جلال برخوردار
من این مقاله را ماه مه ۲۰۰۶ نوشتم اما ان را تا به امروز چاپ نکردم . انگیزه چاپ ان هم اتفاقی است که در زیر خواهد امد. یک ماه پیش مدیریت دانشگاهی در یکی از ایالتهای مرکزی امریکا چند نفر دانشجوی فعال در اینترنت فایل شیرینگ را به طور موقت از دانشگاه اخراج می کند. جرم انان فعال در اینترنت فایل شیرینگ و پیر نتورک بود. چند روز پس از اخراج . وکلا و نمایندگان چند شرکت بزرگ کامپیوتری و اینترنتی تعهد نامه ای را جلو انان می گذارند دال بر اینکه هر نوع فعالیت در اینترنت فایل شیرینگ برابر خواهد بود با نقض قانون کپی رایت و این یک جرم و ممکن است به یک جرم جنایی ارتقا یابد. مقاله به دلیل طبیعت موضوع پراکنده است اما مطمتنا مفید خواهد بود .

چندی پیش بیل گیت صاحب مایکروسافت و ئروتمنترین مرد جهان طی سخنانی چنین گفت. ( اگر جلو internet file sharing اینترنت قایل شیرینگ گرقته نشود ما شاهد کمبود خلاقیت و نبوغ هنری در اینده خواهیم بود) او خطاب به سران و الیت بخشی از طبقه سرمایه داران و قانون گذاران حرف می زد و در واقع هدف او بسیج بخشی از طبقه سرمایه دار غربی و بطور مشخص سهامداران شرکتهای سرگرمی و تفریحی بود. این سخنان بخشی از کمپین و یا جنگی است به وسعت جهان بین رقیب تازه به میدان امده یعنی گوگل علیه ما کروسا فت بر سر کنترل و تعیین چهارچوب دنیای تازه – دنیای اینترنت- است.

ایا سود و انگیزهای مادی پایه و انگیزه فعالیتهای هنری و خلاق بشریست ؟ موضوع این نوشته نیست. فقط به چند جمله کوتاه اکتفا می کنم . جمله پایین بخشی است از مانیفست برابری طلبانه جنبشی به اسم open source initiative که دقیقا نقطه مقابل اقای گیت قرا دارد.

The motivational factor in life is not work or money, but the passion and the desire for something to be, from a social point of view, beneficial

قصد من نه برسی و نقد دیدگاه بیل گیت بلکه اشاره ای کوتاه به این جنبش اینترنت فایل شیرینگ است که یکی از نکات گرهی و جدید بر ازادی بیان و قانون مالکیت است.

دنیای اینترنت هنوز به میدان تخت و تاز سرمایه و رقابت تبدیل نشده. جنگی نیمه علنی و در ابعاد جهانی بین مدافعان سرمایه از یک طرف و مدافعان ازادی بیان از طرف دیگردر جریان است.

فایل شرینگ اشکال بسیار متنوع و وسیعی را در بر میگیرد که عبارت از این است که شما با بیوستن به سایتهای اینترنتی متعهد می شوید که سی دی های موسقی و دی وی دی ها و هر انچه را به فالیلهای الکترونیک است را با اعضای دیگر شریک کنید و در مفایل شما هم به گنجینه عظیمی از موسیفی و فیلمها و هر انچه به شکل فایلهای الکترونیک را با ذیگران شریک خواهید کرد. شراکت در فایلهای موسیفی و قیلم را که امروزه به یکی از نکات مورد اختلاف به جلو رانده شده است اما این تنها بخش کوچکی از یک معضل و حرکت بزرگتری است بر سر ملکیت بر تکنولوزی و علوم است. به طور روز افزونی مالکیت بر عرصه های دانش و تکنولوزی بشر را مالکیت بورزوایی تعیین می کند. با ظهور و توسعه انقلاب اینفورماتیک که دو دهه پیش شروع شد بحت مالکیت و ازادی بیان و معانی ان به یک موضوع اجتماعی تازه و حاد تبدیل شده . حقوق و قوانین مالکیت بورزوایی امروزه نقش یک حرکت بازدارند و ارتجاعی را ایفا می کنند. ان پروزهای کپی رایت و دادگاه بردنها و زندانی کرنها بیان یک حرکت ارتجاعی دول سرمایه داری غرب جهت حفظ موقعیت است تا یک جواب گویی به معضلات تازه . یا به معنی دیگر مالکیت بورزوایی سد را ه توسعه و دانش بشری است. در غرب و بر اتر این انقلاب اینفورماتیک حرکتهای و جهت گیریهای علیه حقوق و مالکیت بورزوایی شکل کرفته که اگترا صنفی و خودبخودی هستند اما سوسیالیستی و برابری طلبانه هستند. یکی از این تلاشها جنبشی است به اسم open source initiate این تلاش جمعی تعداد زیادی از متخصصین کامپیوتر و اینترنت جهت توسعه و تکمیل پرورهای اینترنتی و کامپیوتری است که در چهار گوشه جهان پراکنده اند. تمام برنامها و پروزهاثی که این گروه تکمیل کرده اند به طور مجانی و به بدون کوچکترین مالکیتی در اختیار اسنفاده کنندگان اینترنت و مستقل از ملیت. مذهب. و قوم قرار دارد. برنامه هاثی از جمله .firefox .bearshare ,limewire, wikipedia. و هزاران برنامه و پروزهای مختلف کامپیوتری دیگر . دامنه و نفوذ اینترنت فایل شیرینگ در اجتماع به مراتب بیشتر از تصوراتی است که خیلی ها و از جمله اقای گیت فکر می کنند. به طور متال دایتوالمعارف wikipedia در کمتر ۶ سال توانست پشت سگ پیر و قرسوده دایلتولمعارف Britannica صد ساله را به خاک کوبید. امروزه دیگر کسی حاضر به خرید دایتوالمعارف نیست چرا که نسخه مجانی و معتبر تر را روی اینترنت به طور مجانی قابل دست رس است. هم اکنون دهها هزار پروزهای مختلف کا مپیوتری در دست توسعه و تکمیل شدن است .

Open source initiate تنها بخش کوچک از یک تلاش انسانی و عمومی تر است بر سر مالکیت علوم و تکنولوزی. پاراگراف پایین بیانیه و مانیفست وجودی یکی از این تلاشهاست .

The idea behind the ourproject.org initiative is for it to be a tool which encourages the cooperative work effort of all types of people from every part of the world, promoting the coming together of people and the exchange of ideas and solutions to problems, with the condition that the results of the projects will remain freely accessible to whoever may find them useful, within this tool.

بیانیه بالا – محدود و نیم بند اما سوسیالیستی و برابری طلبانه است – روح ازادیخواهانه و ازاد منشا نه ان انهم ماورا مقدسات مالکیت و سرمایه امریکایی قابل تحسین است . یک داد خواست علیه ما لکیت خصو صی و کپی رایت بورزوای در غرب است.

بیانیه زیر چند سال پیش در شهر بوستون- یعنی شهری که اولین قانون اساسی امریکا تدوین شد ه – تدوین شد و یکی از بسترهای اصلی فایل شرینگ در سطح امریکاست .

بلوکبندی کنونی یعنی نمایندگان الیت کسب و کار بزرگ به اضافه دولتهای غربی و طرف دیگر مردم عادی و معمولی هستند که بر بستر ازادیهای مدنی و سیاسی غرب فعالیت می کنند این طیف به دلایل مشخص نمایندگان سیاسی و علنی ندارد که باینتر به ان اشاره خواهم کرد. اما به شدت اجتماعی و با نفوذ است. ملیونها نفر هر روزه واز طریق این سایتهای اینترنتی سلیفه های هنری و فایلهای الکترونیکشان را مستفل از اینکه به کدام قبیله و ملت تعلق دارند معاوضه می کنند. مالکیتی در کار نیست و حتی لاز
م نسیت چیزی را به سایت ببرید. با ملحق شدن به سایت به گنجینه عظیمی از اثار هنری و علوم یشر دست رسی خواهید داشت. هیچ نوع ارزش گذاری بازاری و مالی وجود ندارد بلکه و تنها معیار ارزاه نیازهای روحی اعضای سایت است.

مردم با استفاده از امکان پذ یری تکنولوزی فایل شیرینگ توانسته اند بازار و رقابت و مالکیت را در بخشی کوچک ولی مهم از زندگیشان حذف کنند. این حرکتی خودبخودی ولی سوسیالیستی و برابری طلبانه است که بر بستر ارزوی قدیمی انسان در استفاده عمومی و همگانی از تمام نعماتی است که به دست خود ساخته شده است.

اختلاف کنونی ظاهرانه بر سر ازادی بیان در اینترنت است اما جنگ واقعی بر سر داستان قد یمی مالکیت بر ابزار و وساثل معیشت مردم است به بیان دیگر جنگ بر سر مالکیت بر دنیای تازه اینترنت است.

صف بندی کنونی موضوع تفسیر ازادی بیان و مالکیت را به صفحات اول روزنا مه های مختلف هم کشانده است . تفسیر دوباره ازادی بیان و حقوق مدنی و مالکیت برای جنبشهای اجتماعی به یک موضوع روز و برای هر دو طرف جبهه تبدیل شده . قوانین کنونی دول غربی در این زمینه به دوران ماقبل انقلاب اینفورماتیک منعلق و کهنه شده اند. تلاش کنونی بورزوازی و دولتها جهت حفظ این قوانین کهنه عبت و بیهوده است . تدوین قوانین جدید و مدرن نه موضوعی اکادمیک بلکه موضوع و پاسخ جنبشهای اجتماعی در سالهای اینده خواهد بود. در تاریخ مبارزه طبقاتی بشر هیچ وقت ازادی بی حد و حصر به معنای وسیع اجتماعی و جهانی ان رودرروی سرمایه و مالکیت بورزوایی همچون امروزه قرار نگرفته. مردم عادی کوچه و بازار سرمایه را در اوج تکامل یافته ان یعنی در غرب به چالنج گرفته اند. قوانین سرمایه و مالکیت را در زندگی روزمره به نقض می کنند . طرف مقابل اردوی سرمایه داران خواهان ازادی بیان بی حد و حصر است. این به این معنا خواهد بود که با دفاع و یا تثبیت ازادی بی حد و حصر در اینترنت می توان اشکالی از مالکیت و رقابت را به زیر سوال برد و یا حتی در اشکالی حذف کرد. مدافعان ازادی بیان در اینترنت و فایل شرینگ بشت ازاد های سیاسی و مدنی غربی سنگر گرفته اند که البته سنگر محکمی درجنگ علیه مالکیت بورزوایی نیست. می گویم سنگر محکمی نیست چون ازادی غربی بروسه ای نیم بند است به این معنی که هر وقت در مقابل مالکیت و سرمایه قرار گرفته شکست را بذیرفته است.

ان بروسه ای که امروزه به اسم قانومند کردن اینترنت است در واقع بروسه محدود کردن ازادی بیان و تثبیت مالکیت و سرمایه بر دنیای اینترنت است. فایل شیرینگ به دلیل بروسه ضد مالکیتی که دارد یک بروسه علنی نیست چون در اولین قدم تنه اش به سرمایه و مالکیت بر خورده است.

اینترنت فایل شرینگ یک بدید جهانی و فرا ملیست و هیچ نوع محدودیت ملی و مرزی برای ان نباید قاتل شد. احاد بشر بخشی ازتعلقاتشان را شریک می کنند به همین سادگی . اینترنت فایل شرینگ تا ثیرات عمیقی بر زندگی بشر گذاشته و خواهد گذاشت که باید ان را رنسانس دیگری در زندگی بشر دانست. ملیونها نفر از مردم جهان توانسته اند از دست شرکتهای سرگرمی و مغز شویی و ارتباطات خود را رها سازند . رکورد پر بیننده ترین میدیای که بشر درست کرده دیگر سی ان ان و بی بی سی نیستند بلکه youtube است که فقط ۳ سال از حیات ان می گذرد. صحنه های شنیع سنگسار ان دخترگ شیرین عراقی را هیچ روزنامه و تلویزیون و جونالیسم شرافت مندی؟ در این کره ویران شده نشان داد بلکه این you tube بود که ان را به میلیونها نفر نشان داد. مردمان عادی کوچه و بازار با You tube به ستارگان بین المللی تبدیل شده اند بدون این که بای ثروت و مالکیت و س ن ن در میان باشد.

انقلابی که دو دهه پیش شروع شد اینفورماتیک بود اما ادامه ان دیگر بر سر مالکیت است . جنگ کنونی بین مایکروسافت و گوگل دقیقا نه انعکاسی ازاین جنگ جهانی بر سر تصاحب این دنیای تازه است. سوال و معضلی که امروز در مقابل صنایع عظیم سرگرمی و مغز شوثی است این است که ایا خواهند توانست بار دیگر فلسفه وجودی خود را باز تعریف کنند در حالی که مردم عادی کوچه و بازار دارند و از طریق اینترنت تصویر دیگری ازخود و هنر را اراثه می دهند. به قول یکی از متفکرین دسته راستی رودر رویی با این جنبش سخت است باید با ان همکار شد.

تجسم اینکه احاد بشر مستقل از اینکه از کجا امده اند و به کدام قبیله وملت تعلق دارند نتایج فکری و حاصل کارشان را با دیگر شهروندان جهان شریک می کنند و در مقابل از نتایج و حاصل کار دیگران استفاده کنند دیگر امری ذهنی و دور از واقیت نیست. کسی – و ازجمله اقای گیت – نباید جرات کند کمونیستها را ذهنی و به دور از واقعیت تصور کند. همین امروز ملیونها نفر از شهروندان جهان شراکت را در دنیای کوچک و مذاجیشان عملی کرده اند. مانیفست بالا جزیی از این تلاش انسانی و خود بخودی برای یک دنیای بهتر و ماورای مالکیت و سرمایه است . این گویای ان حرف بزرگ مارکس است که مردم در هر دورانی تصا ویری کوتا و انی از جامعه ایده الشان را عملی و نشان می دهند. اینترنت فایل شیرینگ یک تصویر انی از یک جامعه به وسعت جهان و بر بستر ارزوی قدیم بشر در استفاده عمومی و همگانی از تمام نعماتیست که به د ست خود خلق شده اند.

اما نقش بازدارنده بورزوازی و بخصوص بورزوازی غرب در اراته را ه حلهای انسانی جهت توسعه علوم و تکنولوزی و زندگی مرفه برای همه را نباید به حصاب قدرت و حقانیت ان گذاشت بلکه بر بستر و خلا یک بلوک بندی سوسیالیستی و برابری خواه
باید دید.

اقبال بد اینترنت و فایل شرینگ در این بود که راست جامعه تولدش را جشن گرفت. تولد این بدیده شیرین و عظیم همزمان شد با تشتت و ضعف جنبش سوسیالیستی و برابری در سطح جهان. در غیاب یک بلوک بندی سوسیالیستی و برابری طلبانه در سطح جهان این جنبش پشتش را به ازادیهای مدنی و سیاسی غرب تکیه داده که البته سنگر و دیوار قابل اتکا و با دوامی در این مسیر نیست . دلیل اینکه اینترنت فایل شرینگ یک پروسه و جنبش علنی نیست دقیقا در ضعف ان جنبش مادی و اجتماعیست که منفعتی در این ازادی بی حد و حرس دارد و این چیزی جز سوسیالیسم معاصر و کمونیسم منصور حکمت نیست.

زنده باد حکمتیسم

jbarkh@rogers.com