مقدمه:

نشست پراهمیت تریبونال لندن (کمیسیون حقیقت یاب)، بمدت ۵ روز از ۱۸ تا ۲۲ ژوئن در مرکز عفو بین الملل با موفقیت  به پایان رسید. ۶ حقوقدان بین المللی در مقابل بیش از ۸۵ نفر شاهد جنایات رژیم اسلامی طی دهه ۶۰  از ۴۰ شهر و همه گرایشات سیاسی قرار گرفتند  تا مرحله اول دادگاه بر علیه جمهوری اسلامی پایه بگیرد. قرار است اکتبر امسال مرحله نهائی این دادگاه در لاهه برگزار شود. دادگاه از نمایندگان رژیم اسلامی خواسته که برای دفاع از خود، حاضر شوند. هر چن که بعید بنظر می رسد، این جانیان تا زمانی که به زیر کشیده شوند، حاضر به پذیرش چنین دادگاهی باشند.

این تریبونال نزدیک به ۴ سال و نیم پیش توسط فعالین حقوق بشر، در حال سازماندهی بوده است.

قضات حاضر در کمیسیون حقیقت یاب در پایان این جلسه ۵ روزه، فاجعه کشتار دهه ۶۹۰ را یک فاجعه جهانی بر علیه بشریت خواندند و آنرا مثل جنایات رژیم آپارتاید افریقای جنوبی، قابل پیگرد قانونی اعلام کردند. گروه مادران خاوران طی پیامی از برگزاری این تریبونال حمایت کردند و اعلام کردند این دستاورد تاریخی برای مبارزات مردم ایران است برای رهائی و آزادی.

این تریبونال به همت و تلاش بسیاری از عاشقان راه آزادی پوشش جهانی پیدا کرد و نقطه عطفی شد در تاریخ مبارزات مردم ایران بر علیه رژیم اسلامی. نردیک به ۲۵۰ هزار نفر از مردم ایران این دادگاه را بطور زنده دنبال کردند. تلویزیون الجزیره و دهها سایت و تلویزیون دیگر از جمله صدای امریکا و سی ان ان فارسی، بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و دهها روزنامه فارسی زبان این تریبونال را پوشش دادند. (۱)

من در  دو مقاله گذشته ام (۲) اشاراتی داشتم به اهمیت تاریخی این تریبونال. نقدی داشتم به دیدگاهی از “چپ” که در بیرون تریبونال نشست و به “محکوم کردن” تریبونال لکه ننگی برای خود بجا گذاشت. همینطور در مقاله ای جداگانه (۳) از افقی که این تریبونال در پایه گذاری یک اتحاد عملی فراسازمانی بر علیه رژیم اسلامی می گشاید سخن گفتم و توضیح دادم که این دادگاه از مرحله محکومیت حقوقی سمبلیک رژیم اسلامی باید به افشای ریشه های جنایت سیاسی فرا روید .

هنور بسیاری از زوایای این حرکت بزرگ باید بررسی شود. افقهای پیش روی این حرکت، تاثیرات سیاسی کوتاه مدت و بلند این پروژه و دیدگاههای متضادی که طبعا درون فعالین این تریبونال هم هست، موضوع تحلیلهای زیادی می تواند باشد.

گذشته از پوشش تبلیغاتی و خبری ، باید از جهت نظری به این پروژه برگشت. دستاوردهایش را از جهت فرهنگ سیاسی باز کرد و آنرا بعنوان یک نهاد پایدار در تاریخ سیاسی ایران و جهان حفظ نمود. من در این مقاله به وجوه دیگری از دستاوردهای این حرکت و افقی که چپ و کمونیزم مداخله گر در آن می بیند می پردازم و امید من اینست که این مقاله کمکی باشد برای تعمیق و گسترش فعالیتهای آن:

(۱)نبرد سیاسی و طبقاتی در نگاه به مسئله تریبونال

تردیدی نیست که دیدگاههای متضادی در برخورد به مسئله مجازات جنایتهای رژیم اسلامی وجود داشته و خواهد داشت. این دیدگاهها از هم اکنون هم بتدریج خودش را در نوشته ها و بیانیه های فعالین و حامیان این تریبونال نشان می دهد(۴و۵). راست سیاسی طبعا تلاش خواهد کرد که از این تریبونال و فعالیتهایش به نفع جلو کشیدن پروژه خودش استفاده نماید و خودش را مدعی العموم مردم مظلوم ایران معرفی کند. این دیدگاه تلاش کرده و خواهد کرد که جنایت را محدود به جانیان رژیم اسلامی معرفی کند. این تریبونال را فقط یک پروژه قانونی معرفی کند و به اصل مسئله جنایت سیاسی، دیکتاتوری و ریشه هایش پرداخته نشود. فضای فرهنگی و جوی در موازات متد کمپین حقوق بشری حکومتهای غربی بسازد که بعد از جنگ جهانی دوم در دنیا حاکم بوده و نمونه اش خود دادگاه نورنبرگ است که در حد اکثرش به اعدام و زندان چند جانی محدودش کردند تا به مکانیزمهای واقعی عروج هیتلریزم پرداخته نشود.

از همین الان، گرایشان راست، در حال یارگیری هستند، مدیای حکومتهای غربی در حال برحسته کردن و لانسه کردن دنبالچه های خود در حاشیه این تریبونال هستند و دوربینها و بلندگوهاشان بیشتر سراغ “شخصیتهای مطلوبشان” می رود! تریبونال لندن و حرکتهای آینده اش از این زاویه، عرصه دیگر نبرد طبقاتی، فرهنگی و تبلیغاتی است بین چپ مداخله گر و راست سیاسی و جز اینهم نمی تواند باشد.

دیدگاه چپ و رادیکال هم باید هم تفاوتهایش را با دیدگاه راست ببیند و هم درست فرموله کند. باید فعالین رادیکال، آزادیخواه و برابری طلب درون این جرکت هم را بیابند و سازمان دهند. این پروژه بعنوان بخشی از مبارزات مردم ایران، محل قطب بندی صف چپ و راست بوده و خواهد بود. نه تنها باید دستاوردهای این تریبونال را برای ازادی مردم ایران حفظ کرد بلکه باید با هر گونه ابزار سازی تبلیغاتی این تریبونال برای پیشبرد اهداف حکومتهای غربی و راست سیاسی به مبارزه علنی پرداخت.

(۲) تریبونال لندن ، نمونه بلوغ فرهنگ آزادی و برابری

نکته مهمی که در تریبونال لندن ، پراتیک شد این بود که دادخواهی جنایت، ربطی به گرایش سیاسی محکوم جنایت ندارد. مهم نیست که قربانی جنایات رژیم به چه گرایش، چه ایدئولوژی و اعتقاد سیاسی تعلق داشته. مهم اینست که جنایت سیاسی محکوم شود. همین نکته بظاهر ساده از دید من مهمترین دستاورد فرهنگ سیاسی تاریخ معاصر ایرانست. “چپ” و “راست” هر دو در بخش بزرگی از تاریخ خود ، این حکم را نپذیرفته اند! برایشان در ادبیاتشان، خون خودیها رنگین تر بوده! هر کدامشان برای “قهرمانان” خودشان مبارزه کردند و در مقابل کشتار “غیر خودیها” ساکت بوده اند.

نفس اینکه در تریبونال، این معیار آشنا و زشت ، کنار گذاشته شد و جنایت بطور عموم محکوم شد و تفسیم بندیهای معمول گذشته شکسته شد، خودش بسیار پر اهمیت است. این حکم را وقتی جامعه بپذیرد، حکومت بعد از رژیم اسلامی، بعنوان “خلق” یا ملت یا هر مقدس دیگر، عده ای را “غیر خودی” اعلام نخواهد کرد. تریبونال در واقع نمونه ای از فرهنگی است که باید در جامعه اینده ایران پراتیک شود.

همانطور که در مقاله قبلی گفتم(۳)، فراسیاسی بودن تریبونال، اتفاقا فضای فعالیت و همکاری بسیاری از احزاب و سازمانها را فراهم کرد. تریبونال از این جهت نشان داد که این متد می تواند در تجارب دیگری ضرب شود و گسترش یابد. تریبونال نشان داد که می شود و باید با حفظ نگرشهای متفاوت سیاسی کنار هم کار کرد و به نتیجه رسید.

از دید من، تریبونال و پروژه بررسی جنایات رژیم اسلامی برای بالا بردن درک فرهنگ سیاسی اپوزسیون بطور عموم و تعمیق و گسترش سیاستهای چپ و کمونیزم مداخله گر ، اهمیت پایه ای دارد. اصل جنایت سیاسی، اصل دیکتاتوری و ریشه هایش یعنی نظام سرمایه، نظام طبقاتی، حکومت مذهبی و ایدئولوژیک بعنوان عوامل نهائی همه جنایات باید معرفی شوند و نشانه گرفته شود. نباید گذاشت تریبونال به یک حرکت فرمال و حقوقی تنزل یابد. نظام قضائی به تنهائی برای آموزش جامعه و پیشگیری از جنایات سیاسی در آینده کافی نیستند. این وظیفه چپ و کمونیزم مداخله گر است که این بخش “غیر قضائی” را در اسناد و نتیجه گیریهای این تریبونال و انعکاسش در عرصه های تبلیغی و ترویجی، هدف بگیرد.

(۳) فردای اجلاس لندن و ادامه کاری پروژه محکومیت جنایات سیاسی

براستی حد و مرز زمانی و مکانی برای این پروژه متصور است؟ طبعا راست و چپ در پاسخگوئی به این سوال مهم و کلیدی در مقابل هم هستند. تاریخا راست سیاسی بدنبال اینست که یا مردم “فراموش کنند و ببخشند” یا “فراموش نکنند اما ببخشند” یا حداکثرش “فراموش نکنند و نبخشند” اما دارها برچینند و خونها بشویند و مردم هم بروند دنبال کارشان!

راست در دوران انقلابها ، دنبال “خون خواهی” است. حتی عدالت را با “خونخواهی” حاضر است یکی نشان دهد (نمونه آخرش جنایات  انجام شده در لیبی است که با حمایت حکومتهای غرب جلوی دوربینهای مدیای جهانی ، بنام “خونخواهی” انجام شد!)

از دید من ، چپ ، مسئله محکومیت جنایات سیاسی را باید یک پروژه طولانی مدت حساب کند و حتی بعد از سرنگونی رژیم اسلامی و خصوصا در بحبوجه انقلاب، دنبال کند. دوران انقلابی متاسفانه با خودش ، روانشناسی “خونخواهی” را می آورد و خونخواهی اتفاقا از ریشه های جنایات رژیم اسلامیست! از ریشه های روانی همه جنایات سیاسی در همه کشورها.

لذا ما کمونیستها و چپهای مداخله گر، مسئله جنایت سیاسی و مبارزه با آنرا نباید مقطعی و صرفا در سطح قانونی ببینیم.فعالین این عرصه مهم فرهنگی سیاسی باید این تریبونال و تجربه را ابزار کنند برای سازماندهی نهادی پایدار و  فراسازمانی که تا چشم کار می کند، شاید چند نسل بعد از رژیم اسلامی، در جامعه حاضر باشد و جامعه را از هر نوع جنایت سیاسی به هر عنوان محفوظ دارد.

کنکاش نظری در موضوع تریبونال لندن و پروژه محکومیت جنایت سیاسی را باید ادامه داد. این بخشی است از کارزار جهانی برای گسترش فرهنگ آزادی و برابری. باید دست همه فعالین این عرصه را فشرد و قدمها را محکم برداشت. راه طولانی در پیش است! این پروژه خودش به سازماندهی و حمایت جهانی  نیاز دارد. کمپینی است ادامه دار به گستره کمپین آزادی و رهائی انسان!

منابع دیگر:

(۱)گزارش رویا اشرف آبادی در تریبونال

http://www.youtube.com/watch?v=KrPHWGU0PGo&feature=plcp

 

(۲)سعید صالحی نیا: اهمیت تاریخی تریبونال لندن در محکومیت جنایات رژیم اسلامی و مخالفتهای “چپ” ملی مذهبی

http://rowzane.com/index.php/articles-archiev/80-saeed-salehi/10227–qq

 

(۳)سعید صالحی نیا: تجربه موفق تریبونال لندن و افقهای پیش رو

http://rowzane.com/index.php/articles-archiev/80-saeed-salehi/10401-b

 

(۴)دیوار تریبونال در فیسبوک

http://www.facebook.com/#!/groups/134396646625953/

 

(۵)در جستجوی عدالت و دادخواهی (از: لادن بازرگان)

http://www.facebook.com/#!/groups/398713580148306/doc/467328583286805/