حوادث هفته گذشته در تاریخ روابط امریکا و اسرائیل استثنایی است! برای اولین بار در تاریخ منافع بهم تنیده این دو کشور٬ دولت امریکا٬ سفیر اسرائیل در این کشور را فراخواند و مراتب نگرانی خود را از ادامه شهرک سازی و احداث هزار و ششصد واحد مسکونی برای ساکنین یهودی در منطقه “رمت شلومو” در شرق بیت المقدس و اعلام آن به هنگام بازدید “جو بایدن” از اسرائیل رسما اعلام کرد.هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه امریکا هم به این رفتار اسرائیل شدیدا اعتراض کرد و وزارت خارجه آمریکا گسترش خانه‌سازی برای اسرائیلی‌ها در بیت المقدس شرقی را مانع جدیدی در راه از سرگیری روند صلح خاورمیانه دانست. جرج بایدن این اقدام را توهین آمیز خواند و جورج میچل فرستاده‌ی ویژه ایالات متحده سفر خود به اسرائیل را به تعویق انداخت.
بلافاصله بعد از پیام علنی هیلاری کلینتون٬ نماینده اتحادیه اروپا هم اقدام اسرائیل را بشدت محکوم کرد و آنرا مانعی جدی برای از سرگیری مذاکرات صلح قلمداد کرد. محمود عباس اعلام کرد که دیگر در جلسات مذاکرات صلح شرکت نخواهد کرد. اتحادیه عرب اقدام اسرائیل را محکوم دانست.
کمیته پیگیری طرح صلح عربی پیشنهاد خود به دولت خودگردان فلسطینی مبنی بر از سرگیری مذاکرات سیاسی غیرمستقیم با اسرائیل بمدت چهار ماه را لغو کرد.
ابراز ناخرسندی و محکومیت شدید از اقدام اخیر دولت اسرائیل حتی از سوی احزاب اپوزیسیون در داخل اسرائیل از جمله تزیپی لیونی و شائول موفاز از حزب کادیما و بسیاری از سران اپوزیسیون حتی رئیس جمهور اسرائیل ابراز شد. کمیته چهارجانبه حامی صلح خاورمیانه هم اقدام دولت اسرائیل را محکوم کرد.
اما بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل همه ماجرا را یک سوء تفاهم خواند. کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل٬ (AIPAC) لابی مشهور و با نفوذ اسرائیل در امریکا بیدرنگ وارد معرکه شد و تشنج صورتی جدی تر پیدا کرد و به این ترتیب تنش میان دو دولت صورت رسمی و بین المللی یافت!
درعین حال فشار و سختگیری بر فلسطینیان از جانب دولت اسرائیل بوضوح شدت بیشتری می گیرد. طی هفته جاری مامورین انتظامی اسرائیل ورود به دهکده های “بیلین” و “نیلین” را ممنوع اعلام کردند. این دو دهکده٬ محل تظاهراتهای هر جمعه فلسطینی ها علیه احداث دیوارهای امنیتی بین شهرکهای یهودی نشین و مناطق فلسطینی نشین اند. از سوی دیگر بازگشایی یک کنیسه در بیت المقدس شرقی بحران جدیدی آفرید. بنیامین نتانیاهو صریحا اعلام کرد تغییری در سیاست اسرائیل در مورد احداث شهرکهای یهودی نشین در بیت‌المقدس شرقی، نخواهد داد! حتی در اقدامی تحریک آمیز آرامگاه ابراهیم و آرمگاه راحیل را به عنوان “میراث یهودی” مورد تأکید قرار داد!
الی ییشای وزیر کشور اسرائیل تأکید کرد که شرق بیت‌المقدس “بخشی جدایی‌ناپذیراز پایتخت اسرائیل” است و اضافه کرد “یهودیان نباید برای خانه‌سازی در پایتخت خود با مانع روبرو شوند”!
جنبش چپگرای “صلح – اکنون” خبرداد که احداث هفت هزار واحد بصورت فوری در دست اقدام است و روزنامه هاآرتص افشا کرد که دولت اسرائیل در سدد احداث پنجاه هزار واحد مسکونی دیگر در شرق اورشلیم و کرانه غربی رود اردن است.
حقیقت چیست!؟ چه چیز جدیدی باید اینچنین روابط عمیق امریکا و اسرائیل را دچار تشنج کند؟ پس از جنگ شش روزه در ۱۹۶۷ که بخش شرقی بیت المقدس به اشغال اسرائیل درآمد٬ حدود چهل و دو سال است که روند اشغال و خانه و شهرک سازی در همه سرزمینهایی که اسرائیل به اشغال خود درآورده است ادامه دارد. حملات خونین ارتش اسرائیل به مناطق فلسطینی و جنگ و مناقشه شصت ویک ساله در منطقه خاورمیانه مگر بر سر چه بوده است که امروز ساختمان سازی در شرق بیت المقدس باید چنین پیامدی داشته باشد!؟ این چه اتفاق خارق العاده ای است!؟ این رنجش سیاسی چقدر جدی و قابل تامل است!؟
از فردای بر سرکار آمدن بنیامین نتانیاهو و شکست حزب کادیما در انتخابات پیشین٬ و تشکیل دولت ائتلافی مرکب از جریانات راست افراطی٬ نگرانی جدی ای در تنظیم مناسبات اسرائیل و امریکا مسئله جدی دو دولت بوده است. مهار جریانات راست افراطی و سیاستهای زمخت آنان نظیر حزب لیکود٬ حزب مذهبی و قومگرای شاس و حزب اسرائیل بیت نهو (اسرائیل خانه ماست) و لاینحل ماندن مسئله فلسطین٬ بی ثباتی در منطقه خاورمیانه و دست اندازی جمهوری اسلامی و تهدیدات قدرت هسته ای آن٬ تحریک و تقویت جریانات تروریستی اسلامی درمنطقه وزنه سنگینی به پای سیاست خارجی امریکا و تعادل سیاسی آن درمنطقه بسته است.
روند مذاکرات صلح از ده سال قبل عملا متوقف شده٬ پس از حضور نظامی امریکا در منطقه و حمله به عراق موقعیت امریکا نیز دچار تغییرات جدی شد. اکنون نیاز به صلحی پایدار امری جدی برای تامین منافع استراتژیک امریکاست. صلحی که منافع اسرائیل را بعنوان متحد شماره یک امریکا در منطقه همچنان درکنار امریکا قرار دهد. اما سیاستهای زمخت احزاب حاکم در اسرائیل٬ با تعادل سیاسی امریکا در منطقه و روابط حساسش با کشورهای عربی و اصطکاک با جمهوری اسلامی ایران که تلاش دارد هر طور شده یکطرف دعوا بحساب بیاید در تضاد است.
نه برای کشورهای عربی و نه جمهوری اسلامی و نه ایالات متحده امریکا٬ ذره ای منافع مردم فلسطین و پایان دادن به مناقشه بیش از شش دهه در منطقه خاورمیانه مطرح نیست!
تشنج کنونی بر سر عدم قبول طرحهای امریکا و دولت باراک اوباما است. تلاش امریکا برای ازسرگیری روند مذاکرات صلح و سفرهای ممتد جرج میچل وملاقات با روسای دولت فلسطین و آماده کردن کشورهای عرب منطقه برای پذیرش طرح امریکا و تثبیت دو کشور فلسطین و اسرائیل و قبولاندن آن به مردم فلسطین که دیگر تاریخ برای بازگشت به خانه و کاشانه شان سپری شده٬ با شلنگ تخته انداختن دولت بنیامین نتانیاهو و سروشاخ شدن مداوم با مردم فلسطینی ساکن دیوار حایل و تحریکات قومی و مذهبی احزاب راست افراطی جور در نمی آید. حل مسئله فلسطین بی تردید راهی جز پذیرش حقوق حقه مردم فلسطین و بازپس دادن سرزمینها و برگزاری رفراندومی آزاد برای تعیین حق سرنوشتشان ندارد. این راهی است که دولت اوباما نمیخواهد بپیماید و ناچار باید با فاکتور گرفتن از منافع تاریخی و حقیقی مردم فلسطین٬ با بندبازی بین دولتهای منطقه و اسرائیل٬ اهداف دراز مدت خود را درمیان طوفانی از تلاطم و بحران پیش ببرد. این حقیقت را ژنرال چهار ستاره ارتش ایالات متحده “دیوید پترائوس”، فرمانده نیروهای آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی بی پرده بیان میکند. او خواستار جلوگیری فوری از تداوم تنش دولت متبوعش با اسرائیل است و این تنش را برای تأمین منافع استرتژیک آمریکا در منطقه خطرناک میداند.*