نیلوفرآبی

نامگذاری موجودات و پدیده های این جهانی صرفنظر از با مسما بودن آنها باید از یک ذوق و استعداد هنری خاص هم برخوردار باشد. چرا که انتخاب و انطباق نام با پدیده مورد نظرعلاوه بر اینکه می تواند جالب توجه باشد درعین حال باید بسرعت چیزهایی را در ذهن متبادر کند.
بالطبع پدیده انقلاب و دگرگونی اجتماعی، بمثابه یک تحول بزرگ و زیرو رو کننده نمیتواند از این قاعده مستثنی باشد. بهمین خاطر مثلا انقلاب اکتبردر روسیه، با خود نه فقط شرایط تاریخی وقوع خود، بلکه بسیاری چیزهای دیگر را با این نام گذاری با مسمایش همراه دارد. یا مثلا انقلاب مخملی که روایت معینی از تحولات بعد از فروپاشی دیوار برلین وسوسیالیسم نوع روسی را در بعضی کشورهای اروپای شرقی توصیف می کند.
اما چیزی (پدیده ای) که این روزها بسیار جلب توجه می کند. اعتراضات و بقولی انقلابات مردمی در کشورهای عربی شمال آفریقاست. سرعت وقوع  و شکل گیری این پدیده ها و انقلابات آنچنان سریع و برق آسا پیش رفته است و دامنه تاثیر گذاری آنها در منطقه آنچنان گسترده و رو به افزایش است، ( حداقل در مناطق عربی خاورمیانه و شمال افریقا ) که مجالی برای نامگذاری مناسب و شایسته این تحولات نمیتوان یافت.
مثلا این اواخر یکی از اسامی زیبا  و با مسمایی که برای انقلاب مردم تونس گذاشته شده، انقلاب یاس است. که انسان را بی اختیار به یاد بهار و بوی عطر گل یاس می اندازد. و درست همین نامگذاری، علاوه برتحولات در آن کشور، ظرافت و لطافت معینی را نیز با خود حمل می کند. ناگفته نماند که هنوز بسیار زود است که نتایج و دستاوردهای انقلاب تونس را خاتمه یافته تلفی کنیم. زیرا بنظر می رسد که این انقلاب هنوز ناتمام است. و مراحل آتی آن پیش رواست. چون مردم توانسته اند فقط رییس جمهور را فراری بدهند و اعضای کابینه اش را وادار به تعویض کنند که بتدریج بنظر می رسد که کل دولت و حکومت را زیر سئوال برده اند. اما طبعا تا بزیر کشیدن تمام سیستم و جایگزینی آن با یک حکومت مردمی و … راه درازی در پیش است.
اما در خصوص انقلاب مردم مصر سخن بسیار است و راه طولانی تری در پیش. هر چند دامنه تاثیر گذاریش در کل منطقه غیر قابل انکار است. این روزها نامگذاری جدید و بسیار زیبایی بر حرکت انقلابی مردم مصر اطلاق شده است: انقلاب نیلوفر آبی. نفس این نامگذاری بسیار زیبا و مطبوع است. فارغ از اینکه این وجه تسمیه از کجا عاریه گرفته شده است. بویژه اگر قرار بود مردم مصر را نمایندگی کند و برسردر جایی قرار می گرفت که جایگزین آن عقاب بال گستر و زشت روی اخمو قرار می گرفت که سمبل نظامی گری و خشونت سالیان طولانی بر مردم معترض و انقلابی مصر است.
شاید هنوز بسیار زود باشد از انطباق نفس این نامگذاری بر این حرکت پرشور و دامنه دار مردم مصر سخنی گفته شود. اما نفس این جنبش عظیم و سراسری چه در سطح داخلی و چه در زمینه منطقه ای و جهانی آثاری از خود برجای گذاشته است که بحق پرشکوه و فراموش ناشدنی است. راه پیمایی و حضور ملیونی در خیابان ها و میادین شهرهای مصر بویژه در میدان التحریر حقیقتا شعف انگیز و سرور آفرین است.
دیر یا زود حسنی مبارک رفتنی است. بویژه بعد از ضرب الاجل امروز(۱ فوریه) مردم  و رد مذاکره با معاون جدید او از طرف اپوزیسیون. و همچنین بعد از سفر اخیر فرانک وایزنر فرستاده ویژه امریکا به مصر، این احتمال قوت بیشتری گرفته است.( آدم یاد روزهای آخرصدارت شاه ایران در انقلاب ۵۷ می افتد). برای امریکا و دول اروپایی حفظ سیستم حکومتی مصر بیشتر اهمیت دارد تا حفظ حسنی مبارک.
اینکه انقلاب مردم مصر با این درجه از وسعت و حضورمردمی در صحنه، اما در غیاب یک رهبری و سازمان رادیکال و چپ و در کنار یک جریان سنتی اسلام سیاسی و همچنین حضور جناحی ازغرب در پشت سر محمد البرادعی به کجا خواهد انجامید می تواند مساله ای باز و قابل بحث باشد، که تحولات روزهای آینده نشان خواهد داد.
اما بدون تردید دستاوردهای این انقلاب چه برای مردم مصر( بزیر کشیدن ۶۰ سال حاکمیت نظامیان  بر این کشور) و چه برای مردم منطقه غیر قابل انکار است. تا همین جا، اکثر کشورهای مرتجع عربی از ترس اعتراضات مردمی در این کشورها به دست و پا افتاده اند تا بهر طریق ممکن جلو شورش ها و اعتراضات را بگیرند. د رالجزایر دولت تصمیم گرفت که سوبسید کالاهای اساسی را کماکان خود پرداخت کند. در کویت شیوخ مرتجع با واریز کردن پول بیشتری به حساب های مردم قصد جلوگیری ازاعتراضات آنها را دارند. امروز در اردن به دستورملک عبد الله دوم دولت جدیدی با نخست وزیر جدید مامور تشکیل کابینه شده است تا امکانات رفاهی و بهبود زندگی را برای شهروندان فراهم کند. درعربستان سعودی تمهیدات جدیدی برای شرکت بیشتر مردم در جهت گسترش دموکراسی و مشارکت عمومی فراهم شده است. و…
واینهمه فقط به یمن تعرض انقلابی مردم مصر و تونس به وضعیت اسفبار موجودشان میسر بوده است. باید منتظر بود و دید که عمق و شدت این اعتراضات دامنه اش تا به کجا خواهد کشید. بعبارت دیگر شکوفه های نیلوفرآبی در کدام یک از سرزمین های منطقه زودتر دیده خواهد شد. اما یک چیز مسلم است. اعاده وضع سابق غیر ممکن است.
تا زمانی که مردم در خیابان هستند امید به تغییر، امید به تعمیق انقلاب و امید به بهبود زندگی بسیار است. پس باید در خیابان ماند و انقلاب را تعمیق بخشید.
هوشیار سروش ۲ فوریه