پدر جوان ۲٣ ساله ای که قربانی این فاجعه شد٬ گفت: غم و درد عظیم از دست دادن فرزندم همیشه با ما خواهد بود٬ اما این واقعه باعث شد هند تکانی بخورد و در این مورد فکر کند!
۲٣ سال بیشتر نداشت. دانشجوی فیزیوتراپی بود و بعد از دیدن یک فیلم در سینمایی در دهلی نو به همراه دوست پسرش٬ ابتدا خواستند سوار تاکسی شوند و وقتی اولین تاکسی از آنجا رد شد و پاسخ منفی داد٬ سوار مینی بوسی شدند که مسافر کشی میکرد و در داخل آن مینی بوس که شیشه های مات داشت و از بیرون کسی داخل را نمی دید٬ فاجعه ای اتفاق افتاد که جامعه هند را تکان داد.
در داخل مینی بوس شش مرد بودند و او و دوست پسرش٬ کم کم توجه مردها به سویش جلب شد و شروع به آزار او کردند٬ دوستش با دو مرد درگیر شد و او سعی کرد با تلفن همراهش به پلیس زنگ بزند٬ هر دو را زدند و شش مرد به سوی آنها حمله ور شدند٬ او را به صندلی آخر مینی بوس کشانده و هر شش مرد وحشیانه به وی تجاوز کردند. سپس از مینی بوس در حال حرکت هر دو را به بیرون پرتاب کردند و راننده خواست از روی تن و بدن در هم شکسته او رد شود٬ تا آثار جرم از بین برود و گفته شود که ماشین او را زیر گرفته ٬ دوست پسرش میگوید تازه آنجا به پلیس خبر داده شد و پلیس اولا خیلی دیر به محل رسید و سپس با سهل انگاری کامل با موضوع روبرو شد. امری که در هند عادی است. اما امروز نماینده پلیس در یک کنفرانس مطبوعاتی از دخالت فوری پلیس حرف زد و هیچ انتقادی را به عملکرد پلیس وارد ندانست. نفس اینکه مجبور میشوند در این مورد حرف بزنند٬ اتفاقات این جند روز اخیر در هند بود.
تجاوز در هند امری عادی است٬ اما وقتی مدیای اجتماعی و مردم به خیابان می آیند دولت و سیستم و پلیس مجبور به عکس العمل میشود.
اولین فراخوان اعتراضی از سوی همکلاسی های قربانی و تعدادی از گروههای چپ دانشجویی از دانشگاه جواهر نعل نهرو داده شد. فدراسیون دانشجویان هند و فدراسیون دمکراتیک جوانان هند ٬ سپس بقیه گروهها و در نهایت همه مردم هند درگیر این ماجرا شدند. ۲٣ دسامبر هند شاهد یکی از بزرگترین تظاهراتها علیه تجاوز به زنان بود. این جنبش میرفت که بسیار گسترده و بزرگ شود و به نوعی پایه های حکومتی را نشانه رفته بود که بر مبنای زن ستیزی و بی حقوقی به زنان کار میکند و با سهل انگاری و بی تفاوتی کامل به تجاوز به زنان برخورد میکند. حکومت راهپیمایی های بعدی را ممنوع اعلام کرد. مردم اما از هر فرصتی در این چند روز استفاده کرده و صدای اعتراض و خشم خود را علیه قوانین و سیستم اعلام کرده اند. حکومت سعی میکند با برگزاری فوری یک دادگاه و احتمالا محکوم کردن این چند نفر به اعدام قضیه را فیصله دهد. در هند از چندین سال قبل سه نفر اعدام شده اند. و مطرح شدن بحث اعدام با اعتراضات گسترده ای از سوی معترضین به تجاوز و تظاهرات کنندگان مواجه شده است.
وکلای زن و مرد در مقابل دادگاهی که مسئول رسیدگی به این تجاوز است میتینگ گذاشته و خواهان بهبود قوانین هستند.
در این کشور با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت٬ زنان در موقعیت برده واری زندگی میکنند. قوانین و سنتها علیه زنان است و بسیاری از زنان طبقات فقیر و زحمتکش جامعه با مشکلات متعددی مواجه هستند. در یک بررسی از سوی انستیتوی توماس رویتر کشوری با ۱.۲ میلیارد جمعیت در مورد رعایت حقوق زنان در ردیف بدترین کشورهای دنیا است. یعنی قبل از پاکستان و کنگو افغانستان چهارمین کشور در انتهای لیست است که در آن زنان در بدترین شرایط زندگی میکنند. فعالین حقوق زن میگویند این یک معجزه است که زن باشی و در هند زنده بمانی. آمار سقط جنین کودکان دختر در این کشور بسیار بالا است. ۱۲ میلیون کودک دختر از سال ۱۹۸۰ قبل از تولد بدلیل جنسیت سقط شده اند. تعداد زیادی کودک دختر بدلیل بی توجهی و بی ارزش بودن دختران بعد از تولد میمیرند. در این کشور زنان را به همراه جهیزیه و با مقداری پول به خانه شوهر میفرستند و میزان قتل زنان و دخترانی که قادر به پرداخت پول به همسران خود نیستند بسیار بالا است. طبق آمار دولتی هر نیم ساعت به یک زن تجاوز میشود هر شصت دقیقه یک زن بدلیل نداشتن پول و یا جهیزیه به قتل میرسد . هر روز آمار جدید قتل زنان منتشر میشود و کسی به اینها رسیدگی نمیکند.
قتل این دختر جوان دانشجو٬ اما نوک کوه یخی را نشان میدهد که جامعه خواهان بررسی و پاسخگویی و راه حل نشان دادن به آن است. نبردی در جامعه آغاز میشود. از یکسو پلیس و دولت و احزاب دست راستی هستند که میخواهند هر چه زودتر موضوع فیصله یابد و در نهایت بعد از دیدن خشم و اعتراض عمومی برای متجاوزین فورا تقاضای محاکمه و اعدام میکنند و جامعه ای که خواهان بررسی٬ توضیح و راه حل برای این معضل است. مباحثات داغی در بین مردم در جریان است٬ چرا به زنان تجاوز میکنید٬ آیا باز هم قرار است تقصیر متوجه نوع رفتار و نوع لباس پوشیدن قربانیان باشد٬ تجاوز در هند هم اساسا از طرف افراد فامیل و همسر و اقوام درجه یک است با این معضل چه باید کرد؟
تعدادی در خیابانها چنین رژه رفتند. متجاوزین را اعدام کنید!
درخواست اعدام برای متجاوزین و پاسخ فعالین مدافع حقوق زن به این درخواست چنین بود:
ما حق حیات را برای تمامی انسان‌ها به رسمیت می‌شناسیم. قیام ما قرار نیست چرخه‌ی جدیدی از خشونت را آغاز کند. ما هرگونه عمل خشونت‌آمیزی را محکوم کرده و اجازه نمی‌دهیم دولت با استفاده از نام ما جان کسی را بگیرد. عدالت با فرافکنی مسئله پیچیده و سیاسی-اجتماعی خشونت علیه زنان، از طریق اعدام متجاوزین برقرار نمی‌شود. مجازات اعدام برای منحرف کردن افکار عمومی از مسئله اصلی اجرا میشود و چیزی را عوض نخواهد کرد و تنها تبدیل به ابزار اعمال قدرت بر شهروندان توسط دولت خواهد شد.
فعالین مدافع حقوق زنان و چپگرایان و انسان دوستان بیانیه ای داده و گفتند:
– ما حق حیات را برای تمامی انسان‌ها به رسمیت می‌شناسیم. قیام ما قرار نیست چرخه‌ی جدیدی از خشونت را آغاز کند. ما هرگونه عمل خشونت‌آمیزی را محکوم کرده و اجازه نمی‌دهیم دولت با استفاده از نام ما جان کسی را بگیرد. عدالت با فرافکنی مسیله‌ی پیچیده و سیاسی-اجتماعی خشونت علیه زنان، از طریق اعدام متجاوزین برقرار نمی‌شود. مجازات اعدام برای منحرف کردن افکار عمومی از مسیله‌ی اصلی اجرا میشود و چیزی را عوض نخواهد کرد و تنها تبدیل به ابزار اعمال قدرت بر شهروندان توسط دولت خواهد شد. برای از بین بردن تجاوز به مجموعه‌ای از تغییرات عظیم و اساسی در دولت هند نیاز است.
هیچ‌گونه شواهدی مبتنی بر اینکه مجازات اعدام بروز تجاوز را کم میکند وجود ندارد. در بستر جامعه‌ی هند بررسی پرونده‌های جرایمی که مجازات اعدام برای آنها در نظر گرفته شده‌است تنها نشان از تبعیضی دارد که در اجرای حکم در مورد مجرمین از مذاهب، کاست‌ها و طبقات اجتماعی مختلف به چشم می‌خورد. نگرانی اصلی ما برخورد تبعیض آمیز سیستم قضایی با پرونده‌های مشابه برای مجرمین متفاوت است. “”
منطق مجازات اعدام برای متجاوز، بر اساس باوری است که تجاوز را سرنوشتی بدتر از مرگ می‌داند. عقاید مردسالارانه در مورد “ناموس” اندیشه‌ی ما را به سمتی کشانده‌است که فکر میکنیم تجاوز بدترین اتفاقی است که ممکن است برای یک زن بیفتد. عمیقن لازم است چنین کلیشه‌ای به چالش کشیده شود تا زنان احساس نکنند در اثر تجاوز و با از دست رفتن “شرافت”شان نابوده شده‌اند و جایی در جامعه ندارند. ما اعتقاد داریم تجاوز ابزار دست مردسالاری و عملی خشونت‌آمیز است و ربطی به اخلاقیات، شخصیت و رفتار قربانی ندارد.
با بررسی پرونده‌ی زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند متوجه می‌شویم که اغلب آنها توسط کسانی مورد تجاوز قرار می‌گیرند که آشنا ( عضوی از خانواده، دوست، همسایه و غیره) هستند. چه کسی مسئولیت آسیب‌های روانی و اجتماعی‌ای که اعدام فردی از یک خانواده به خواست فرد دیگر، به وجود می‌آورد را به عهده می‌گیرد؟ آیا تجاوز جنسی در زناشویی که در حال حاضر قانون آن را به رسمیت نمی‌شناسد هم شامل این مجازات میشود؟
جنبشی که در هند خود را در جریان این اعتراضات متشکل کرده و در سطح بین المللی نیز مطرح کرد راه حل هایی را که پیشنهاد میکند چنین بود:
احترام بیشتر، برابری، استقلال، و به رسمیت شناختن حقوق زنان و دختران از سوی جامعه‌ای که باید از زیر سوال بردن و تحت نظر گرفتن تمام حرکات آنها دست بردارد.
امداد رسانی فوری قانونی، پزشکی، مالی و روانی و امکانات توان‌بخشی مجدد برای مدتی طولانی باید برای قربانیان خشونت جنسی فراهم باشد.
افزایش نظارت بر زیرساخت‌های شهری جهت افزایش امنیت زنان، که شامل پیاده‌روها و ایستگاه‌های با چراغ روشن در شب، و خط تلفن کمک و خدمات در شرایط فوری است.
ثبت و نظارت و نظم دادن به سیستم حمل و نقل شهری (عمومی، خصوصی و قراردادی) برای ایمن و قابل دسترس و استفاده ساختن آن برای همه.
برگزاری دوره‌های آموزشی اجباری درباره‌ی حساسیت‌های جنسیتی برای همه‌ی کارمندان و پرنسل تمام ارگان‌های امنیتی تحت نظارت دولت ازجمله پلیس.
وظیفه‌ی پلیس فراهم کردن فضای عمومی‌ای بدون آزار فیزیکی/ روانی جنسیتی است. این به این معناست که خود پرسنل هم باید از آزار جنسی زنانی که برای تشکیل پرونده مراجعه کرده‌اند دست بردارد. دوربین‌های مداربسته باید در اداره‌های پلیس نصب و با افراد خاطی برخورد جدی شود.
برپایی دادگاه‌های فوری برای تجاوز و سایر جرایم جنسی در سراسر کشور. احکام دادگاه‌ههای جرایم جنسی باید طی شش ماه صادر شوند.
دولت واقعیت خشونت کارگزاران و نیروهای نظامی خود علیه زنان در برخی از مناطق کشور به خصوص کشمیر و شمال شرق را به رسمیت بشناسد. پرونده‌های بسیاری از جرایم جنسی مربوطه در حال تعلیق قرار دارد و دولت باید اقدامی فوری برای مجازات مجرمان به کار بسته و متعد شود که چنین جرایمی دیگر رخ نخواهد داد.
گروههای زنان همچنین پیشنهادات اصلاحی لازم در قوانین جنایی با جزئیات مربوط به آنها را به دولت ارائه کرده‌اند.
این یک واقعه مهم در هند است و یک جنبه جالب حرکات اعتراضی نیز٬ حضور فعالانه هزاران مرد در این اعتراضات بود.
” مردان علیه خشونت جنسی، مردان برای عدالت جنسیتی” نام فراخوانی بود که از سوی مردان برابری طلب منتشر شد و در همه تظاهراتها مردان در صف اول بوده و فعالانه علیه تجاوز و جنایت بر علیه زنان صحبت کرده و خواهان راه حل بودند.
در یک برنامه جالب ششصد گیتاریست دسته جمعی به یاد دختر جوانی که در هند جان باخت آهنگ تصور کن جان لنون را اجرا کردند
واقعه تجاوز به دختر جوانی که اسمش را اعلام نکرده اند٬ اگر سبعیت و وحشیگری چند نفر را به دنیا نشان داد٬ عکس العمل مردم و جامعه هند به این واقعه ٬ تلاش و خواست میلیونها نفر را به پیدا کردن راه حل انسانی و پاسخ دادن عمیق و پایه ای به معضلات و ساختن یک دنیای بهتر به همگان نشان داد. رهبران این حرکت اعتراضی میگویند ما خواهان عدالت برای همه هستیم و با همین استدلال با خواست اعدام برای متجاوزین مخالفت کردند. دنیایی که ما در آن زندگی میکنیم به یمن ارتباطات و مدیای اجتماعی و به یمن انسان دوستی و انگیزه انسانی قوی میلیونها نفر میتواند و ظرفیت اینرا دارد که بسیار بهتر از این بشود. مردم اسم این دختر جوان را امانت” شروع یک جنبش روشنگرانه” گذاشته اند٬ جنبشی که با مرگ امانت شروع شد میتواند زندگی زنان بسیاری را در هند بهبود بخشد.
مینا احدی
۶ ژانویه ۲۰۱٣