چشمهایش : بزرگ علوی
اولین رمان سیاسی در ایران .
در نمایشگاهی معلمی تابلویی از چشمان یک زن میبیند . کنجکاو میشود که صاحب این چشمان را بشناسد . معمای داستان به شکلی گیرا از همین جا آغاز میشود .
چشمایش جریان مبارزات و دلبندی استاد ماکان در مبارزات قبل از کودتای ۳۲ است . استاد به زنی زیبا و از طبقۀ اشراف که جذب حزب شده است دلبسته و از ابراز عشقش خودداری میکند .
چشمهایش علوی اولین رمان سیاسی و اثری جالب و خواندنی است .
همسایه ها ، داستان یک شهر و مدار صفر درجه : احمد محمود
همسایه ها زیبا ترین رمان سیاسی ایران است . داستان زندگی و مبارزات خالد در سالهای قبل و بعد از کودتای ۳۲ .
بلوغ فکری و سیاسی خالد در جریان جنبش و عشقش به دختری “سیه چشم” درونمایۀ این رمان جالب و پر کشش است .
اگر همسایه ها اوج جنبش آن سالهاست ، رمان داستان یک شهر که ادامۀ آنست بیانگر افت آن جنبش است که چگونگی آن در رمان بیان شده است .
رمان سه جلدی مدار صفر درجه احمد محمود مبارزات مردم جنوب را در سالهای قبل از قیام با روایتی بسیار خواندنی بیان میکند .
احمد محمود را بهترین رمان نویس سیاسی ایران باید نامید .
سالهای ابری : علی اشرف درویشان
درویشان با زبانی ساده و گیرا زندگی دوران کودکی خود و خانواده اش را در بطن مبارزات اجتماعی ایران قبل از قیام ۵۷ تا پیروزی آن در سطوح اجتماعی به رشتۀ تصویر کشیده است .
رمان اجتماعی
محمود دولت آبادی
جدا از دیگر آثار دولت آبادی از بهترین رمان های اجتماعی ایران باید از جای خالی سلوچ و کلیدر او نام برد .
جای خالی سلوچ سرگذشت کنده شدن مردم روستا به شهر است .
کلیدر محمود دولت آبادی را با حجم سه هزار صفحه ای آن میتوان بزرگترین رمان ایران نام نهاد .
رمانی خواندنی با نثری بغایت زیبا و بدیع . جملات کوتاه ، مقطع و با جابجایی و پس و پیش کشیدن هایی در کلمات بسان شعری روایی و غنایی روایت دیگر را از زبان فارسی در این رمان بیان میکند .
دولت آبادی خالق صحنه ها و وقایع دلخراش در زندگی آدمی است . صحنه ساز ترین نویسنده است . صحنه هایی که قلم را سینما میکند .
این گفتۀ رضا براهنی درست است که این دوران عصر حماسه نیست و این عصر ، عصر انسانهای تکه تکه شده و ضد قهرمان است . با این حال حماسۀ انسان های کلیدر هنوز خواندنی است !
بهروز شادیمقدم
۲۹.۳.۲۰۲۱
مواضع فکری و سیاسی نویسندگان این رمان ها در اینجا مد نظر نیست . بزرگ علوی توده ای بود و بعد ها از آن حزب برید . احمد محمود هم توده ای بود و تا زمان نوشتن رمان زمین سوخته دلبستۀ آن حزب . حزب توده را هیچگاه نقد نکرد . درویشان در دوران شاه سمپات حزب توده و بعد ها از هیچ جریانی حزبی دفاع نکرد . ضد حکومت بود . دولت آبادی هم صاحب نظرات سیاسی بغایت راست است .
