تأثير مدگرايى بر هويت اجتماعى

تينا خليفه اى
November 23, 2019

تأثير مدگرايى بر هويت اجتماعى

درك اين مسئله كه ويروس مدگرايي تا چه حد سراسر جهان را فراگرفته كار سختي نيست.اما فراگير شدن اين ويروس در خاورميانه به خصوص كشورهايي كه درگير مختلفي قومي،مذهبي،فرهنگي هستند صد برابر بقيه ي مناطق جهان خطرناك تر و غير قابل سازمان دهي تر شده است به طرزي كه كمتر انساني از زن،مرد و رده هاي سني مختلف وجود دارند كه دنبال روي بُعد هاي مختلف مد گرايي نباشد.مدگرايي در اين كشور ها پاي خود را از عرصه ي لباس،ساعت،ماشين،وسايل خانه و حتي فيزيك فرد فرا تر گذاشته و در عرصه هاي مختلف عقيده هاي اجتماعي،فرهنگي،سياسي،اقتصادي تأثير عميقي گذاشته است به طرزي كه بسياري از مردم خاورميانه تفكر مستقل را رد كرده اند تقليد فرهنگي(از نوع مخرب)را دنبال كرده اند.با ظهور تب مدرنیته یا مدرنیزاسیون و جهانی شدن و تحول در برخی مفاهیم و معیارها، فضای زندگی بشر تبدیل به فضایی مصرف زده، سطحی و کاملاً صوری سوق داده میشود.

 

در این فضا انسان به دنبال این است که شکل ظاهری خود را تغییر دهد و از آنجا که این تغییر به زودی او را دلزده میکند، به سرعت به دنبال اشکال ظاهری جدیدی میرود. چنانچه، این ظواهر نوین به شکل صحیح و در قالب فرهنگ ملی و مذهبی جامعه در اختیار وی قرار نگیرد،ممكن است ذهن را از زندگي عادي و فكر كردن به بقيه ي موارد مورد نياز فرد باز دارد. جوامعی که در قبال این رفتار جوانان و نوجوانان، واکنش های تحقیرآمیز و مقابله هايی درپیش میگیرند، به نتایجی وخیم تر درمسأله ی بحران نسلها رسیده و بخش مهمی از نیروی کارآمد انسانی خود را مضمحل خواهند یافت.(همانطور كه در دو دهه ي اخير در ايران كه توجه بيشتر رسانه هاي غربي بر روي تغيير چهاچوبه ي جامعه با روش هاي زندگي مختلف بوده است و تا حد زيادي هم در عادي سازي بسياري از چيز ها موفق عمل كرده است)انسان ها با ارتباطات گسترده ای كه با جوامع و فرهنگ های گوناگون یافته اند و موقعیت آنها در شناخت و فهم  ارزش ها، باورها و انتخاب هنجارهای مطلوب، پیچیده تر و مشکل تر شده است و چه بسا زمینه های موجود، باعث شده تا زنان و دختران جوانان و نوجوانان به رفتارها و هنجارهای متضاد با ارزشهای جامعه ی خویش رو آورند.

 

حس تنوع طلبی توأم با گرایش به خودنمایی در محیط اجتماعی، تغییرات چشمگیری در نوع پوشش، آرایش، الگو، رفتار و اغلب گرایشهای بشری را به همراه داشته است.تاجفل یکی از نظریه پردازان هویت اجتماعی است که در سال 1978 نظریه ی هویت اجتماعی خود رامطرح کرده است كه با اهمیت ارزشی آن جامعه  و هويت اجتماعي انسان ها را تا حدي بيان ميكند اكثر فرضيه هاي روانشناسي  از تاجفل سرچشمه میگیرد. اساس نظریه ی تاجفل توجه به جنبه های مختلفی از هویت است که از عضویت گروهی ناشی میشود و میتواند در برگیرندهی هویت تاریخی، ملی، دینی و فرهنگی باشد. به نظر وی، اجتماع از افرادی تشکیل شده است که با هم و بر اساس پایگاه و قدرشان رابطه دارند و ساختار این ارتباط گروهی برای شکل بندی هویت دارای اهمیت است.مقصود مقاله جلوگيري از انسان ها براي انتخاب وعملكرد آزادانه در نوع و روش لباس پوشيدن دكوراسيون خانه يا بقيه ي نياز هاي آن ها نيست بلكه مقصود جلوگيري از رخنه ي تفكر مصرف گرايي بي رويه و بدون هدف  در جامعه است كه در نهايت سودي جز پر كردن جيب عده اي سودجو در جهان ندارد كه براي آنها اهميتي ندارد كه كالاي مصرفي كه در خريد فروش آن هستند پارچه باشد يا بدن زنان و يا كودكان و نوجوانان است بلكه آنها تنها سود كلان اقتصادي و نفوذ هدفمند سياسي براي تغييرات فرهنگي،ديني، اجتماعي (بدون توجه به زواياي مختلف تأثير بر جامعه)بر جوامعي كه  غير قابل دسترس براي اشغال مستقيم هستند. به زبان ساده تر آن ها با تحميل كردن مد و لباس، آرايش ، دكوراسيون خانه، لاغري يا چاقي بدن و تبليغ آن به عنوان فرهنگ برتر بر شما خواهان به دست آوردن تفكر و عقايدتان هستند (كه بر بسياري از جوامع تأثيرات نا هنجار رواني خود را نيز به جا گذاشته است).

 

منبع: نشریه سوسیالیسم امروز ١١٣

 

١ آذر ٩٨

٢٢ نوامبر ٢٠١٩