کودتا و ارتباط برکناری مورالس با صنعت لیتیوم در بولیوی

مطالب ترجمه شده
November 17, 2019

مورالس در ۱۳ سال گذشته تلاش کرده بود که رابطه ای متفاوت بین کشور خود و منابع آن برقرار کند. او نخواسته بود که منابع کشورش به نفع شرکت‌های معدنی فراملی باشد، بلکه ترجیح می‌داد که بنفع جمعیت کشورش باشد. بخشی از عملی کردن وعده و وعیدهای مورالس منجر به کاهش نرخ فقر بولیوی گشت، و جمعیت بولیوی قادر شد شاخص های اجتماعی خود را بهبود بخشد. ملی کردن منابع بولیوی هم‌راه با استفاده از درآمد آن جهت تأمین اعتبار(سرمایه) برای توسعه اجتماعی کشور نقش مهمی ایفا کرده است. رفتار دولت مورالس نسبت به شرکت‌های فراملی منجر به عکس العمل های زننده ای از سوی آن‌ها شد، و بسیاری از آن‌ها بولیوی را به دادگاه کشاندند... ذخایر کلیدی بولیوی در لیتیوم است، که  مورد نیاز ماشین‌های برقی‌ست. بولیوی مدعی‌ست که دارای۷۰ درصد ذخایر لیتیوم جهان‌ست... بولیوی که قادر نشد با شرکت‌های فراملی غربی معامله کند؛ تصمیم گرفت که با شرکت‌های چینی شراکت کند. این امر دولت مورالس را آسیپ پذیر کرد، زیرا که او در یک جنگ سرد جدید بین غرب و چین گام برداشت. بدون توجه به این درگیری، کودتا علیه مورالس غیرقابل درک است... سیاست ملی کردن دولت مورالس و پیچیدگی جغرافیایی دشت سالار دو یونی چندین شرکت معدنی فراملی را فراری داد... این ایده برای شرکت‌های بزرگ معدن فراملی غیرقابل قبول است که یک مجتمع اجتماعی جدید برای لیتیوم وجود داشته باشد... مورالس مانعی مسقیم جهت تصاحب دشت های لیتیوم بوسیله شرکت‌های فراملی غیرچینی بود. بنابراین، او می‌بایست برکنار می‌شد. پس از کودتا، سهام شرکت تسلا بطور نجومی افزایش یافت.

 

کودتا و ارتباط برکناری مورالس با صنعت لیتیوم در بولیوی

نوشته: ویجی پراشاد

برگردان: آمادور نویدی

مورالس با کودتا برکنار شد، درحالی‌که مسئله لیتیوم در بولیوی بزرگ بنظر می‌رسد

مورالس، رئیس جمهور بولیوی در یک کودتای نظامی در ۱۰ نوامبر برکنار شد. وی هم اکنون در مکزیک بسر می‌برد. مورالس قبل از این‌که از ریاست خود برکنار شود، در پروژه ای بزرگ درگیر بودتا بتواند دمکراسی اقتصادی و اجتماعی را به کشورش بیاورد که برای مدت‌های طولانی تحت اسدثمار بوده است. مهم است که خاطرنشان شود که بلیوی متحمل مجموعه ای از کودتاها شده است، که اغلب آن‌ها توسط ارتش و نخبگان، و به نیابت از شرکت‌های معدنی فراملی بوده اند. در آغاز، این‌ها در شرکت‌های قلع بودند، اما این امر دیگر هدف اصلی در بولیوی نیست. هدف اصلی ذخایر عظیم لیتیوم است، که برای ماشین‌های برقی بسیار حیانی است.

مورالس در ۱۳ سال گذشته تلاش کرده بود که رابطه ای متفاوت بین کشور خود و منابع آن برقرار کند. او نخواسته بود که منابع کشورش به نفع شرکت‌های معدنی فراملی باشد، بلکه ترجیح می‌داد که بنفع جمعیت کشورش باشد. بخشی از عملی کردن وعده و وعیدهای مورالس منجر به کاهش نرخ فقر بولیوی گشت، و جمعیت بولیوی قادر شد شاخص های اجتماعی خود را بهبود بخشد. ملی کردن منابع بولیوی هم‌راه با استفاده از درآمد آن جهت تأمین اعتبار(سرمایه) برای توسعه اجتماعی کشور نقش مهمی ایفا کرده است. رفتار دولت مورالس نسبت به شرکت‌های فراملی منجر به عکس العمل های زننده ای از سوی آن‌ها شد، و بسیاری از آن‌ها بولیوی را به دادگاه کشاندند.

بولیوی در طول چند سال گذشته تلاش کرده است که با سرمایه گذاری توسعه ذخایر لیتیوم خود را بگونه ای بالا ببرد که ثروت را برای  جمعیت خود به کشور بیاورد. آلوارو گارسیا لینیرا، معاون رئیس جمهور گفته بود که «لیتیوم سوختی است که جهان را تغذیه خواهد کرد.» بولیوی که قادر نشد با شرکت‌های فراملی غربی معامله کند؛ تصمیم گرفت که با شرکت‌های چینی شراکت کند. این امر دولت مورالس را آسیپ پذیر کرد، زیرا که او در یک جنگ سرد جدید بین غرب و چین گام برداشت. بدون توجه به این درگیری، کودتا علیه مورالس غیرقابل درک است.

 

درگیری با شرکت‌های فراملی

زمانی‌که ایوو مورالس و جنبش برای سوسیالیسم قدرت را در سال ۲۰۰۶ در دست گرفت، گفت، دولت بلافاصله با پی‌گیری، دهه‌ها سرقت توسط شرکت‌های معدنی فراملی را قطع نمود. دولت مورالس عملیات استخراج چندین معدن از شرکت‌های قدرت‌مند، مانند گلینکور، جیندال استیل و پاور، آنگلو آرژانتین پان امریکن انرژی، و ساوت امریکن سیلور (اکنون ترای میتالز) را در دست گرفت(۱). این امر پیامی را برای شرکت‌های فراملی فرستاد که قرار نیست مانند گذشته به تجارت ادامه داد.

اما با این وجود، شرکت‌های بزرگ برمبنای قراردادهای قدیمی در برخی از مناطق کشور ادامه دادند. برای مثال، شرکت فراملی کانادایی نقره آمریکای جنوبی (۲) در سال ۲۰۰۳، و قبل از این‌که مورالس بقدرت برسد، شرکتی معدنی در مالو خوتا(۳) ایجاد نمود، که برای استخراج نقره و ایندیوم (یک فلز خاکی نادر که در تلویزیون‌های صفحه تخت استفده می‌گردد) بود. شرکت فراملی کانادایی نقره آمریکای جنوبی سپس شروع به توسعه دست‌رسی خود به امتیازات بیش‌تری به سرزمینی کرد که ادعا می‌شد مسکن بومیان بولیوی بود، و آن‌ها استدلال می‌کردند که این شرکت مکان مقدس آن‌جا را نابود کرده و جو خشونت را نیز ترویج داده است.

در اوات اوت ۲۰۱۲، دولت مورالس- مطابق با حکم مقام عالی کشور با شماره ۱۳۰۸- قرارداد با شرکت نقره آمریکای جنوبی (ترایمتالز ماینینگ) را لغو نمود، و این شرکت متعاقبا از طریق قضاوت بین المللی جهت اخذ غرامت شکایت کرد. دولت جاستیت ترودیو در کانادا- بعنوان بخشی از فشار بیش‌تر و به نمایندگی از شرکت‌های معدن کانادایی در آمریکای جنوبی- فشار زیادی بر بولیوی وارد ساخت. در اوت ۲۰۱۹، ترایمتالز با دولت بولیوی با معامله ای به ارزش ۸/۲۵ میلیون دلار به توافق رسید، حدود یک‌دهم چیزی‌که قبلا ادعای خسارت کرده بود.

جیندال استیل(۴)، یک شرکت فراملی هندی، که قراردای قدیمی با معدن سنگ آهن از ال موتین بلیوی(۵) داشت، در سال ۲۰۰۷  توسط دولت مورالس از ادامه فعالیت متوقف شد. در ژوئیه ۲۰۱۲، جیندال استیل قرارداد را ملغی نمود و برای سرمایه گذاری خود از طریق داوری جهانی خواهان جبران خسارت شد. در سال ۲۰۱۴، این شرکت توسط حکم اتاق بازرگانی بین الملل مستقر در پاریس مبلغ ۵/۲۲ میلیون بدست آورد. جیندال استیل برای شکایت دیگری علیه بولیوی، خواهان ۱۰۰ میلیون دلار خسارت بود.

دولت مورالس سه مؤسسه از شرکت معدن فراملی گلین کور(۶) مستقر در سوئیس را مصادره کرد؛ این‌ها شامل معادن قلع و روی و هم‌چنین دو شرکت ذوب فلزات بودند. مصادره معادن زمانی صورت گرفت که شرکت فرعی گلینکور با خشونت با معدن‌چیان برخورد کرد.

خصمانه ترین، شکایت از پان آمریکن (۷) بود که از دولت بولیوی برای مصادره سهام شرکت آنگلو-آرژانتینی (۸) تولید کننده گاز طبیعی در چاکو(۹) مبلغ ۵/۱ میلیارد دلار خسارت می‌خواست، اما در سال ۲۰۱۴، بولیوی با ۳۵۷ میلیون دلار به شکایت خاتمه داد.

هزینه پرداخت خسارت‌ها بسیار هنگفت است. مقدار تخمین زده شده (۱۰) در سال ۲۰۱۴، جهت پرداخت‌های عمومی و خصوصی برای ملی کردن این بخش‌های کلیدی به حداقل ۹/۱ میلیارد دلار رسید(در آن‌زمان تولید ناخالص داخلی بولیوی ۲۸ میلیارد دلار بود.)

در سال ۲۰۱۴، حتی فایننشال تایمز (۱۱) موافقت نمود که استراتژی مورالس کاملا غیرمنطقی نیست. «اثبات موفقیت مدل اقتصادی مورالس این‌ست‌که از زمانی‌که او به قدرت رسیده، اندازه اقتصاد را سه برابر کرده است، درحالی‌که سلب مالکیت از شرکت‌های خارجی افزایش یافت.»

 لیتیوم

ذخایر کلیدی بولیوی در لیتیوم است، که  مورد نیاز ماشین‌های برقی‌ست. بولیوی مدعی‌ست که دارای۷۰ درصد ذخایر لیتیوم جهان‌ست، که اغلب در دشت‌های نمکی سالار دی یونی (۱۲) است. پیچیدگی معادن، تهیه و برداشت آن به این معناست که بولیوی قادر نشده است صنعت لیتیوم را به تنهایی گسترش دهد. بولیوی نیازمند سرمایه و افراد باتجربه و متخصص است.

دشت نمکی حدود ۱۲۰۰۰ پا (۳۶۰۰ متر) از سطح دریا بالاترست، و زیاد بارندگی دارد. و این امر استفاده خورشیدی جهت تبخیر را با مشکل روبرو می‌کند. چنین راه حل‌های آسان‌تری در بیابان‌های آتاکاما در شیلی (۱۳)، و هومبر میوترو در آرژانتین(۱۴) قابل استفاده است. برای بولیوی راه حل‌های فنی بیش‌تری مورد نیارست، یعنی سرمایه گذاری بیش‌تری لازم‌ست.

سیاست ملی کردن دولت مورالس و پیچیدگی جغرافیایی دشت سالار دو یونی چندین شرکت معدنی فراملی را فراری داد. ارامیت از فرانس (۱۵)، اف ام سی از آمریکا (۱۶) و پوسکو از کره جنوبی (۱۷) نتوانستند با بولیوی معامله کنند، درنتیجه، آن‌ها ادر حال حاضر در آرژانتین مشغول به کارهستند. 

مورالس روشن ساخت که هرگونه توسعه لیتیوم باید توسط  کومیبول بولیوی (۱۸)- شرکت معدن ملی- و یاسیمینتوس دی لیتو بولیویانوس- وای ال بی (۱۹)- شرکت لیتیوم ملی خود- با حقوق برابر برای شرکاء انجام گیرد.

سال گذشته، شرکت آلمانی سیستم‌های ای سی آی(۲۰) توافق کرد که با بولیوی معامله کند. متعاقب شکایت ساکنان منطقه سالار دی یونی، مورالس این معامله را در ۲ نوامبر ۲۰۱۹ باطل نمود.

شرکت‌های چینی – مانند گروه تی بی ایی ای(۲۱)، و مهندسی ماشین آلات چینی (۲۲) – با یاسیمینتوس دی لیتو بولیویانوس- وای ال بی (۱۹) قرارداد بستند. گفته شده است که گروه لیتیوم تیانیکی چین (۲۳)، که در آرژانتین کار می‌کند، در صدد است با یاسیمینتوس دی لیتو بولیویانوس- وای ال بی (۱۹) قرارداد ببندد. هردو سرمایه گذاری چینی و شرکت لیتیو بولیوی در حال تمرین روش‌های جدید جهت هردو، استخراج معادن لیتیوم و و سهیم شدن در سود لیتیوم هستند. این ایده برای شرکت‌های بزرگ معدن فراملی غیرقابل قبول است که یک مجتمع اجتماعی جدید برای لیتیوم وجود داشته باشد.

هردو، شرکت‌های تسلا آمریکا(۲۴)، و مواد معدنی انرژی خالص کانادا(۲۵) جهت سهیم شدن مستقیم در لیتیوم بولیوی علاقه وافری نشان دادند. اما آن‌ها شرایطی را که دولت مورالس درنظر می‌گرفت، قبول نداشتند. خود مورالس مانعی مسقیم جهت تصاحب دشت های لیتیوم بوسیله شرکت‌های فراملی غیرچینی بود. بنابراین، او می‌بایست برکنار می‌شد.

پس از کودتا، سهام شرکت تسلا بطور نجومی افزایش یافت.

 

درباره نویسنده:

ویجی پراشاد، مدیر ترای کونتیننتال- انستیوی تحقیقات اجتماعی وسردبیر کتاب‌های جهان چپ است. او نویسنده هم‌کار و خبرنگار اصلی در گلاب تروتر(جهان‌گرد)، پروژه انستیتوی رسانه های مستقل است. او بطور مرتب برای رسانه های هندو، خط مقدم، نیوزکلیک، و بیرگون مقاله می‌نویسد.

 

برگردانده شده از:

Morales Ousted in Coup, as Lithium Question Looms Large in Bolivia

By Vijay Prashad

http://www.informationclearinghouse.info/52542.htm

 

زیرنویس‌ها:

(۱)-

Glencore, Jindal Steel & Power, Anglo-Argentine Pan American Energy, and South American Silver (now TriMetals Mining).

(۲)-

Canadian transnational firm South American Silver

(۳)-

Malku Khota for silver and indium (a rare earth metal used in flat-screen televisions)

(۴)-

Jindal Steel

(۵)-

Bolivia’s El Mutún

(۶)-

Glencore

(۷)-

Pan American

(۸)-

Anglo-Argentinian company

(۹)-

Chaco

(۱۰)-

estimated 

https://www.ft.com/content/c1ae0c29-b834-3954-b639-685ddabf2c22

(۱۱)-

Financial Times

(۱۲)-

Salar de Uyuni salt flats

(۱۳)

Chile’s Atacama Desert

(۱۴)-

Argentina’s Hombre Muerto

(۱۵)-

Eramet (France(

(۱۶)-

FMC (United States)

(۱۷)-

Posco (South Korea)

(۱۸)-

Bolivia’s Comibol

(۱۹)-

Yacimientos de Litio Bolivianos (YLB)

(۲۰)-

Germany’s ACI Systems

(۲۱)-

TBEA Group

(۲۲)-

China Machinery Engineering

(۲۳)-

China Machinery Engineering

(۲۴)-

Tesla (United States)

(۲۵)-

Pure Energy Minerals (Canada