در رودروئى اخیر دولت احمدى نژاد و خامنه اى موقعیت عمیقا بحرانى جمهورى اسلامى بار دیگر بطور عریان خود را نشان داد. نه تلاشهاى خامنه اى براى کنترل دهن دریدگى باندهاى حکومتى جلوى مردم پاسخ داد و نه دولتیها و نه طرفداران دو آتشه خامنه اى گوششان بدهکار بود. همه دیدند که چه سطحى از لمپنیسم اسلامى در بالاترین سطوح حکومت رژه رفت. کسانى که با شکنجه گران و قاتلین و خودى ترین خودیها این رفتار را دارند٬ بیش از پیش تکلیف مخالفین دربارى و متوهمینى که با قانون اساسى مشاعره میکنند٬ تا چه رسد به اکثریت عظیم مردم مخالف حکومت را روشن کرده اند. آنچه این هفته آمد و رفت میتوانست٬ و هنوز میتواند٬ به یک جدال درونى سهمگین و آغاز یک پروسه فروپاشى و اضمحلال جمهورى اسلامى منجر شود.
مضمون این جدال برسر چیست و چشم انداز آن کدام است؟ آتش بس و بند و بست کنونى مقدمه چیست و سیر محتمل اوضاع به کدام سو سیر میکند؟
دعواهاى اخیر خامنه اى و احمدى نژاد برخلاف برخى تحلیلهاى سطحى “جنگ زرگرى” نبود. این جدالى واقعى و ناتمام است که باید به صورتى تمام شود. ما سال گذشته و با شکست استراتژى “اجراى بدون تنازل قانون اساسى” جنبش سبز تحت زعامت خامنه اى٬ تاکید کردیم که با حذف اصلاح طلبان حکومتى مرکز ثقل جدالهاى درون حکومتى برسر بقاى نظام بدرون اردوى راست منتقل میشود. مسئله بسادگى اینست که آن سوال واقعى که مبناى جنگ جناح هاست٬ یعنى بقاى نظام٬ سرجایش است. مبانى بحران حکومت از اصلاح طلبان حکومتى شروع نشده تا با حذف آنان رفع شود. همه دیدند حکومتى که قرار بود با حذف اصلاح طلبان “یکدست” شود مثل جگر زلیخا شد. هر باندى دیگرى را متهم به “فتنه و جاسوس و عامل آمریکا” و انواع اتهاماتى کرد که پاسخ اش در این نظام مرگ و نابودى است.
دور جدید جنگ بقا
این جنگى زرگرى نبود٬ یک دورخیز براى گرفتن سنگرهاى مهم درون حکومتى بود. نهادها و اهرمهائى که براى فرجام این جدال ضرورى اند. این جنگى واقعى بود که تا آستانه بنى صدریزه کردن احمدى نژاد پیش رفت و تهدیدات خونین از جانب باندهاى حکومتى در مرحله اجرا بود. این جدال تلاشى پیشا انتخاباتى به معنى اخص کلمه نبود اما نتیجه آن بر سرنوشت نمایش هاى انتخاباتى شوراها و ریاست جمهورى تاثیر میگذاشت. برخلاف تحلیلهاى توده ایستى این ادامه “جنگ بین سپاه و آخوندها” نبود. بار دیگر روشن شد که باندهاى حکومتى در درون دستگاه مذهب و آخوند تا سرویسهاى امنیتى دولتى و خصوصى و سپاه و اوباش نیروى خود را دارند و همه اینها در همین یک هفته روى صحنه آمد. همینطور مسئله برسر قانون و اجراى آن و رعایت ضوابط نیست. جمهورى اسلامى از شخص خامنه اى تا دولت و انواع نهادهاى حکومتى و اطلاعات و سپاه و همه چیزش به کسى جوابگو نیست. این رویدادها در پایه اى ترین سطح جنگ بر سر بقاى حکومت در یک چهارچوب جدید داخلى و منطقه اى بود. در متن اوضاع ملتهب منطقه و تشدید بحران مزمن حکومت اسلامى٬ هر کشمکش و تضاد منافع باندهاى حکومتى میتواند به بحرانى خرد کننده تبدیل شود.
اقدامات احمدى نژاد و باندش تنها تقابل با رقباى موسوم به اصولگرا نبود بلکه بطور عریان خامنه اى را بمصاف طلبید. متقابلا خامنه اى که بار دیگر دید احمدى نژاد به ریشش میخندد٬ ناچار شد بطور علنى و راسا درگیر شود و از منافع و اختیاراتش دفاع کند. طرفین بنا به محدودیتهایشان و بند و بستهائى که کردند فعلا مسئله را جمع کردند. ظاهرا احمدى نژاد سر پستش برگشت و با خامنه اى تجدید بیعت کرد. اما علیرغم نمایش تملق متقابل جناح ها این سازش پایدار نیست. مستقل از این سازش شکننده٬ خامنه اى و اردوى راست با هیولائى که خود ساختند حالا در قامتى مواجهه شدند که سهم بیشترى میخواهد. با علم به این واقعیت بسرعت تهاجم به اطرافیان و متحدین احمدى نژاد شروع شد. حال احمدى نژاد دو راه بیشتر ندارد: اول٬ قبول کند که تمام شده است و به همان تیر خلاص زن و وردست سابق تنزل کند. دوم٬ بایستد و تهاجم متقابل کند. اینراه البته ریسک زیادى دارد. احمدى نژاد باید طورى تهاجم کند که پیروزیش مسجل باشد چون در غیر اینصورت دیگر واقعا کارش تمام است.
آیا تسلیم احمدى نژاد به خامنه اى بیانگر اینست که در مرحله کنونى نیرو و امکان چنین کارى را نداشته و تنها زمین را داده است و زمان را گرفته است؟ این میتواند یک فرضیه واقعى باشد تنها ایرادش اینست که چنین فرصتى به روى او باز نیست. خامنه اى و شیپورکشانش در مجلس و حکومت براى اینکه چنین فرصتى را به احمدى نژاد ندهند٬ ناچارند بسرعت باند احمدى نژاد را بعناوین مختلف هرس و نهایتا خودش را مسئول همه شکستهاى حکومت قلمداد کنند. یعنى همان کارى که احمدى نژاد قادر به انجام آن نشد. براى دو طرف سازش کنونى یک گام به پس براى تهاجم جدیدى به پیش است.
اسامى رمز
جدال ایندور باندهاى حکومتى مانند همیشه با مشتى تبلیغات و کلمات قصار و توخالى همراه بود. برخى قبول کرده اند که واقعا باند احمدى نژاد – مشائى “ناسیونالیست و ضد آخوند و طرفدار آزادى زن” است! تعجب نکنید اگر چنین موجودات متحجرى یک شبه جاى ولتر و روسو را براى اینان بگیرند. ناگهان یادشان افتاد که مردم از آخوند و اسلام بیزارند و همزمان این تصویر را میدادند که گویا احمدى نژاد و مشائى ایران پرست علیه آخوندها قیام کرده اند! اگر روزى عبارت “جامعه مدنى” براى دو جناح عامل پیشرفت و فساد بود امروز “مکتب ایرانى” و “تقابل با آخوند و حجاب اجبارى” چنین نقشى را ایفا میکند. اینها اسامى رمز اند با تاریخ مصرف دوره اى. همین. اکبر گنجى دعوت به این کرد که اصلاح طلبان اگر دخالت نکنند اصولگراها به جان هم مى افتند. آنهائى که خامنه اى را عامل “نفى جمهوریت” نظام میدانند تلویحا دلشان پیش احمدى نژاد بود و تذکر نقض قانون اساسى توسط خامنه اى میدادند. برخى از بغض خامنه اى با تکرار تبلیغات باند احمدى نژاد شرمگینانه مدافع او بودند و توصیه میکردند در جبهه جدید “خلق شان” احمدى نژاد و جناح اش را قاچاق کنند.
مردم و جدالهاى بالائى ها
برخلاف تبئین هاى ژورنالیستى که عمدتا پایه اش روى شایعه و مانورهاى تبلیغاتى است٬ مردم بسیار پخته تر به این رویدادها برخورد کردند. در این میان کسى براى دو شخصیت منفور کلیدى نظام غش نکرد. زنان در چهره احمدى نژاد قاتل و اوباش ضد زن این را ندیدند که گویا مخالف حجاب و یا سختگیرى کمتر در مورد حجاب اند. جوانان در چهره این مداحان و حزب اللهى هاى قمه کش امام زمانى “تقابل با آخوند و اسلام” کشف نکردند. نسل جدید در ایران روشن تر و پخته تر از آنست که با این تبلیغات پوچ قانع شود. کارگرانى که توسط این و آن جریان دست راستى به “طرفدار احمدى نژاد” منتسب میشوند بیشترین اعتصابات و اعتراضات را یکسال گذشته صورت دادند و علیه حکومت اسلامى سرمایه داران به ریاست خامنه اى و احمدى نژاد فریاد زدند. نه٬ کسى دچار این اوهام نمیشود. آنچه مردم دیدند و اتفاقا حکومتى ها ندیدند علاقه شدید مردم به این بزن بزن بود. مردم به جان هم افتادن وسیع باندهاى حکومتى و افتضاحى که بار آوردند را به فال نیک میگیرند و تصمیم شان را براى خلاصى از جمهورى اسلامى قاطع تر میکنند. مردم تفرقه حکومت اسلامى را بر اتحادش ترجیح میدهند. حتى اگر جدال جناح ها به فاز تروریستى و حذف متقابل برود٬ مردم در ابتدا دخالت نخواهند کرد بلکه مترصد فرصت مناسب میشوند که کل این لاشه فرتوت را جارو کنند. *
١۴ اردیبهشت ٢٠١١