سقوط دولت دیکتاتوری تونس بعد از ۲۳ سال به یکباره کشورهای زیادی را در افریقا و کشورهای عربی به زلزله سیاسی کشاند. بدنبال سقوط دولت و فرار رئیس جمهوری این کشور تظاهراتهای اعتراضی در شهرهای بزرگ در الجزایر، اردن، مصر بجریان افتاد . تظاهراتها در تقابل با سیاست حذف سوبسیدهها و بالا رفتن قیمت مواد اولیه زندگی صورت گرفته است. اما همزمان با آن مسئله آزادیهای سیاسی و به چالش کشاندن حکومتها در میان شعارهای تظاهر کنندگان مشاهده می شود. رژیم های سرکوبگر و مستبد این کشورها با پلیس و نیروهای نظامیاشان به مقابله با اعتراضات دست زدند. اما در عین حال شورش مردم تونس زنگ خطر نا کارا بودن سیاست مطلق سرکوب را در این شرایط به مشامشان رسانده است . الجزایر از حذف سوبسیدها عقب نشست و اعلام نمود که قیمتها را به حالت اولیه خود بازگردانده. مصر اعلام نمود که قصد ندارد فعلا این سیاست را پیش ببرد و قیمتها به حالت خود باقی خواهند ماند. مراکش اظهار نگرانی نموده و در اردن تظاهرات های بزرگی صورت گرفته و اعتراضات ادامه دارد. کلیه دول عربی با احتیاط به شورش مردم تونس برخورد کرده و عملا سکوت نموده اند .
دوقطبی نیروهای نظامی ، مجلس و نخست وزیر این کشور از یک طرف و مردم در خیابانها از طرف دیگر ادامه دارد. سرنوشت “دولت ائتلاف ملی” برای بخش عمده حزب حاکم سابق(حزب دمکراتیک قانون اساسی) همچنان در زمین و خیابانها معلق شده است. مردم خواهان انحلال این حزب و پاک کردن عناصر و کسانی هستند که در دولت و دستگاه سرکوب و قدرت بوده اند. و حزب حاکم تلاش میکند پلی میان مردم در خیابانها، اپوزیسیون و مخالفین و با حفظ قدرت سیاسی اش ایجاد کند. روز دوشنبه ۱۷ ژانویه سه حزب اپوزسیون و حزب حاکم قبلی برای ایجاد دولت موقت ، با اعلام لیستی از وزرا به پایان رسید. از دل این مذاکرات دولتی متشکل از سه وزیر در پستهای فرعی از احزاب اپوزیسیون و دادن پستهای حساس و مهم به حزب حاکم و وزرای قبلی ( پستهای اقتصاد، داخلی ، امنیت و…) تشکیل گردید.
همزمان با این توافقات برای به خاموشی کشاندن اعتراضات مردم و حفظ نیروههای نظامی در خیابانها، مردم با حضور اعتراضی خود خواستهای خود که در راسا آن اعلام انحلال حزب حاکم و وزیران آنها در حکومت است را اعلام نمودند. پلیس با گاز اشک آور به مقابله با تظاهر کنندگان دست زد.
ادامه این اعتراضات و گسترش آن به اکثر شهرها یک روز بعد از اعلام حکومت ، این حکومت را با اعلام استعفای چهار نفر از وزرای که سه تن از آنها از اعضای سندیکاههای کارگری بودند ، با بحران و سقوط روبرو نموده است.
نخست وزیر اعلام عفو عمومی نمود، برای از زیر تیغ رد کردن حزب حاکم (حزب جنبش دموکراتیک قانون اساسی) بن علی و شش تن از نزدیکانش را از این حزب اخراج نمود. و یک ساعت بعد با اعلام استعفای رئیس جمهور موقت و نخست وزیر از این حزب تلاش نمودن که معترضان را آرام نمایند. اما اتحادیه کارگری تونس در اطلاعیه ای نارضایتی خود را به حضور اعضای از دولت قبلی در کابینه دولت موقت ملی اعلام نمود و از سه وزیر خود در این کابینه خواست به اعتراض به حضور این افراد در هیئت وزیران از مقام خود استعفا دهند بدنبال استعفای این سه تن دو نفر دیگر از کاندیداها احزاب مخالف نیز استعفا داده و خبر ها حاکی از استعفای کسانی دیگری می دهد این عملا دولت را با سقوط مواجه نموده است.
اینکه ادامه این اعتراضات و به چالش کشیدن حکومت در ادامه خود سرنوشت قدرت سیاسی در تونس را به چه مسیری خواهد کشاند امری است که تحولاات آتی می تواند آنرا نشان دهد. تا اینجا هنوز مردم با حضورشان در خیابانها و با بیان خواستهای رادیکال خود اراده جمعی خود را برای به ثمر رساند انقلاب نشان می دهند. تصاویر و گزارشات رسانه ها از این اعتراضات مردم خشمگینی را نشان می دهد که مصممانه خواستار لغو احزب حاکم و محاکمه کلیه سران این حزب هستند. معلمی در یک مصاحبه می گوید«رفتن بن‌علی به تنهایی کفایت نمی‌کند، باید تمام دستگاه حکومتی وی برچیده شود.» جوان معترضی نیز گفت: «ما می‌خواهیم که در ثروت کشورمان سهیم باشیم.» به گفته وی «اعضای حزب حاکم، همه ثروتمندند و مردم دیگر فقیر.» اینها پیامهای مردم معترض برای به نتیجه رساند ن جنبش اعتراضیشان است.
یک ویژگی دیگراین جنبش تا کنون عدم حضور فعال نیروهای ارتجاعی اسلامی در آ ن است .
اما مردم گرسنه تا کنون با اعتراضات خود توانسته اند حکومت قبلی را به شکست و رئیس جمهور دیکتاتور را بعد از ۲۳ سال حاکمیت سرنگون نمایند. مسئله قدرت سیاسی را به امر روز خود تبدیل نمود و برای تغییراتی بنیادی خیابانها را در دست دارند، قیام انقلابی مردم تونس در خارج از تونس و در کشورهای همجوار موجی از اعتراضات را دامن زده و همه دولتها را غافلگیر نموده است . رئیس سازمان امنیت المان از
غافلگیر شدن سازمانش و عدم پیش بینی چنین تحولی سخن به میان آورده ، ترس از این تحول برای آنها منحصر به تونس و سرنگونی رژیم حاکم آنجا نیست آنها از ادامه این اعتراضات و گسترش آن در تعداد زیادی از کشورههای عربی است.
مردم تونس خواهان آزادی تمامی زندانیان سیاسی ، لغو ممنوعیت فعالیتهای سیاسی احزاب و در یک کلام حفظ نرمهای سکولار در جامعه هستند.
سمبل این اعتراضات در تونس محمد بوعزیزی جوان ۲۶ ساله فارغ التحصیل از دانشگاه که در نتیجه درصد بالای بیکاری برای تامین معیشت خود و خانواده اش از شهر کوچکی به پایتخت برای کار رفته و دکه سبزی فروشی او توسط پلیس وحشیانه مورد حمله قرار گرفت و عزیز بدنبال این اقدام پلیس در شهر خود و در انظار عموم و در اعتراض به این شرایط خود را سوزاند. این اقدام او سمبل شروع اعتراضات و گسترش آن در تونس شد، در چند روز اخیر در مصر، اردن و موریتانی و الجزایر نیز جوانانی با سوزاندن خود در مقابل مجلس و در انظار عمومی می خواهند توجه جامعه را به شرایط مشابه مردم در این کشورهها جلب کنند. تظاهراتهای اعتراضی همچنان در این کشورها ادامه دارد.
اگر بحران اقتصادی و یورش افسار گسیحته ای که سرمایه و رژیمهای حامی آن در اقصی نقاط جهان بر مردم آورده اند، در بیشتر کشورهای اروپایی از جمله فرانسه که تاثیرات بلافصل و مستقیمی بر روند، شکل و نحوه اعتراضات مردم تونس گذاشته با تظاهراتهای گسترده توده ای مواجه شد، و سرانجام حکومت و نظام حامی سرمایه به تقبل این شرایط بر زندگی تودههای مردم تا کنون توانسته اند بار این بحران را بردوش مردم بیندازند.
اما در کشورههای سرکوبگر و مستبدی چون تونس که دولت راسا حامی و حافظ چنین نظامی با ایجاد خفقان و سرکوب و ایجاد ارتش وسیع کارگران ارزن برای سرمایه توانسته راه را برای سرمایه ها باز نگه دارد. چنین حملات گسترده ای به زندگی مردم دیگر کارد را به استخوان رساند. و تونس و شورش مردم آن نشان داد که شورش گرسنگان در قدم اولیه خود خواهد توانست این نظامها را که تا دیروز بعنوان جزیره آرامش سرمایه از آن نام می بردند، در ظرف ۴ هفته اعتراض سرنگون نماید.
جنبش اعتراضی مردم تونس راه را نشان داد. بدون شک مردم ایران که خود تجربه سرنگونی رژیم شاه و تجربه ۳۰ سال مقابله با هارترین رژیم سرمایه را دارند . بخوبی می دانند که کم دردسرترین راه برای خلاصی از رژیم حامی سرمایه اسلامی تجربه مردم تونس است. شورش گرسنگان در تونس راه نشان داد.
اسد نودینیان