چالشهای جنبشهای نوین اجتماعی برای تغییرات بنیادین در این بحث، سه پرسش را مورد تأمل قرار میدهیم. پرسش اول این است که تغییرات بنیادین به چه معناست و به چه نوع تغییراتی بنیادین میگوئیم؟ پرسش دوم این است که جنبشهای نوین اجتماعی برای تغییرات بنیادین را به چه نوع جنبشهایی میگوئیم و این گونه جنبشها چه ویژگیهایی دارند. سرانجام پرسش سوم، ...
ادامه مطلب »شیدان وثیق
سهمی در بزرگداشت آنتونیو نگری نظریهپرداز بیشماران
سهمی در بزرگداشت آنتونیو نگری نظریهپرداز بیشماران فیلسوف هنجارشکن آنتونیو نگری در اول اوت ۱۹۳۳ (۱۰ مرداد ۱۳۱۲) در شهر پادووا در ایتالیای فاشیستِ آن زمان به دنیا آمد و در سن ۹۰ سالگی در ۱۶ دسامبر ۲۰۲۳ (۲۵ آذر ۱۴۰۲) در شهر ویلژوئیف در حومه جنوب پاریس درگذشت. نگری متفکری مبارز و فیلسوفی عمده از اواسط قرن بیستم تا دو دههی اول ...
ادامه مطلب »جنگ اسرائیل و حماس , چه موضعی باید گرفت؟
جنگ اسرائیل و حماس چه موضعی باید گرفت؟ حملهی نظامی و تروریستی حماس به جنوب اسرائیل، جنگ غزه و اشغال نظامی شمال این خطه توسط ارتش اسرائیل، کنشگران سیاسی و اجتماعی در اپوزیسیون جمهوری اسلامی را وامیدارد که در برابر این رخداد بزرگ با پیامدهای بینالمللی و منطقهایاش، دست به موضعگیرند زنند. افزون بر آن که خود موضوع نیز در ...
ادامه مطلب »ویژگیها و بغرنجهای جنبشهای ضدسیستمی
امروزه، در سطح جهانی، ما شاهد برآمدنِ جنبشهای نوین اجتماعی با خصلت ضدسیستمی میباشیم. ویژگیهایی مشترک آنها را از جنبشهای اجتماعی کلاسیک متمایز میسازند. از آن جمله است نامتجانسیِ اجتماعی و طبقاتی؛ گوناگونی و گاه ناهمسوییِ خواستها؛ خودجوشی و گرایش نیرومند این جنبشها به خودگردانی؛ خودمختاری و استقلال نسبت به دولت، قدرتها و احزاب؛ رادیکالیسم و به طور عمده خشونتپرهیزیِ ...
ادامه مطلب »آلترناتیوها و منشورها در پرتو درسهای خیزش ۱۴۰۱
آلترناتیوها و منشورها در پرتو درسهای خیزش ۱۴۰۱ خیزش انقلابی زن زندگی آزادی، با ویژگیهای یگانه و متمایز نسبت به جنبشهای پیش از خود، درسهای اساسی و مهمی بر جای گذاشت. از این پس، هر تحلیل، منشور، پلاتفرم، آلترناتیو یا راهکار سیاسی و اجتماعی در راستای گذر از جمهوری اسلامی ایران، نمیتواند از ارزشها و درسهای این خیزش تأثیرِ عمده نپذیرد. ...
ادامه مطلب »ویژگیها و درسهای خیزش انقلابی ۱۴۰۱
در حیات ۴۴ ساله جمهوری اسلامی ایران، خیزش معروف به زن زندگی آزادی رخداد سیاسی- اجتماعیِ بزرگ و بیسابقهای بود. سه ویژگیِ و سه درسِ اصلیِ آن را از دید خود بیان میکنیم. ویژگی اول: خیزشی خودجوش، مردمی و انقلابی. خیزش خودانگیخته بود. دستهای، حزبی، جریانی یا قدرتی، نه در داخل کشور و نه از خارج، آن را به وجود نیاورده ...
ادامه مطلب »دربارهی خیزش مردمی در ایران و رهبری آن
بیان نظر قطعی نسبت به رخداد در هنگامهی شدنش، چون جنبشی که از شهریورماه ۱۴۰۱ در ایران آغاز شده است، کاری بس شتابزده و نابخردانه است. به قول هگل، جغد مینِروا، این نماد الههی خرد و حکمت نزد رومیان، با غروب آفتاب است که بالهای خود را برای پرواز میگستراند. معنای تمثیل این است که فلسفه تنها در تاریکیِ شبانگاه ...
ادامه مطلب »شورش مردمی در ایران و طرح ایجابی
جنبش اجتماعی در ایران، در اعتراض به قتل انزجار برانگیز مهسا – ژینا امینی توسط گشت ارشاد جمهوری اسلامی، باری دیگر، اما به گونهای جدی، موجودیت این رژیم را، پس از چهار دهه دیکتاتوری و دینسالاری، سخت به زیر سؤال برده است. مسألهی چگونگی سرنگونیِ نظام و بدیلهای جانشینی، امروزه به چالش اصلی گروهها و کنشگران سیاسی، اجتماعی و مدنی تبدیل شده است. ...
ادامه مطلب »ریشههای افول «چپ»
جنبش تاریخیِ موسوم به «چپ»، بهویژه در روند سوسیالیستیِ آن، که در سدههای نوزده و بیست جریان سیاسی و اجتماعیِ بزرگی را تشکیل میداد، امروزه با افولی ژرف، ساختاری و برگشتناپذیر روبرو شده است. این واقعیتِ فروپاشیِ نظری و عملیِ چپ سنتی از چند دهه اخیر تا کنون را میتوان در سراسر جهان از جمله در ایران مشاهده کرد. علل افول ...
ادامه مطلب »آن چیست که لائیسیته نامند؟
سه اصل تعریفگر و تفکیکناپذیر لائیسیته مقدمات ۱- موضوع لائیسیته: لائیسیته تنها به موضوع آزادی وجدان و عقیده، برابری دینباوران و دینناباوران در برابر قانون و به مناسبات بین دولت و بخش عمومی از یکسو و دین و نهادهای دینی از سوی دیگر میپردازد. با حرکت از این توضیح، اموری چون «دموکراسی»، »جمهوری»، «برابری زن و مرد» و غیره موضوعِ لائیسیته قرار نمیگیرند. ...
ادامه مطلب »کُمون و رهایی , به مناسبت صدوپنجاهمین سالگرد کُمون پاریس
این روزهای ماه مارس ۲۰۲۱، با سالگردِ یکی از رخدادهای انقلابی و اجتماعی بزرگ تاریخ یعنی کُمون پاریس همزمان میباشند. صد و پنجاه سال پیش، در ۱۸ مارس ۱۸۷۱، در پی شکست فرانسه از آلمان (پروس) در جنگ میان آنها، مردم پاریس، به ویژه کارگران و در میان آنها زنان، دست به شورش علیه حکومتِ خود میزنند. شهرداری پاریس، این ...
ادامه مطلب »رهایش و دشمنانش
رهایش و دشمنانش چالشهای پیشاروی امر رهایی اِمانسیپاسیون۱ رهایی یا رهایش نام و نشان مبارزهای است که امروزه باید در پیشگیریم. این مفهوم را ما به جای مقوله «چپ» که دیگر ناشناس و تُهی از معنا شده است به کار میبَریم. امر رهایی اما تنها یک آرمان، آرزو و هدف برای آیندهای نامعلوم نیست بلکه پیکاری است که از هم ...
ادامه مطلب »