فریاد “طیب، طیب، استعفا”ی هزاران نفر در شهر استانبول روز شنبه اول ژوئن، بالاخره سکوت اردوغان نخست وزیر ترکیه را شکست و او را به تهدید مردم از تلویزیون کشاند. یک سخنرانی طولانی که طی آن به معترضین گفت: عدد برخ من نکشید. شما صد هزار نفر می آورید، من یک میلیون نفر را به میدان خواهم آورد. این سخنرانی تهدید آمیز عملا حرکتی تدافعی از طرف دولت اسلامی ترکیه در مقابل موج گسترده اعتراضی در کشور بود. بعلاوه، این سخنرانی بدنبال یک هفته سانسور اخبار اعتراضی از طریق رادیو و تلویزیون و روزنامه های طرفدار دولت، بویژه تظاهرات روز شنبه، که توسط پلیس بشکلی وحشیانه سرکوب شد، خود بر وجود سانسور وسیع در کشور تاکید گذاشت. یک اعتراض آرام با یک خواست محیط زیستی بعلت خشونت پلیس و آماده انفجار بودن جامعه به یک خیزش وسیع توده ای در روز شنبه بدل شد.
روز جمعه ۳۱ مه اخبار اعتراض توده ای در استانبول و سرکوب خشن پلیس دنیا را شگفت زده کرد. این تظاهرات اعتراضی بدنبال اعلام خبر موافقت دولت با تخریب یک پارک قدیمی در میدان تقسیم و تبدیل آن به یک مرکز خرید از روز دوشنبه آغاز شده بود. از دوشنبه، شبها تعدادی بعنوان اعتراض در پارک کمپ می کردند؛ پلیس ماسک زده به آنها حمله کرده و چادرهای آنها را به آتش می کشید. در ادامه این کشمکش میان مردم معترض و پلیس، روز جمعه یک اعتراض وسیع در شهر استانبول شکل گرفت. پلیس با خشونت وحشیانه ای با باتوم، گاز اشک آور و توپ آبی به مردم حمله ور شد.
گفته می شود در اثر این یورش چند نفری کشته، بسیاری زخمی شده اند، از جمله یک مرد جوان ۲۳ ساله در اثر ضربت باتوم یک چشم خود را از دست داد و تعداد زیادی نیز دستگیر گشته اند. دولت مانع عبور آمبولانس به محل تجمع می شد. مردم از طریق فیسبوک و تویتر کمک پزشکی طلب می کردند و دکترها و دانشجویان پزشکی داوطلب از طریق همین سایتها آمادگی خود را برای کمک اعلام می کردند. یک جو همبستگی و اتحاد عمیق در جامعه شکل گرفت. مردم محله “بیوگلو”، مغازه دارها و صاحبان کافه در محل اعتراض به معترضین و مجروحین کمک می کردند، پلیس سعی کرد اینترنت را مختل کند تا معترضین امکان ارسال عکس و فیلم و خبر به روی سایتها نداشته باشند، در عوض مغازه دارها و صاحبان کافه به آنها اجازه می دادند تا از اینترنت آنها استفاده کنند. دولت اخبار مربوط به اعتراض و سرکوب را کاملا سانسور کرد. اما از طریق اینترنت اخبار سریعا در تمام دنیا پخش شد. سرکوب خشن پلیس خشم تمام انسانهای آزادیخواه، برابری طلب و انساندوست را برانگیخت. از طریق سایت های اجتماعی تظاهرات وسیعی برای روز شنبه در استانبول و شهرهای بزرگ دیگر فراخوان داده شد.
شنبه صبح از طلوع آفتاب بیش از ۱۰۰ هزار نفر در استانبول دست به اعتراض زدند. همچنین در چندین شهر بزرگ دیگر از جمله آنکارا و ازمیز اعتراضات شکل گرفت. در آنکارا، معترضین کوشیدند به مقابل ساختمان پارلمان بروند که با ممانعت پلیس مواجه شدند. خواست حفظ پارک به خواست استعفای حکومت رجب طیب اردوغان تبدیل شد. نارضایتی های انباشته شده از یک حکومت اسلامی مختنق و مستبد فوران زد. حکومت اسلامی اردوغان یکی پس از دیگری مظاهر جامعه سکولار را بازپس می گیرد؛ هفته پیش قانونی را سریعا در مجلس به تصویب رساند که فروش و تبلیغ مشروبات الکلی را بشدت محدود می کند. طبق اخبار در غروب روز شنبه پس از عقب نشینی پلیس ضد شورش، در پارک فضای فستیوال بر قرار شد. موزیک با صدای بلند پخش می شد و معترضین بعنوان اعتراض به این قانون آبجو می نوشیدند.
شنبه شب در حالیکه در میدان تقسیم تعدادی ماشین پلیس سرنگون شده بود، مردم پیروزی خود را در پارک جشن می گرفتند و عملا به تهدید اردوغان که در سخنرانی تلویزیونی خود گفته بود: عملیات تخریب پارک و ساختن مرکز خرید کماکان به پیش خواهد رفت، بی اعتنا بودند. اما شعارهای مبنی بر خواست استعفای اردوغان در این فضا نیز ادامه داشت. طبق گزارشات خبری گروهها و جریانات مختلفی در این اعتراضات شرکت داشتند: جریانات چپ، اتحادیه های کارگری، کمالیست ها، جریانات مدافع حقوق زن، سکولاریست ها، همجنس گرایان و غیره. خواست حفظ پارک عملا حاشیه ای شده بود. مردم از استبداد دولت اردوغان سخن می گفتند و اینکه او باید استعفا دهد.
در هفته اخیر چندین اقدام در تحدید حقوق مدنی مردم و تحکیم قوانین اسلامی از طرف دولت انجام گرفته که با اعتراض مردم روبرو شده است. در واقع این فضای اعتراضی در شکل گیری این خیزش عظیم توده ای علیه حکومت اسلامی نقش داشت. در هفته گذشته، مدیریت متروی آنکارا با مشاهده یک زن و مرد که در حال بوسیدن بودند، به آنها اخطار و سپس بخشنامه ای مبنی بر ممنوعیت بوسیدن در مترو صادر می کند. در این بیانیه از مردم خواسته شده که در محل عام “طبق قوانین اخلاقی رفتار کنند.” این اقدام با اعتراض بخشی از جوانان روبرو شد و بعنوان اعتراض حدود صد زوج به مترو رفته و در حالیکه پرچم هایی که روی آن نوشته شده بود: “بوسه آزاد” را تکان می دادند، یکدیگر را بمدت چند دقیقه بوسیدند.
انفجار خشم مردم علیه دولت مستبد اسلامی در ترکیه که بعنوان یک “الگوی موفق” حکومت اسلامی در جهان شناخته شده است، و عملا توسط دولت های غربی و آمریکا بعنوان یک مدل حکومتی که آنها “اسلام معتدل” می خوانند، برای منطقه تبلیغ می شود، این پتانسیل را دارد که رویاهای رجب طیب اردوغان و حزب اسلامی عدالت و توسعه را نقش بر آب کند. این حزب که ده سال پیش بقدرت رسید، طی این ده سال بتدریج حملات خویش به مظاهر غیرمذهبی و سکولار جامعه را گسترش داده است. یکی از موفقیت های این دولت را بهبود و شکوفایی اقتصادی ترکیه می نامند. این شکوفایی در واقعیت امر بنفع پر پول کردن جیب های سرمایه داران و طبقات دارا و بر گرده یک طبقه کارگر که با سرکوب دولتی به طبقه ای خاموش و ارزان بدل شده، بدست آمده است. ترکیه یک منبع مهم تامین نیروی کار ارزان و بیحقوق برای سرمایه داران بومی و جهانی است.
چند ماه پیش در کنگره حزب عدالت و توسعه اردوغان با ژست سلاطین عثمانی بر روی سن ظاهر شد و یک سخنرانی طولانی ناسیونال- اسلامی برای حاضرین ایراد کرد. این کنگره که رئیس جمهور اخوان المسلمینی مصر و رئیس حماس نیز در آن حضور داشتند، پرده ای از سناریوی تبدیل حکومت حزب عدالت و توسعه به بزرگترین قدرت منطقه بود. دخالت مستقیم ترکیه در شکل دادن به یک اپوزیسیون دست راستی و جنایتکار برای دولت سرکوبگر سوریه، یکی دیگر از اقدامات دولت اردوغان در این جهت است.
بمیدان آمدن مردم ترکیه علیه دولت اسلامی اردوغان یک حرکت توده ای مهم در منطقه علیه جنبش اسلامی و قدرت یابی اسلامیستها است. پس از مبارزات مردم در مصر و تونس، اعتراض علیه یک حکومت اسلامی که بنظر با ثبات و قدر قدرت می رسید، یک پیشروی مهم برای آزادیخواهی، سکولاریسم، جنبش آزادی زن و علیه ارتجاع اسلامی است.*