پرستاران چه میخواهند؟
کادر درمان در مواجهه با نظام ناسالم سلامت
پرستاران و کادر درمان بیش از دو هفته است در اعتراض و اعتصاب بسر میبرند. برای اولین بار کادر درمان در بیمارستانهای دولتی و دیگر مراکز درمانی در بیش از ٢٠ شهر ایران بطور هماهنگ دست به اعتراض و تجمع و بخشاً اعتصاب زدند. اعتصاب از بیمارستانهای شیراز شروع شد اما بسرعت مراکز درمانی در دیگر شهرها را دربرگرفت. شعار “از شیراز تا مشهد اعتصاب اعتصاب” و فراخوان به حرکت سراسری از اراده و اتحاد محکم پرستاران سخن میگوید.
نظام سلامت کشور مثل همه ارکانهای دیگر جامعه در حال فروپاشی است. جمهوری اسلامی و سرمایه داری ایران کادر درمان و دانش‌آموختگان رشته‌های پرستاری، اتاق عمل، بیهوشی، اورژانس و فوریت‌های پزشکی را با رده بندی به استخدام رسمی، پیمانی، شرکتی، تبصره ای و طرحی با دستمزدها و قراردادهای مختلف تقسیم کرده است. کار و شرایط کار و حقوق کادر درمان بسته به اینکه در مراکز درمانی دولتی، عمومی غیر دولتی، خصوصی، خیریه و موقوفه کار میکنند متفاوت است. این تفاوتها مجرای بالا کشیدن حقوق و دستمزد کادر درمان و سود سرمایه داران متفرقه است. “نظام سلامت” و وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی رژیم اسلامی، امنیت جانی بیماران و نفس حق سلامتی شهروندان را به مکانیسم بازار سپرده اند. بعبارت دیگر، حق سلامتی تابعی از دسترسی به بهداشت و درمان، و این دومی نیز در گرو توان پرداخت هزینه های سرسام آور ویزیت و دارو است. این خصوصیت و تناقض سرمایه داری و بازار با حقوق پایه ای انسانها است که حق سلامتی را که علی‌القاعده باید حقی انکارناپذیر و همگانی با مسئولیت و تضمین دولت باشد، به یک امتیاز برای طبقات دارا تبدیل کرده است. نظام سلامت کشور در متن جنگل بازار به نفس نفس افتاده است و در این میان کادر درمان – منهای عده قلیلی از پزشکان بیزنسمن – تحت بیشترین فشار و فقر است.
مسئله تعرفه ها و کارانه پرستاران
“قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری و تعدیل کارانه های پرستاری” در دولت احمدی نژاد در اوائل تیرماه سال ١٣٨٦ تصویب شد اما مثل دیگر طرحها سالها خاک خورد. در همین رابطه سال ١٣٨٠ “سازمان نظام پرستاری” توسط وزارت بهداشت تاسیس شد. در مردادماه سال ١٤٠٠ “آیین نامه اجرایی تعرفه گذاری خدمات پرستاری و تعدیل کارانه های پرستاری” با تبصره‌هائی توسط وزارتخانه‌های ذیربط؛ “بهداشت، درمان و آموزش پزشکی” و “تعاون، کار و رفاه اجتماعی”، همینطور “سازمان نظام پرستاری” و تأیید “شورای عالی بیمه سلامت کشور” تصویب شد.
نتیجه قانون تعرفه گذاری و تعدیل کارانه های پرستاری این شد که پرستاران در سطوح مختلف بسته به خدماتی که ارائه میدهند، “کارانه” معینی دریافت می کنند. کارانه در واقع نوعی پرداخت براساس کار انجام شده در شکل پاداش و افزایش حقوق است که بعضا “پرداخت تشویقی” هم گفته میشود. چیزی شبیه “آکورد” در خطوط تولید که درصد ناچیزی از کل سود میان کارگران تقسیم میشود. در واقع این روشی برای قطعه قطعه کردن دستمزد، چند نرخی کردن دستمزد برای کار و خدمات یکسان پرستار در مراکز درمانی مختلف اعم از دولتی و خصوصی و غیره با تکیه به قراردادهای مختلف و اعمال نفوذ و تشخیص روسای بیمارستانها و مراکز درمانی است. نتیجه این شد که برای پرداخت تعرفه خدمات پرستاری، “مبلغی که متناسب با ارائه خدمات و مراقبت‌های پرستاری و بر اساس شرح وظایف و استاندارد بسته‌های خدمات تشخیصی و درمانی توسط وزارت بهداشت” تعیین و ابلاغ شد.
پرستاران به روش اجرائی تعرفه گذاری و تبعیض شدید اعتراض دارند. درست مانند دیگر محیط های کار که تعدادی کارگر در یک قسمت کالای معینی را تولید میکنند و بنا بر وضعیت استخدامی حقوق متفاوت میگیرند، پرستاران نیز در اتاق عمل و بیمارستان و اورژانس و فوریت های پزشکی شرایط مشابه و حتی بدتری دارند. تعرفه خدمات پرستاری و ارزش گذاری بسته های خدماتی را نیز روسای مرکز درمانی تعیین میکنند. یکی کمتر و یکی بیشتر و دیگری چند برابر. هدف قانون همانطور که از نامش پیداست، کاهش و تعدیل ارزش خدمات پرستاری بود که در شکل “کارانه” پرداخت میشود.
پرستاران دستمزدهای بسیار ناچیز حدود ده میلیون تومان دارند که با مابقی متعلقات دستمزد از قبیل؛ سنوات و حق اولاد و حق مسکن و کارانه و شرایط کار سخت و زیان آور به زور به ١٢ الی ١٥ میلیون تومان میرسد که حداقل دو برابر زیر خط فقر رسمی است.
سندوم کاروشی
شرایط سخت و فشار فوق العاده کار یک معضل دیگر است که موجب رواج خودکشی میان پرستاران شده است. در شرایطی که کشور با کمبود شدید کادر درمان روبروست و مهاجرت پرستاران به کشورهای دیگر بدلیل حقوق بسیار ناچیز در ایران یک روال است، وزارت بهداشت و درمان و بیمارستانها مرتبا پروژه های جدید تعریف میکنند بدون اینکه نیروی لازم آنرا استخدام کنند. بعبارت دیگر، با یک نیروی نسبتاً ثابت حجم روزافزون کار و خدمات درمانی را پیش میبرند. همزمان که ساعت کار و اضافه کاری را اجباری کردند، قانون مذکور تعدیل کارانه پرستاری به دلخواه ارزش خدمات پرستاری را تعیین میکند. نه فقط ارزش خدمات را کاهش دادند بلکه برای اضافه کاری اجباری مبلغ مسخره و توهین آمیز ٢٠ هزار تومان را پرداخت میکنند که نمیتوان با آن یک وعده غذای مناسب خورد. در اثر این فشار کار و بردگی عریان است که “سندروم کاروشی” یعنی خودکشی بدلیل فشار بیش از حد کار و ترجیح مرگ بجای زندگی را شاهد هستیم.
تحریک سرکوبگرانه علیه اعتصاب
سرمایه داران و دولتهایشان همواره تلاش دارند اعتراض و اعتصاب کارگری را “ضد نظم” معرفی کنند و به تحریک افکار عمومی عقبمانده علیه اعتصابیون مبادرت میکنند. در مورد اعتراضات پرستاران، حتی آنجا که مانند مورد شیراز و یزد و برخی مراکز دیگر اعتصاب رخ داد، بخشهای فوریت پزشکی و اورژانس و ویژه هیچوقت تعطیل نشد و پرستاران و کادر درمان حتی در دوره اعتراض به تعهدشان در قبال سلامت بیمار و ارائه خدمات وفادار ماندند و کمترین کوتاهی نکردند. اما حکومتی ها و روسای مزدور وزارت بهداشت و بیمارستانها و دانشگاههای علوم پزشکی، دست به تحریک مردم زدند و پرستاران را متهم به “تهدید سلامتی بیماران” کردند! هدف آنها اعتصاب شکنی و سرکوب اعتراضات بود و هنوز براین طبل توخالی می کوبند. تاکنون دو نفر از پرستاران را بعنوان عوامل تحریک بازداشت کردند و در اعتراض و اجتماع اراک نیروی سرکوبگر با استفاده از شوکر و پاشیدن اسپری فلفل تلاش داشت جمعیت را متفرق کنند. خوشبختانه هشیاری سیاسی و مسئولیت اجتماعی و حرفه ای کادر درمان این تشبثات ضد کارگری را تاکنون خنثی کرده است. برای مقابله با این تحریک های ارتجاعی و اعتصاب شکنانه، ضروری است حمایتهای هرچه وسیعتری در جامعه و بخشهای مختلف طبقه کارگر در دفاع از پرستاران و کادر درمان برای موظف کردن دولت و وزارت بهداشت و مراکز متفرقه دولتی و خصوصی به قبول خواستهای برحق پرستاران صورت بگیرد. این تنها دفاعی از اعتراضات پرستاران نیست، وجود یک شرایط ایمن در بیمارستانها به نفع بیمار و به نفع چهارچوبهای نظام سلامت کشور هم هست که دارد ویران میشود. به همین دلیل است که سران و عوامل حکومت برای هر مورد کوچک مرتباً در راه سفر به اروپا هستند، خودشان حاضر نیستند به بیمارستانهای دولتی و خصوصی در ایران مراجعه کنند اما مردم را به “دعا و زیارت” تشویق میکنند.
درمان رایگان و حق سلامتی
کمونیست ها و جنبش طبقه کارگر تاریخا از حق سلامتی آحاد جامعه بعنوان یک حق پایه و غیر قابل بحث و همگانی دفاع کرده اند. همانطور که از حق آموزش و حق مسکن و غیره دفاع و بر آن تاکید کردند. در انقلاب ١٣٥٧ فشار جامعه موجب شد که در قانون اساسی عنوان درمان رایگان و آموزش رایگان بعنوان زینت درج شود اما هیچوقت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و آموزشی از دست بازار و سود و تقسیمات طبقاتی رها نشد. کارگران برای دوره ای در اروپا بعد از انقلاب اکتبر موفق شدند این چهارچوب را به دولتها تحمیل کنند که در چند دهه گذشته یکی بعد از دیگری پس گرفته شدند و همه چیز به تیغ جنگل بازار آزاد، روند خصوصی سازی ها و شرکتهای متفرقه پیمانی واگذار شد.
روشن است در جامعه ای که سلامت و دسترسی به درمان و دارو و بهداشت از یک حق پایه ای به یک امتیاز تبدیل شود، میزان مرگ و میر افزایش می یاید، شاخص طول عمر سقوط میکند و شهروندان دچار صدمات جبران ناپذیر جسمی و روانی بدلیل محرومیت از بهداشت و درمان و دارو و آموزشهای ضروری سلامتی میشوند. همین امروز تعداد زیادی از بازنشستگان کشور، این نسل قبلی طبقه کارگر که عمری در ساختن جامعه سهم ایفا کردند و باید در دوره بازنشستگی در آرامش و امنیت بسر برند، با مریضی و بی اعتباری دفترچه های بیمه و عدم دسترسی به دارو و درمان روبرویند و هر روز در خیابانها فریاد میزنند. پرستاران و کادر درمان، در شرایط کنونی در منگنه قوانین ارتجاعی حکومت و نظام سلامت بازاری شده و روسای پول پرست قرار دارند که با بدترین شرایط کار و فقر شدید از جانشان مایه میگذارند تا بتوانند انسانیت شان را حفظ و به همنوعان محتاج درمان یاری رسانند. این نیروی عظیم، با لایه ای از تاجر- پزشکان که پول پارو کردن آئین اول و آخرشان است، بسیار فرق دارند.
کارگران، مردم شریف ایران
پرستاران را تنها نگذاریم. آنها در دوره کرونا خط مقدم جبهه مرگ و ناجیان جامعه بودند. این عزیزان امروز دست یاری همه را می طلبند. در اعتراضات کارگری از پرستاران حمایت کنید. آنها را در حلقه همبستگی کارگری و انسانی گسترده قرار دهید. به دولت و مسئولین ذیربط اعتراض کنید. آنها با اعمال فشار و قتل عمد پرستاران تحت عنوان خودکشی و “سندروم کاروشی” دارند سقف را روی سر عموم کارگران و مردم زحمتکش خراب میکنند. ما کارگران تیم پزشکی نداریم، بیمارستان خصوصی در خانه نداریم، فقط همدیگر را داریم، اما اتحادمان قدرتی دارد که میتواند هر سدی را درهم شکند.
حزب کمونیست کارگری – حکمتیست از اعتراض و اعتصاب پرستاران بگرمی حمایت میکند و از عموم مردم ایران میخواهد که علیه سرکوب پرستاران و در حمایت از خواستهای برحق شان هر قدمی که میتوانند بردارند. پرستاران برای عقب راندن وزارت بهداشت و دولت مرتجع اسلامی مسعود پزشکیان، ناچارند در ابعاد وسیعتری با رعایت جنبه های اورژانسی دست به اعتصاب بزنند. باید با قدرت اتحاد؛ افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار، لغو اضافه کاری اجباری و تغییر وضعیت در قراردادها را به کرسی نشاند. زنده باد اتحاد و خروش پرستاران و کادر درمان! زنده باد اعتصاب!
#پرستار_داد_بزن_حقتو_فریاد_بزن
#مجمع_عمومی
٢٢ اوت ٢٠٢٤
