(بخش بیستم از ارشیو مقالات در موضوع کورونا)
مقدمه:
آخرین ماه سال ۲۰۲۱ میلادی ما شاهد افزایش جهشی و قابل پیش بینی ابتلا به کووید در سطح جهانی بودیم. در جالیکه طی ۳ ماه قبلش رقم ابتلای جدید به کووید در سطح دنیا به پائینترین رسیده بود ، ورژن اومیکرون ، با قدرت انتشار چندین برابر ورژن های الفا و دلتا ، بطور ناگهانی یک پیک در سطح ابتلا در دنیا ایجاد کرد.
امار کشورهای غربی نشان می دهد که این کشورها با توجه به سطح بالاتر واکسیناسیون منجمله بوستر، طی کمتر از یکماه به سطح پلاتو رسیدند و نزول موارد ابتدلا در این کشورها اغاز شده.
متاسفانه در کشورهای پیرامونی همچنان رقم ابتلا به اومیگرون در حال افزایش است و پیش بینی می شود طی چند ماه دیگر ارقام ابتلای جدید در این کشورها هم سیر نزولی بیابد.
در طی سال ۲۰۲۱ دنیا شاهد بود که واکسیناسیون بهترین ابزار پیشگیری پاندمی کووید است و موارد شدید و کشنده کووید را بسیار کاهش می دهد.
در طی عروج موقت ابتلا به کووید بخاطر اومیگرون هم ثابت شده که موارد چدید ابتلا چندین برابر متعلق به انهاست که واکسن دریافت نکرده اند.
لذا یاوه های مخالفان واکسیناسیون و انتشار دهندگان جانی تئوری توطئه بطور عملی و در مقابل چشمهای میلیاردها انسان به هوا رفت و ثابت شد که علم و توسعه واکسناسیون ابزار واقعی پایان دادن به پاندمی کووید است.
دو عرصه اساسی مبارزه بر علیه پاندمی کورونا عبارتست از عرصه اجتماعی و عدالت در توزیع واکسنها در دنیا و عرصه علمی که نهایتا مبارزه ای است بر علیه عاملان نابرابری دنیا که سرمایه داری باشد و حکومتهایش.
افق پایان پاندمی کورونا در برابر بشریت است منتها مشکلات روبرو هم بیشمارند و بیشتر ریشه در جامعه طبقاتی دارند. امروز علم راههای درمان و پیشگیری کورونا را گشوده است و جهان نابرابر همچنان تشنه برابریست و دسترسی عادلانه همه انسانها به واکسیناسیون!
آخرین دستاتورها در زمینه ساخت واکسنهای یونیورسال به احتمال زیاد نقطه عطف واقعیست بر امواج بعدی ویروسهای خانواده کووید (سارز یک و دو) . در این مقاله به چند نکته مهم اشاره ای خواهم داشت تا خواننده فارسی زبان اپدیت شود:
(۱)آمار کل ابتلای جدید به کووید در دنیا:
بررسی آمارهای ابتلای جدید به کووید در دنیا (۲)نشان می دهد که بعد دوره ای آرامش در ماههای سپتامبر تا دسامبر ۲۰۲۱، متاسفانه با بروز ورژن اومیگرون ما شاه یک جهش در ابتلا در دنیا بوده ایم .
امار کل ابتلا به کورونا در سطح دنیا:
در حالیکه بین ماههای سپتامبر تا دسامبر ۲۰۲۱ به سطح پلاتو و در حدود ۳۷۰ هزار نفر رسیده بود ، در طی ماه اخیر(ژانویه ۲۰۲۲)به رقم ۳ و نیم میلیون رسیده که نتیجه توسعه ورژن اومیگرون می باشد.
روند توسعه اومیکرون
بنظر می رسد توسعه ورژن اومیکرون در کشورهای غربی رو به کاهش دارد در حالیکه در کشورهای پیرامونی ، توسعه اومیگرون باعث یک پیک جدید در ابتلا به بیماری شده که هنوز ادامه دارد:
در امریکا در حالیکه در اواخر دسامبر ۲۰۲۱ ابتلای به کورونا به حدود ۸۵۰ هزار نفر رسیده بود(۱۰ برابر سطح پلاتو در ماههای قبل)؛ خوشبختانه افول تعداد ابتلای جدید در امریکا در اواخر ماه ژانویه ۲۰۲۲ آغاز شده(به رقم ۳۵۰ هزار نفر ابتلای حدید)
ارقام انتشار یافته در ایران نشان می دهد که رقم نزولی ابتلای جدید به کورونا از ماه سپتامبر ۲۰۲۱(۱۶۵۰۰ نفربه ۵۶۰ نفر ) تا ماه دسامبر ادامه داشته و در این ماه متاسفانه (احتمالا بخاطر ورژن اومیکرون )به رقم ۱۴ هزار نفر رشد پیدا کرده.
(۲)پوشش واکسیناسیون در دنیا(آخرین آمار):
هدف اولیه واکسیناسیون در دنیا تزریق دو واکسن (آعم از نوع تایید شده آن توسط سازمان بهداشت جهانی) بوده.اما همانطور که می دانید این دو واکسن کافی نیستند و به مروز زمان تاثیر آنها کاهش می یابد و لذا بوستر لازم دارند.با ذکر این تکته مهم ارقام زیر را ارائه می دهم(۲):
“۶۰ در صد کل جمعیت دنیا در حال حاضر حداقل یک دوز واکسن کووید را دریافت کرده اند
تا بحال ۱۰ بیلیون واکسن در سطح دنیا تزریق شده و روزانه ۲۴ میلون نفر واکسن دریافت می کنند
۱۰ در صد مردم در کشورهای فقیر در حال حاضر حداقل یک واکسن دریافت کرده اند
در ایران:
۷۱ در صد مردم حداقل یک واکسن دریافت کرده اند و ۶۳ در صد جمعیت دو بار واکسن دریافت کرده اند
امار کل ابتلا به کورونا در سطح دنیا:
در حالیکه بین ماههای سپتامبر تا دسامبر ۲۰۲۱ به سطح پلاتو و در حدود ۳۷۰ هزار نفر رسیده بود ، در طی ماه اخیر(ژانویه ۲۰۲۲)به رقم ۳ و نیم میلیون رسیده که نتیجه توسعه ورژن اومیگرون می باشد.
ورژن اومیگرون طبق مشاهدات متعدد ورژن کمتر خطرناکی است چرا که بیشتر دستگاه تنفس فوقانی (حلق و گلو و نای و نایژه های بزرگ) را در بر می گیرد و به بافتهای عمقی تنفسی ریه کمتر آسیب می رساند. لذا طبیعتا هم عامل کشتار کمتری نسبت به دلتا و الفا بوده.
(۳)واکسنهای یونیورسال ضد ویرویهای خانواده کروونا(سارز یک و دو):
ویروسهای کووید ۱۹ بخشی از خانواده ویروسهای سارز هستند که از سال ۲۰۰۳ عامل ابتلا و پاندمی بوده اند. در حال حاضر تحقیقات روی ساختن یونیورسال که کل این خانواده را بپوشاند آغاز شده و پیش بینی می شود کمتر از دو سال دیگر این نوع واکسنها چایگزین واکسنهای کنونی شوند که متاسفانه تحت تاثر جهشهای ویروسی تاثیرشان کاهش می یابد.
در حال حاضر دو پروژه تحقیقی در امریکا روی ساخت واکسنهای یونیورسال متمرکز شده اند که احتمالا کمتر از دو سال دیگر چایگزین واکسنهای موجود کووید می شوند.
واکسنهای موجود کووید بخاطر تمرکز روی انتی ژن اسپایک پروئین ویروس و در صورت جهشهای ویروسها تاثیراتشان کاهش خواهد یافت در حالیکه هدف ساختن واکسنهای یونیورسال اینست که بخشی از انتی ژن ویروس هدف قرار داده شود که امکان تغییر بسیار کمی دارد و وجه مشترک کل خانواده سارز (سارز یک و دو) باشد.
در مرکز والتررید امریکا واکسن یونیورسال بنام “اس پی اف” در حال ساخت است .
در دانشگاه دوک، واکسن یونیورسال دیگری کار می شود که انهم روی پروتئینهای با ثبات ویروس متمرکز می شود و لذا جهشهای معمول ویروسی روی ان موثر نیست.
بنظر می رشد بزودی ما شاهد خواهیم بود که واکسنهای مشترک ضد انفلوانزا و سارز که خانواده کووید را هم می پوشاند در یک واکسن به دنیا ارائه خواهد شد که قدمی مهم در تسهیل واکسناسیون بر علیه پاندمی کووید خواهد بود.
منابع بیشتر:
(۱)آرشیو مقالات در موضوع کورونا(سعید صالحی نیا)
(2)آمار واکسیناسیون در دنیا
Coronavirus (COVID-19) Vaccinations – Our World in Data
(3)واکسنهای یونیورسال ضد همه ویروسهای کورونا
Can a Universal COVID Vaccine Cover All COVID-19 Variants? – GoodRx
