اجازه بدهید مقدمتا چند نکته را مطرح کنم. برای کسی که معیارش آزادی و سعادت انسانهاست، هیچ چیزی مقدس نیست مگر خود انسان و آزادی و سعادتش. به این معنا، هیج اندیشه و هیچ مکتب و هیچ نظام و هیچ پدیده ای مقدس نیست. هر اندیشه و هر مکتب و نظامی را میتوان و باید به نقد کشید. کمونیسم کارگری، اساسا جنبشی برای نقد واقعی و پراتیکی و تغییر جهان است. برای کسی که به این صف تعلق دارد، نقد حد و مرزی ندارد. انقلاب اکتبر هم از این تصویر مستثنی نیست. میتوان این انقلاب را نقد کرد. سیاستها و تاکتیکهای بلشویکها را مورد ارزیابی قرار داد. لنین خود مظهر چنین برخوردی به انقلابی بود که خود رهبریش میکرد. در سنت کمونیستی ما هم، عمیقترین و رادیکالترین نقد از تجربه انقلاب اکتبر در مجموعه ای به نام بولتن “مارکسیسم و مسائل شوروی” انجام گرفته است. ارزیابی از این انقلاب، مخصوصا از این نظر که این اولین انقلاب جنبش ما در این قرن بود که توانست قدرت را از دست طبقه حاکم سرمایه دار بگیرد و به دست کارگران بسپارد، جایگاه ویژه ای دارد. اما کسی که با فاصله ای تقریبا صد ساله به نقد انقلاب اکتبر و رهبری اش می نشیند قبل از هر چیز باید بتواند خود را از زیر آوار سنگین صد سال دروغ در باره این انقلاب بیرون بکشد. باید بخواهد و بتواند اسناد واقعی این انقلاب را از اسناد بدقت جعل شده در باره این انقلاب و رهبرش که توسط بورژوازی زخم خورده به طور سیستماتیک انجام شده است بازشناسد. مطلب حاضر، تحلیلی از انقلاب اکتبر نیست. نقدی از نقطه قوتها و نقطه ضعفهای این انقلاب نیست. بررسی همه جانبه سیاستها و تاکتکیهای بلشویکها نیست. بیوگرافی سیاسی لنین نیست. فقط و فقط پاسخی به تحریف آشکار از این انقلاب و شخصیت لنین است که در نامه سعید صالحی نیا به “لنین عزیز” موج میزند.  نمیتوان در جلد “آزادی بیان” رفت و با تلاش عظیم و انسانی طبقه کارگر و رهبر صالح آن که در انقلاب اکتبر متجلی شد با جملاتی من در آوردی بازی کرد. سعید صالحی نیا در نامه اش به “لنین عزیز” دقیقا همین کار را کرده است.

 

 

 (۱)

یک تحریف آشکار

 

کسانی که از تاریخ انقلاب اکتبرمطلع هستند میدانند که لنین و ماکسیم گورکی منظما باهم مکاتبه میکرده اند. نه تنها مکاتبه بلکه منظما باهم دیدار میکرده اند. انتشار مجدد دو ترجمه فارسی  از نامه های لنین به ماکسیم گورکی در سایت “آزادی بیان”، سعید صالحی نیا را به صرافت حمله به لنین در زرورق “آزادی بیان” کرده است. آسمان و ریسمان را به هم بافته است تا ثابت کند که اصلا استالین مستقیما از شکم لنین بدنیا آمده است. این همه جنایت و قتل و کشتار در دوره استالین محصول مستقیم “متد لنین” بوده است!  و شاید به این دلیل که “به هر حال او مرده و توان پاسخگویی ندارد”، با فراغ بال و وجدانی آسوده تا توانسته است به مسخ لنین پرداخته است. 

 

ترجیح  میدهم صبحتم را با یک تحریف آشکار و جعل سند شروع کنم که در صف ژورنالیسم بورژوایی علیه لنین سابقه ای دیرینه دارد. صالحی نیا میگوید که لنین در نامه اش به گورکی نوشته است: “توصیه من به شما اینست که محیط آلوده ای که درش هستی، افکارت و اعمالت را تغییر دهی وگرنه ممکنست زندگی رویش را از تو بگرداند“ (خوب در این تاکیدها که از من است دقت کنید. اینجا کلمات “افکارت و اعمالت” کلیدی هستند). و بعد تعبیر میکند که  “بعنوان رهبر حکومت وقتی اینرا می گوئید و اضافه می کنید که “ممکنست زندگی رویش را از او برگرداند، بخصوص در حضور پلیس سیاسیتان، معنیش تهدید است” (تاکید از این نوشته. روی کلمه تهدید دقت کنید که همچنان کلیدی است). صالحی نیا  برای مستند کردن این ادعای سخیف، به دو ترجمه فارسی در مقاله اش لینک داده است که خوانندگان خودشان مراجعه کنند و اصلا با چشم خود ببینند که این لنین چه متد دیکتاتور منشانه ای داشته است. و این هم عین جملات لنین در همان ترجمه فارسی مورد استناد:

 

“قصد نصیحت کردن ندارم اما نمیتوانم از گفتن این نکته خودداری کنم که شرایط، اوضاع و احوال، محیط محل سکونت و اشتغال خودت را هر چه زودتر به طور اساسی تغییر بده. در غیر این صورت ممکن است زندگی از خوبی بیزارت کند.”

 

می بینید که در همین ترجمه های مورد ارجاع، نه خبری از “افکارت و اعمالت”  و نه خبری از “تهدید” به خاطر این افکار و اعمال است. لابد سعید صالحی نیا به ترجمه خودش از متن ارجاع کرده است.  اما من که متوجه این همه دست و دلبازی در جعل سند شدم  به خود متن انگلیسی نامه در مجموعه آثار لنین مراجعه کردم و همچنانکه انتظار داشتم اثری از این کلمات ندیدیم. معلوم میشود نویسنده نامه “آزادی بیان” را با  آزادی دروغ و تهمت و افترا و آزادی در اشاعه تصاویر تحریف آمیز عوضی گرفته است. متن انگلیسی اینچنین است:

 

“I don’t want to thrust my advice on you, but I cannot help saying: change your circumstances radically, your environment, your abode, your occupation – otherwise life may disgust you for good. All the best. Yours, Lenin”

Lenin, Collected works, Progress publisher. V. 35, p. 414

 

می بینید که در نامه لنین نه خبری از “افکار و اعمال” ماکسیم  گورکی و نه خبری از هیچگونه تهدید است. لنین به ماکسیم گورکی توصیه میکند که شرایط و محیط و محل سکونت و شغل اش را که در آن گیر کرده است به طور اساسی تغییر دهد و توجهش را به این جلب میکند که اگر در همین شرایط بماند ممکن است برای همیشه از زندگی بیزار شود. آن شرایط و محیط چه گونه بوده است که لنین را در باره زندگی رفیقش این قدر نگران کرده است؟

 

اگر خود نامه را دقیق بخوانید متوجه میشوید که لنین در باره محیط ماکسیم گورکی در پتروگراد صحبت میکند که سرشار از بیماری و رنج و مشقت و گرسنگی و خطر نظامی است. توجه او را به این جلب میکند که چنین وضعیتی به اعصاب مخاطب نامه فشار آورده است و تاثیرات وخیمی در او داشته است. از این صحبت میکند که در چنین محیطی مخصوصا محاصره شدن توسط روشنفکران مذبذب بورژوا که از دست انقلاب کارگری از کوره در رفته اند، ناامید شده اند و شغلشان اشاعه تعصبات دیرینه و کهنه است است چه عواقبی بر زندگی او دارد. تاکید میکند که غرق شدن در چنین شرایطی “مشاهده ساختمان جدید زندگی جدید را غیرممکن کرده است.” توجه ماکسیم گورکی را به این جلب میکند  که کشور زندگی جدید و پرشوری را تجربه میکند و او با بست نشستن در پتروگراد به عنواان “ویراستار ادبیات ترجمه ای” از دیدن و حس کردن و شرکت در این محیط پرشور و ساختمان زندگی جدید محروم شده است و نمیتواند “مستقیما خصلتهای جدید را در زندگی کارگران و دهقانان” مشاهده کند و بالاخره “از امکان انجام آنچه یک هنرمند را ارضا میکند محروم” شده است. و جالب است که در نامه دومش، نگرانی خود را از این ابراز میکند که “الکسی ماکیسمویچ عزیز” وقت خود را صرف آه و ناله روشنفکران بورژوا میکند اما چیزی نمینویسد و  ننوشتن برای نویسنده یعنی “تباهی” است. انسان باید عمیقا در فضای سیاه ضد لنینی دنیای بورژوازی زخم خورده از لنین غرق شود تا این توجه صمیمانه و انسانی لنین به رفیقش را به تهدید ماکسیم گورکی به خاطر افکار و اعمالش تعبیر کند و این افاضات را به نامه لنین بار کند: “بعنوان رهبر حکومت وقتی اینرا می گوئید و اضافه می کنید که ممکنست زندگی رویش را از او برگرداند، بخصوص در حضور پلیس سیاسیتان، معنیش تهدید است”!

 

میدانم بیان آزاد است و باید بی قید و شرط آزاد باشد. میدانم صالحی نیا مطمئن است که “به هر حال او مرده است و توان پاسخگویی ندارد” (در دیزی باز است حیای گربه کجا رفته؟). اما با همه اینها، دنیای نقد با دنیای شعبده بازی در ترجمه فرق دارد. این جا نمیتوان با کلاه ترجمه بازی کرد و چشم بست و خرگوش در آورد و وسط بهت مردم علیه یک انقلاب و رهبرش که “بهر حال مرده” و ناظر این شعبده بازی نیست هر چیزی چسباند. مدافعین آن انقلاب، کسانی که حتی با شعبده بازیهای وسیعتری که همه قرن گذشته علیه لنین در جریان بوده است مسحور و مبهوت نشده اند به اسناد اصلی مراجعه میکنند و دست شعبده باز دیر آمده را رو میکنند. آری در نامه لنین به ماکسیم گورکی خبری از “افکار و اعمال” و “تهدید” نیست. اما سعید صالحی نیا به وجود این کلمات در داخل نامه  اش به لنین احتیاج داشته چون قرار بوده است با آویزان شدن به آن کلمات ثابت کند که  “من از آدمهائی هستم که معتقدند استالین و استالینیزم بدون لنین امکان پذیر نبود”. ثابت کند که “ریشه شکست انقلاب اکتبر” در “عدم درک مقوله آزادی” توسط لنین است.  دقیقا به این خاطر است که نویسنده  “افکار و اعمال” را به داخل نامه لنین لیز میدهد تا بتواند لنین را متهم کند که دارد ماکسیم گورکی را به خاطر “افکار و اعمالش”  تهدید میکند.

 

کسی که تصمیم گرفته است  استالین را به هر طریقی به لنین متصل کند، ناگزیر است به همان شیوه ای متوسل شود که قبلا البته در مقیاسی بسیار وسیعتر و سازمانیافته تر، از طریق هزاران رمان و بیوگرافی و فیلم  و پایان نامه و تئوری و غیره انجام گرفته است. باید تحریف کند. باید به اسناد دست ببرد. تاریخ جعل اسناد علیه انقلاب اکتبر و لنین خودش داستانی خواندنی است که اینجا به دو نمونه دیگرش اشاره میکنم. نمونه هایی که از جنس همین چشم بندی صالحی نیا هستند و نشان میدهند که

برای تخریب انقلاب اکتبر و لنین، روشنفکران بورژوا چه شیادانه عمل کرده اند.

 

نمونه اول:

یکی از مواردی که مستقیما به آزادی فکر و بیان و لذا به همین بحث حاضر مربوط است مسئله ادبیات است. آزادی ادبی یا ادبیات رسمی و دولتی؟ ایدوئولگهای بورژوا در این عرصه تلاشهای وافری کرده اند تا ادبیات دولتی استالین را مستقیما به خود لنین وصل کنند. این بخشی از پروژه شیطان سازی از لنین بوده است. در این مورد معمولا به مقاله لنین در سال ۱۹۰۵ تحت عنوان “سازمان حزب و ادبیات حزبی” استناد میکنند و دقیقا با تحریفاتی شبیه همین نامه به لنین، ادبیات باسمه ای دولتی مورد دفاع استالین را به لنین وصل میکنند. ادعا میکنند که پراتیک توتالیتر دولت استالینی در باره ادبیات و افکار و آزادی اندیشه در “متد لنین” در باره ادبیات ریشه دارد. ادعا میکنند که لنین مدافع ادبیات رسمی و دولتی و دستوری بوده است. طرفدار اطاعت ادبیات از حزب بوده است. به اصل آن مقاله در جلد ده مجموعه آثار انگلیسی مراجعه کنید و متوجه شوید که شارلاتانیسم ژورنالیسم بورژوایی در مخدوش کردن تصویر لنین حد و مرزی ندارد. لنین در آن مقاله، هم در باره ادبیات حزبی یعنی روزنامه ها و نشریات و اطلاعیه ها صحبت میکند و هم در باره ادبیات در مفهوم وسیع اجتماعی آن و آزادترین درک از ادبیات در مفهوم وسیع را ارائه میکند.  صریحا یکسان سازی مکانیکی وتسلط اکثریت بر اقلیت را در ادبیات نقد میکند. صریحا میگوید که در عرصه ادبیات باید وسیعترین فضا را برای ابتکار شخصی باز کرد؛ باید وسیعترین امکان برای ابراز گرایش‌های فردی را فراهم کرد؛  باید اندیشه و خیال چه در شکل و چه در مضمون امکان پرواز داشته باشند. اعلام میکند که اینجا عرصه بخشنامه و دستورالعمل نیست؛ که اینجا عرصه اندیشه قالبی نیست. از مطبوعات و ادبیات آزاد صریحا دفاع میکند. اما اینها مانع آن نمیشوند که شعبده بازان ناشریف بورژوا، از سر خصومتشان با انقلاب اکتبر و تجسم آن یعنی لنین، در روز روشن در همین زمینه هم استالین را از آستین لنین بیرون بکشند و شرم هم نکنند.

 

نمونه دوم:

گفتم که جعل کنندگان اسناد انقلاب اکتبر و مورخین بورژوا در شیطان سازی از لنین به ابتدایی ترین معیارهای اخلاق سیاسی هم پای بند نیستند. این مورخین “بیطرف” به واقعه ای در ماههای بعد از پیروزی انقلاب اکتبر اشاره میکنند که در جریان آن دو نماینده بورژوا به نامهای چینگاروف و کوکوشکین  بدست ملوانان کشته میشوند. اما بلافاصله یادشان نمیرود که لجنی هم به سمت لنین بپاشند. طبق روایت این دروغپردازان حرفه ای، گویا لنین از شنیدن این ماجرا “سرمست” شده بود. سند و دلیل؟ هیچ چیز مگر خصومت و نفرت از رهبری که جرمش این بود که یک انقلاب کارگری را رهبری کرد. اما اسناد واقعی نشان میدهد که این ادعا به نحوی شرم آور دروغ است. در جلد ۴۴ مجموعه آثار لنین، یک پیام تلفنی از لنین میخوانیم که نشان میدهد که او نه تنها “سرمست” نشده بود بلکه عمیقا در قبال این اتفاق حساسیت انسانی و سیاسی نشان داده بود. لنین در این پیام که خطاب به کمیسر خلق مسئول دادگستری است میگوید:  “من هم اکنون گزارشی دریافت کردم در این مورد که شب گذشته ملوانان به بیمارستان مارینسکی داخل شده و چینگاروف و کوکوچکین را به قتل رسانده اند. من دستور می‌دهم: یک، بیدرنگ تحقیق و تفحص بسیار فشرده‌ای آغاز شود؛ دوم، ملوانانی که عامل این قتل هستند فورا دستگیر شوند.” این پیام در شماره ۸ پراودا در ۲۱  ژانویه ۱۹۱۸ چاپ شده است.

 

 (۲)

درک مغشوش از آزادی

یک اشاره کوتاه

 

صالحی نیا میگوید  “من از آدمهائی هستم که معتقدند استالین و استالینیزم بدون لنین امکان پذیر نبود. ریشه شکست انقلاب اکتبر را در عدم درک مقوله آزادی می بینم.” میگوید “متد او در موضوع آزادی را بلیه ای می دانم که آنچنان در بخشی از چپ ایران ژنتیک شده که با جان عجین است و این خطری است بالقوه که باید هر روز باهاش جنگید و افشایش کرد”. میگوید “آزادی را هم روبنا نمیدانم. آزادی از دید من امری زیربنایی است و عمیق که بدون آن زیربناها بی معنا میشوند و غیر قابل حصول”. میگوید “کمونیسم من از آزادی شروع میشود، با آن مشروط میشود و به آن ختم میشود”. میگوید اصلا شکست انقلاب اکتبر و  استالین واستالینیسم و جنایات استالین تماما در همین درک طبقاتی از آزادی، در عدم درک مقوله آزادی، در  متد لنین در باره آزادی ریشه دارد. میگوید “لنین آزادی را طبقاتی میدید” و صالحی نیا با این درک “مغشوش” از آزادی مسئله دارد و آنقدر مسئله دارد که “باید هر روز باهاش جنگید و افشایش کرد” و “با صراحت و شهامت پایینش کشید”.

 

با کمی دقت معلوم میشود که این سعید صالحی نیاست که از آزادی درک مغشوش داد. کله پا ایستاده و دنیا و مافیها از جمله  لنین و انقلاب اکتبر را کله پا می بینید. و اولین نتیجه این درک “مغشوش” صالحی نیا از آزادی همین است که مبینید. دو دهه و نیم بعد از بولتن “مارکسیسم  و مسئله شوروی”، که در آن برای اولین بار نقدی مارکسیستی و ماتریالیستی از شکست  این انقلاب ارائه شده است،  ایشان تازه به صرافت نقد شکست انقلاب اکتبر از موضع “درک از مقوله آزادی” افتاده است و سالها بعد از خاموش شدن تنور ضدیت با انقلاب اکتبر و لنین توسط “آزادیخواهان” بورژوا، تازه برای این تنور خاموش هیزم میکشد. باید اینجا اضافه کنم که این درجه خصومت با لنین ابدا ناشی از “درک مغشوش” صالحی نیا از آزادی نیست. دنیا طبقاتی است و نگاه به انقلاب اکتبر و لنین و همچنین “درک مغشوش از آزادی” هم دقیقا از این حقیقت نشات میگیرد که از موضع کدام طبقه به این انقلاب و این شخصیت و به خود آزادی نگاه میکنید.

 

لنین رهبر طبقه کارگر بود. رهبر یک انقلابی طبقاتی علیه نظامی طبقاتی بود. از موضع نقد کارگر از نظام سرمایه داری به آزادی نگاه میکرد. برای او فقدان آزادی محصول یک نظام طبقاتی بود و رسیدن به آزادی هم با زیر و رو کردن این نظام طبقاتی امکانپذیر میشد. و دقیقا چون لنین  آزادی را طبقاتی میدید، هم خواست و هم توانست طبقه ای آزادیخواه و انقلابی را در انقلابی عظیم رهبری کند و به استبداد و خفقان تزاری نقطه پایان بگذارد. نه اسارت یک “مقوله” است و نه آزادی.  هم اسارت هم آزادی اموری مربوط به مناسبات واقعی و طبقاتی انسانهاست.  ریشه و مبنای واقعی و اصلی استبداد سیاسی و خفقان فکری، نظام طبقاتی و در جهان معاصر مشخصا نظام طبقاتی سرمایه داری است. هر جا هم که در این نظامها سطوحی از آزادی شکل گرفته است محصول جنگ طبقاتی طبقه کارگر و نیروهای کمونیست آزادیخواه بوده است. و درست به همین دلیل در همین جوامع به درجه ای که نظام به خطر بیافتد همان آزادیها هم مورد تعرض قرار میگیرد. توحش پلیس کانادا علیه آزادی همین چند هفته پیش بیخ گوش همه ما از جمله سعید صالحی اتفاق افتاد. آزادی “مقوله” ای طبقاتی است به این دلیل که در یک جامعه طبقاتی سرمایه داری، حتی با بالاترین سطح آزادیهای سیاسی و فکری (محصول پیشروی طبقه کارگر در مقابل طبقه سرمایه  دار و برهم زدن توازن قوا به نفع طبقات محروم)، آزادی واقعی شهروندان با موقعیت واقعیشان در اقتصاد جامعه مشروط و محدود میشود. سطح آزادیشان مستقیما به پول جیبشان گره خورده است. بنیاد اسارت انسانها، نظام طبقاتی سرمایه است و فقط با زیر و رو کردن این بنیاد میتوان فرد را که در جامعه طبقاتی به طبقه اش زنجیر شده است رها کرد و امکان زندگی آزاد از این زنجیر را برایش فراهم کرد. سعید صالحی نیا میتواند با تصویر وارونه بورژوازی از آزادی مبهوت شود و با پرچم “کمونیسم من، از آزادی شروع میشود، با آن مشروط میشود و به آن ختم میشود” به جنگ لنین و انقلاب اکتبر و تلاش بشریت برای آزادی برود اما کمونیسم کسی که در کنار لنین قرار دارد از نقد ریشه طبقاتی فقدان آزادی شروع میشود، با جنگ واقعی طبقاتی علیه همین ریشه ادامه پیدا میکند، با زیر و رو کردن این جامعه طبقاتی متحقق میشود.

 

 

 (۳)

لنین، نماینده پرشور برابری و آزادی و انسانیت

 

نویسنده نامه ادعا میکند که  لنین:

 “تئوریش آزادی برای خلق بود. بیرون این خلق که البته تعریفی به شدت من در آوردی هم داشت، آزادی بی معنا میشد. خلق خطی بود که او رفقایش هر روز صبح بر اساس اینکه چه کسانی خط او را دنبال میکنند تعیین میشد. بخصوص زمانی که به قدرت رسید وسواس تعیین مرز خلق و ضد خلق او را واداشت که پلیس سیاسی را روانه خانه ها و خیابانها بکند، زندان و اعدام را تحت عنوان “ترور سرخ” امری لازم بداند که قرار است “انقلاب” از طریقش حیات یابد“!

و بشارت میدهد که:

“این روزها کمونیزمی انسانی و آزادیخواه در حال قدم گذاشتن به صحنه تاریخ است. درست بر عکس تو و هوادارانت آزادی را برای همه می خواهد. “طبقاتی بودن آزادی” را با محروم کردن انسانها از زندگی و اعدام “انقلابی” گره نمی زند….  تو در بازی قدرت گورکی را شکست دادی اما با شکست او و ملیونها امثال او، سوسیالیزم را هم دفن کردی!“

قبل از هر چیز باید بگویم که حتی زمانیکه لجن پاشی به لنین مد بود و به قول منصور حکمت معلوم شده بود که “هر ژورنالیست تازه استخدام و هر استادیار تازه به کرسى رسیده و هر سرهنگ بازنشسته پاسخ غولهاى فکرى جهان مدرن، از ولتر و روسو تا مارکس و لنین، را دارند” کسی اینقدر در باره لنین ولخرجی نکرده بود. باور کنید حتی نوه ملا احمد نراقی، هوادار آیت الله کاشانی و مشاور فرح دیبا یعنی همان جناب احسان نراقی هم که در دفاع از “آزادی” مقاله “از لنین تا پوتین …”  نوشته به اندازه سعید صالحی نیا به لنین دروغ نبسته است. این درجه از لاقیدی را حتی در سمساریهای سید اسماعیل هم نمیتوان یافت. حتی در آنجا هم هر کالای بنجلی را به هر قیمتی که دلخواهشان بود به هر کسی که میخواستند نمیتوانستند قالب کنند. و البته دنیای نقد سیاسی با سمساریهای سید اسماعیل باید “اندکی” تفاوت داشته باشد! میدانم سعید صالحی طرفدار “آزادی بیان” است و میخواهد از آزادی بیانش استفاده کند و به قول خودش “با صراحت و شهامت” پرچم “لنین عزیز” را به پایین بکشد و مجبور شده است  به زیر اولین پرچم دم دست یعنی  همان پرچم مندرسی برود که قریب صد سال است بر پشت بام دپارتمانهای ویژه ضد لنین بورژوازی جهان در اهتزار بوده است. اما این پرچم که در جریان فروپاشی اردوگاه شوروی تعدادش بیشتر شده بود امروز که دیگر  چهره بشدت ضد انسانی “آزادیخواهی” نظام پیروز بازار آزاد برملا شده است حتی در میان محافل اولیه اش هم خیلی هوادار ندارد.  دوست عزیز، باور کن این پرچم از “اعتبار” افتاده است. پرچم اکتبر و لنین را با چنین پرچم مندرسی نمیتوان به پایین کشید. باید به سراغ فکرها وابتکارات تازه ای رفت.  

 

خوب، طرفدران پرشور انقلاب اکتبر، کسانی که فکر میکنید این انقلاب اولین بار آزادی و اختیار را به اسیر ترین طبقات آن جامعه باز گرداند؛ میلیونها کارگری که از این انقلاب الهام گرفتید و سالهای سالهای زندگی را به کام طبقات دارا تلخ کردید؛ “خلقهای” ستمدیده و محرومی که با دیدن انقلاب  کارگری در اکتبر به نیروی خود باور کردید و علیه شاهان و دیکتاتورهایتان شوریدید؛ میلیونها پابرهنه ای که با انقلاب اکتبر باور کردید پابرهنه ها هم میتوانند سرنوشتشان را بدست بگیرند؛ هزاران هزاران رهبر کارگری که انقلاب اکتبر چشمتان را به قدرت شوراها و تشکلهای توده ای باز کرد؛ هزاران هزار کمونیستی که با آرمانهای انسانی انقلاب اکتبر به خاک افتادید؛ ژورنالیست شریفی که تصور میکردی انقلاب اکتبر ۱۰ روزی بود که دنیا را لرزاند؛ آیا با خواندن “نامه به لنین عزیز” عرق شرم بر پیشانیتان نمی نشیند؟ آیا مو بر تنتان سیخ نمیشود که سالهای سال در مقابل تعرض بیشرمانه بورژوازی به لنین و انقلاب اکتبر ایستادید و تازه معلوم شده است که لنین رهبر آگاه و پرشور و شریف یک انقلاب آزادیخوانه کارگری نبوده است بلکه دیکتاتوری بیمار بوده است که “بخصوص زمانی که به قدرت رسید” پلیسی سیاسی اش را با خط کش خلق و ضد خلق به خانه و خیابان فرستاد  تا ضد خلق را به زندانها بفرستد و به جوخه های اعدام بسپارد؟ رفیقش را به مرگ تهدید کرد! واصلا “سوسیالیسم را دفن کرد”! آیا نمیخواهید “با صراحت و شهامت” برای پایین آوردن این پرچم لنین کاری بکنید وقتی می بینید که کسی با چنین نقد سیاسی درخشان معلوم کرده است که اصلا استالین مستقمیا از شکم لنین متولد شده است؟

 

نه خیر، پاسخ این همه  انسانهای شریف به امثال صالحی نیا این است که گوش ما به تک تک این جملات و عبارات و استدلالات آشناست. صد سال است در باره لنین “شیطان سازی” میکنند. دهها سال است با هزار دوز و کلک و نیرنگ ژورنالیستی لنین را به استالین میچسبانند. سالهاست به نام “آزادی” و با پرچم “آزادی” به انقلاب اکتبر و لنین و آزادیخواهی کمونیست ها لجن میپاشند. پاسخ این انسانها همراه منصور حکمت به مسخ کنندگان انقلاب اکتبر و لنین این است که:

 

“… سخن گویان بورژوا نیز به سهم خود میکوشند تا کل تجربه شوروى را بپاى لنین بنویسند و آن را امتداد طبیعى خط مشى لنینى قلمداد کنند. این البته امروز بیشتر مد شده است. اینها فراموش میکنند که در روز خودش، در مقطع انقلاب اکتبر، حتى خود بورژوازى علنا به مقام لنین بعنوان یک انقلابى آزادى خواه و عدالت طلب اذعان کرده است. واقعیت اینست که لنینیسم نه در افکار و اعمال احزاب حاکم بر شوروى و چین و آلبانى و نه در تجربه اجتماعى و سیاسى شوروى نمایندگى نمیشود. این احزاب و این تجربه بر مسخ تمام و کمال لنین و افکار و اهداف او بنا شده اند. لنین نماینده پرشور برابرى و آزادى و انسانیت بود. دیکتاتورى و بوروکراسى و سرکوب ملى و صف نان و گوشت را با هیچ توجیهى نمیشود به لنین چسباند.” منصور حکمت، مارکسیسم و جهان امروز. مصاحبه با نشریه انترناسیونال

 

آری، لنین نماینده پرشور برابری و آزادی و انسانیت بود. نه تنها این، بلکه لنین، مظهر امکان پذیری سوسیالیسم بود. لنین نشان داد که میتوان به قدرت طبقه کارگر و حزبش، نظام فاسد سرمایه داری را به زیر کشید. این منشا تمام خصومت و کینه چرکین سرمایه داران و ایدوئولگهایشان علیه لنین بوده است و هست و همچنان ادامه دارد و خواهد داشت. شاید بشود با دهها هزار مقاله و تئوری در باب انسانیت یک جوری کنار آمد اما این دیگر “بخشودنی” نیست که کسی طبقه کارگر را به سرنگونی واقعی دولت سرمایه داری رهنمون شود. کسی طبقه کارگر، این لایه زیرین پابرهنه را به راس جامعه رهبری کند. کسی طبقه کارگر را به سمت تصرف قدرت سیاسی رهبری کند. در مقابل چنین “شیطانی” باید ایستاد. او دیگر حتی از خود مارکس هم خطرناکتر است. و جای تعجب نیست که نفرت بورژوازی علیه لنین حد و حساب ندارد. جای تعجب نیست که بعد از گذشت قریب صد سال، هنوز لنین خطرناکترین و منفورترین شخصیت در محافل طبقات داراست. جای تعجب نیست که ماشین جعل اسناد علیه اکتبر و لنین همچنان ادامه دارد با این تفاوت که چرخ و دنده این ماشین با برملا شدن ماهیت “آزادیخواهانه” بورژوازی “آزادیخواه” پیروز در مقابل اردوگاه شوروی دیگر زنگ زده است.

 

خوب، از نقطه نظر یک کمونیست کارگری، کمونیستی که مثل منصور حکمت لنین را نماینده پرشور “برابری و آزادی و انسانیت” میداند،  کمونیستی که شیادیهای ایدئولوگهای بورژوا را میشناسد؛ کسی که میداند “مقوله آزادی” زرورق بورژوازی برای آزادی صاحبان سرمایه برای چپاول دسترنج کارگران و  سلب آزادی از کارگران است؛ کسی که میداند نمایندگان “آزادی” بورژوایی، شغلشان سازمان دادن پرت کردن رهبران اتحادیه ها به اقیانوسها در امریکای لاتین بوده است؛ کسی که میداند لنین دقیقا به خاطر “جسارت طبقاتی” اش در مقابل همین بورژواها در اول قرن بیست منفور محافل بورژوایی است؛ و در یک کلام، از نقطه یک کمونیست کارگری، نامه سعید صالحی نیا به “لنین عزیز” چه معنایی میتواند داشته باشد جز اینکه ایشان، خیلی دیرتر به بازار بورژوازی “آزادیخواه” تشریف آورده اند. زمانی وارد این بازار شده اند که این کالای بنجل دیگر بی ارزش شده است.

 

(۴)

مرثیه ای برای سلحشوران کادت

سعید صالحی نیا در جایی از مطلبش این جملات را از نامه لنین به ماکسیم گورکی نقل میکند: “این جور استعدادها (روشنفکران بورژوا) اگر چند هفته ای هم در زندان بگذرانند، هیچگونه آسیبی وارد نمیشود، بخصوص که با اینکار از توطئه هها و مرگ دهها هزار نفر جلوگیری میشود”. “پارانتز از سعید صالحی نیا). لنین اینجا از توطئه کادتها صحبت میکند که نویسنده ترجیح داده از این پاراگراف جا بیاندازد. ادامه پاراگراف این است: “ما که این توطئه های کادتها و هوادارانشان را افشا کردیم میدانیم که پروفسورها به اغلب توطئه  گران یاری میرسانند بله، این واقعیتی است.” لنین از افراد یک سازمان سلطنت طلب صحبت میکند که انقلاب اکتبر بساطشان را به هم ریخته است که قرار بود در آن تزار سلطنت کند و نه حکومت و این حزب زخم خورده دائما علیه انقلاب توطئه  میکند. اما صالحی نیا ترجیح میدهد با یک کلک ژورنالیستی، نقل ناقص یک پاراگراف و اضافه کردن پارانتزی در نیمه ناقص، همه چیز را کله پا کند. چرا به این کلک دست میبرد؟ به این خاطر که بحث بر سر  پایین کشیدن پرچم لنین با توسل به “آزادی بیان” روشنفکران است. پس لازم است که به جای یک سازمان سیاسی بورژوایی در حال توطئه علیه دولت کارگران، روشنفکران را برجسته کرد تا “متد لنین در باره آزادی” که منشا همه شرهاست محلی از اعراب داشته باشد.  نویسنده برای اینکه  تصویر را دراماتیزه و عقلها را منجمد کند بلافاصله به تجربه خونین جنایات خمینی و خاطرات غم انگیز قربانیانش مراجعه میکند: “این متد استدلال تو برای ما که رژیم اسلامی و قتل عامهایش را تجربه کرده به طور تهوع آوری آشناست”. این یک حقه روانشناختی است که قرار است آن کلک ژورنالیستی را تکمیل کند. و بالاخره  برای اینکه سناریوی سیاه  لنین علیه روشنفکران تکمیل شود، نویسنده در یک دادگاه خود ساخته و خود پرداخته این حکم را صادر میکند: “چرا باید پذیرفت که انسانی با هر طرز فکری یک ثانیه به زندان برود؟ از کجا شما طرز فکر انسانها را به توطئه و مرگ دهها هزار نفر وصل کردی؟”

اولا، تهوع آور متد چسباندن لنین به خمینی از طرف نویسنده است. تهوع آور تداعی کردن انقلاب اکتبر با ضد انقلاب اسلامی است. تهوع آور این است که به نام “آزادی بیان”، تجربه یک مبارزه برای آزادی و عدالت با تجربه قتل عام خونین اسلامی تداعی میشود.

ثانیا، معلوم نیست صالحی نیا چگونه و با چه معیار سیاسی و حقوقی میتواند از فاصله ای صد ساله حکم دهد که لنین در باره زندانی کردن افکار صحبت میکند؟ مخصوصا اینکه لنین در همین نامه صریحا به کادتها و توطئه افشا شده آنها علیه انقلاب کارگری اشاره میکند. معلوم نیست چرا کسی که مقابل چشمان ما جعل سند میکند در باره نقش کادتها علیه تلاش کارگران صالحتر از کسی است که لحظه به لحظه آن انقلاب را رهبری کرده است؟

و بالاخره، دوست عزیز برگردید نامه های منتشر شده را دوباره بخوانید. لنین از زندانی شدن هر “انسانی با هر طرز فکری” صحبت نمیکند. لنین “طرز فکر انسانها را به توطئه و مرگ دهها هزار نفر” وصل نمیکند.  لنین از چند روز به زندان افتادن  “اشراف زاده های کادت” صحبت میکند که “توطئه هایشان” علیه کارگران تازه به قدرت رسیده را “افشا” کرده اند؛ “توطئه هایی چون محاصره کراسنایا گورکا که جان دهها هزار کارگر و دهقان را تهدید میکند”. لنین وقت بازی کردن با مقوله آزادی ندارد. دارد انقلابی را رهبری میکند که جرمش آزاد کردن کارگران و مردم محروم است و به همین جرم با محاصره خونین همین اشرافزادگان کادت و “روشنفکران بورژوا” و ژنرالهای  خونخوار زخم خورده شان مواجه است که به هر قیمت و هر جنایتی مصممند آزادی را به کام انقلاب اکتبر تلخ کنند. لنین در مقابل توطئه های محتکرین ثروتمندی که نان مردم را احتکار کرده اند از گرسنگان مسکو و پتروگراد دفاع میکند که حتی ۵۰ گرم نان گیرشان نمی آمد. لنین یک نبرد جانفرسا علیه اشراف زادگان کادت و ژنرالهای آدمکششان مثل کلچاک و دنیکین را رهبری میکند که مردم سیبری و اورال را هزار هزار تیرباران میکنند؛ کارگران و دهقانان شورشی را در طول راه آهن سراسری سیبری، از تیرهای تلگـراف به دار می آویزند. لنین با سفاکیهای نیروهای کلچاک مواجه است که کارگران و دهقانان را دسته جمعی کشتار میکنند؛ بلشویکها را از درختان جنگلهای تایگا آویزان میکنند تا از گرسنگی زجر کش شده وخوراک  حشرات شوند! لنین با جلادان قسی القلب طبقه شکست خوره ای مبارزه میکند که با شعار  “ویران کردن یک آبادی بهتر از این است که یک کمونیست در آنجا باشد”، روستاها و نواحی مسکونی کارگران را ویران میکنند و به آتش میکشند! بیدلیل نیست که بورژوازی پیروز در شوروی فقط مجسه لنین را پایین نکشید؛ برای کلچاک هم مجسمه یاد بود برپا کرد.

آری، در چنین شرایطی است که لنین به “ماکسیمویچ عزیز” مینویسد:

“اجازه میدهی بدترین عناصر محافل روشنفکری بورژواها دورت را بگیرند و در برابر عجز و لابه ی آنها سر تسلیم فرود می آوری. به زوزه صدها روشنفکر که از دستگیری “وحشتناک” این چند هفته فعانشان به پآسمان رسیده گوش میدهی، اما صدای توده ها، صدای میلیونها کارگر و دهقان را نمیشنوی و به فریادشان گوش نمیدهی که توطئه گران دنیکین، کلچاک، لیازانوف، رودژیانکو، کراسنایاگورکا و سایر کادتها تهدیدشان میکند. کاملا خوب میفهمم و خوب هم میفهمم که با این حساب، آدم نه تنها میتواند بنویسد که “سرخها به اندازه سفیدها دشمن مردمند” (مبارزان طریق سرنگونی سرمایه داران و زمینداران، به همان اندازه زمینداران و سرمایه داران دشمن مردم اند)، بلکه میتواند  به رحیم بودن آسمان یا پدر ما، تزار هم معتقد باشد. می فهمم و خوب هم میفهمم.”

حتما به خاطر همین ویژگیهای انسانی لنین است که  ماکسیم گورکی در همین دوره در مقاله ای از لنین به عنوان “نیکوترین انسانی که جهان تا به امروز به خود دیده” یاد میکند و آنرا به عنوان سرمقاله شماره ۱۲ مجله انترناسیونال کمونیست چاپ میکند  و  قطعا همین خصوصیات انسانی و تیز هوشی سیاسی لنین بوده است که بلافاصله با دیدن این مطلب معذب میشود و پیشنهادی برای تصویب به دفتر سیاسی تقدیم میکند مبنی بر اینکه چاپ چنین مطلبی را مخصوصا به صورت سرمقاله نابجا میداند و به آن شدیدا اعتراض میکند.

در خاتمه توجه سعید صالحی نیا را به این حقیقت جلب میکنم که “این روزها کمونیزمی انسانی و آزادیخواه در حال قدم گذاشتن به صحنه تاریخ است” که کوچکترین سنخیتی با مالیخولیای کسانی که شیپور را از سر گشادش میزنند ندارد. دنیا را کله پا نمی بیند؛ میخواهد دنیا را کله پا کند. با “مقوله” آزادی بازی نمیکند؛ میخواهد ریشه طبقاتی اسارت را از بنیاد برکند. این کمونیسم، ادامه تلاش کموناردها و بلشویکهاست. این کمونیسم، دقیقا چون جنبشی واقعی برای تغییر واقعی است، توانسته است آوار دهها ساله جعل و تحریف را کنار بزند و قامت بلند کند. این کمونیسم عمیقا برابری طلب، انسانی و آزادیخواه است. اگر آوار دهها ساله جعل سازمان یافته و سیستماتیک به نام آزادی نتوانست مدفونش کند؛ کاریکاتوری از همان آوار به نام “مقوله” آزادی، اصلا کاری از دستش ساخته نیست . *

تورنتو، ۱۲ اگوست ۲۰۱۰