حادثه دلخراش فوت نیان، دختر بچه‌ی بوکانی به دلیل آزار و اذیت جنسی، جامعه‌ی ایران را به شدت متاثر کرد. این واقعه بار دیگر زنگ خطری جدی را برای ما به صدا درآورد و نشان داد که کودک‌آزاری همچنان یکی از معضلات جدی جامعه است که نیازمند توجه و اقدامات جدی است.
خلاصه‌ای از اتفاقات:
• هویت قربانی: نیان، دختر بچه‌ای خردسال از شهر بوکان بود که به دلیل جراحات ناشی از آزار و اذیت جنسی جان باخت.
• علت مرگ: علت اصلی مرگ نیان، جراحات شدید ناشی از آزار و اذیت جنسی بود که منجر به خونریزی داخلی و در نهایت فوت وی شد.
• متهمان: در این پرونده، پدر و دوست دختر پدر نیان و برادر دوست دختر نیان به عنوان متهمان اصلی دستگیر شدند و اتهام آزار و اذیت جنسی به آن‌ها وارد شد.
• واکنش‌ها: این حادثه واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح جامعه و رسانه‌ها به دنبال داشت و بسیاری از مردم خواستار برخورد جدی با عاملان این جنایت شدند.
چرا این حادثه اینقدر اهمیت دارد؟
• تکرار یک تراژدی: متاسفانه، این اولین و آخرین مورد کودک‌آزاری در ایران نیست. بسیاری از کودکان در معرض انواع مختلف آزار و اذیت قرار دارند و بسیاری از این موارد بدون گزارش باقی می‌مانند.
قوانین کودک‌آزاری و مجازات آن در ایران
کودک‌آزاری یکی از جرایم هولناک و غیرقابل‌قبولی است که متأسفانه در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، مشاهده میشود. قانون‌گذاران ایرانی نیز با توجه به اهمیت این موضوع، قوانینی را برای مقابله با کودک‌آزاری وضع کرده‌اند.
تعریف کودک‌آزاری
کودک‌آزاری به هرگونه رفتار یا اقدامی اطلاق میشود که به سلامت جسمی، روانی یا جنسی کودک آسیب برساند. این آسیب‌ها می‌تواند شامل ضرب و شتم، سوءاستفاده جنسی، بی‌توجهی، استثمار اقتصادی و آزارهای روانی باشد.
قوانین مربوط به کودک‌آزاری در ایران
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۸۱، مهم‌ترین قانون در زمینه حمایت از کودکان و نوجوانان در برابر آزار و اذیت است. این قانون هرگونه صدمه، اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان را جرم دانسته و برای مرتکبین آن مجازات تعیین کرده است.
ماده ۴ این قانون بیان می‌کند: «هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال جزای نقدی محکوم می‌گردد.»
علاوه بر این، قانون مجازات جمهوی اسلامی،مجازات‌های سنگینی را برای جرایم مرتبط با کودک‌آزاری در نظر گرفته است. برای مثال، تجاوز به عنف به کودک، مجازات بسیار سنگینی در پی دارد.
اما اجرای نمیشود.فعالین حوزه کودکان نیز به محض ورد به مسئله،به عنوان مختلف اجازه حضور نمی‌بندد وبا پافشاری انان به اتهامات واهي بازداشت خواهند شد.
انواع کودک‌آزاری و مجازات‌های آن
کودک‌آزاری انواع مختلفی دارد که هر یک مجازات خاص خود را دارد:
• کودک‌آزاری جسمی: شامل ضرب و شتم، سوختن، شکستن استخوان و …
• کودک‌آزاری جنسی: شامل هرگونه تماس جنسی با کودک، سوء استفاده جنسی و …
• کودک‌آزاری روانی: شامل تحقیر، تهدید، نادیده گرفتن عمدی نیازهای کودک و …
• کودک‌آزاری عاطفی: شامل بی‌توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طرد و ..
• کودک‌آزاری غفلت: شامل عدم تأمین نیازهای اساسی کودک مانند غذا، پوشاک، بهداشت و ..
دلایل اجرای ناقص قوانین
با وجود قوانین حمایتی، اجرای کامل این قوانین در ایران با چالش‌های جدی روبرو است. برخی از مهم‌ترین دلایل این امر عبارتند از:
• تبعیض جنسیتی: دختران بیشتر در معرض آزار و اذیت قرار دارند.
• نگاه سنتی به کودک: در بسیاری از خانواده‌ها، کودک به عنوان یک فرد با حقوق کامل شناخته نمیشود.
• ترس از آبرو: بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ترس از آبرو، از شکایت علیه آزارگر خودداری می‌کنند.
• کمبود آگاهی: آگاهی عمومی در مورد حقوق کودکان و نحوه مقابله با کودک‌آزاری بسیار پایین است.
• نقص در اجرای قانون: ضعف در اجرای قانون، فساد اداری و نبود حمایت‌های کافی از قربانیان، از دیگر دلایل اجرای ناقص قوانین است.
* کمبود آگاهی: آگاهی عمومی در مورد حقوق کودکان و نحوه مقابله با کودک‌آزاری بسیار پایین است.
نقش جامعه و دولت در کودک‌آزاری
* جامعه: جامعه نقش بسیار مهمی در پیشگیری و مقابله با کودک‌آزاری دارد. افزایش آگاهی عمومی، تغییر نگرش‌ها نسبت به کودکان، حمایت از قربانیان و ایجاد شبکه‌های حمایتی از جمله اقداماتی است که جامعه می‌تواند در این زمینه انجام دهد.اما از طرف دولت،سنگ اندازی میشود.
* دولت: دولت نیز مسئولیت اصلی در پیشگیری و مقابله با کودک‌آزاری را بر عهده دارد. تدوین قوانین جامع و کارآمد، تقویت نهادهای حمایتی از کودکان، آموزش و توانمندسازی کارشناسان و افزایش بودجه برای این حوزه از جمله وظایف دولت است.
نقش رسانه‌ها در پیشگیری و مقابله با کودک‌آزاری
رسانه‌ها به عنوان ابزار قدرتمند اطلاع‌رسانی، نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی افکار عمومی و تغییر نگرش‌ها ایفا می‌کنند. در زمینه پیشگیری و مقابله با کودک‌آزاری نیز، رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی دقیق و جامع، افزایش آگاهی عمومی، و ایجاد گفت‌وگو، به کاهش این پدیده شوم کمک شایانی کنند.
اهمیت نقش رسانه‌ها در این زمینه عبارت است از:
* افزایش آگاهی عمومی: رسانه‌ها می‌توانند با تولید محتواهای آموزشی و اطلاع‌رسانی، به مردم آموزش دهند که کودک‌آزاری چیست، چه انواع مختلفی دارد، و چه عواقبی به دنبال دارد. این امر باعث میشود که مردم نسبت به این موضوع حساس‌تر شده و در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک، اقدامات لازم را انجام دهند.
* کاهش تابو: بسیاری از افراد به دلیل تابوهای اجتماعی، از صحبت کردن در مورد کودک‌آزاری واهمه دارند. رسانه‌ها می‌توانند با شکستن این تابوها، فضایی را ایجاد کنند که در آن افراد بتوانند آزادانه در مورد این موضوع صحبت کنند و به دنبال کمک باشند.
* نشان دادن عواقب کودک‌آزاری: رسانه‌ها می‌توانند با نمایش عواقب جبران‌ناپذیر کودک‌آزاری بر قربانیان، جامعه را نسبت به این موضوع حساس‌تر کنند و افراد را به مقابله با آن تشویق نمایند.
* ایجاد فشار اجتماعی: رسانه‌ها می‌توانند با ایجاد فشار اجتماعی بر روی قانون‌گذاران و مسئولان، آن‌ها را به اتخاذ تدابیر جدی‌تر برای مقابله با کودک‌آزاری و حمایت از قربانیان وادار کنند.
کلام آخر
حادثه دلخراش نیان، زنگ خطری برای همه ما است. ما باید با هم تلاش کنیم تا محیطی امن‌تر را برای کودکانمان ایجاد کنیم و از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کنیم.
با وجود جمهوری اسلامی و تجربه ۴ دهه،نشانه های برای اجرای این قوانین،وجود ندارد.
رزگار شیخ جگری
کنشگر کودکان
۲۵/۱/۲۰۲۵
