جنبش سراسری در ایران در سال ۵۶ شروع شد و دیر به کوردستان سرایت کرد .
هر جنبشی حزب و رهبری خود را میخواهد . در ایران غیر کوردستان ، راست ( مذهب ) نفوذ و حضور داشت که در نهایت قدرت را گرفت . چپ ،سازمان چریکها را داشت . آنهم به یمن جان باختگانش در قبل از قیام و نه چیز دیگر . سازمان چریکها نیروی عظیمی گردش حلقه زد . کاری نتوانست بکند . مهم ترین کارش ( بخش اعظم آن ) راست روی و دفاع از ارتجاع شد .
در کوردستان هم سازمان چریکها بعد از قیام در سنندج و حتی در شهرهای دیگر آن به اعتبار نام و مبارزات بهروز سلیمانی پا گرفت و نیرو جمع کرد که در ادامه این نیرو و نام فدای راست روی سازمان شد و بر باد رفت .
در کوردستان ایران در غایب حضور مذهب در مبارزات در شمال آن حزب دمکرات را میشناختند . بدلیل سالهای قبل از کودتا و حضور این حزب .
در مجموع در سالهای قبل قیام جریانی شناخته شده در جنوب کوردستان وجود نداشت . مبارزین چپ آن سالها در کوردستان بخصوص در سنندج ، مریوان و کامیاران غیر افراد پراکنده افراد و محافلی به هم پیوسته ای بودند که سنگ بنای کومه له را نهادند .
در اواخر دهۀ ۴۰ و اوایل دهۀ ۵۰ نیروی اصلی ضد رژیم در سنندج ، مریوان و کامیاران را همین افراد و محافل به هم پیوسته تشکیل میداد که اکثرا” معلم بودند .
افراد این محفل در شهر ها و روستا های اطراف آن شناخته شده و محبوب بودند . پخش اطلاعیه های ” هم میهنان مبارز” با مواضع درست و زبانی ساده و توده ای هر چند محدود به نسبت شهر ها و شروع قیام و فعالیت های صدیق کمانگر که رهبری بخش اصلی مبارزات را در دست داشت و آزاد شدن شعیب زکریایی زندانی خوش نام و مقاوم از زندان که هر دو نام کومه له را با خود داشتند . فواد مصطفی سلطانی ، زندانی سیاسی دوران پهلوی با اتوریته و از بنیانگذاران اصلی کومه له با تشکیل اتحادۀ دهقانی و با نقش ارزنده اش در رهبری کوچ مریوان و نقشش در مذکرات با دولت ، همچنین فعالیت ساعد وطن دوست از رهبران اولیۀ کومه له در سنندج و کامیاران درشرکتی خصوصی ،دیگر اعضای مرکزیت که در زندان شاه بودند و در دیگر نقاط کوردستان بودند ، با هم اعتبار و نامی شد که در ادامۀ جنبش در صدر مبارزات توده ای قرار گرفت . نام کومه له .
در روزهای قیام محمد حسین کریمی از رهبران کومه له جان باخت . اعلام موجودیت کومه له در این روز و بنام سازمان انقلابی کردستان ایران صورت گرفت .
اصل مبارزات در کردستان را در شمال حزب دمکرات ( جریان راست ) و در جنوب کومه له ( جریان چپ ) هدایت میکرد .
با حملۀ حکومت به کردستان کومه له اطلاعیۀ “خلق کرد در بوتۀ آزمایش” را نوشت .
جنبش و کومه له در مبارزه و در ابتدای مسیر جنبش خود بخودی ، جنبش کومه له را ساخت و نه کومه له جنبش را .
جنبش ، جنگ مسلحانه و سنت های خود را بر کومه له تحمیل کرد و کومه له نتوانست از زیر بار این سنت ها سالم خارج شود .
سنت جنگ مسلحانه اصل شد و سنت اصلی مبارزۀ طبقاتی فرع .
بهروز شادیمقدم
۸.۲.۲۰۲۲
