گفتگو با کریم قصیم، عضو شورای ملی مقاومت ایران
پژمان اکبرزاده
دومین حملهء نیروهای عراقی به شهر اشرف در هشتم آوریل ۲۰۱۱ بازتابی گسترده در سطح جهانی به دنبال داشت. بسیاری از رسانه‌ها در کشورهای گوناگون آن را پوشش دادند، دولتمردان به آن واکنش نشان دادند و بسیاری از گروه‌های مخالف دولت ایران، از جنبهء حقوق بشری آن را محکوم کردند.
اما پس از فروکش کردن جنجال رسانه‌ای بر سر این موضوع، وضعیت در شهر اشرف چگونه است؟ آیا برای رفت و آمد به شهر که در محاصره نیروهایی عراقی بود تغییری رخ داده؟ آیا زخمی‌های برجای مانده از حمله از امکانات درمانی برخوردار شده‌اند؟
کریم قصیم، از اعضای قدیمی شورای مقاومت (مقیم آلمان) به «رادیو زمانه» می‌گوید: «شرایط در شهر اشرف همچنان بحرانی است.» این عضو «مقاومت» که شرایط بیش از سه هزار و پانصد تن از ساکنان «اشرف» را پیگیری می‌کند در رابطه شرایط کنونی این شهر می‌گوید:
الان در دو سطح باید این مسئله را دید؛ در زمینهی مسائل حقوق بشری کماکان باید از وخامت وضعیت شهر اشرف صحبت کرد. هنوز ۴۲ مجروح آن جنایت در وضعیت وخیمی بهسر میبرند. هیچگونه رسیدگی مکفی پزشکی انجام نگرفته و اینها هنوز در شهر اشرف در انتظار رسیدگی پزشکی هستند.
بسیاری از بیماران در وضعیت وخیم هستند که در اثر محاصرهی طولانی، با عدم رسیدگی پزشکی روبرو هستند. حتی بیمارستان اشرف را هم که در داخل شهر اشرف قرار دارد، به اشغال درآوردهاند و رسیدگیای که شایسته و در خور یک بیمارستان باید باشد، در آنجا انجام نمیگیرد.
فردی که بیمارستان را اداره می‌کند، یک فرد عراقی است که پس از تصرف بیمارستان، مدیریت آنجا را بر عهده گرفته است و کمکها و حتی صدورجوازهای لازم برای بیماران را انجام نمیدهد. مثلاً آقای کاظم نعمتالهی، مجاهد ۵۱ ساله که روز یکشنبهی گذشته درگذشت، کافی بود هر دو هفته یک بار برای دیالیز به بیمارستانی در شهر بعقوبه فرستاده میشد. در این صورت، این اتفاق وحشتناک نمیافتاد و ایشان درنمیگذشت.
به لحاظ رفت و آمد به خود شهر اشرف چطور؟ آیا محدودیتها همچنان مانند گذشته است؟
آنجا مطلقاً محاصره است. همین هفتهی پیش، یک گروه حقوق بشری از شهر بعقوبه به اشرف رفت که بر اساس اطلاعاتی که از مراجع بینالمللی رسیده بود، در مورد نقض حقوق مجاهدان تحقیقاتی بکند، همان جلوی درب ورودی نگذاشتند وارد بشوند و گفتند باید بروید از نخستوزیری، از مالکی عراق مجوز بیاورید. بدیهی بود که او هم چنین اجازهای نمیدهد و آنها ناگزیر شدند برگردند.
این هیأت، یک هیأت عراقی بود یا اینکه از یک سازمان بینالمللی به آنجا آمده بودند؟
نه! یک هیأت عراقی حقوق بشری از شهر بعقوبه به طرف شهر اشرف راه افتاده بودند. این هیأت در زمینهی نقض حقوق بشر در شهر اشرف با مراجع بینالمللی در ارتباط بودند. ولی جلوی آنها را گرفتند، اجازهی ورود به آنها ندادند.
به این ترتیب، شما معتقدید که بازتاب بینالمللی مسائلی که در چند ماه گذشته در شهر اشرف روی داده، تأثیری عملی در وضعیت ساکنین آنجا نداشته است؟
نمیتوانیم بگوییم که تأثیری نداشته است. یک سطح مسائل حقوق بشری است که کماکان توطئهها و فشارهای سرکوبگرانهی رژیم، ادامه دارد. ولی به لحاظ تلاشهای سیاسی برای رفع وضعیت نابسامان حقوق بشری، وضع فرق کرده و در سطح سیاسی، در سطح حقوق بشر بینالمللی، تلاشها و تحرکات جدیدی در شرف تکوین است.
در این فاصله، خوشبختانه طرحهایی جدی مطرح شده‌اند. از همه مهمتر، طرح پارلمان اروپا، معروف به «طرح استیونسن» است که برای حل و فصل همهی این مسائل و کل این بحران پیشنهاد شده و مورد استقبال شورای ملی مقاومت و مجاهدین هم قرار گرفته است.
ممکن است در مورد جزییات این طرح، کمی توضیح بدهید؟
اهمیت این طرح در این است که برای انتقال مجاهدین در شهر اشرف به صورت تضمین شده و حفاظت شده به کشورهای دمکراتیک، برنامهای را پیشنهاد کرده که البته اهمیت اساسی و جدی بودن آن به شرایط مقدماتیاش برمیگردد که برای اجرایی شدن آن پیشنهاد شده است.
این شرایط، تضمین حفاظت ساکنان اشرف تا رسیدن به یک راهحل نهایی و اتخاذ اقدامات لازم برای پایان دادن به سرکوب روزمره، از جمله محاصرهی وحشتناک نظامی است که قوای مسلح دائماً آنجا هستند و تحریک میکنند به درگیری. این محاصره باید برچیده بشود تا مقداری امکان فعالیت ایجاد شود.
در این طرح، همچنین پیشبینی شده که از هرگونه جابهجایی اجباری ساکنین اشرف در درون عراق جلوگیری و پرهیز بشود. چون اگر چنین اتفاق وحشتناکی بیافتد، خود مقدمهای است برای کشتار بعدی.
در این طرح، وضعیت حقوقی و قانونی ساکنان اشرف بار دیگر مورد تاکید قرار گرفته و از نیروهای بینالمللی و از ایالات متحده خواسته شده که ساختار حقوقی اشرف که برخورداری از کنوانسیون چهارم ژنو و برخورداری از اصل مسئولیت طرح حفاظت بینالمللی، معروف به آرتوپی (Responsibility to Protection) است، رعایت بشود.
اینها همه قوانینی هستند که ساختار قانونی و حقوقی شهر اشرف تاکنون متکی به آنها بوده است و بایستی رعایت بشود تا بتوان وارد یک روند انتقال سازمانیافتهی حفاظت شده به کشورهای دمکراتیک شد که قرار است به کمک اتحادیهی اروپا صورت بگیرد.
خانم کاترین اشتون در همایشی در شهر بروکسل، صحبت از این کردند که با کمک آمریکا و سازمان ملل متحد، وارد گفتوگوهایی بشوند و اقداماتی در این جهت انجام گیرد.
الان تلاشها در جهت روندی که از آن صحبت میکنید، در چه مرحلهای است؟
آخرین تحولی که در این روند صورت گرفت، هفتهی پیش بود که نتایج آن در همایش بزرگی، توسط خانم رجوی اعلام شد. برای موفقیت طرح اعلام شده، باید پارلمان اروپا، امریکا، اتحادیهی اروپا و سازمان ملل، با هم وارد همکاری بشوند و در جهت تحولی برای پیاده کردن یک طرح رفع بحران همکاری کنند.
این طرح هنوز قدمهای نخستین خود را طی می‌کند، ولی تحرکات سیاسی متنوعی در این جهت انجام میگیرد و البته نیاز دارد به تلاش سنگین خود مقاومت، هموطنان ایرانی و یک همبستگی بینالمللی که این طرحها از حالت طرح تئوریک به طرح اجرایی تبدیل بشود.
طرح دیگر این است که خود «مقاومت» از قوانین و قواعد مربوط به حفاظت برخوردار بشود و ساکنان در اشرف باقی بمانند. اما اگر این مقدور نباشد، طرح استیونسن هم هست که بر بسیاری از قوانین بینالمللی متکی است. شرایط مقدماتی مهمی دارد، مانند حفاظت، برچیدن محاصرهی نظامی و رسیدگیهای پزشکی.
مهمترین انتظار و گامی که باید در جهت اجرایی شدن آن فعالیت کنیم، رسیدگی به بیماران و مجروحانی است که حالشان وخیم است. همانطور که گفتم، ۴۲ نفر از مجروحان آن جنایت، هنوز در شرایط وخیمی بهسر میبرند و رسیدگی کافی به آنها نشده است.
به این ترتیب، تصمیم نهایی در مورد شهر اشرف این است که یا ساکنان شهر اشرف، با بهره گرفتن از شرایط امنیتی در آنجا بمانند و در غیر این صورت، به کشورهای اروپایی منتقل بشوند؟
در چهارچوب طرح پارلمان اروپا که به کوتاهی به مفاد آن اشاره کردم. ولی بازهم تکرار میکنم که از همه مهمتر، تأمین شرایط مقدماتی طرح آقای استیونسن است که اگر آن شرایط مقدماتی به جریان بیافتند که تنها با کمک پارلمان اروپا، امریکا و سازمان ملل عملی است، آن زمان ما میتوانیم از یک طرح انتقال هم به کشورهای دمکراتیک، به صورت سازمان یافته و حفاظت شده صحبت کنیم.
طرحی است بسیار قابل اجرا و بسیار خوب، اگر قدرتهای مربوطه (پارلمان اروپا، اتحادیهی اروپا، سازمان ملل و آمریکا) به وظایف و تعهدات خودشان در این زمینه عمل کنند، آن را جدی بگیرند و پای اجرای آن بروند.
فکر میکنید از الان چه مدت ممکن است طول بکشد تا سرنوشت نهایی شهر اشرف روشن بشود؟ بر پایهی تلاشهایی که دارید انجام میدهید؟
«مقاومت» مایل است که حفاظت، امنیت و زندگی معمولی ساکنان اشرف، هرچه زودتر به آنها برگردانده شود. الان با حضور نیروهای تا دندان مسلح و مهاجم عراقی که بخشهایی از آنها مرتکب جنایت هشتم آوریل شده‌اند، طبیعتاً شرایط در خاک اشرف بسیار نامناسب است.
مهم این است که قوای بینالمللی، بهخصوص ایالات متحده آمریکا که در عراق حضور دارد، تعهدات خود را همانطوری که در مادهی ۴۵ کنوانسیون چهارم ژنو آمده، اجرا کند و حفاظتی را که فراتر از دو سال پیش به دولت عراق منتقل کرد و دولت عراق بیلیاقتی و عدم کفایت خود را برای اجرای این تعهدات نشان داد، دوباره بر عهده بگیرد.
در جنایت دوبارهای که صورت گرفت، کاملاً اثبات شد که دولت عراق چنین شایستگیای را برای انجام حفاظت ندارد. بنابراین باید این حفاظت به خود ایالات متحده برمیگشت و هنوز هم این امکان باقی است، وگرنه میماند همکاری ایالات متحده با سازمان ملل و اتحادیهی اروپا، برای ایجاد وضعیتی امن و حفاظتشده برای ساکنان اشرف.
به این ترتیب شما هنوز زمانی نمیتوانید بدهید…
ما خواهان انجام هرچه سریعتر اقدامات اولیهی حفاظتی هستیم تا اقدامات بعدی هم امکان تحول و سازمانیابی و اجرایی شدن پیدا کنند. هرچهزودتر بهتر! بستگی به ما ندارد، «مقاومت» از طریق مسئولاناش بارها اعلام کرده و یکبار دیگر هم من تکرار میکنم که مقاومت و مسئولاناش برای همهگونه همکاری، در شرایط قانونی و تعهدات بینالمللی آماده بوده و هستند.