اولین جنبشهای کارگری در ایران، اعتصاب کارگران سه کارگاه دباغی تبریز برای تحقق خواست های صنفی خود بود که در ۲۸ ماه اکتبر۱۹۰۸ آغاز شد. این کارگران تعدادشان ۱۶۵ نفر بود وپس از سه روز اعتصاب آنها با موفقیتی نسبی به پایان رسید.کارگران توانستند به سه خواسته مهم مانند افزایش دستمزد، عدم استفاده از ا عتصاب شکنان به هنگام اعتصاب کارگران و عدماخراج کارگران به علت شرکت در اعتصابات دست پیدا کنند.
کارگران برای اولین بار طعم اتحاد و اتفاق خود را چشیدند و دانستند در سایه وحدت عمل، میتوانند کارقرمایان ستمگر را مجبور به قبول خواسته های خود کنند. اما شکست جنبش انقلابی مشروطه و تامین سلطه مجدد مرتجعین، رشد و گسترش نهضت سندیکایی ایران را کاهش داد. تنها با تشدید بحران سیاسی/ اقتصادی پس از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ بود که باردیگرکارگران چاپخانه ها با طرح خواست هشت ساعت کار در روز، دست به مبارزه اعتصابی زدند و دولت و کارفرمایان را مجبور به عقب نشینی کردند. پیروزی کارگران چاپخانه ها موجبات نشویق دیگر کارگران ایران را در شمال کشور فراهم آورد.
با نشکیل حزب عدالت در سال ۱۹۱۶ د رباکو به رهبری اوتیس سلطانزاده، نطفه تشکیل حزب کمونیست ایران بسته شد. بالا گرفتن امواج انقلاب در شمال ایران به ویژه در گیلان، انقلابیون ایرانی مهاجر را به سوی ایران کشاند. از سوی دیگر تاثیرات انقلاب اکتبردر ایران چنان بود که حتی اقشار غیر کارگری نیز در اوضاع و احوال بحرانی کشور به انقلاب کشیده شده بودند و در زمینه مساعدی برای فعالیت انقلابی ها در میان تمام اقشار و طبقات ضد امپریالیستفراهم آمده یود. در شمال ایران کارگران دست به نشکیل اتحادیه های کارگری زدند. اتحادیه های کارگری با اینکه تازه تشکیل شده بود طی شش ماه آخر سال ۱۹۲۱ دست به چند اعتصاب موفقیت آمیز زدند. بدین ترتیب اتحادیه های صنفی رفته رفته نقش چشمگیری در صحنه سیاسی ایران بازی میکنند. اتحادیه های کارگری در شهرهای دیگر ایران نیز بوجود آمدند وکارگران شهرهای رشت بندر انزلی و تبریز متحد شدند.
فعالیت روز افزون سندیکای کارگری در ایران طبیعتآ خشم هیآت حاکم ایران را به سرکردگی رضا خان بر می انگیخت. تسلط هر چه بیشتر حکومت دیکتاتوری رضا خان با سرکوب مداوم اتحادیه های کارگری و دیگر سازمانهای اجتماعی مترقی همزمان و هماهنگ بود. از همان سال اول تشکیل شورای اتحادیه های کارگری تهران که رهبری آن با سید مخمد دهگان ناشر روزنامه «حقیقت» بود. فعالیت برای سازماندهی وسیعترین توده های کارگری ایران که در صنعت نفت جنوب متمرکز بودند آغاز شد. اعتصاب به حق کارگران نفت جنوب بلافاصله با اقدامات سرکوب رژیم رضاخان و ولی نعمتش امپریالیسم بریتانیا مواجه شد. بعد از این سرکوب فعالین سندیکای ایران به دیگر شهرها روی آوردند.
پس از مدت ها کار سیاسی و سندیکایی در بین کارگران، سرانجام روز اول ماه مه سال ۱۳۱۰ کارگران کارخانه کازرونی «وطن» در اصفهان همانند تمام کارگران دنیا در چهار باغ اصفهان روز بین المللی کارگران را جشن گرفتند. در همین روز بحث مفصلی بین کارگران پیرامون لزوم اقدام به یک اعتصاب به منظور بهبود بخشیدن به وضع کارگران صورت گرقت. کارگران پس از تنظیم خواست های خود، روز چهارم ماه مه (۱۵ اردیبهشت) را برای آغاز اعتصاب تعیین کردند. اعتصاب شروع شد و پلیس بلافاصله دست به عمل زد و ۲۵ تن از فعالان و رهبران اعتصاب را دستگیر زندانی و تبعید کرد. اما با این همه خشونت و سرکوب کارگران توانستند به برخی از خواسته های خود دست یابند، مانند آزادی تشکیل سندیکایی، تغییر دستمزد از کارمزدی به ماهانه ،هشت ساعت کار روزانه وحداقل دستمزد پنج ریال، نیم روز استراحت اضافه بر جمعه ها و …..
جنبش کارگری ایران که نطفه های اصلی آن در خارج از مرزهای ایران و در کنار چاهای نفت باکو بسته شد و طی عمر نزدیک به هشتاد ساله خود، در نهضت ضد امپریالیستی ایران نقش بسیار مهمی ایفا کرده است و تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر کذاشته است. تردیدی نیست که این جنبش ضعف ها و کمبود های بسیار داشته است، تجربیات نسلهای پیشین کارگران ایران یا به نسلهای بعدی و کنونی منتقل نشده و یا دست کم به طور کامل و به نحوء موثر انتقال پیدا نکرده است. مطالعات جدی درجزئیات تجربیات گذشته همچنین شناخت همه جانبه تاریخ جنبش جهانی کارگری و دستاوردها و شکست های آن میتواند به جنبش کارگری ایران اعتلای تازه ای ببخشد.
در طول سالهای مبارزه انقلابی در ایران به ویژه پاییز ۱۳۵۷ که منجر به انقلاب در ایران شد، طبقه کارگر ایران بیش از پیش به قدرت عظیم خود پی برده است. امروز کارگران ایران میدانند که همواره مجبور بوده اند کمرشکنترین ستم ها و سخت ترین نحوه استسمار را متحمل شوند. اما در عین حال میدانند که درسایه اتحاد و اتفاق و در پرتو مبارزه پیگیرو اگاهانه خود، خواهند توانست آینده را کاملا از آن خود کنند، تامین کنندگان آزادی و بهروزی کل جامعه یاشند و هیچ قدرت مخالفی به هر اندازه نیرومند و مهیب هرگز نخواهد نوانست تا دیر گاه در برابر نیروی این تضمین کنندگان راستین دموکراسی به پایداری ادامه دهد. مبارزات چشمگیر طبقه کارگردر طی سالهای بعد از انقلاب، با توجه به اینکه با وحشیانه ترین اقدامات و سرکوب های جمهوری اسلامی ایران مواجه بوده است، ولی جنبش ها و اعتراضات کارگران هرگز متوقف نشده و ادامه دارد. مانند اعتراضات و اعتصابات کارگران هفت تپه؛ اعتراض کارگران فولاد اهواز، اعتصاب کارگران صنعت نفتف اعتصاب وسیع کامیون داران وتاکسی رانانف اعتراضات خونین آبان ۱۳۹۶ به وضعیت فلاکت بار معیشتی طبقات محروم جامعه ایران و بعد از آن اعتراضات خونین آبان ۱۳۹۸ که شروع آن با افزایش سرسام آور قیمت بنزین با سرکوب وحشیانه جمهوری اسلامی ایران مواجه شد.
