زمین باز زیرپای حاکمان داغ می شود! در حاشیه قیامهای مردم شمال آفریقا و اردن بخاطر فقر و سرکوب

مقدمه:
چند روزی بیشتر نیست که خبرقیام مردم تونس و  فرار” رئیس جمهور” مادام العمر تونس، جناب بن علی به عربستان به تیترهای اول اخبار سیاسی کشیده و باعث خوشحالی مردم آزادیخواه دنیاست که می بینند یکجای دیگر بالاخره مردم به خیابانها آمدند تا حرفشان را بزنند و اعتراضشان را به وضع موجود نشان دهند. طی چند هفته گذشته زمین زیر پای حاکمان در تونس، الجزایرو اردن به شدت لرزیده و لرزه ها ادامه دارد. حکومتها و اپوزسیون راست دارند به شدت تقلا می کنند که با جابجائی مهره ها به مردم نشان دهند که “صدای انقلابشان را شنیده اند”! صحنه های مضحک و آشنائی مثل آمدن بن علی(دیکتاتور تونس)به تلویزیون و وعده “آزادی و بهبود اوضاع به مردم دادن” و بعدش فرارش به عربستان برای مردم ایران بسیار خاطره انگیز است! در تونس ارتش به همراه بقیه هیئت حاکمه درتلاشست که اوضاع را “آرام” کند و مردم را بفرستد به خانه هاشان(۱، ۲،۳). در الجزایر(۶) تظاهرات ادامه دارد و آمار کشته ها نشان می دهد که چقدر این حکومتها سراسیمه شده اند. در اردن(۵) تظاهرات و اعتصابات وسیعی در جریانست و جریانات اسلامی که مدتی به دروغ در کنار مردم بودند، پس نشستند و در کنار حکومت قرار گرفتند.
این یک سونامی دیگر است. سونامی که مرزهای ملی را دارد در می نوردد و به یک معضل جدید جهانی برای حکومتهای بورژوازی تبدیل می شود. دلیل عروج این جنبشهای اعتراضی چیست؟

(۱)سقوط ناگهانی سطح زندگی مردم در تقابل با دیکتاتوریها
“جهان سوم” بطور عموم  و سنتا زیر چکمه دیکتاتوریها حفظ می شده و “تقسیم” کار جهانی سرمایه هم با این مشکلی نداشت. دستورالعمل “تعدیل اقتصادی” که ترجمه اش برای مردم، حذف سوبسیدها و حمایتهای دولتی است، با هدف “انتگره کردن” بیشتر نظام سرمایه جهانی در حال فعل و انفعالی است عملی با زندگی مردم. قرار است انتقال صنایع به جهان”سوم” با پائین آوردن قیمت نیروی کار و یکسان سازی بازار نیروی کار در “جهان سوم” تکمیل شود. سرمایه داری در حال طراحی آخرین مرحله جهانی شدنش می باشد.
 این “آش” دارد می پزد که هدفش پیشبرد جهانی یک سیاست متحد برده سازی نیروی کار است. حذف سوبسیدها یعنی که حکومتها قرار گذاشته اند که حتی نمایش سنتی “قدرت فرای طبقاتی” را هم بازی نکنند. حکومت و دولتی که سنتا در جامعه بورژوائی مدعی بود که بعنوان “پدر ملت” دارد برای همه خدمت می کند که این پز را از حاکمیتهای فئودال به ارث برده بود، در دوران “تعدیل اقتصادی” از زیر بار این وظیفه حداقل هم می خواهد شانه خالی کند که “کشتیبان را سیاستی دیگر باید”!
این می شود که سیاستهای “تعدیل اقتصادی” به همراهش فقر بیشتر و نابودی زندگی مردم فرودست را بدنبال می آورد. سازمان فائو(خوار وبار جهانی) اعلام کرده(۴) که قیمت مواد اولیه غذائی در طول سال ۲۰۱۰ نزدیک به ۲۰ در صد افزایش یافته. سال ۲۰۱۰ شاهد بخشی از نتایج این سیاستهای “تعدیل” در جهان “اول” بودیم وقتی حکومتهای فرانسه و انگلیس شروع کردند به پس گرفتن سن بازنشستگی و سوبسید روی نظام آموزشی.
مدلهای حکومتی در الجزایر یا تونس، مدلهای حکومتهائی بوده اند که سنتا روی “حمایت دولتی” و دیکتاتوری بنام مردم استوار بوده اند. مشکل اینجا بروز می کند که این حجم بزرگ حمایت دولتی را همین حکومتها بخواهند از صحنه خارج کنند و جامعه فقر زده را بیشتر به دره نیستی بکشانند. اینجا کاربرد همان دیکتاتوری که قرار بود “حامی مردم باشد” و خرج مردم را بدهد هم زیر سوال می رود!
“فلسفه وجودی ” دیکتاتوریهای مصلح در طول تاریخ همین بوده که اگر آزادی را می گیرند وسرکوب می کنند ، اقلا لقمه ای نان جلوی “فقرا” می اندازند و بنده نوازی می کنند! ماجرا بعد از پسبرد سیاستهای “تعدیل اقتصادی” در جهان سوم این خواهد بود که این وجه سنتی دیکتاتوریها هم ازشان گرفته می شود . دیکتاتوری را نمی توانند اینها به مردم در مقابل تکه ای نان بفروشند. زیرا دارند اعلام می کنند که “ان تکه نان را هم باید مردم بروند خوشان پیدا کنند”! لذا دیکتاتوریها اولین قربانیان سیاستهای تعدیل هستند در میان کمپ اربابان جهان! این تناقضی است که سیاست “تعدیل” درون خودش دارد و روبنای سیاسی حاکمان طراح و مجریش را زیر سوال می برد.
(۲) آیا فقر با خودش انقلاب می آورد؟
فکر نمی کنم دیگر این اعتقاد را که فقر با خودش انقلاب می آورد را آدمهای زیادی خریدار باشند. فقر ممکنست با خودش شورشهای اجتماعی را بیاورد. از سوی دیگر هم ممکنست با خودش عقب نشینی جنبشهای مطالباتی را همراه داشته باشد. ممکنست جامعه را در یک موقعیت دفاعی و افلیج نگه دارد. رنجی که جامعه از فقر می کشد لزوما به پیشروی و زیر سوال بردن کلیت وضع موجود نمی کشاند. نمونه اش را در جامعه ایران هم بنوعی شاهدیم. گسترش فقر به پسرفتن سطح خواستهای مطالباتی جنبش طبقه کارگر می انجامد. فقر را بیشتر می شود ابزاری دانست برای سرکوب جامعه مثل سایر ابزارها و اینرا حاکمان بخوبی یادگرفته اند.
برای عروج یک انقلاب، سطحی از نارضایتی اجتماعی شده لازمست که باید به سطحی از سازماندهی رسیده باشد و بردار تغییر هم به اندازه کافی حکومتی را متزلزل کرده باشد تا انقلاب شکل گیرد. در تونس و الجزایر و اردن هنوز زود است که نتیجه نهائی این فعل و انفعالات را دید اما آنچه مرئی شده، قیامهائی است بر سر فقر و بر سر مخالفت با دیکتاتوری. تا همینجا باید امیدوار بود که این حرکتها بتواند به مراحل رادیکالتری پیشروی کند. از اینجا به بعد نمی شود روی حرکتهای خودبخودی تکیه کرد. گفتمان آلترناتیو تحزب رادیکال آلترناتیو آنجا هم لازمه تکامل دهنده قیامها به انقلاب است.
(۳)رابطه آزادیخواهی با پایان دادن به دوران فقر و بی آیندگی
در سنت چپ، از آنجا که آزادی را امری “طبقاتی” تعریف می کرد، سوء تفاهمی وجود داشت و اینکه” برابری امری مهمتر از آزادی است”. نان مردم مهمتر از حق آزادی برای آنانست. حتی عده ای اینرا بر اساس “تئوری ماتریالیزم تاریخی” و اولویت زیر بنا بر روبنا هم تئوریزه می کردند! صحنه ای که الان پیش روی ماست، از ایران بگیرید تا همین تونس و الجزایر و اردن که طبعا تا همینجا هم متوقف نخواهد شد، چیزی کاملا متضاد را نشان می دهد. هرگاه جنبش اعتراضی بر علیه فقر اوج می گیرد، هدف اولش می شود مخالفت با دیکتاتوری. آدمها حتی می خواهند با فقر بجنگند ، ابتدا می خواهند شنیده شوند و بشنوند. لذا دیکتاتوریهای “پدرخوانده جهان سومی” اولین اهداف جنبشهای نوین بر علیه فقر هستند. طبعا این اولین لایه های آزادیخواهی است که در انتهایش حق مشارکت دائم در کنترل منابع مادی و معنوی جامعه را هم می شود به خواستهای آزادیخواهانه گره زد. از اینروست که آزادی را به هیچ روی نمی شود در چهارچوب قالب بسته “ماتریالیزم تاریخی” به روبنا متعلق دانست. جنبش آزادی خواهی ، پرچم مهم جنبش مبارزه با فقر است. چپی که از درون این بحران سراسری جهانی با پیام اخیرجوانان غزه خودش را تداعی می کند و پیشتر و بسیار شفافتر در کمونیزم کارگری به عینیت دست یافت، چنین گفتمان و پاسخ است به مسئله سنتی حل نشده که اسمش بود “تناقض آزادی و برابری”!

(۴)دنیا دارد به کجا می رود؟
حکومتها هدفشان اینست که بحرانهای اجتماعی و اعتراضات ناشی از پیشبرد سیاست “تعدیل اقتصادی” را با طرح هائی مثل “بستن یارانه ها در مرحله انتقال” و نگه داشتن فشار پلیسی و سرکوب از سربگذرانند. در ایران، هنوز این مرحله جدید سونامی شروع نشده، رئیس جمهور شارلاتان رژیمش دارد شکر خدایش را می کند که “فتنه خوابیده”(۷).
(در ایران، رژیم یکسال  به شدت سرکوب کرد و بعدش بازی با حذف سوبسیدها را شروع کرد و این فرق مهم ایران با تونس و الجزایر و اردن است.)
موج در پی موج اما این اعتراضات شدت خواهد گرفت. انسان قرن بیست و یکم را نمی شود با هیچ نیروئی به بردگی عقب برد. دهکده جهانی انسانها را به هم پیوند داده. همان نیروئی که تلاش کرد دهکده جهانی را برای ساختن کارخانه جهانی شکل دهد تا استثمار جهانی را محقق کند، دارد قربانی نتایج این جهانی شدن انسانیت می شود. زشتی سرمایه داری بیشتر از همیشه در معرض دیدهای ملیاردها انسانست. دیگر دولتها و حکومتها نمی توانند بازی معمول “پدر ملت بودن” را ادامه دهند!
خوشخیالی ساده لوحانه هم کاری عبث است. این مرحله جدید و استراتژیک از جهانی شدن سرمایه هم لزوما به معنی پایانش نیست. یک قرن پیش هم لنین “امپریالیزم” را بالاترین و آخرین مرحله سرمایه داری نامید و عده ای هم فکر کردند که این سرمایه داری “رو به موت” طبق قوانین ماتریالیزم تاریخی، خودش “خشک می شود و می افتد”!
برای تغییر رادیکال و نهائی وضع موجود، جنبشهای اعتراضی باید متحد شوند و پرچم سیاسی تغییر وضع موجود را بلند کنند. مادیت زندگی با برنامه آلترناتیو و اتحاد سیاسی حولش تغییر خواهد کرد. شورشهای ملیونی وقتی فاقد این برنامه و تحزب سیاسی وارد خیابانها می شوند، متاسفانه قابل مهار هستند و گاها با مختصر جابجائی مهره های حکومتها و یا “تعلیق موقت سیاستهای تعدیل” به خانه ها برخواهند گشت.
ماهیت تخریبی فقر در جنبشهای اعتراضی همینست که توان تداوم این جنبشها را بسیار پائین می آورد، بخصوص که این جنبشها ناتوان باشند از ارائه برنامه آلترناتیو.
با همه اینها
زنده باد آینده انسانی و امید به ایستادن یکپارچه بر علیه این دنیای وارونه!
منابع دیگر:
(۱)رئیس جمهور تونس تسلیم خواست معترضان شد!
http://www.dw-world.de/popups/popup_printcontent/0,,6406239,00.html
(۲)سی ان ان گزارش تونس
http://www.youtube.com/watch?v=guOlqZYrcTM&feature=player_embedded
(۳)فرار رییس جمهور تونس به عربستان؛ مذاکره برای تشکیل دولت انتقالی شنبه برگزار می شود
http://www.radiofarda.com/articleprintview/2276808.html
(۴)تظاهرات در جهان عرب علیه “فساد و گرانى” به پایتخت اردن نیز رسید
http://www.alarabiya.net/save_print.php?print=1&cont_id=133520
(۴)سازمان خوار و بار جهانی (فائو) اعلام کرده است که قیمت مواد غذایی به بالاترین حد خود رسیده است.
http://www.bbc.co.uk/persian/business/2011/01/110114_food_prices.shtml?print=1
(۵)اعتراض در اردن
http://www.printthis.clickability.com/pt/cpt?expire=&title=??????+??+?????+???????+??+????+|+?????+|+?????&urlID=444665007&action=cpt&partnerID=556542&cid=113606709&fb=Y&url=http://www.voanews.com/persian/news/jorda-protest-2011-01-14-113606709.html
(۶)ناآرامی در الجزایر
http://english.aljazeera.net/news/africa/2011/01/201118135821794812.html
(۷)احمدی‌نژاد: بمب اتم ما بی‌صدا است!
http://www.fararu.com/prtjv8em.uqemizsffu.html
(۸)سعید صالحی نیا: “سر پل صراط” رژیم اسلامی، بازی با حذف رایانه ها! در حاشیه جشن زود بهنگام جناب مهدی محمدی در روزنامه کیهان
http://rowzane.com/fa/articles-archiev/80-saeed-salehi/5226-1389-10-03-14-37-22.html
(۹)حسن صالحى: مردم بولیوی توانستند٬ ما هم می توانیم!
http://rowzane.com/fa/articles-archiev/50-hasan-s/5397-1389-10-17-10-57-07.html