تلاش‌های همسو با موج گسترده‌ی تحریف و تهمت به زندانیان سیاسی زن سرموضعیِ دهه‌ی شصت
در حاشیه‌ی مقاله‌ی «آواز و آوازه‌های بند زنان اوین»
هدف این نوشته نقد و بررسی کلیّت مقاله‌ی منصوره شجاعی نیست، بلکه تمرکز بر یک موضع تحلیلی مشخص است که نویسنده در رابطه با زندانیان زن دهه شصت اتخاذ کرده است.
در این مقاله منصوره شجاعی ادعا می‌کند که درصدد است تا «گذر و نظری به بند زنان سیاسی زندان اوین در چهل سال گذشته… » بیاندازد. او با توصیف شرایط زنان زندانی در دهه‌ی شصت آغاز می‌کند و نظر خود را با نقل قولی از منیره برادران در کتاب «حقیقت ساده» درمی‌آمیزد:
«زنان زندانی سیاسی… خالق و راوی داستان‌هایی از انواع گوناگون مقاومت زندانیان در بند عمومی زنان اوین بودند. «گاه با ورزش و رقص و سرود و اجرای تئاتر، و گاه با اشک و سوگواریِ آرمانی برای اعدام‌شدگان یا کسانی مثل پروین گلی آبکناری که به علت تهمت ناروای همبندی‌ها خودکشی کرده بودند…» شرح دردناک منیره برادران از این واقعه شمشیری دولبه است که یک لبه‌اش زندان و لبه‌ی دیگرش «ما» را نشانه گرفته است.»
این پاراگراف این تصویر را به صراحت و روشنی به خواننده منتقل می‌کند که زنان سیاسی دهه‌ی شصت، زیر یک تیغ دولبه بودند که یک لبه‌اش عوامل رژیم و لبه‌ی دیگرش خود زندانیان بودند. آنها به هم‌بندی‌های خود تهمت‌های ناروا می‌زدند و در این کار چنان بی‌رحم بودند که زندانی را به خودکشی وامی‌داشتند. منصوره در اثبات ادعای خود مظلومانه از کتاب «حقیقت ساده» نقل قول می‌آورد و حتی لینک این نوشته را هم می‌گذارد، حال آن‌که اگر کسی لینک را باز کند و مطلب اصلی را بخواند درمی‌یابد که این چنین ادعایی تحریف و تهمت محض است.
از آنجا که منصوره شجاعی در آوردن نقل قول فوق امانت‌داری نکرده بود، به او تذکر داده شد تا متن را اصلاح کند. او ظاهراً این کار را در بعضی سایت‌ها از جمله سایت آسو انجام داد ولی متن اصلی در سایر سایت‌ها –از جمله کار (ارگان سازمان فداییان خلق ایران، اکثریت) تا به امروز ۸ فوریه ۲۰۲۵- بدون اصلاح باقی مانده‌است.
تصحیح!
منصوره شجاعی در به اصطلاح تصحیح‌اش، جمله‌ای را که در متن فوق با رنگ سبز مشخص و به نقل از منیره برداران آورده شده را از گیومه خارج می‌کند و از زبان خود این‌گونه بازنویسی می‌کند:
«گاه با ورزش و رقص و سرود و اجرای تئاتر، و گاهی از بهت‌زدگی از خودکشی کسانی چون پروین گلی آبکناری به دلایلی چون برخی تهمت‌زدن‌ها در زندان.»
یعنی منصوره شجاعی بی‌انکه توضیحی در رابطه با دست‌بردش در نقل قول از منیره به خواننده بدهد، سعی می‌کند تا همان مفهوم را -این‌بار نه از زبان منیره بلکه از زبان خودش- بیان کند.
این تصویر جعلی و دروغین است. پروین گلی آبکناری در زندان سرموضعی‌ها بود. او به‌خاطر دفاع دلیرانه‌اش از مارکسیسم، در دادگاه به ابد محکوم شد. او انسان نازنینی بود که همگی‌مان دوستش داشتیم. چه کسی به پروین تهمت ناروا زد و او را تا مرز خودکشی کشاند؟ رفقای سیاسی‌اش، دربند زندان سرموضعی‌ها؟ بر اساس چه سند و مدرکی منصوره شجاعی به خود اجازه می‌دهد –به نام کنش‌گر و پژوهش‌گر زنان و القاب دیگرش – چنین جرمی را به ما نسبت بدهد؟ و چنین تصویر تحقیرآمیز از مبارزات زنان دهه‌ی شصت ترسیم کند؟ آن‌هم زنانی که وحشیانه‌ترین شکنجه‌ها را تجربه کردند و نماد مقاومت در این دهه‌ی خونین بودند.
اگر این یک خطا‌ی ناآگاهانه و غیرعامدانه باشد، منصوره شجاعی موظف است علناً از همه زنان زندانی سیاسی سرموضعی دهه‌ی شصت رسماً عذرخواهی کند و نظرات مندرج در مقاله‌اش را به‌طور جدی نقد و اصلاح کند؛ آن هم نه به شیوه‌ای که این بار کرد!
ناگفته نماند که تحریف مبارزات و مقاومت‌های زندانیان زنِ دهه‌ی شصت تازگی ندارد. سنت‌های مبارزاتی این دهه، به‌دفعات دست‌خوش تحریف شده و در رسانه‌های جمعی-مجازی واژگونه بازتاب یافته‌است. نقد این تاریخ‌سازی و روایت‌های دروغین، که نمونه‌اش را در بالا دیدیم، یک وظیفه‌ی تاریخی است و فراتر از آن است که بتوان در چنین یادداشتی به‌آن پرداخت.
برای اطلاع بهتر از چندوچون واقعه‌ی مورد اشاره‌ی فوق پیشنهاد می‌شود به خود کتاب «حقیقت ساده» و یا همان لینکی که منصوره از کتاب داده مراجعه کنید.
جمعی از زندانیان زن سرموضعی دهه‌ی شصت
۸ فوریه ۲۰۲۵
به ترتیب الفبا
سودابه اردوان، منیره برادران خسروشاهی، نازلی پرتوی، فرخنده تقدسی، فائزه (فریبا) ثابت، سارا دژم (مژده ارسی)، آناهیتا رحمانی، پروین خسروی (مرجان افتخاری)، مهین غفاری، زهرا فرحزادی، حوری فولادپور، تهمینه گشتاسبی، زهرا محقق
لینک‌ها:
- لینک مقاله منصوره شجاعی در “آسو “
https://www.aasoo.org/fa/articles/5057
- مقاله منیره برادران درباره پروین گلی آبکناری
- لینک به مقاله منصوره شجاعی، در کار اکثریت که همان روایت اولیه از مقاله بدون تغییر باقی مانده
