کشور ترکیه یکی از کشورهای پناهنده پذیر است که زیر نظر سازمان ملل متحد، به وضعیت پناهجویان رسیدگی می کند. پناهجویان از تیفهای مختلفی هستند. برخی بخاطر مشکلات سیاسی و فعالیتهایی ازاین قبیل، برخی بخاطر اعتقادات مذهبیشان و دیگر مشکلات اجتماعی به ترکیه می آیند. خلاصه هر کسی به دلایلی مجبور به ترک کشور خود میشود. ایرانیان نیز که کشور خود را ترک کرده اند و به دفاتر “یو. ان” درشهرهای مختلف مراجعه میکنند ازجمله پناهجویان بیشماری هستند که بعلت شرایط و فشارهای زیادی که در ایران رژیم جمهوری اسلامی برآنان وارد ساخته از روی اجبار به اینجا میآیند.
از اولین مراحل ابتدائی پروسه پناهجویی، ثبت نام فرد بعنوان یک پناهجو در دفتر سازمان ملل است که بتوانند درمرحله اول، از حمایت یک مرجع انسان دوستانه و امن استفاده کنند تا امنیت جانی آنها را تامین کند و از احتمال دستگیری توسط مامورین امنیتی دولت ترکیه و خطر بازگردانی به ایران در امان بماند.
در مرحله بعدی و بعد از تعیین تاریخ های پیش مصاحبه، پناهجو برای ادامه زندگی و تا زمان تعیین تکلیف وضعیت، به اداره پلیس یکی از شهرهای پناهجو پذیر معرفی می شود تا بتواند درآنجا سکنی گزیده و تا رسیدن تاریخ مصاحبه آنجا زندگی کند.
از جمله مشکلاتی که پناهجویان در ترکیه با ان مواجه هستند، تاریخهای طولانی مدت و وحشتناکی است که از طرف کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برایشان درنظر میگیرند. نوبت مصاحبه ها معمولا از ۱۸ ماه تا ۳-۴ سال در نظر گرفته می شود. پناهجویان معتقدند که این وضعیت اعمال فشارهای روحی و روانی بیشتر بر پناهجویان است تا آنها مجبور به ترک خاک ترکیه شوند.
هزینه های زندگی در ترکیه نیز برای پناهجویان بسیار سنگین و غیر قابل تحمل است. مسکن، دارو و درمان، نبود امکانات کافی برای زندگی، بی کاری و بی پولی اینها بدترین شرایطی هستند که بخش عمده ای از پناهجویان با آن دست به گریبان هستند. با این وجود بالاجبار افرادی که مجبور به ترک کشور خود میشوند باید این شرایط را تحمل کنند.
از طرف دیگر، در شهری که خودم در آن زندگی می کنم، بجای اینکه کمیساریای عالی پناهندگان کمکهای انسانی ومالی و غیره خود را به پناهنده ها برساند، آنها را به حال خود رها می کنند و حتی کلیه پناهنده ها باید یک مبلغی را به ازای هر نفر ۸۰ دلار برای ۶ ماه بعنوان پول خاک یا اجازه اقامت به دولت ترکیه پرداخت کنند.
پناهجویان از هیچگونه حق وحقوقی برخوردار نیستند. پناهجویان حق کارندارند و درغیر اینصورت کسی که غیرقانونی کار انجام دهد و به گوش پلیس برسد، باید جریمه سنگینی بپردازد. این درحالی است که هیچگونه کمک مالی (نقدی وغیرنقدی) را دریافت که نمیکنیم، حتی حق کارهم نداریم وهیچ ارگان و سازمانی هم به پناهنده ها کمکی نمیکنند.
اگر در اینجا کسی مشکل بهداشتی و یا نیاز به عمل جراحی و یا بیمارستانی داشته باشد هیچ ارگانی اقدامی برایش انجام نمیدهد. یکی از این افراد خود من هستم که دراینجا با مشکل بزرگی برخورد کردم. فرزندم مدتی پیش از ارتفاع نسبتا بلندی پایین افتاد که خوشبختانه از مرگ حتمی نجات پیدا کرد، به همه سیستمهای دولتی، دفتر “یو. ان” در شهر محل سکونتم مراجعه کردم، چند بار به “یو. ان” نامه دادیم ولی هیچکس هیچگونه کمکی به ما نکرد.
دراینجا، بسیاری از زنان و دختران پناهجو برای تامین معاش روزانه به تن فروشی روی می آوردند. برخی پناهجویان برای فرار از فشارهای زیاد و طاقت فرسای وضعیت زندگی و پروسه پناهنده پذیری سازمان ملل به مصرف مواد مخدر روی می آوردند. عده ای بخاطر این فشارها خودکشی می کنند که در سال ۲۰۱۲ چندین خودکشی گزارش شده است و خودم نیز شاهد بودم. یکی از این فجایع، مربوط به کسی بود که یکی ازعزیزان خانواده اش را به شدت تا دم مرگ کتک زده بود.
حال صدای هیچ کسی به هیچ جایی نمی رسد. نه سازمانهای حقوق بشری و مدعی و نه هیچ مرجع دیگری خبری نیست که صدای پناهنده های ترکیه را بشوند و برایشان کاری کند. کسانی هستند که چندین سال است در این کشور بعلت عدم رسیدگی مناسب به پرونده هایشان بلاتکلیف مانده اند. من از اینجا خواهش میکنم که صدای ما را به گوش مراجع بزرگ جهانی برسانید. باید کاری کرد که کمیساریای عالی پناهندگان در ترکیه، مجبور به تغییر این روند شود تا مشکلات و معضلات پناهجویان پایان یابد. ما میدانیم که “فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی” سازمان شناخته شده و معتبر و در زمینه مسائل پناهندگی فعال است. درخواست ما اینست که در رابطه با وضعیت پناهجویان در کشورهای مجاور ایران فشار بیشتری به “یو.ان” و کشورهای میزبان بیاورد و باید همبستگی و انسجامی را بین پناهجویان ایجاد کند که بتوانیم با مبارزه ای متشکل در برابر این شرایط ایستادگی کنیم و این دوران را کم مشقت تر و کم هزینه تر به پایان برسانیم.
هه ژار علی پور