حضورموثر چپ در جنبش دانشجوی، سنت دیرپایی در جامعه ایران است. از دوران سلطنت تا جمهوری اسلامی و از انقلاب ضد فرهنگی تا کشتارخونین دهه شصت، همواره چپ در جنبش دانشجویی نقش برجسته‌ای داشته استی داشته اس است ای . پس از آن نیز شاهد تداوم این سنت در برآمد جنبش دانشجویی دهه هشتاد و سپس برآمد نوین آن از آغاز دهه نود تا کنون بوده‌ایم. شواهد نشان می‌دهد که جنبش دانشجویی در سال‌های اخیر با سوخت و سازها و خواسته‌هایی نوینی عجین شده که درتاریخ جنبش دانشجویی کم نظیر بوده است. در گذشته این جنبش بیشتر با جنبش آزادی خواهی و تلاش برای اداره امور دانشگاه گره خورده بود و حضور چپ در آن نیز بیشتر با آرمان خواهی سوسیالیستی تداعی می‌شد و نیز بستری برای جذب فعالین آن به جنبش سیاسی و سازمان‌های چپ بود.
از دهه نود تا کنون جنبش دانشجویی با نشانه‌های دیگری در صحنه سیاسی ظاهر شده است و در کنار طرح خواسته‌هایی در دفاع از آزدای خواهی و اداره دموکراتیک دانشگاه – که پیشینه‌ای طولانی در سنت جنبش دانشجویی دارد – مبارزه با سیاست‌های نئولیبرالی و بازاری نمودن ساختار آموزشی مبتنی در آن نقش مهمی داشته است. نوعی از مبارزه ضد سرمایه‌داری که نتیجه پیمد
نتیجه تغییر شرایط مادی در ساختار آموزشی و کالا شدن دانش است.
دانشجویان چپ و پیشروان آن برای پیوند با جنبش‌های کارگران و زنان و طرح مطالباتی که هم‌سویی آنها را با جنبش دانشجویی تقویت کند، نقشی پررنگ، مهم و تحسین برانگیز داشته‌اند. شعارهای نظیر «فرزند کارگرانیم کنارشان می مانیم» حضور در مبارزه کارگران هفت تپه، معلمان، برجسته شدن مقابله با سیاست حجاب اجباری و کنترل جنسیتی رژیم در دانشگاه‌ها و در عین حال اعلام موضع علیه طیف راست و پرو امپریالیسم و سیاست مصادره جنبش‌ها، و … نشانه‌هایی هستند از برآمد نوین چپ در جنبش دانشجویی. از نمادهای دیگر برجسته این جنبش تغییر بافت جنسیتی و حضور پر رنگ زنان است.
«واکاوی سوسیالیستی» تلاش دارد درباره مختصات مهم این دوره از جنبش دانشجویی با فعالین چپ گفتگو کند. این گفتگو در این راستا است.
