مصاحبه با عبداله اسدی دبیر فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی
درمورد جنبش دفاع از پناهندگان در سوئد و نقش فدراسیون
انترناسیونال: روز ٢٨ اکتبر (٧ آبان) تظاهرات بزرگی در استکهلم سوئد به ابتکار فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی برگزار شد. کمی در مورد این تظاهرات بگویید. چه نهادهائی در این حرکت سهیم بودند؟ اهداف این حرکت چه بود و چه دستاوردی داشت؟
عبدالله اسدی: تظاهرات ٢٨ اکتبر به ابتکار فدراسیون و همراهی بسیاری از تشکل ها و احزاب و نهادهای مختلف برگزار گردید. در این تظاهرات نمایندگان دو انجمن از افغانها، نمایندگانی از حزب سوسیالیست های عدالتخواه سوئد، حزب چپ سوئد، حزب محیط زیست سوئد، فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی، سازمان سراسری پناهندگان (بیمرز) جریانی بنام جبهه آزادیبخش و بسیاری دیگر سخنرانی کردند و خواستار یک سیاست پناهنده پذیری انسانی تر شدند. تا آنجایی که به اهداف برگزاری تظاهرات ٢٨ اکتبر بر می گردد اهداف این تظاهرات متوقف کردن اخراج پناهجویان به کشورهای ایران، افغانستان و عراق و سوریه و کشورهای مشابه بود.
سال جاری برای فعالین فدراسیون و بسیاری دیگر از مدافعین حقوق پناهندگی و پناهجویان بازداشتی پر از تلاش و مبارزه بود. هر روزه شاهد دستگیری و بازداشت یک تا دو پناهجوی ایرانی به قصد اخراج به ایران بودیم و باید بلافاصله دست به کار میشدیم. بعضی اوقات لحظه ها برای ما تعیین کننده بود. وضعیت پناهجویان عراقی و افغانی هم بسیار بدتر از شرایط ایرانی هاست. بسیاری اوقات باید در زمان خیلی کوتاهی حتی تجمعات چند نفره در فرودگاه یا مقابل ادارات دولتی ترتیب میدادیم تا کسی را نجات میدادیم. در فاصله چند ماه موفق شدیم جلو اخراج ١۴ پناهجوی ایرانی را بگیریم و از زندان آزادشان کنیم. پناهجویانی که در آخرین لحظات انتقال به ایران به سر میبردند. بعضی از اینها اکنون اقامت گرفته اند و اکثرا در تظاهرات ٢٨ اکتبر فعالانه شرکت کردند.
یک دستاورد مهم این بود که صدها پناهجو و چندین تشکل و سازمان و نهاد پناهندگی و انساندوست برای برگزاری این تظاهرات متحد شدند. نمایندگانی از سه حزب پارلمانی سوئد نیز در این تظاهرات سخنرانی کردند و سیاست پناهندگی این کشور را سخت و غیر انسانی خواندند. بدنبال برگزاری این تظاهرات بود که لیو پیرینی (Leo Pierini) سخنگوی سیاست خارجی سازمان جوانان حزب مرکز و یوناتان ماکزنیک (Jonatan Macznik) سخنگوی سیاست خارجی سازمان جوانان حزب لیبرال با انتشار مطلب مشترکی در سایت “سونسکا داگ بلادت” وزیر مهاجرت این کشور، توبیاس بیلستروم، و سیاست های این وزارتخانه درمورد نحوه پذیرش و رفتار با پناهندگان را مورد اعتراض قرار دادند. این نیز یکی دیگر از دستاوردهای تظاهرات ٢٨ اکتبر و تاثیرات فعالیتهای دوره اخیر است. اکنون خوشبینی بیشتری به مبارزه متشکل شکل گرفته و همه اینها جزو دستاوردهای این دوره ما است.
انترناسیونال: در ماههای گذشته شاهد تلاش های گسترده ای در سوئد برای جلوگیری از دیپورت پناهجویان به ایران بودیم. کلا سیاست دولت سوئد در این زمینه چیست؟ آیا سیاست دولت سوئد به زیان پناهجویان تغییر کرده است؟
عبدالله اسدی: سیاست پناهنده پذیری سوئد برمبنای کنوانسیون ژنو مصوب ١٩۵١ و پروتکل ١٩۶٧ بر روی کاغذ تغییری نکرده است و الان هم اگر کسی را به عنوان پناهنده می پذیرند با اتکا به همان مفاد کنوانسیون ژنو می پذیرند. ولی در عمل چنان سختگیرانه عمل می کنند که بسیاری از پناهجویان در بلاتکلیفی و شرایط سخت زندگی، دچار بیماریهای جسمی و روحی می شوند. تازه از ٢،٣ سال گذشته پروسه رسیدگی به پرونده ها در سوئد نسبت به قبل بسیارکوتاه تر شده است بطوری که پناهجویان از زمانی که درخواست پناهندگی می کنند تا زمانی که آخرین جوابشان را می گیرند فقط ١٠ تا ١٢ماه طول میکشد. آنهایی که با درخواست پناهندگیشان مخالفت می شود، اداره مهاجرت پرونده هایشان را به پلیس مرزی می فرستد تا به کشورهایی که از آن گریخته اند بازگردانده شوند.
بررسی پرونده پناهجویان در سوئد در پروسه انتظار از فیلتر سه مرجع حقوقی می گذرد؛ اداره مهاجرت، دادگاه مهاجرت و دیوان عالی کشور. در میان پناهجویانی که از مراجع فوق پاسخ رد می گیرند بندرت دیده می شود که یک دوره دیگر پرونده اشان بجریان بیفتد. ولی پناهجویانی که پس از دریافت پاسخ منفی بهر دلیلی نتوانسته باشند اخراجشان کنند پس از چهارسال اجازه دارند به عنوان پناهجوی جدید دوباره درخواست پناهندگی کنند که شرط پذیرش آنها برمبنای داشتن دلایل جدید صورت می گیرد نه بر اساس دلایل چهار سال پیش. اکثر این پناهجویان از ترس اخراج در طول این چهار سال به زندگی مخفی پناه می برند و مجبور میشوند زندگی خود را از طریق کار سیاه و درآمد پایین و ساعات کار طولانی بگذرانند. بیشتر این پناهجویان در هنگام بیماری با مشکلات بزرگی روبرو می شوند و از خدمات درمانی و معالجات اساسی محروم می شوند. مسکن یک معضل بزرگ دیگر آنهاست بطوری که بعضی ها را به مرز دیوانگی می رساند. هزینه ای که به پناهجویان پرداخت می شود علیرغم تورم شدید از ٢٠ سال پیش از هزار هشتصد کرون تجاوز نکرده است. هزینه مسکن هم به پناهجویان تعلق نمی گیرد. به تازگی هزینه کلاس زبان بزرگسالان را هم قطع کرده اند. پناهجویانی که به زندگی مخفی پناه می برند و یا نمی خواهند به کشورشان برگردند نیز هزینه هایشان قطع می شود. اینها همه به زیان پناهجویان تغییر کرده است.
انترناسیونال: برای مقابله با سیاست سخت پناهنده پذیری دولت سوئد کلا برنامه های فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی در ماههای آینده چیست؟ باز هم قرار است تظاهرات سازمان دهید و یا مورد به مورد برای نجات پناهجویان و جلوگیری از دیپورت آنها آکسیون های اعتراضی برگزار کنید یا نقشه وسیعتری دارید؟
عبدالله اسدی: فدراسیون و جبهه ای که در جهت دفاع از حقوق پناهندگی فعالیت می کند باید سعی کنند بسیار قویتر ظاهر شوند. برای تغییر رویه دولت سوئد نسبت به پناهجویان قطعا جبهه وسیعتری را باید به میدان بیاوریم. پناهجویان بیشتری را باید بسیج کنیم. نهادهای مدافع حقوق پناهندگی اعم از ایرانی یا غیر ایرانی بیشتری دست به اقدامات متحدانه بزنند. افکار عمومی مردم شریف و انساندوست سوئد را باید بیشتر تحت تاثیر قرار دهیم. برای اینکار، هم تظاهرات لازم است هم کار حقوقی و گرفتن وکیل و هم راهنمائی پناهنجویان و آشنا کردن آنها با قوانین. همانطور که تاکنون شاهد بوده ایم به درجاتی که بتوانیم نیروی پناهجویان و افکار عمومی را به میدان بیاوریم، در خود پارلمان و دستگاه دولت هم شکاف می افتد و بخشی از احزاب پارلمانی و حتی دولتی شروع به انتقاد از سیاست های وزارت امور مهاجرت میکنند. باید با صراحت کامل به افکارعمومی درسوئد اعلام کنیم که سیاست های وزارت مهاجرت سوئد ساده ترین ارزش های انسانی در برخورد به پناهندگان را زیر سوال برده و این استانداردهای کل جامعه را پائین میاورد که زیانش فقط شامل پناهندگان نمیشود، دامن مردم سوئد را هم میگیرد. شش سال قبل چنین جنبشی در سوئد شکل گرفت که در پی آن هزاران پناهجو که سالها بود به طور مخفی زندگی می کردند اقامت گرفتند.
انترناسیونال: انتظارتان از ایرانیان مقیم سوئد چیست؟ مردم سوئد چه نقشی در حرکت های شما دارند؟
عبدالله اسدی: ایرانیان مقیم سوئد همیشه و از هر نظر پشت و پناه خوبی برای پناهجویان بوده و در سخترین شرایط از نظر کار و تامین مسکن پناهجویان را تحت پوشش خود گرفته اند و از مبارزات حق طلبانه آنها حمایت کرده اند. اما در این برهه از زمان پناهجویان به حمایت بیشتری احتیاج دارند. تعداد قابل توجهی از پناهجویان در سوئد بستگانی در این کشور دارند که اگر در اعتراضات شرکت کنند می توانند در روند زندگی پناهجویان تاثیرات قابل توجهی بگذارند. ایرانیان خارج کشور می توانند صدور حکم هر اخراجی به ایران را متوقف کنند. تجربه همین هفت هشت ماه گذشته نشان داد که با تداوم و گسترش این نوع فعالیت ها می توانیم جلو هر اخراجی را سد کنیم.
اینکه مردم سوئد چه نقشی در مبارزات پناهجویان می توانند ایفا کنند، بستگی به نوع مبارزه پناهجویان و سازمانهایی مثل فدراسیون دارد. مردم سوئد باید کل ماجرا را بدانند. باید بدانند دقیقا ما به چه چیزی در سوئد اعتراض داریم و چه نوع کمکی از آنها می خواهیم. مردم باید خواسته های پناهجویان را ببینند، باید از زبان ما و از طریق اطلاعیه ها و تظاهرات ها و شعارهای ما بفهمند که در ایران و افغانستان و عراق و سوریه چه به سر مردم میاورند و چرا از این کشورها گریخته ایم و به اینجا آمده ایم؟ باید هر روز و همه جا اعلام کنیم که در ایران حق تشکل و اعتصاب و اعتراض کارگران وجود ندارد، اعتراض دانشجویان سرکوب میشود، زنان را به جرم رنگ و فرم لباس و یک آرایش ساده مورد آزار و اذیت روزمره قرار میدهند و هزار بلا به سر پیروان مذاهب غیر از مذهب رسمی میاورند. روی برگرداندن از مذهب اسلام و گرویدن به دین دیگری محاربه با خدا محسوب می شود. بهائیان در زندان بسر می برند و برای افغانی ها و عراقیهای مقیم ایران شناسنامه و کارت ملی صادر نمی کنند.
اینها و بسیاری شرایط شبیه این دلیل واقعی فرار مردم و افزایش متقاضیان پناهندگی از ایران است. باید همه بدانند و دولت سوئد به رسمیت بشناسد که ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی جای امنی برای مردم نیست و این حق مردم است که از ایران فرار میکنند و باید به آنها اقامت داده شود.
موفقیت های ما در سال گذشته که از جمله به جلوگیری از دیپورت ١۴ پناهجوی دستگیر شده ایرانی انجامید و تظاهرات موفق ٢٨ اکتبر و شکافی که در میان احزاب حاکم در این زمینه ایجاد شده است، ما را در موقعیت مساعدتری برای تداوم مبارزه در دفاع از حقوق پناهجویان قرار داده است و فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی قاطعانه و مصمیم تر از همیشه به تلاش خود در این زمینه ادامه خواهد داد و من تردیدی ندارم که در این راه پناهجویان ایرانی و افغانی و عراقی و … و بسیاری از نهادهای مدافع حقوق پناهندگی و بسیاری از مردم انساندوست را در کنار خود خواهیم داشت.*