مقدمه:

چند هفته ار فاجعه زمین لرزه، سونامی و نشت مواد رادیواکتیو در ژاپن می گذرد. بر طبق آمار، فعالیتهای تولیدی ژاپن به پائینترین سطح دو ساله اخیر سقوط کرده. تا بحال ۲۸۰۰۰ نفر مرگ و مفقودالاثر ناشی از زمین لرزه و سونامی ژاپن گزارش شده است. در حال حاضر ۱۶۶ هزار و دویست نفر از مردم ژاپن در پناهگاهها زندگی می کنند.تخمین زده می شود که حدود ۳۰۰ بیلیون دلار(هزار ملیون دلار) خسارات مالی زمین لرزه ژاپن باشد و پرخرجترین حادثه طبیعی دنیاست. این خودش یک سونامی اجتماعی است که در حال گسترش است و متاسفانه ممکنست ماهها نه تنها مردم ژاپن بلکه بسیاری از مردم دنیا را تحت تاثیر منفی قرار دهد. مصیبت ژاپن بخاطر نقش ویژه اش در اقتصاد جهان، بتدریج جهانرا در مقابل یک بحران وسیع اقتصادی و اجتماعی قرار می دهد. بسیاری از کارشناسان اقتصادی حتی پیش بینی می کنند که جهان باید منتظر یک موج جدید نزول اقتصادی باشد.

ماجرای مصیب ژاپن از نظرگاههای مختلف قابل بررسی است. متخصصین در رشتهای مختلف سالها باید در مورد این وقایع کار کنند. خود زلزله و سونامی و چگونگی پیشگیری از عواقب آنها تا خسارات بر نیروگاههای هسته ای . گسترش مخالفتها در مقابل بکارگیری از نیروگاههای هسته ای که خودش مثل یک سونامی به مرزهای کشورهای اروپائی و آمریکا رسید. ابعاد دیگر این فاجعه، گسترش نبردهای اجتماعی و طبقاتی بین مردم و کارگران ژاپن با دولت و انحصارات است که زندگی را در ژاپن همیشه تحت کنترل قرار داده اند و نحوه عمل آنها و ضعفهائی که بخاطر عدم رعایت مسائل ایمنی سالها مرتکب شده اند و در ایجاد این فجایع بی تردید افزوذه است.

آیا دولت ژاپن به اندازه کافی مقررات کنترل و حفاظتی نیروگاهها را رعایت کرده؟ آیا شرکت خصوصی انرژی ژاپن یعنی تپکو به اندازه کافی مقررات پیشگیری را در نیروگاههایش بکار گرفته؟ چگونه منفعت جوئی دولت و طبقات حاکمه بطور غیر مستقیم بر ابعاد فاجعه آمیز این مصیبت ظبیعی افزوده است؟ اینها از جمله سوالاتی است که بمرور زمان بیشتر در افکار عمومی مطرح می شود و پاسخ می طلبد. کشاکش دولت ژاپن با افکار عمومی و خصوصا اتحادیه های کارگری ژاپن هر روز دارد ابعاد وسیعتری پیدا می کند. این در حالیست که مردم ژاپن هنوز زیر بار مصیبتهای وارده در حال تقلا هستند و با بسته شدن وسیع کارخانجات که بطور مستقیم در حاشیه ۲۵ کیلومتری فوکوشیما بوده اند ، سونامی بسته شدن صنایع ژاپن و موج بیکارسازیها چه در ژاپن و چه در همه دنیا به سرعت روبه افزایش است. طبقه کارگر ژاپن در حال حاضر نگران عواقب وسیع اقتصادی این فاجعه طبیعی است و طبقه حاکمه در ژاپن از سوی دیگر در تلاش است که خودش را از زیر بار مسئولیتهای اجتماعی و سیاسی این فاجعه هر چه ممکنست بیرون بکشد و با بازی با باورهای سنتی ناسیونالیستی ، خودش را “قهرمان” صحنه نشان دهد!

از دید من، بعد انسانی و اجتماعی مصیبت ژاپن بسیار تکان دهنده تر است از بعد طبیعیش. در ژاپن که مردم انتظار داشتند “تکنولوژی بالا باشد” انسان درست بخاطر حاکمیت نظام سرمایه دارد قربانی می شود. این فجایع در این ابعادش می توانست کمتر قربانی بگیرد اگر نظام جامعه انسانی بود و نظارت مردم در همه عرصه ها جاری می شد. خانه هائی که باید محکمتر ساخته می شدند، راههائی که مرمت نشده اند، نیروگاههائی که چهل سال عمر داشته اند و چندین بار بخاظر پوشاندن و سرپیچی از مقررات حفاظتی مچشان گرفته شده بود بگیرید تا نحوه کمک رسانیها و تاخیرها و عدم بکارگیری بموقع کمکهای فنی بین المللی.

من در این مقاله بیشتر سعی می کنم روی ماجرای نشت نیروگاههای اتمی متمرکز شوم تا خواننده بتواند این صحنه های انسانی را بیشتر لمس کند:

(۱)وضعیت کنونی نیروگاههای اتمی آسیب دیده و اخبار نگرانی آور در زمینه نشت مواد راد یواکتیو:

از میان نیروگاههای فکوشیما در حال حاظر دو نیروگاه در وضعیت بحرانی قرار دارند یکی نیروگاه شماره یک و دیگری نیروگاه شماره ۳ که در طی چند روز اخیر بخاظر نشت آب اطراف میله ها مجددا مرکز توجه قرار گرفته است:

“ وضعیت نیروگاههای اتمی آسیب دیده ژاپن بعد از یک بهیبود نسبی وارد دوره دیگر بحرانی شد. قبلا نگرانی بیشتر روی راکتور شماره یک بود اما حالا راکتور شماره سه مرکز توجهات متخصصین است.

مقامت رسمی در کمپانی تپکو اعلام کرده اند که سطح آب اطراف میله های رادیواکتیو در هسته نیرگاه ۳ به مقدار ۳ متر پائین آمده و نزدیک ۹۰ در صد میله های رادیو اکتیو از حفاظت آب بیرون آمده اند.

تزریق آب دریا برای خنک کردن میله ها به نیروگاه شماره ۳ ادامه دارد و استفاده از آب دریا خودش باعث تخریب تدریجی و فرسایش میله ها و ادوات نیروگاه می شود. کاهش مداوم آب در مرکز نیروگاه شماره ۳ این احتمال را بالا برده که

محفظه این نیروگاه نشت دارد . حداقل در حال حاضر آسیب به میله های رادیواکتیو از سوی مقامات تایید نشده است.

نگرانی اصلی در مورد نیروگاه شماره ۳ عبارتست از وجود ۶ در صد ترکیب اورانیوم – پاوتونیوم در میله های هسته این نیروگاه است که در سپتامبر سال ۲۰۱۰ توسط مسئولین این نیروگاه به هسته آن اضافه شده. گفته می شود این بخش از سوخت خطز بیشتری در توسعه رادیواکتیو نسبت به سوختهای معمول ایجاد می کند  و مسمومیت بالاتری دارد.”(۱)

” نخست وزیر ژاپن نائوتو کان اعلام کرد که دولت ژاپن جهت بازسازی مناطق آسیب دیده به مردم کمک خواهد کرد. او همچنین اعلام کرد که وارد منطقه تخلیه شده به شعاع ۲۰ کیلومتری اطراف نیرگاهها خواهد شد تا از وضعیت مستقیما بازدید کند تا عملیات کنترل نیروگاهها را از نزدیک بررسی کند. پخش رزینهای کنتذل کننده غبار رادیو اکتیو از سوی کمپانی تپکو شروع شده که مانع انتشار این مواد رادیواکتیو توسط باد بشود.

نخست وزیر ژاپن اعلام کرد که تکو همچنان باید در دست صاحب خصوصیش بماند اما دولت ژاپن در جریان کنترل  این بحران با این کمپانی همکاری خواهد کرد.این در حالیست که روزنامه مانیچی قبلا اعلام کرده بود که دولت ژاپن قصد دارد کمپانی تپکو را تحت کنترل خود قرار دهد. منشی کابینه ژاپن اعلام کرد که تخلیه مناطق حاشیه نیروگاه یک عملیات بلند مدت خواهد بود.

در خبر دیگر ایالات متحده و آلمان در حال ارسال ربات به ژاپن هستند که در عملیات کنترل نیروگاهها کمک کند. بنگاه خبری کیدویو اعلام کرد که ۱۴۰ متخصص نظامی در رشته کنترل رادیو اکتیویته ار آمریکا عازم ژاپن شده اند.

– نخست وزیر ژاپن اعلام کرد که خشم مردم در مورد بکارگیری نیروگاههای اتمی رو به افزونست. آلودگی مواد رادیواکتیو در تونلهای زیر زمینی اطراف نیروگاهها به ۱۰ هزار برابر سطح نرمال رسیده است. خبرنگاری کیودو اعلام کرد که در گوشت گاو منطقه اطراف فوکوشیما سطح غیر طبیعی سزیم(ماده رادیو اکتیو) گزارش شده است.

روز پنجشنبه ۳۰ مارس، بخش ناظر سازمان ملل در مسائل رادیو اکتیو اعلام کرد که منطقه تخلیه شده اطراف نیروگاهها باید به ۴۰ کیلومتر برسد. نشت مواد رادیو اکتیو(ید رادیو اکتیو) به آبهای آشامیدنی و همینطور اقیانوس مجاور نیروگاه مسائل جدیدی را پیش رو قرار داده است.یکی از کارکنان برق توکیو اعلام کرده که بحران ناشی از تخریب نیروگاههای اتمی ژاپن ممکنست ماهها ادامه یابد.”(۱)

از سوی دیگر مردم ژاپن و کارگران ژاپن  هر چه بیشتر دولت و صاحبان صنایع را در ایجاد و توسعه بحران فوکوشیما مقصر می دانند:

“رئیس اتحادیه راه آهن ژاپن اعلام کرد که دولت و صاحبان صنایع ژاپن توان اینرا داشته اند که با اقدامات حفاظتی از وقوع فاجعه سونامی و عواقبش بکاهند. او همینطور نگرانی شدید خود در مورد عدم توجه دولت و صاحبان صنایع به عواقب اجتماعی ناشی از بسته شدن بسیاری صنایع بعد از مقررات حفاظتی اطراف فوکوشیما و بیکارسازیهای دهها هزار کارگر را اعلام کرد.”

(۲) قهرمانیهای کارگران و مردم ژاپن تحسین جهانیانرا برانگیخته است:

مردم جهان از طریق وسایل ارتباط جمعی شاهد قهرمانیهای مردم ژاپن و خصوصا طبقه کارگر ژاپن چه در عرصه یاری رسانی و چه در عرصه خاموش کردن خظز نشت رادیواکتیو در فوکوشیما بوده اند و روز بروز بیشتر قهرمانیهای این عزیزانرا تحسین می کنند و برایشان ابراز نگرانی می کنند:

” نماینده اتحادیه سراسری کارگران آمریکا، لئو جرارد در بیانیه ای کارگران نیروگاههای فوکوشیما را برای فعالیتهای شبانه روزی و از خود گذشتگیهای شان برای خنک کردن نیروگاههای فوکوشیما ستود. او افزود که تلاش این قهرمانان باعث شده که جان ملیونها انسان در مقابل مواد رادیواکتیو محفوظ بماند. نماینده اتحادیه کارگران فولاد آمریکا که بزرگترین اتحادیه کارگری آمریکای شمالی با ۸۵۰ هزار عضو است،آقای جرارد  تاکیید کرد که امنیت این کارگران قهرمان  که مشغول فعالیت در نیروگاههای فوکوشیما هستند باید حفظ شود و اینها باید مورد قدردانی جهانی قرار بگیرند.

دو کارگر نیروگاه اتمی فوکوشیما بخاطر سوختگی های ناشی از تماس مواد رادیو اکتیو با پاهاشان در تاریخ ۲۴ مارس به بیمارستان منتقل شدند و بعد از چند روز از بیمارستان مرخص شدند

۵۰ تکنیسین ژاپنی که بخاطر مهار نیروگاه ها داوطلبانه در منطقه رادیواکتیو مانده اند تا مانع ذوب میله های رادیو اکتیو بشوند استعفاء داده اند بخاطر اینکه این بیم می رود که طی چند هفته تا چند ماه بخاطر مواد رادیواکتیو بمیرند. مادر یکی از این کارگران به خبرنگاری فاکس گفت که پسر ۳۲ ساله من جزو این داوطلبین بوده که حاظز شده به قیمت  جان خود از زندگی مردم حفاظت کند.

منطقه آلوده به مواد رادیو اکتیو وسعتی به مقدار ۲۵ مایل پیدا کرده و کارگرانی که بجز لباسهای معمولی ضد مواد سمی که مقاومتی در مقابل تشعشع ایجاد نمی کند و مقداری چسب نواری ، ابزاری برای حفاظت خود نداشته اند تحت تاثیر اشعه رادیواکتیو بالا قرار گرفته اند و توسط مردم ژاپن به عنوان قهرمانان ملی خوانده شده اند. آنها پذیرفته اند که ممکنست بسیار زود جان خودشانرا از دست بدهند و اینرا برای سلامت مردم انجام داده اند.”(۱)

خواننده گرامی توجه کند که در این ژاپنی که قرار بود بالاترین تکنولوژی را داشته باشد, کارگران مجبور شده اند با نوارچسب و لباسهای غیر استاندارد بدون استفاده از روبات روزها و روزها و دلیرانه وارد منطقه آلوده به مواد رادیواکتیو شوند. در خبرهای دیگر این کارکنان که تعدادشانرا بعضی رسانه ها ۳۰۰ نفر اعلام کرده اند روزها و روزها حتی غذای در دسترس نداشته اند و زسما حاضر شده اند به قیمت جانشان از جان ملیونها مردم ژاپن دفاع کنند.

براستی فکر می کنید چه بر سر این انسانهای شریف بیاید و نظام حاکم بر ژاپن در آینده چه اقداماتی برای جلوگیری از این فجایع انجام دهد؟ آیا جان انسانها برای شرکتهائی مانند تپکو ارزش داشته و دارد؟ وقتی اینها سالها از ارائه گزارش به مردم شانه خالی کرده اند ، وقتی برای تقویت نیروگاه پلوتونیوم و اورانیوم را مخلوط کرده اند وقتی ساختمان نیروگاهها را ۴۰ سال بدون تغییر جدی حفظ کرده اند و وقتی کارگر را با چسب نواری و لباسهای نامناسب در مقابل مواد رادیواکتیو تنها گذاشته اند؟

(۳)اشکال کار کجاست؟

همانطور که در مقاله قبلی توضیح دادم(۲)، من اشکال کار را در نظام سرمایه و نظام وارونه روابط انسانی می بینم. زلزله و سونامی و نشت مواد رادیو اکتیو ذز بستر نظام وارونه سرمایه است که نابودی گسترده ایجاد می کنند و انسان بیگانه از سرنوشتش حتی در ژاپن قربانی اصلی چنین فجایع طبیعی است.

 عده کثیری وجود نیروگاهها را نشانه گرفتند. در تبلیغات این گروهها که بخشا از “چپهای محیط زیستی” هستند، ماجرای فوکوشیما به غلط با بمب اتم عجین می شود و اینها برای مسئله عاجل انرژی در جهان هم پاسخی ارائه نمی دهند و به بیکارسازی بسیار وسیع ناشی از بستن نیروگاههای هسته ای کاملا بی تفاوتند. مخالفین نیروگاههای هسته ای که بر “سلامت محیط زیست تاکیید می کنند، در مقابل این سوال که چگونه اینها در مقابل سوختهای فسیلی که بزرگترین عامل اثر گلخانه ای است ساکتند ، هم بی پاسخند!

 من در مقابل معتقدم که باید نظام سرمایه را در ژاپن نشانه گرفت. این نظام کنترل مرد م بر زندگیشانرا غیر ممکن می کند. این نظام طبیعی ترین حق مردم را منکر می شود و آنها را به موضوعات بلایای طبیعی تقلیل می دهد.

در کشاکش بحران نشت نیروگاههای اتمی، از  وئی قهرمانیهای کارگران شریف و مردم ژاپن و تحسین جهانی را شاهدیم و از سوئی همانطور که در جریان نشت چاههای نفت در خلیج مکزیک بعدا فاش شد، کمپانیهای بزرگ نفتی و انرژی را عامل عدم رعایت مقررات حفاظتی و عامل غیر مستقیم و اصلی توسعه بلایای این چنینی می یابیم.

در جریان نشت نفت خلیج مکزیک مدتی گذشت تا مشخص شود، شرکت بریتیش پترولیوم مقررات حفاظتی زدن چاه نفت را بخاطر حفظ منافعش رعایت نکرده بوئ و باعث نشت چاه نفت و نابودی وسیع زندگی شد. در ژاپن هم بتدریج دارد همین روشن می شود. دولت ژاپن و شرکت خصوصی تولید انرژی تپکو را باید هدف قرار داد و نه استفاده درست و اصولی از نیروی اتمی!

 

منابع بیشتر:

(۱)آخرین خبرها از مسائل پیرامون نیروگاههای آسیب دیده اتمی در ژاپن

http://www.guardian.co.uk/news/datablog/2011/mar/18/japan-nuclear-power-plant-updates

http://www.reuters.com/article/2011/04/02/japan-quake-snapshot-idUSL3E7F11IC20110402

http://www.ucsusa.org/news/press_release/japan-nuclear-crisis-03132011-0313-1.html

http://www.usw.org/media_center/releases_advisories?id=0370

http://www.indybay.org/newsitems/2011/03/30/18675946.php

http://gothamist.com/2011/04/01/japanese_nuclear_plant_workers_resi.php

(۲)سعید صالحی نیا: در حمایت از بکارگیری کنترل شده نیروگاههای هسته ای, در حاشیه فاجعه اخیر ژاپن

http://rowzane.com/fa/articles-archiev/80-saeed-salehi/6321-1389-12-27-07-02-09.html