره به ضعفهائی است که در این بخش می بینم بدون اینکه مدعی باشم ضعفها فقط همینست که من دیده ام و به همین دلیل هم سری نقدهایم به برنامه دنیای بهتر ، رو به جامعه ارائه می شود برای تکمیلهای بیشتر:
(۱)برنامه “دنیای بهتر” در موضوع حل مسئله اعتیاد چه دارد بگوید؟
در این برنامه می خوانیم:
“ مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر
ممنوعیت اکید خرید و فروش مواد مخدر و پیگرد شدید و قاطع عاملین تولید ، قاچاق و فروش غیر قانونی مواد مخدر
کمک به امر مبارزه با اعتیاد از طریق از میان بردن زمینه های اجتماعی و اقتصادی روی آوری افراد به مصرف مواد مخدر و حمایت از معتادین در برابر دلالان و شبکه های قاچاق و فروش مواد مخدر
غیر جنائی کردن زندگی معتادین و کمک به ترک اعتیاد آنها از طریق:
ایجاد کلینیکهای دولتی که نیاز به مواد مخدر را در صورت اعلام آمادگی آنها برای شرکت در دوره های ترک اعتیاد برآورده می کنند
رفع ممنوعیت در اختیار داشتن برخی مواد مخدر معین به اندازه مصرف شخصی.قرار گرفتن رایگان سرنگ و سوزن تزریق در اختیار کلیه متقاضبان توسط داروخانه ها و درمانگاهها به منظور مصون داشتن معتادین از بیماریهای ایدز، هپاتیت و غیره و کمک به کنترل ابعاد شیوع این بیماریها.
ممنوعیت هر نوع تبعید، زندانی کردن و جداسازی معتادان از جامعه به صرف اعتیاد آنها. نفس اعتیاد به مواد مخدر جرم نیست.”
از دید من دو گروه ایراد در این متون هست: اولا ایرادها در ارائه صوری بحث و تناقضاتی در این ردیف.دوما: ایرادات مضمونی ناشی از ضعف دانش برنامه نویس:
(۲) نمونه ای از تناقضات صوری در نوشتن متون فوق:
الف: از سوی با کلمه ممنوعیت، خرید و فروش را مشخص می کند . در حالیکه بخش مهمی از خریداران ، مصرف کنندگان مواد مخدر هستند! و در بخش آخر معتادان را از برخورد قانونی مسثتنی می کند!
ب: از سوئی خرید و فروش مواد مخدر را ممنوع می داند و از سوئی “برخی مواد مخدر معین”(؟) را مستثنی می کند و آنها را قانونی اعلام می کند! راستی این “برخی” کدام هستند؟ آیا اینگونه قرار است قوانین وضع شود؟!
ج: با اینکه کلمه “اعتیاد به مواد مخدر” بارها تکرار شده اما خودش تعریف مشخص نشده! از پایه ای ترین اصول نوشتن قوانین یا برنامه ها همینست که موضوع مورد بحص تعریف مشخص بشود.
د: مشخص نیست اگر فرد معتاد با هر تعریفی “آمادگی خود را برای درمان اعلام نکند” و برای جامعه خطرناک باشد تکلیف جامعه باهاش چیست؟!
(۳) نمونه هائی از معضلات مضمونی برنامه “دنیای بهتر” در برخورد به مسئله اعتیاد:
به جهت مضمونی منصور حکمت ، دچار مشکل فقر دانش در مورد مسئله اعتیاد است.با اینکه تلاش زیادی کرده که از الگوهای موجود در غرب استفاده کند . اجازه بدهید چند مورد را ذکر کنم:
اولا: منصور حکمت تعریف اعتیاد را ارائه نمی دهد و بحثی هم در مورد مسئله استفاده از مواد مخدر بدون ابتلا به اعتیاد نمی کند.در حالیکه دانش امروز روی همین دوره استفاده قبل از اعتیاد تکیه خاص دارد
دوما: منصور حکمت بخصی در مورد مصرف الکل و سیگار که هر دو اعتیاد با سطح بالا و کشتار بزرگ ایجاد می کنند ندارد و فقط “مواد مخدر” در منظورش بوده که درکی بسیار ناقص از مسئله اعتیاد است.راستی تکلیف جامعه در مورد مصرف سیگار که بزرگترین قاتل از میان مواد مخدر است چیست؟ الکل چطور؟ چرا منصور حکمت در این موضوع ساکت است؟!
شاید نزدیک به دهسال است که در اروپا و غرب مصرف سیگار در مراکز عمومی غیر قانونی است و اثرات مثبتی هم این تغییر قانونی در رفتار جامعه گذاشته.در مورد الکل هم مصرف الکل زیر ۲۱ سال ممنوع شده است. اینها نمونه هائی است که در غرب اتفاق افتاده و منصور حکمت در دوران خودش شاید نمی توانست ببیند!
سوما: منصور حکمت از “زمینه های اجتماعی و اقتصادی اعتیاد صحبت می کند” اما زمینه های ژنتیک، روانشناسانه اعتیاد را نمی شناسد و اذا راهکارهایش هم راهکارهای قدیمی در برخورد به مسئله اعتیاد است که فقط روی جنبه های اجتماعی و اقتصادی متمرکز بودند. دانش امروزی این متد چند جانبه را ارائه می دهد و رویکرد ژنتیک و روانشناسی و درمانهای سایکوفارماکولوژیم و واکسنهای ضد اعتیاد در راهند تا تغییرات چدی در مسئله اعتیاد ایجاد کنند و در دهه های بعدی ما شاهد دخالتهای ژنتیک و مهندسی ژنتیک در این زمینه خواهیم بود.
چهارما: تئوری “آزاد سازی” مواد مخدر نرم (مثل ماریجوانا)برای مبارزه با مواد مخدر سخت(مثل هروئین) در برخی کشورهای اروپائی مثل پرتغال در حال ارائه قانونی است و طبعا یک تاکتیک مقطعی در برخورد به معضل اعتیاد است. اینکه این تئوری در چه مرحله زمانی و با چه مقدماتی ارائه شود تا نتیجه دهد خودش کار کارشناسی لازم دارد چرا که همین تئوری در آمریکا نتایج کاملا مضری به همراه دارد.
پنجم: اینکه جامعه ، مسئله درمان اعتیاد را با “اعلام آمادگی فرد معتاد” پیوند بزند خودش یک ایراد بزرگ دارد.متخصصینی که با معتادان سرو کار دارند دیده اند که خود اعتیاد بتدریج قضاوت فرد معتاد را در مورد خود، مشکلات خود نابود می کند و اعتیاد باقع عبارتست از تخریب قضاوت فرد در مورد واقعیتی که عبارتست از مشکلاتی که اعتیاد برایش ساخته!
در بعد دیگر مواد مخدر ساختمان مغز را تخریب می کنند و قدرت قضاوت، تمرکز حواس، حافظه و تمامی فعالیتهای مغز را بطور پشرونده ای کاهش می دهند. لذا بحث “مشروط کردن درمان به اعلام آمادگی معتاد” خودش زیر سوال است چرا که آزادی با سطح معینی از درک فرد از موضوع آزادی و بسیاری موضوعات دیگر مشروط است.خصوصا اینکه آدمهای معتاد کلیت جامعه را مورد خطر ابتلا به انواع بیماریها قرار می دهند و حجم بسیار بالائی از سرمایه جامعه را به خود اختصاص می دهند.
لذا جامعه محق است بمنظور دفاع از خود ، عرصه “اختیار معتاد برای درمانش” را با قضاوت متخصصین محدود کند و مشروط کند.
ششم: منصور حکمت از “کلینیکهای دولتی” و “دوره های ترک اعتیاد” نام می برد.اینکه این دوره ها تا همین امروز چه نقشی در کاهش سطح اعتیاد ایفا کرده اند خودش علامت سوال دارد! بسیاری از تحقیقات جدید نشان داده اند که “دوره های ترک اعتیاد” بیشتر اثر حمایت روانی” دارند و نقش بیشتری ندارند. منصور حکمت در طرحش نه بحثی از روانپزشک و رواندرمانگر هست و نه سایر ابزارهای موجود و نه نه افق آینده درمان بیولوژیک اعتیاد را منعکس کرده است. این ضعف افق دید باعص شده که برنامه او متعلق باشد به زمانی که انرا نوشته و الان لازمست بعد از کار کارشناسی بازنویسی شود .
خلاصه:
همانطور که اشاره داشتم، برنامه دنیای بهتر بعد از ۳۰ سال حتما باید بازنویسی شود و در آینده نیز در دوره های معین مثلا سه ساله بازنگری شود خصوصا وقتی در مورد راه حلهای اجتماعی بطور مشخص نظر می دهد چرا که این راه حلها طبعا دستخوش تغییر مداوم هستند و تابع پیشرفت سریع علم و تکنولوژی.
بخش مربوط به راه حلهای مسئله اعتیاد ، فقط نمونه ای است از ضعفهای کارشناسی “برنامه دنیای بهتر” در بخش های آینده به نکات دیگری هم اشاره خواهیم داشت.
منابع بیشتر:
برنامه دنیای بهتر
http://www.wpiran.org/asnsad-mosavab-wpi/index-asnad.htm
آرشیو مقالات این نویسنده در موضوع برنامه ریزی برخورد به مسئله اعتیاد :
سعید صالحی نیا:نگاهی نزدیکتر به سیاستهای برخورد به مسئله اعتیاد در پرتغال
سعید صالحی نیا: استراژیهای آزاد سازی مواد مخدر در اروپا.بخش دوم
http://monazere-siasi.com/مقالات/مقالات-سال-٢٠١٣/۳۲۱-استراژیهای-آزاد-سازی-مواد-مخدر-در-اروپا-بخش-دوم
سعید صالحی نیا: استراژیهای آزاد سازی مواد مخدر در اروپا
http://monazere-siasi.com/مقالات/مقالات-سال-٢٠١٣/۳۲۰-استراژیهای-آزاد-سازی-مواد-مخدر-در-اروپا
سعید صالحی نیا: قانونی کردن” ماریجوانا به نفع کیست؟
http://monazere-siasi.com/مقالات/مقالات-سال-٢٠١٣/۳۱۹-قانونی-کردن-ماریجوانا-به-نفع-کیست؟
آرشیو نقدهای تاکنونی به برنامه” دنیای بهتر” حزب کمونیست کارگری ایران (سعید صالحی نیا):
(۱)درک مغشوش در برنامه حزب کمونیست کارگری ایران نسبت به حل مسئله ملی , بخش اول از سری نقد به برنامه دنیای بهتر
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43190
(۲)حزب کمونیست کارگری و “تغییر الفبای فارسی برای رفع عقب ماندگی جامعه
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43194
(۳) نگاهی به معمای یک برنامه سیاسی و چند حزب کمونیست کارگری! بخش سوم از نقد به” برنامه دنیای بهتر”
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43229
۴) سعید صالحی نیا: برنامه “دنیای بهتر” از سنجش کارشناسی شده بدور است , بخش چهارم نقد “برنامه دنیای بهتر”
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43263
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43285
http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=43309
(۷) پاسخهائی به چند “دفاعیه ” از برنامه کنونی دنیای بهتر , بخش هفتم از سری نقد دنیای بهتر
http://www.azadi-b.com/G/2013/08/post_352.html
(۸) برنامه دنیای بهتر در موضوع حفاظت محیط زیست چه دارد بگوید؟ بخش هشتم نقد برنامه دنیای بهتر
http://www.azadi-b.com/G/2013/08/post_355.html