یوگنی پریگوژین و گروه فالانژ واگنر، نماینده ناسیونال-فاشیسم روسیه هستند؛ آنچنانکه پوتین و ارتش روسیه، نماینده ناسیونالیسم عظمت طلب روسیه هستند. همانطور که حزب کمونیست روسیه، نماینده ناسیونالیسم چپ روسیه و گورباچف و برژنف و خروشچف و استالین، نماینده همین خط بودند. در صد سال گذشته، ناسیونالیسم روسی در شکل و شیوه ای متفاوت از ناسیونالیسم روسی در عصر رومانوف ها؛ اما در تداوم آن، در عرصه سیاسی و نظامی باعث و بانی جنایات بی شماری بوده است.
با فروپاشی شوروی ناسیونالیسم چپ، جای خود را به ناسیونالیسم راست داد. “فضای باز سیاسی و اصلاحات“ دموکراتیک گورباچف دو-سه سالی بیشتر دوام نیآورد، ناسیونالیسم اقمار روسیه بسرعت در برابر ناسیونالیسم روسی قد علم کرده، بنام “دموکراسی و انتخابات آزاد“ و ورود به دنیای آزاد با سر جامعه را وارد سیستم بازار آزاد کردند. تا آنجا که به امور داخلی روسیه مربوط میشد، اصلاحات سیاسی موجب “بیداری ملی“ در اقمار روسیه شوروی شد، که این بنوبه خود باعث رادیکالیزه شدن ناسیونالیسم روسی شد. این ناسیونالیسم آشق بازار آزاد و عظمت “ملت روس“، برهبری یلتسین کارش به توپ باران مجلس کشید. اما فرزند خلف رادیکالیزاسیون ناسیونالیسم روسی پس از فروپاشی شوروی، پوتین است. پوتین دیگر مساله اش استقلال جمهوریهای شوروی، و کوچک شدن “میهن کبیر و ملت کبیر“ روسیه نبود؛ مساله پوتین تحقیر “ملت“ روسیه در سطح جهانی و بخصوص در اروپا بود. “ملت کبیر“ روسیه نه صنعت پیشرفته ای داشت که به آن بنازد، و نه اقتصاد قابل رقابتی. اقتصاد روسیه برای دو دهه از اقتصاد کشور کوچک کره جنوبی، کوچکتر بود. صدها هزار روسی در کشورهای غربی به تلاش معاش رفتند؛ از کار سیاه و با نصف دستمزد کارکردن، تا تن فروشی و گدایی و دزدی، روسیها سوژه تحقیر “ملتهای“ اروپایی قرار گرفتند. روسیه دیگر ابرقدرت محسوب نمیشد و داشت از کشورها یا ملت های کوچک اروپایی پایین تر می نشست؛ ناسیونالیسم عظمت طلب روس برهبری پوتین این موقعیت را نپذیرفت. پوتین نماینده ناسیونالیسم تحقیر شده ی روس، توسط اروپاییان و امریکاست. پوتین برای باد دادن عظمت “ملت“ روس چیزی جز تسلیحات و صنعت نظامی نداشت و ندارد؛ پس همین را بجلو صحنه آورد و مورد استفاده قرار داد.
ابتدا چچنها را و سپس گرجی ها بعد آبخازیها و مجددا چچنها را تنبیه و سرکوب کرد؛ بعد به شبه جزیره کریمه هجوم برد و آن را بخشی از خاک پاک میهن روسها دانست. او در زمینه اقتصادی نه لیبرالیسم اقتصادی و بازار آزاد غربی، بلکه نوع دیگری از اقتصاد بی قانون باند-سیاهی و مافیایی را بر جامعه روسیه تحمیل کرد. اقتصاد مافیایی و نظامیگری دو رکن همراه و همدوش ناسیونالیسم سیاسی/دولتی هستند، که با تفاوتهای اندکی در بیشتر کشورها بتوسط دولتهای “ملی“ در جریان است.
روسیه سفید برهبری الکساندر لوکاشنکو، و اوکرایین برهبری ولادیمیر زلنسکی، هم در دست ناسیونالیستها است. همانطور که ترکیه و اسراییل و چین و هند و بسیاری دیگر از کشورها در دست ناسیونالیستها قرار دارند. البته ناسیونالیسم چینی از نوع چپ و ملیتانت؛ نوع ترکی آن، اسلامی و ملیتانت؛ و در اسراییل صهیونیستی و ملیتانت است. ناسیونالیسم خود بتنهایی یک ایدیولوژی منحط تمام عیار است؛ اما ظاهرا برای تحمیلش بر جوامع مختلف، ناسیونالیستها مجبور شده اند الحاقاتی بر آن بپوشانند تا بیشتر خودی بنظر برسد. رهبران و احزاب و دولتهای ناسیونالیست همیشه نگران اقتدار خود بوده، و آن را “اقتدار ملی“ نامیده اند؛ همیشه نگران منافع خود بوده، و آن را “منافع ملی“ نامیده اند؛ همیشه نگران بی آبرویی خود بوده، و آن را “غرور ملی“ نامیده اند؟ همیشه از هیچ جنایتی در داخل و خارج مرزهایشان فروگذار نبوده اند، و آن را “دفاع ملی و امنیت ملی“ نام گذاشته اند. این ناسیونالیسم است که باعث اقتدار رهبران “ملی“ میشود؛ یعنی هر فرمانده نظامی خونریز و هر سرمایه دار صاحب نفوذ و هر فالانژی را به قهرمان “ملی“ تبدیل می کند. این ناسیونالیسم است که “ملت“ را کت بسته، در اختیار احزاب و دولتهای ناسیونالیست قرار میدهد. این ناسیونالیسم است که تولید و تجارت اسلحه را، به یکی از پر سودترینهای سرمایه داران تبدیل کرده است. این ناسیونالیسم است که مردم را در برابر بی اختیاری و بی سرنوشتی و بی امنیتی و بی زندگانی خود خاموش و مطیع و فرمانبر نگاه میدارد.
مردم و بخصوص جوانان قربانیان ایدیولوژی ناسیونالیسم و رهبران و احزاب و دولتهای ناسیونالیست هستند؛ نمونه امروز حمله روسیه به اکرایین و “دفاع-ملی“ اکرایین از خود اثبات این ادعاست. کشتن برای تصرف سرزمین؛ خونریزی برای تصرف شهر محل سکونت دیگران؛ جان دادن برای گشودن مرزها؛ ناسیونالیسم حقیقتا یک بیماری سیاسی است. سربازان و فرماندهان گروه واگنر اگرچه جنایتکارانی بیش نیستند؛ اما در عین حال قربانیان ناسیونالیسم و منتشر کنندگان بیماری ناسیونالیسم، هم در روسیه و هم در اکرایین، و حتا جهان هستند. ناسیونالیسم مادر گروه واگنر و ارتش متجاوز پوتین است. اما آیا ناسیونالیسم در فاز مقاومت مثبت نیست؟ مثلا اکنون اکرایینیها بکمک همین ایدیولوژی در برابر ارتش روسیه مقاومت میکنند! میشود این را بعنوان یک حقیقت لحاظ کرد؛ اما خیر ناسیونالیسم در هیچ فازی در خدمت جوامع بشری نیست و نخواهد بود. بدون مقاومت ناسیونالیستی-“ملی“ در برابر ارتش روسیه، دولت اکرایین میتوانست به انواع مختلف دیگری عمل کند. جامعه اکرایین فقط قربانی ناسیونالیسم عظمت طلب ملیتانت روسیه نیست؛ همچنین آنها قربانی ناسیونالیسم خودی یا اکرایینی نیز هستند، که بنام “امنیت و دفاع ملی“ در صدد الحاق به ناتو بودند و هستند. همیشه ناسیونالیسم یک “ملت“، مشوق و محرک و بیدارگر و منفجرگر ناسیونالیسم رقیب هم بوده است، و این سیر باطل و بازی خطرناک کماکان مابین روسیه و اکرایین، و بطور کلی در قاموس سیاست بین الملل در جریان است. جنگ در اکرایین فقط میان دو ناسیونالیسم روسی و اکرایینی نیست، بلکه دولتهای وحشی “ملی“ انگلیس و امریکا و فرانسه و آلمان و چین و ایران و … هم وسط میدان این جنایات قرار دارند.
نظامیگری، جنگ افزار، جنگ، حمله و تجاوز، جنایت و قتل عام، همه و همه ملزومات ایدیولوژی ناسیونالیسم در قدرت سیاسی است. باند جنایتکاران واگنر محصول ناسیونالیسم روس هستند، و هر جنایتی که کرده اند در قاموس ناسیونالیسم نه فقط توجیه پذیر، که لازم و ضروری بوده است. نمی توان پریگوژین که فرمانده و موسس واگنر است را مقصر اصلی و نهایی دانست، و یا حتا پوتین و دولتش؛ پریگوژین و پوتین و دولت مسکو، همگی چرکهای کثیف عفونت ناسیونالیسم روسی هستند. پریگوژین مجری ناسیونال-فاشیسم روسی است؛ ناسیونالیسم همه “ملتها“ میتواند، یعنی ظرفیت و پتانسیل این را داشته و دارند که فالانژ و جنایتکار و فاشیست خلق کنند؛ خلق کرده و کماکان خواهند کرد.
این احتمال که ناسیونالیسم زخم خورده ایرانی (زخمی از انقلاب ۵۷ و ضد انقلاب اسلامی) در پروسه سقوط جمهوری اسلامی، از خود سپاه پاسداران نیرو بگیرد و به جنگ ناسیونالیستهای مرکز گریز برود حتمی است. این احتمال که ناسیونالیستهای عظمت طلب، هر نوع ادعای حق طلبی و ظلم گریزی رقبای خود را در میان اقوام دیگر را بخون بکشند، قطعی است. جنگ مابین ناسیونالیستهای کشوری/“ملی“ با ناسیونالیستهای محلی/قومی، قطعا رخ خواهد داد. جامعه ایران میتواند میدان تاخت و تاز امثال پوتینها و زلنسکیها وامثال پریگوژینها باشد. اگرچه در روسیه این تاخت و تاز نظامی به جنگ داخلی منجر نشد؛ اما ناسیونالیستهای مسلح همیشه اختلافات و تضاد منافعشان را، حتا با نزدیکترین فرد و حزب و گروه را، با اسلحه به نتیجه مطلوب خود رسانده اند. همین ۳۱ خرداد امسال نیروهای عبداله مهتدی به مقر پسر عموی خودش حمله کرده و دو نفر را کشته و سه نفر را زخمی کرده اند؛ این نمونه حی و حاضر ناسیونالیستها در بی اعتنایی به جان مردم و امنیت محل زندگی مردم است. جامعه ایران میتواند همچون شهرهای شرقی اکرایین، زیر جنگ افزار ناسیونالیستهای رنگارنگ ویران شود. تنها راه جلوگیری از فاجعه ناسیونالیسم تقویت آلترناتیو سوسیالیستی است. اما این آلترناتیو در قبضه اختیار احزاب چپ و کمونیست نباید باشد؛ شوراهای خود مردم باید مجری مستقیم آلترناتیو سوسیالیستی باشند. آنچه مهم است جان و خانه مردم است، و اینها همیشه بی اهمیت ترینها برای ناسیونالیستها بوده اند؛ پس کمونهای شهری میتوانند از جنگ جریانات ناسیونالیست با یکدیگر، جلوگیری کنند. ناسیونالیستها وطن-وطن میکنند، خاک پرستی را به جوانان تلقین میکنند؛ درحالیکه وطن برای سران و رهبران و فرمانده هان، ثروت و مکنت است، پست و مقام است، شهرت و لذت است. برای سربازان و جوانان اما وطن همان سنگر است، و راه پیمایی در سرما و گرما، و نهایتا تابوتی استکه با پرچم پیچیده و قبری که در درون مرزها قرار دارد.
دولتهای غربی به افکار عمومی تلقین میکنند که دموکراسی غربی آلترناتیو وضع فعلی در روسیه و چین و هند و خاورمیانه و آفریقاست. این حقه بازی سیاستمداران غربی است؛ ناتو بعنوان باشگاه قداره بندان مسلح خود محصول دولتهای غربی است، و تقویت کننده ناسیونالیسم در روسیه و کل جهان است. ناتو باید منحل شود و روسیه باید از اکرایین بیرون برود؛ دولتهای “ملی“ حاضر نیستند و نمیتوانند بنفع مردم و جامعه ناسیونالیسم را زیر پا بگذارند. ما کمونیستها با زیر پا گذاشتن ناسیونالیسم و اعتقادات خرافی “ملت“ و مرز و “منافع ملی و امنیت ملی و دفاع ملی“ و غیره، با پلاتفرم سوسیالیستی صلح و خوشبختی و رفاه را به جامعه بشری برخواهیم گرداند.
همه جا “ملت” را داخل گیومه قرار داده ام تا بگویم “ملت” یک غلط مصطلح سیاسی است و واقعیت بیرونی و عینی ندارد.
ناسیونالیسم خطری که از نو باید شناخت (۵۹)
اقبال نظرگاهی
۲۶ ژوپن ۲۰۲۳
