“در گرامیداشت اول ماه مه –  روز جهانی کارگر”

از: زهره مهرجو

۲۸ آوریل ۲۰۱۳

“بگذارید تا باد پرچمهای شما را،

از سرزمینهای دور.. برافراشته سازد..

با پیامی از تلاش و امید:

پرچمهایتان را تزئین شده با حلقه های گُل؛

به اهتزاز درآورید!..

حلقه هایی که هدفتان را،

به قلمرو خویش فرا می خوانند …

… آه ای کارگران؛

بسرعت گرد هم آئید!..

استوار و متحد..

و با هم بمانید:

دستان خویش را

مثل زنجیری بدور زمین..

بهم پیوند دهید …

… که اگر چنین کنید

آرزوهایتان دستیافته خواهند شد..

وقتیکه کارگران جهان؛

خواهران و برادران..

خانه ی زندگی را –

نه برای دیگران،

بلکه برای زمین و فراوانیش –

بسازند..

آن خانه،

مال آنهاست!..”

(شعر از: والتر کرِین)

نگاهی کوتاه به تاریخ اول ماه مه:

اول ماه مه، روز جهانی کارگر و روز برگزاری جشنی برای جنبش کارگران سراسر جهان است. این روز توسط کارگران هشتاد کشور مختلف دنیا بطور رسمی، و  نیز کارگران سایر کشورها بطور غیر رسمی؛ به اشکال مختلف بزرگ داشته می شود.

عقیده اختصاص دادن روزی به کارگران ریشه در حرکت اعتراضی آنان در سال ۱۸۵۶ میلادی در کشور استرالیا دارد. در این سال کارگران این کشور تصمیم بر این گرفتند تا در روز ۲۱ آوریل بطور سراسری دست از کار بکشند، و با برپا کردن جلسات و سامان دادن تفریحاتی مطالبات خود را مبنی بر کاهش یافتن ساعات کار به فقط هشت ساعت در روز؛ علناً اظهار دارند.

با اینکه هدف اولیه کارگران کشور استرالیا تنها انجام چنین حرکت اعتراضی یکبار و در همانسال بود، بازتاب این حرکت آنها در بین کارگران بقدری عمیق و تکاندهنده بود، که پس از آن دیگر هر سال در استرالیا این عمل تکرار و  این روز بزرگ داشته شد.

اولین حرکت مشابهی که توسط کارگران خارج از این کشور انجام گرفت، در واقع حرکت اعتراضی کارگران شیکاگو در سال ۱۸۸۶ میلادی بود. در روز اول ماه مه این سال حدود ۲۰۰۰۰۰ نفر کارگر در آمریکا دست از کار کشیدند و به خیابانها ریختند. خواسته آنها نیز مانند کارگران کشور استرالیا دستیابی به رفرمهایی در شرایط کار، از جمله کاهش ساعات کار بود. پلیس در مقابل آنها سعی در پراکنده کردن جمعیت کرد، اما ناگهان از میان جمعیت فرد ناشناسی بمبی را بطرف پلیس پرتاب نمود. عکس العمل این حرکت، گشودن آتش از سوی پلیس بسوی کارگران و کشته شدن دهها تن از آنها بود.

در پی این اتفاق در “هی مارکت” شیکاگو، هشت آنارشیست متهم به انجام بمب گذاری شدند. اما مباحثات گوناگونی در پیرامون چنین اتهامی شکل گرفت. در حمایت از آنارشیستهای مذکور، هنرمند سوسیالیست و از پیروان ویلیام موریس – والتر کرِین – مسافرتهای متعددی از انگلستان به آمریکا انجام داد و در طی سخنرانیهایش چنین اتهامی را بشدت محکوم کرد.

با وجود حملات گوناگون پلیس و رسانه ها بسوی کارگران، آنها جلساتی در سال ۱۸۸۸ برقرار کرده و شجاعانه تصمیم بر تکرار عمل خود در اول ماه مه سال بعد گرفتند.

از سوی دیگر بطور همزمان کارگران در کشورهای اروپائی نیز قوی و منسجم تر شده بودند. این انسجام آنها در اولین کنگره جهانی کارگران در سال ۱۸۸۹ به نمایش گذاشته شد. حدود چهارصد نماینده ای که در این کنگره حضور داشتند تصمصم بر این گرفتند تا مهمترین خواسته خود را، که کاهش یافتن ساعات کاری به هشت ساعت در روز بود بطور گسترده ای مطرح نمایند. در این کنگره، نمایندگان اتحادیه های کارگری فرانسوی پیشنهاد کردند تا این مطالبه آنها بصورت دست کشی از کار توسط کارگران در سراسر جهان مطرح گردد. در تائید و ادامه این پیشنهاد، نمایندگان اتحادیه های کارگران آمریکایی پیشنهاد کردند که این روز، اول ماه مه باشد. بدین ترتیب کنگره تصمیم گرفت که این روز، یعنی روز اول ماه مه سال ۱۸۹۰ میلادی، روزی برای جشن گرفتن و اعتراضات کارگران در سراسر جهان اعلام شود.

در این مرحله هنوز هدف کنگره تکرار این عمل در سالهای بعدی نبود، اما باز هم مانند تجربه پیشین کارگران در سال ۱۸۵۶، یعنی سی و چهار سال قبل؛ تاثیر آن در میان کارگران سراسر دنیا بقدری عمیق و استقبال از آن شگفت انگیز بود، که سال بعد در کنگره دوم جهانی کارگران این روز رسماً روز جهانی کارگر اعلام گشت.

اکنون پس از صد و بیست و سه سال از اعلام این روز، و پس از دستیابی کارگران به اولین مطالبات خویش –  از جمله کاهش یافتن ساعات کار به هشت ساعت در روز – در اقصا نقاط جهان هنوز این روز گرامی داشته می شود. کارگران هر بار با تلاشهای خویش در اینروز، از جمله دست کشیدن از کار، صمیمیت و اتحاد با یکدیگر، و بیان کردن مطالبات خود به اشکال مختلف؛ بیشتر و عمیق تر پی به توان و اهداف نهایی خویش می برند. در این روز تاریخی کارگران با عزم راسخ خویش یکبار دیگر این خواسته خود را به جهانیان اعلام می کنند که زندگی، ثروت و اداره کردن آنها؛ باید از آن سازندگانش باشد..

منابع دیگر:

ریشه های اول ماه مه کدامند – روزا لوگزامبورگ:

http://www.marxists.org/archive/luxemburg/1894/02/may-day.htm

روز کارگر – آرشیو اینترنت مارکسیستها:

http://www.marxists.org/subject/mayday/index.htm

اول ماه مه – ویکیپدیا:

http://en.wikipedia.org/wiki/International_Workers’_Day

زندگینامه والتر کرِین:

http://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Crane