تقی رفعت و فاطمه سیاح
سابقۀ نقد ادبی در ایران به دورۀ مشروطیت و بعد آن برمیگردد تقی رفعت و فاطمه سیاح را میتوان اولین پیشگامان نقد ادبی بعد مشروطیت دانست .
اینجا نقد رمان و شعر را در عرصۀ ادبیات مورد نظر داریم .
نقد ادبی علمی و متکی به دستاورد جهانشمول آن به دهۀ چهل که اوج شکوفایی شعر و ادبیات ایران است بر میگردد .
کتاب رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات از سیروس پرهام کتاب با ارزشی در زمینۀ تئوری ادبیات است .
باقر مومنی
نقد های باقر مومنی حائز اهمیت و راهگشا بوده اند و نقد او بر کتابی از محمود دولت آبادی را میتوان از نقد های موثر دانست .
نظرات و نقد های جسته و گریختۀ مومنی در مورد ادبیات و نقد آن جزو نقد های جدی و مرجع معتبری برای شناخت این عرصۀ ادبی است .
عبدالعلی دستغیب
از صاحب نظران ادبیات ایران که آثار زیادی را در نقد و معرفی شعر و قصه نوشته است . آثار دستغیب چون معرفی کوشنده و فعال که به شعر و قصۀ نو پرداخته و در بارۀ اکثر شعرا و نویسندگان ایران کتاب نوشته است ، آثاری خواندنی اند .
بنیاد گذار نقد ادبی
رضا براهنی
براهنی ، منتقد شعر و قصه با احاطۀ کاملش بر ارکان ادبیات ، آشنایی اش از شعر و قصۀ دنیا و شناخت و بکار گیری متد جدید نقد تحولی اساسی در این عرصه بوجود آورد . نقد های شفاف و روشن او در بارۀ شاملو ، اخوان ، توللی ، مشیری ، کسرایی و چوبک ماندگارند .
این نقد ها و جنگ و جدل های براهنی در دهۀ چهل و پنجاه به ادبیات ایران شفافیت بخشید و تحولی ارزنده بوحود آورد .
قصه نویسی و طلا در مس براهنی دو کتاب ارزنده و معتبر در ادبیات نقد نویسی ایران است .
رضا براهنی را بنیان گذار نقد ادبی ایران باید دانست .
بهروز شادیمقدم
۳۰.۳.۲۰۲۱
