شرایط موجود نه جنگ و نه مذاکره بین سران حاکمیت آمریکا و ایران تا کی داوم خواهد آورد؟!

بهرام رحمانی
May 24, 2019

bahram.rehmani@gmail.com

 

بحران مناسبات ایران و آمریکا دیگر روز‌به‌روز تشدید می‌شود. آیا جنگی میان دو کشور درخواهد گرفت؟ یا شرایط نه جنگ و نه صلح ادامه خواهد یافت؟!

اکنون «جنگ» به واژه روز تبدیل شده است، با وجود این برخی‌ها می‌کوشند جدی‌اش نگیرند و برخی نیز خوشحالند که چنین جنگی آغاز شود. خمینی می‌گفت: «جنگ نعمت الهی است.

صدام حسین اصطلاح «ام المعارک» به معنای «مادر جنگ‌ها» را وارد وحشت در منطقه کرد. اگر میان ایران و آمریکا جنگ درگیرد، بعید نیست که تازه دریابیم معنی «جنگ نعمت الهی» و «ام المعارک» یعنی چه؟! خامنه‌ای و دولت و پاسدارانش می‌گویند: «ما از جنگ نمی‌ترسیم.»

 

 

بحث بر سر این که قطعا بین ایران و آمریکا جنگ همه جانبه‌ای درخواهد گرفت و یا مطلق جنگی بین این دو کشور روی نخواهد داد به غایت بحث‌های نادرستی هستند. در این مورد مانند همه موارد دیگر بحرانی جهان، امر مطلق وجود ندارد و همه بحث‌ها و تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های جدی نسبی هستند. بنابراین، هر تحلیل‌گر و نیروی جدی با توجه به احتمالات آمادگی لازم را در نظر می‌گریرد تا در روز مبادا غافلگیر نشود. به خصوص در تاریخ اتفاقاتی روی داده است که بسیار فجیع هم بوده‌اند بر اساس اطلاعات دروغ روی داده‌اند.

برای مثال، واقعه حمله آمریکا و متحدانش به عراق را در نظر بگیریم دست‌کم در انگلیس تحقیقات وسیعی در مورد حمله به عراق صورت گرفت. گفته می‌شود هر وقت انگلیسی‌ها نمی‌توانند بر سر فهم یک واقعه تاریخی توافق کنند، یک کمیسیون تشکیل می‌دهند که معمولا سال‌ها طول می‌کشد و بعد یک جوری مسئله را ماست‌مالی می‌کنند و به طرفین یک امتیازهایی می‌دهند و می‌گیرند و صورت مسئله را سر و هم می‌آورند. ساید این هم معجزه دموکراسی بورژوایی پارلمانی غرب است!

کمیته تحقیق درباره نقش انگلیس در حمله نظامی سال 2003 به عراق و اشغال این کشور، که در سال 2009 تشکیل شد، روز چهارشنبه 16 تیر ماه 1395، گزارش 6/2 میلیون کلمه‌ای خود را موسوم به گزارش «چیلکات» پس از هفت سال منتشر کرد. البته فشرده این گزارش نیز در 250 صفحه منتشر شده است.

بر اساس این گزارش، مشارکت انگلیس در تهاجم نظامی به عراق در حالی رخ داد که هنوز امکان دسترسی به گزینه‌های صلح‌آمیز وجود داشت. به گزارش بی‌بی‌سی فارسی، سِر جان چیلکات، رییس کمیته حقیقت‌یاب در این خصوص گفت که آن زمان صدام تهدید بالفعل نبود و قضاوت درباره خطر سلاح‌های کشتار جمعی این کشور با اطمینانی مطرح شد که قابل توجیه نیست. تسلیحاتی که هیچ‌گاه ناظران سازمان ملل آن را نیافتند؛ چون وجود نداشت.

179 سرباز انگلیسی در جنگ عراق کشته شدند و ده‌ها هزار عراقی جان خود را از دست دادند. بر اساس این تحقیق، بیش از یک میلیون عراقی بی‌خانمان شدند و بسیاری از تاسیسات زیربنایی عراق مثل تاسیسات آب و برق توسط اشغال‌گران بمباران شد.

چیلکات می‌گوید آقای بلر در این اطلاعات نه کابینه خود و نه دیگران را مشارکت نداده بود. وزیر دفاع وقت، هون گفت در سال 2004 متوجه شده بود که پرونده مرتبط با سلاح‌های کشتار جمعی در عراق ساختگی بوده است.

در گزارش چیلکات با همه وزرای بلر مصاحبه شده و خیلی از آن‌ها گفته‌اند که در کابینه فقط جمع‌بندی‌ها مطرح شد و آن‌ها اعتماد کردند. بلر که یک چک سفید حمایت به جورج بوش داده بود، حاضر نبودند برای کسب قطع‌نامه دوم به شورای امنیت بروند و بلر برای اثبات حمایت بی‌دریغش از بوش می‌خواست امور حقوقی را دور بزند. نکته‌ای که کارشناس حقوقی دولت و وزیر مشاور در امور حقوقی به بلر تذکر داده است.

در مورد بمباران یوگسلاوی سابق هم گفته شده است که بر اساس اطلاعات دروغ حملات هوایی علیه این کشور صورت گرفت.

سران و مقامات آمریکا و ایران، در عین حالی که به همدیگر چنگ و دندان نشان می‌دهند و بر طبل جنگ می‌کوبند اما در عین حال، پرچم مذاکره را نیز بالا برده‌اند. ترامپ می‌گوید مطمئنم که به زودی مقامات حکومت اسلامی ایران با او تماس خواهند گرفت؛ روحانی می‌گوید من اهل مذاکره‌ هستم اما زمان برای چنین مذاکره‌ای مناسب نیست، ظریف می‌گوید ما زیر فشا مذاکره نمی‌کنیم و نهایتا خامنه‌ای می‌گوید مذاکره نمی‌کنیم و... هر دو طرف، همواره در حال جا به جایی سلاح های سنگین و نیروهای نظامی خود هستند. با این وجود، هنوز نشانه‌های جدی از بروز جنگ مشاهده نمی‌شود.

ظاهرا جابه‌جایی موشک‌های بالستیک از سوی نیروهای نظامی حکومت اسلامی ایران در خلیج فارس، یکی از دلایلی بوده است که ایالات متحده تصمیم به اعزام ناو هواپیمابر و بمب‌افکن به خلیج فارس کرده است.

شبکه سی‌ان‌ان، در گزارشی به نقل از چند مقام رسمی دولت آمریکا نوشت براساس اطلاعات به دست آمده حکومت اسلامی اقدام به جابه‌جایی موشک‌های بالستیک در خلیج فارس به وسیله قایق کرده است.

سی‌ان‌ان، نوشته است که مشخص نیست آیا ایران توانایی شلیک این موشک‌ها از قایق را دارد یا این موشک‌ها برای استفاده نیروهای زمینی به مناطق دیگر منتقل شده‌‌اند.

این شبکه، هم‌چنین گزارش کرده است که این احتمال وجود دارد ایالات متحده تجهیزات بیش‌تر، از جمله سیستم دفاعی ضدموشکی، به خلیج فارس منتقل کند؛ از جمله موشک‌های پاتریوت.

مقام‌های پنتاگون بر این باورند که اقدام‌های حکومت اسلامی می‌تواند نیروهای آمریکایی و هم‌چنین نیروهای ائتلاف در عربستان سعودی، بحرین و قطر را در معرض خطر قرار دهد.

 

مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده هم گفته بود این کشور مسئولیت هرگونه حمله به منافع آمریکا در منطقه از سوی نیروهای ایرانی یا گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به حکومت اسلامی را با رهبران ایران می‌داند.

 

به گزارش اسپوتنیک، پنتاگون در شرایط تنش با حکومت اسلامی ایران، طرح اعزام چند هزار سرباز دیگر به خاورمیانه را به کاخ سفید ارائه خواهد کرد.

در همین حال رییس سازمان اطلاعات خارجی روسیه معتقد است اوضاع در اطراف ایران طبق سناریوی خطرناکی پیش می رود.

خبرگزاری‌ها به نقل از مقام‌های وزارت دفاع آمریکا از طرح اعزام هزاران نیروی اضافی به منطقه خاورمیانه خبر داده‌اند.

خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام آمریکایی، شمار این نیروها را پنج هزار نفر اعلام کرده است. خبرگزاری آسوشیتد‌پرس از «طرح پنتاگون برای اعزام 10 هزار نفر» خبرداده است.

دو مقام آمریکایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند: «درخواست نیروی اضافی توسط ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، مطرح شده ولی هنوز مشخص نیست که آیا پنتاگون با این درخواست موافقت کرده است یا خیر.»

براساس این گزارش، نیروهای جدید درخواست شده دفاعی هستند و شامل استقرار سامانه دفاع موشکی پاتریوت و کشتی‌های جنگی بیش‌تر برای زیر نظر گرفتن حکومت اسلامی ایران خواهند بود.

 

از سوی دیگر، در یوتیوپ فیلمی پخش شده است که یک ستون بزرگ تریلی‌ها با بار توپ و تانک و موشک از سوی مرکز ایران به جنوب ایران در حرکت هستند.

 

در اوج بحران نظامی با ایالات متحده و خطر بروز درگیری جنگی بین دو کشور، به اقدام تحریک آمیز دیگری علیه جامعه جهانی دست می زند و اعلام می‌دارد که روند غنی‌سازی اورانیوم را به چهار برابر افزایش می‌دهد.

کم‌تر از دو هفته پیش، هنگامی که حسن روحانی اعلام کرد که حکومت اسلامی ایران به روند غنی‌سازی باز می گردد، حتی دولت روسیه نیز این تصمیم را مورد نکوهش قرار داد و کشورهای اروپایی نیز هشدار دادند که با این تصمیم کنار نخواهند آمد.

ابراز ناخرسندی روسیه و اروپا از این تصمیم حکومت اسلامی ایران، در شرایطی رخ می‌دهد که متاسفانه سایه جنگ بر فراز منطقه به‌خوبی احساس می شود.

 

البته در مورد برجام و مذاکره با آمریکا، در حکومت اسلامی اختلافات زیادی وجود دارد. خامنه‌ای یک‌بار دیگر نقش اصلی خود در شکل‌گیری و توافق هسته‌ای را منکر شد و از پذیرش عواقب شکست برجام شانه خالی کرد و تقصیر این شکست را تماما به گردن روحانی و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای انداخت.

خامنه‌ای گفت: «در صحبت‌ها بود که تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند؛ خب شما چشم و گوش دارید و همه‌چیز را می‌بینید. نامه‌ای که درباره‌ برجام نوشته شد و شرایطی که ذکر شده که در این صورت تصویب می‌شود را ببینید. منتها اگر این شرایط اجرا نشده، وظیفه‌ رهبری این نیست که وارد بشود.»

خامنه‌ای ادامه داد: «نظر ما این است که رهبری وارد کار اجرایی نشود، مگر جایی که به حرکت کل انقلاب ضربه میزند. اما آن‌طور که برجام عمل شد، من خیلی اعتقادی نداشتم و بارها هم به رییس‌جمهور و وزیر خارجه گفتیم و تذکر دادیم.»

خامنه‌ای، هم‌چنین درخواست روزهای اخیر روحانی مبنی بر بازنگری قانون اساسی برای دادن اختیارات ویژه به رییس جمهور را رد کرد و با اشاره آشکار به دولت روحانی تاکید که اشکال نه از قانون اساسی حکومت، بلکه از کارگزاران حکومتی است.

البته مهم‌‌تر از همه، حرف آخر را فرماندهان سپاه و در راس همه قاسم سلیمانی می‌زند. حتی خامنه‌ای بدون مشورت و نظرخواهی از فرماندهان سپاه، موضعی اتخاد نمی‌کند که آن‌ها را ناراضی کند. به عبارت دیگر، نهاد اصلی و تصمیم‌گیرنده در ایران، سپاه پاسداران است و رییس جمهوری «تدارکاتچی» محسوب می‌شود.

اما تحریم‌های اقتصادی ایران، بسیار ویران‌گر است و هنوز جنگی روی نداده اما جنگ بی‌رحمانه بازار و سرمایه‌داران با حمایت حکومت اسلامی بر علیه مردم ایران خانمانسوز شده است. قیمت بسیاری از نیازهای ضروری مردم در بازار چندین برابر گران‌تر شده‌اند. قیمت گاهی هفتگی تغییر می‌کنند.

 

 

حتی ترکیه خرید نفت از ایران را متوقف کرده است. یک مقام ارشد ترکیه روز چهارشنبه اول خرداد گفته است، با پایان یافتن معافیت از تحریم‌های نفتی و عدم تمدید این معافیت‌ها توسط آمریکا، آنکارا خرید نفت از ایران را از ماه مه متوقف کرده است.

این مقام ارشد ترکیه که نامش فاش نشده به خبرگزاری رویترز گفته است: «الان ما هیچ نفتی از ایران وارد نمی‌کنیم.»

او اضافه کرده است: ما یکی از هشت کشوری بودیم که از تحریم‌های نفتی‌(آمریکا) معاف شده بودیم. اکنون ما آماده‌ایم که از این تحریم‌ها پیروی کنیم.

این مقام ضمن اعلام مخالفت ترکیه با تحریم علیه ایران گفته است، ما به تحریم‌ها اعتقاد نداریم، اما به عنوان یک متحد استراتژیک، به تصمیم ایالات متحده احترام می‌گذاریم. انزوای ایران مفید نخواهد بود .

رویترز در همین زمینه روز دوشنبه، به نقل از منابع صنعتی، ردیابی نفتکش‌ها و شرکت‌های مشاوره انرژی گزارش داده بود که در ماه میلادی جاری هیچ نفتکشی با محموله نفتی از ایران در بنادر ترکیه پهلو نگرفته است.

 

افغانستان هم واردات فرآورده‌های نفتی از ایران را به صفر رسانده است. پس از تمدید نشدن معافیت‌های نفتی از سوی آمریکا، این‌بار افغانستان واردات فراورده‌های نفتی از ایران را به صفر رسانده است.

خبرگزاری فارس، به نقل از سخن گوی اتحادیه صادرکنندگان فرآوردهای نفتی گزارش داد که براساس تصمیم مقامات افغانستان صادرات فرآورده‌های نفتی از ایران به این کشور از 22 اردیبهشت متوقف شده ‌است. این مقام مسئول پیش از این نیز از کاهش میزان صادرات فرآورده‌های نفتی ایران به افغانستان خبر داده بود.

بنابر این گزارش پیش از این بخشی از فراورده‌های نفتی ایران از جمله نفت سفید، نفت کوره و برخی از حلال‌ها و دیگر فراورده‌های نفتی به کشورهای همسایه از جمله افغانستان صادر می‌شد، اما افغانستان از یک هفته قبل واردات فراورده‌های نفتی از ایران را به صفر رسانده است.

خبرگزاری رویترز گزارش داد: صادرات نفت ایران در ماه میلادی جاری به حدود 500 هزار بشکه در روز یا کمتر از آن سقوط کرد.

به‌گفته این منبع، اطلاعات مربوط به نفتکش‌ها و گفته‌های چند منبع از داخل بازار جهانی نفت نشان می‌دهد حکومت اسلامی ایران در نیمه اول ماه مه، بین 250 هزار تا 500 هزار بشکه نفت در روز صادر کرده است. بر اساس این گزارش، محموله‌های نفتی به قصد کشورهای آسیایی بارگیری شدند، اما هنوز مشخص نیست خریدار آن کیست.

 

در چنین شرایطی، گرانی، بیکاری، بیکارسازی و فقر در ایران کمرشکن شده و اکثریت مردم این کشور سخت نگران تامین نیازهای اولیه و روزمره زندگی‌شان هستند. بنابراین، جنگ مردم با هدف سرنگونی کلیت حکومت اسلامی ایران و برپایی یک جامعه آزاد و برابر و انسانی، اجتناب‌ناپذیر است و داده‌های زیادی وجود دارد که این جنگ به زودی آغاز خواهد شد.

برخی از کالاها و خوراکی‌ها در اردیبهشت ماه سال جاری در ایران در مقایسه با همین ماه در سال گذشته تورمی 20 تا 136 درصدی داشته‌اند.

مرکز آمار ایران اعلام کرده است: «بررسی جزئیات تورم در بین کالا و خدمات نشان می‌دهد، کم‌ترین حد تورم مربوط به گروه آموزش با 03/21 درصد بوده است و بالاترین سطح به حدود 136 درصد به سبزیجات تعلق دارد.»

در بین خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، تورم گوشت هم‌چنان در رده اول قرار دارد. هم‌چنین در گروه میوه و خشک بار تورم 112 درصدی، روغن‌ها و چربی‌ها 56 و در گروه شیر، پنیر و تخم مرغ نیز تورم 47 درصدی نسبت به اردیبهشت سال گذشته ثبت شده است. البته آمارهای مرکز آمار ایران با قیمت‌های سرسام‌آور کالاهای ضروری مردم در بازار بسیار متفاوت است.

یک نماینده مجلس به نام الیاس حضرتی، چنین اقرار کرده است: «هیچ‌گونه درکی از له شدن مردم در زیر چرخ‌های گرانی و تورم و بیکاری و هرج و مرج حاکم بر بازار و اقتصاد نداریم و همه‌‌مان سرگرم موضوعات پوچ اندر پوچیم.»

این عضو مجلس ارتجاع، از این‌که شرایط انفجاری کنونی منجر به قیام مردم علیه نظام شود، هشدار داد و گفت:‌ «... جنگ شروع شده است. در یک جنگ روانی وحشتناک قرار داریم. هدف از بین بردن اعتماد مردم است. دشمن روی ناامید کردن مردم حساب باز کرده است. برخی‌ها زمانی درک می‌کنند که مردم زیر چرخ‌‌ها له شده‌‌اند ...»

 

این وضعیت برای سرمایه‌داران ایران، به یژه برای آن‌هایی که به سران و مقامات و نهادهای حکومتی نزدیک ترند، یک فرصت و موقعیت طلایی برای چپاول هر چه بیش‌تر ثروت‌های جامعه و خالی کردن جیب مردم به وجود آورده است.

برای مثال، روزنامه سازندگی در شماره روز سه‌شنبه 31 اردیبهشت خود، از بدهی سه هزار میلیاردی یک بدهکار کلان بانکی به نام «م. ص. ه.» خبر داده است.

این روزنامه نوشته که او که یکی از هشت فرد ثروتمند در جمهوری اسلامی و سهام‌دار بانک‌(ا. ن) است مبلغ 1400 میلیارد تومان وام گرفته و 136 میلیون یورو بدهی معوق دارد.

مجموعه شرکت‌های او تنها در حوزه ارزی جمعا 136 میلیون یورو بدهی معوق دارد. هم‌چنین 244 میلیارد سپرده از سرمایه بانک توسط او به دلایل نامعلومی خارج شده است.

این فرد تنها در یک پروژه ساختمانی، 130 هزار میلیارد تومان هزینه کرده و شنیده‌ها حاکی است که برخی از نمایندگان مجلس در به تاخیر افتادن روند رسیدگی به پرونده این فرد نقش داشته‌اند.

 

اکنون کار حکومت اسلامی به‌جایی رسیده است که حتی دوستانش نزدیکش در حال پشت کردن به این حکومت هستند. یکی از این دوستان نزدیک حکومت اسلامی، روسیه است. اکنون روزنامه حکومتی اطلاعات نوشته است: پوتین رییس‌جمهور روسیه چهارشنبه گذشته در نشست مطبوعاتی به همراه رییس‌جمهور اتریش و در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره بحران آفرینی ترامپ علیه ایران جمله‌ای را بیان کرد که مورد توجه و برداشت خاص بسیاری از رسانه‌ها قرار گرفت.

رییس‌جمهور روسیه با بیان این جمله که «... ما آتش‌نشانی نیستیم و نمی‌توانیم چیزی را که کاملا به ما وابسته نیست، نجات دهیم...»، سوژه مناسب به رسانه‌های غربی به‌خصوص در واشنگتن داد تا این پاسخ پوتین را چراغ سبز او به ترامپ درباره ایران توصیف کنند.

برداشت بسیاری از نویسندگان سیاسی در رسانه ها چنین است که مهم نیست به‌طور مشخص مخاطب پوتین در بیان این جمله کیست، بلکه این اظهارنظر رییس‌جمهور روسیه به‌نوعی اعلام بی‌طرفی او در مسئله تحریم‌ها همراه تهدیدات نظامی از سوی ترامپ است و تاکیدی است بر این‌که کسی نباید از مسکو انتظاری داشته باشد! در واقع تفسیر و برداشت از سخنان پوتین، چراغ سبز به ترامپ خوانده شده است.

پوتین از مقصر اعلام شدن حکومت اسلامی ایران در صورت اجرایی شدن تصمیم خروج کامل از توافق هسته‌ای از سوی همه کشورهای جهان سخن گفته و با اشاره به اختلافات حکومت اسلامی و اتحادیه اروپا درباره چگونگی حفظ برجام از این گفته که قرار نیست روس‌ها هم‌چون آتش‌نشانان هر جا اختلاف و تنشی بود وارد عمل شوند و آتش را خاموش کنند، ولادیمیر پوتین در همین سخنرانی دولت‌های اروپایی را ناتوان در حفظ برجام دانسته است.

 

در این میان، مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا، سه‌شنبه 21 مه گفت احتمال این‌که ایران عامل حملات اخیر در خلیج باشد، بسیار بالا است.

به گزارش خبرگزاری رویترز پومپئو ادامه داد: «با توجه به همه تنش‌هایی که در یک دهه اخیر در منطقه دیدیم و شکل این حملات، به نظر می‌رسد احتمال این‌که ایران عامل این حملات باشد، بسیار بالا است.»

حکومت عربستان، حکومت اسلامی ایران را به صدور فرمان حمله پهپادی به دو ایستگاه پمپاژ نفت در سعودی متهم کرد. شبه‌نظامیان حوثی که از سوی ایرام پشتیبانی می‌شوند، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند.

این حمله دو روز پس از آن صورت گرفت که چهار کشتی از جمله دو نفت‌کش سعودی در آب‌های امارات متحده عربی، در معرض حمله خرابکارانه قرار گرفتند.

روز یک‌شنبه ناوگان پنجم آمریکا مستقر در بحرین اعلام کرد که کشورهای شورای همکاری خلیج «گشت‌های امنیتی پر شمار» در آب خلیج را برای مقابله با هرگونه حمله احتمالی ایران آغاز کردند.

 

سناتور جمهوری‌خواه آمریکا می‌گوید پس از شنیدن توضیحات مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ایران را مسئول حوادث اخیر منطقه می‌داند. او ادعا کرد ایران در حمله به تاسیسات نفتی عربستان و انفجار چند کشتی در بندر فجیره دست داشته است.

در حالی که رییس جمهوری آمریکا، هم‌زمان با تهدید حکومت اسلامی بر عدم تمایل خود به وارد شدن به جنگ و درگیری نظامی با ایران تاکید دارد، سناتور جمهوری‌خواه ایالت کارولینای جنوبی خواهان واکنش نظامی قاطعانه واشنگتن در صورت ادامه «اقدام تهران علیه منافع آمریکا» در منطقه شده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، لیندسی گراهام دوشنبه 30 اردیبهشت- 20 مه، در یک پیام توئیتری ادعا کرد که بر پایه اطلاعات ارائه شده از سوی مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ایران مسئولیت حمله‌های اخیر به تاسیسات نفتی و کشتی‌های «کشورهای دیگر» در منطقه را بر عهده دارد.

به‌گفته گراهام، اطلاعاتی که جان بولتون درباره تشدید تنش‌ها با حکومت اسلامی در اختیار او قرار داده نشان می‌دهد که مسئولیت تهدید منافع ایالات متحده در عراق نیز متوجه تهران است.

اشاره این سناتور که به داشتن مواضع تند علیه حکومت اسلامی شهرت دارد، از جمله به حمله پهپادی به دو ایستگاه انتقال نفت عربستان در سه‌شنبه هفته گذشته و «حمله خرابکارانه» به چهار نفت‌کش در بندر فجیره امارات متحده عربی چند روز پیش از آن است.

به گزارش آسوشیتدپرس، شیعیان حوثی یمن مسئولیت حمله به تاسیسات نفتی عربستان را بر عهده گرفته و می‌گویند هدف از این عملیات انتقال این پیام به ریاض بوده که از ادامه حمله به آن‌ها خودداری کند.

 

خالد بن سلمان، فرزند پادشاه و معاون وزیر دفاع عربستان، روز دوشنبه حکومت اسلامی را آمر حمله به تاسیسات نفتی این کشور معرفی کرده و حوثی‌ها را «ابزاری در خدمت اجرای سیاست توسعه‌طلبانه حکومت ایران» خوانده است.

عادل جبیر، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان نیز در واکنش به این حمله‌ها در یک پیام توئیتری نوشته، حوثی‌ها «بخشی جدایی‌ناپذیر از سپاه پاسداران هستند» و از دستورات آن‌ها پیروی می‌کنند.

 

یک روز پیش از این اظهارات انفجاری در منطقه سبز بغداد رخ داد که دونالد ترامپ در واکنش به آن حکومت اسلامی را به شکل کم‌سابقه‌ای تهدید کرد.

دونالد ترامپ شامگاه یک‌شنبه 29 اردیبهشت، در واکنش به انفجار در منطقه سبز بغداد در یک پیام توئیتری نوشت: «اگر ایران خواهان درگیری است، این پایان رسمی ایران خواهد بود.» او به حکومت اسلامی هشدار داده هرگز بار دیگر ایالات متحده را تهدید نکند.

 

نانسی پلوسی، رییس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا به تازگی از دولت ترامپ خواسته بود که در مورد تحولات مربوط به ایران و تنش‌های منطقه خاورمیانه جلسه‌ای با اعضای این مجلس تشکیل دهد که به این درخواست هنوز پاسخی داده نشده است.

 

مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه در جریان نشستی محرمانه، اطلاعات طبقه‌بندی شده درباره ایران را مورد بررسی قرار داد.

در این نشست مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا، پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع و ژنرال جوزف دانفورد، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز حضور داشتند. آن‌ها در تلاش بودند قانون‌گذاران را متقاعد کنند که دولت آمریکا در تلاش برای جلوگیری از تجاوز ایران است و نه حمله به این کشور.

این جلسه پس از آن تشکیل شد که نمایندگان کنگره آمریکا، شامل دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، خواستار دریافت اطلاعات بیش‌تر درباره تحولات خاورمیانه در پی افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا در منطقه شدند. برخی از اعضای دموکرات کنگره مقامات دولت آمریکا را متهم به تحریف اطلاعات با هدف دادن پاسخ‌های تهاجمی به رفتارهای ایران کردند.

مایکل مک‌کول، از اعضای جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان پس از برگزاری این نشست به خبرنگاران گفت: «هیچ قصدی برای آغاز جنگ در این منطقه وجود ندارد. آمریکا تنها به دنبال اقدام بازدارنده‌ای برای جلوگیری از تجاوزات ایران است.»

مایک پمپئو، پاتریک شاناهان و ژنرال جوزف دانفورد عصر سه‌شنبه نیز در جلسه دیگری با حضور اعضای سنا بار دیگر پشت درهای بسته شرکت کردند.

بنا بر اعلام رویترز به نقل از لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه، مقامات ارشد دولت آمریکا در جریان این نشست به سناتورها گفته‌اند که حملات اخیر به کشتی‌ها و خطوط انتقال نفت در خاورمیانه مستقیما توسط دولت و رهبر ایران انجام شده است.

او گفت: «آن‌ها برای ما دربارۀ چگونگی تهدیدات ایرانی‌ها که متفاوت با گذشته است، توضیح دادند. آن‌ها گفتند که حملات به کشتی‌ها و خطوط انتقال نفت، با هماهنگی ایران و با هدایت دولت ایران و آیت‌الله انجام شده است.»

 

در چنین روندی، هفته‌نامه آمریکایی نیوزویک، تصورات «کرکس‌های» آمریکایی درباره چگونگی وادارسازی ایران به تسلیم شدن را چنین توصیف می‌کند: «یک منبع پنتاگون گفت که گزینه‌ها شامل یک سلسله از حملات موشکی است تا تهران را مجبور کنند پشت میز مذاکره با واشنگتن بنشیند.» یکی از مقامات آشنا با طرح ها گفت: «صرف‌نظر از لفاظی‌های تهران، هنگامی که شما 500 موشک در روز دریافت می‌کنید، به شما لطمه زیادی وارد می‌شود. این هدف این است. هنگامی که حریف شما ضعیف است، شما سود بیش‌تر را دریافت می‌کنید.»

 

هم‌چنین نظرسنجی خبرگزاری رویترز با همکاری موسسه ایپسوس نشان می‌دهد که 51 درصد آمریکایی‌ها معتقدند تا «چند سال دیگر» درگیری نظامی میان ایران و ایالات متحده روی خواهد داد.

این نظرسنجی، هم‌چنین نشان می‌دهد که «نگرانی» شهروندان آمریکا از تهدید «ایران» در یک سال گذشته افزایش داشته است. بر اساس این گزارش در حال حاضر 53 درصد کسانی که به پرسش‌های رویترز و ایپسوس پاسخ داده‌اند بر این باورند که ایران تهدید «جدی» و «فوری» برای امنیت ایالات متحده است. این آمار در ماه ژوئن سال گذشته میلادی 47 درصد بود.

در مقام مقایسه 58 درصد از آمریکایی‌ها کره شمالی و 51 درصد از آن‌ها روسیه را تهدید فوری و جدی برای کشورشان می‌دانند.

هم‌چنین 60 درصد از آمریکایی‌ها متعقدند که ایالات متحده نباید «پیش از حمله ایران» دست به اقدام نظامی بزند، در مقابل 12 درصد موافق حمله نظامی «پیش‌گیرانه» آمریکا علیه ایران هستند.

با این وجود 49 درصد از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند با سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در قبال ایران موافق نیستند و 39 درصد دیگر این رویکرد را تایید می‌کنند.

بخش دیگری از این آمار نشان می‌دهد که 79 درصد از جامعه آماری رویترز- ایپسوس معتقدند که در صورت حمله ایران، ایالات متحده باید واکنش نظامی نشان دهد. از این میان 40 درصد با حملات هوایی محدود و 39 درصد با جنگ تمام عیار موافقند.

تنش میان تهران و واشنگتن به‌ویژه از زمان تشدید تحریم‌های ایران از سوی دونالد ترامپ افزایش یافته است. این تنش‌‌ها زمانی به اوج خود رسید که آمریکا ناوبر هواپمابر آبراهام را به‌همراه تجهیزات نظامی به خلیج فارس اعزام کرد.

 

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه حکومت اسلامی ایران، در واکنش به این پیام تهدیدآمیز رییس جمهوری آمریکا، سخنان و اقدامات دونالد ترامپ را «تروریسم اقتصادی و رجزخوانی برای نسل‌کشی» خواند.

ظریف در یک پیام توئیتری نوشته است که ترامپ خواهان دست‌یافتن به چیزی است که «اسکندر، چنگیز و دیگر متجاوزان» در دست‌یابی به آن ناکام مانده‌اند.

وزیر خارجه ایران در پیام توئیتری روز گذشته خود به تکرار دیدگاهی پرداخت که مطابق آن «تیم ب» دونالد ترامپ را برای رویارویی نظامی با جمهوری اسلامی تحریک می‌کند.

منظور ظریف از این تیم، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن‌زاید ولیعهد ابوظبی است که به گفته او تلاش می‌کنند ترامپ را «برخلاف خواسته‌اش» به سمت جنگ با ایران بکشانند.

 

یکی از فرماندهان سپاه پاسداران ایران می‌گوید، موشک‌های کوتاه برد ایران، توانایی هدف قرار دادن ناوهای آمریکا در خلیج فارس را دارند.

محمد صالح جوکار، معاون پارلمانی سپاه پاسداران با اشاره به اینکه تجربه برجام به ایران نشان داد نباید به غرب اعتماد کرد گفت: «ایجاد دوگانه جنگ و مذاکره بازی جریان غرب‌گرا در ایران است که با طراحی کشورهای غربی در حال اجرا است.»

این فرمانده سپاه، هم‌چنین با اشاره به این‌که بیش از 60 درصد انرژی دنیا از خاورمیانه به جهان ارسال می‌شود، تهدیدات آمریکا برای راه‌اندازی یک جنگ با ایران را پوچ دانست.

او با تاکید بر این‌که تمام اقدامات آمریکا برای این است که بار دیگر مذاکره را به کشور تحمیل کرده و ایران را محدود کند، ادعا کرد: برخلاف خواست آمریکایی‌ها مردم ما با بصیرت و مقاومت و عزتمندانه مسیر ظلم‌ستیزی و استقلال را ادامه می‌دهند و جبهه مقاومت نیز در اوج اقتدار است.

جوکار، هم‌چنین با اشاره به توان موشکی بالای ایران، مدعی شد موشک‌های سپاه پاسداران حتی از نوع کوتاه‌برد آن به راحتی می‌تواند کشتی‌ها و ناوهای آمریکایی در خلیج فارس را هدف قرار دهد.

 

روز دوشنبه 30 اردیبهشت - 20 مه، حسن روحانی در دیدار با گروهی از روحانیون و «شخصیت‌های حوزوی»، در مورد درگیری‌های حکومت اسلامی با دولت آمریکا گفت: «کسانی در کاخ سفید هستند که طی 40 سال گذشته همیشه علیه جمهوری اسلامی ایران و نظام اسلامی عمل می‌کردند و راه مقابله با کشور ما را فشار و جنگ می‌دانستند و امروز همه این افراد در کاخ سفید یک‌جا جمع شده‌اند.»

روحانی در جمع شماری از اعضای حوزه علمیه خواهان «اختیارات ویژه‌ای» شد. او به تبعیت از آیت‌الله خامنه‎ای شرایط فعلی ایران را دوران «جنگ اقتصادی» خواند و آن را با دوران جنگ هشت‌ساله با عراق مقایسه کرد.

روحانی گفت: «در دوران جنگ تحمیلی نیز در مقطعی که با مشکل مواجه شدیم، شورای عالی پشتیبانی جنگ ایجاد شد و همه اختیارات در دست این شورا بود و حتی مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه نیز در تصمیم‌گیری آن شورا دخالتی نداشتند و امروز هم در شرایط جنگ اقتصادی قرار داریم.»

روحانی گفته در شرایط فعلی، برای مدیریت بهتر، به «تمرکز قدرت و تصمیم‌گیری» نیاز دارد.

شورای عالی پشتیبانی جنگ که روحانی به آن اشاره کرده است، در سه سال پایانی جنگ تشکیل شد و ریاست آن را رییس جمهوری وقت بر عهده داشت.

این شورا که اعضایش را آیت‌الله خمینی رهبر وقت ایران منصوب کرده بود، اختیارات وسیعی داشت.

رییس جمهوری اسلامی ایران در حالی خواستار اختیار بیش‌تر و تمرکز قدرت شده است که اواسط اسفندماه سال گذشته از قول آیت‌الله خامنه‌ای نقل کرده بود که «رهبری جنگ اقتصادی را نپذیرفت و به من واگذار کرد.»

رییس دولت دوازدهم در آن زمان گفته بود «در مرحله جنگ کشور به یک فرمانده نیاز دارد و همه مسؤولان، مردم و ارگان‌های مختلف در کنار هم، باید با یک فرماندهی واحد کار خود را پیش ببرند.»

روحانی اقرار کرده است همه باید بپذیرند که در «شرایط جنگ اقتصادی» هستیم و ایران در هیچ دوره‌ای «در تبادلات بانکی و فروش نفت» تا این حد با مشکل مواجه نبوده است.

روحانی در حالی این سخنان را بر زبان آورده است که چند هفته پس از آغاز بحران، خامنه‌ای دستور تشکیل یک «اتاق جنگ اقتصادی» را صادر کرده بود.

این خبر را محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در نشریه «خط حزب‌الله»، نشریه داخلی سایت دفتر رهبر حکومت اسلامی ایران اعلام کرد. به‌نظر می‌رسد منظور محمدرضا پورابراهیمی از «اتاق جنگ اقتصاد» همان «شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه‌گانه» است که با دستور خامنه‌ای تشکیل شد؛ نهادی که دولت اسلامی ایران مسئولیت آن را دارد و رییس جمهوری دبیر آن را انتخاب می‌کند. مقامات ارشد قوه مقننه و قضائیه نیز اعضای اصلی این شورا را تشکیل می‌دهند.

روحانی در حالی ایران می‌گوید که در هیچ دوره‌ای «در تبادلات بانکی و فروش نفت» تا این حد با مشکل مواجه نبوده است محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفت که «لایحه پالرمو و سی‌اف‌تی» از دستور کار مجمع خارج شده‌اند.

دولت روحانی معتقد است بدون تصویب این دو لایحه مرتبط با مقررات گروه ویژه اقدام مالی (FATF) بهره‌بردن از برجام و ایجاد رابطه اقتصادی با اروپا سخت‌تر از گذشته می‌شود.

او افزود: «در هیچ دوره‌ای در تبادلات بانکی و فروش نفت با مشکلات و شرایط امروز روبرو نبوده‌ایم، لذا نیازمند تمرکز و احساس شرایط جنگ اقتصادی از سوی همه هستیم.»

روزنامه‌های آمریکایی «واشنگتن‌پست» و «نیویورک‌تایمز» کنگره آمریکا را «کنگره‌ای دو پاره» توصیف می‌کنند که اختلاف در قبال پذیرش آن‌چه دولت «تهدید ایران» می‌خواند، آن را به دو قطب متضاد بر اساس خطوط حزبی بدل کرده است.

برخی دموکرات‌ها گفته‌اند که هیچ یک از مدارک ارائه‌شده نشان نمی‌دهد ایران اکنون بیش از گذشته یک «تهدید» محسوب می‌شود. به گزارش واشنگتن‌پست، آن‌ها دولت دونالد ترامپ را متهم می‌کنند که برای حمله در صورت جزئی‌ترین تحریک از سوی ایران آماده شده‌اند.

به گزارش نیویورک‌تایمز، دموکرات‌ها در جلسات برگزارشده سئوال‌های سختی از مقام‌های ارشد دولت ترامپ پرسیدند که نکته تمام آن‌ها یافتن پاسخ به پرسش روبه‌رو بود: آیا اقدامات تهران به افزایش تنش‌ها انجامیده است یا اقدامات دولت ترامپ؟

رییس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده سه‌شنبه در کنگره به نمایندگان گفت که از طریق یک میانجی، برای قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس پیام فرستاده و گفته است که او را مسئول هر گونه حمله‌ای به ایالات متحده خواهند دانست.

محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به روزنامه همشهری گفته است که لایحه پالرمو و سی‌اف‌تی از دستور کار مجمع خارج شده‌اند. صدر دلیل این تصمیم را به «دبیرخانه و رئیس مجمع»، صادق لاریجانی ارجاع داده است. 

گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی و تامین مالی تروریسم (FATF)، اسفند سال گذشته برای چندمین بار به ایران مهلت داد قوانین لازم برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را تصویب کند. این مهلت دو هفته دیگر به پایان می‌رسد. 

در آن زمان اف ‌ای ‌تی‌ اف تاکید کرد که اگر در پایان چهار ماه همه خواسته‌هایش برآورده نشود، اقدامات تنبیهی جدیدی را علیه موسسات مالی ایران به اجرا می‌گذارد. 

گروه ویژه اقدام مالی از سال 2008 به این سو همه ساله در گزارش‌های سالانه خود درباره ریسک بالای پول‌شویی و تامین مالی تروریسم هشدار داده و از کشورهای عضو خواسته بود تدابیری را علیه ایران اتخاد کنند تا نظام مالی بین‌المللی از پولشویی و تامین تروریسم در امان بماند.

لایحه پالرمو مهرماه سال گذشته در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. با مخالفت شورای نگهبان و پافشاری مجلس بر تایید لایحه دولت، موضوع به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد. 

 

ظریف در گفتگو با شبکه خبری سی.ان.ان گفت: ایران با آمریکا مذاکره نخواهد کرد، مگر این‌که واشنگتن از طریق رعایت تعهداتش ذیل برجام نشان دهد که برای ایران احترام قائل است.

او در خصوص تحرکات اخیر آمریکا در منطقه نیز تصریح کرد: آمریکا با تقویت حضور نظامی خود در منطقه بازی بسیار بسیار خطرناکی را آغاز کرده است. اعزام این همه تجهیرات نظامی به منطقه‌ای که خود آبستن حوادث زیادی است، اقدامی بسیار خطرناک محسوب می‌شود و آمریکا باید در این زمینه بسیار محتاطانه‌تر رفتار کند.

ظریف در پایان تاکید کرد: ایران هرگز در برابر تهدیدها سر تعظیم فرود نخواهد آورد. ایران هرگز تحت فشار مذاکره نخواهد کرد. شما نمی‌توانید ایرانی‌ها را تهدید کنید و از آن‌ها انتظار مذاکره داشته باشید. راه انجام این کار (مذاکره با ایران) احترام است و نه تهدید.

 

روزنامه فرانسوی لوفیگارو در مقاله ای به قلم ژرژ مالبرونو تحت عنوان «سناریوهای جنگ با ایران»، نوشت: واشنگتن نمی خواهد (با ایران) درگیر شود اما خودش را آماده کرده است، درحالی که ریاض برنامه حمله به ایران را آماده کرده است. 

این روزنامه نوشته است: از سی سال قبل به این طرف ایران و آمریکا در حال «نه جنگ نه صلح» قرار دارند. اما دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا شرایط را تغییر داده است.

در این مقاله آمده است: «در واکنش به این تمهیدات تهران به زودی خروج جزئی خود را از پیمان هسته ای اعلام می کند؛ در این وضعیت، تقویت حضور نظامی آمریکا تحت عنوان وجود «یک تهدید جدی» علیه اهداف آمریکایی در سوریه و عراق توجیه می شود؛ جراید «اسراییلی» از این نیز فراتر رفته‌اند و می‌گویند بر اساس اطلاعات دریافتی از موساد، ایران برنامه برای حمله به منافع آمریکا در خلیج‌(فارس) تدارک دیده است.

شایان ذکر است که روز چهارشنبه 18 اردیبهشت در بیانیه شورای امنیت ملی حکومت اسلامی ایران، چنین ذکر شد که ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای 26 و 36 برجام، از امروز 18 اردیبهشت 98 برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند. ایران  به کشورهای باقی‌مانده در برجام 60 روز برای اجرای تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده است تا به تعهدات خود بازگردند.

 

حوثی‌های یمن از حمله دیگری به فرودگاه نجران در عربستان سعودی خبر داده و دولت عربستان خواستار موضع‌گیری قاطع جامعه جهانی در مورد ایران و گروه‌های وابسته به آن شده است.

روز چهارشنبه 1 خرداد -22 مه، تلویزیون المسیره، متعلق به حوثی‌ها به نقل از «ارتش و کمیته‌های مردمی یمن» گزارش کرد که «در واکنش به ادامه حملات ائتلاف متجاوز سعودی در ماه مبارک رمضان به مناطق مختلف کشورمان، فرودگاه نجران در جنوب عربستان با پهپاد قاصف K2 هدف حمله قرار گرفته است.» براساس این گزارش، حمله به فرودگان نجران در ساعات بامداد روز چهارشنبه صورت گرفته است.

خبرگزاری تسنیم حکومت اسلامی ایران، به نقل از «یک منبع نظامی یمنی» گفته است که «عملیات هجومی یگان پهپادی» محل نگه‌داری هواپیماهای نظامی ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در فرودگاه نجران را هدف قرار داده است. نجران در جنوب عربستان واقع است. تسنیم نام و سمت این منبع نظامی را گزارش نکرده است.

این دومین حمله پهپادی حوثی‌ها به فرودگاه نجران طی روزهای اخیر است. روز گذشته شبه‌نظامیان حوثی گفتند که به یک انبار تسلیحات و مهمات در فرودگاه نجران حمله کرده‌اند و منابع نظامی سعودی نیز برخورد یک پهپاد حامل مواد منفجره به «تاسیسات غیرنظامی» در استان نجران را تایید کردند. خبرگزاری تسنیم گفته است که حمله روز گذشته «نیروی هوایی ارتش یمن» به فرودگاه نجران آتش سوزی گسترده‌ای ایجاد کرد.

حمله هوایی عربستان به صنعا هفته گذشته و پس از آن صورت گرفت که یک پهپاد حامل مواد منفجره به خط لوله شرق به غرب عربستان برخورد کرد و باعث شد انتقال نفت از این خط لوله برای چند ساعت متوقف شود. حوثی‌های یمن مسئولیت این حمله را برعهده گرفتند. حمله به خط لوله نفتی سعودی یک روز پس از انفجارهایی در چند نفتکش متعلق به عربستان، امارات عربی متحده و نروژ در سواحل امارات روی داد.

 

در چنین شرایطی، روزنامه بریتانیایی اکسپرس روز سه‌شنبه 31 اردیبهشت در گزارشی نوشت نیروهای ویژه بریتانیایی هم به نیروهای آمریکایی اعزام شده در خلیج فارس پیوسته‌اند تا هرگونه تهدید احتمالی از سوی ایران یا نیروهای نیابتی‌اش را رصد کنند.

این گزارش می‌گوید دو تیم سرویس دریایی ویژه بریتانیا راهی خلیج فارس شده تا دو ماموریت را دنبال کنند: یکی بررسی فعالیت‌ها در جزیره قشم و دیگری هرگونه تهدید احتمالی در فاصله تنگه هرمز تا دریای عمان.

جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا یک روز پیشتر خطاب به مقامات ایران گفته بود آمریکا به دنبال درگیری نیست، اما اگر منافع آمریکا مورد حمله قرار گیرد، آن‌ها تلافی خواهند کرد.

 

با وجود همه این تشنجات و لشکرکشی‌ها، باز هم حکومت اسلامی دست به اعمال تحریک‌آمیز می‌زند. در بیانیه شورای عالی امنیت ملی بر آن تاکید شده آغاز شده است.

چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با صدور بیانیه‌ای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمی‌کند. حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی در نامه متحدالشکلی کاهش تعهدات ایران در برجام را به اطلاع سران پنج کشور بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه رساند.

به گزارش خبرگزاری ایسنا مقام مطلع در سازمان انرژی اتمی یک هفته بعد از این رویدادها گفت:

«توقف برنامه‌های مربوط به رعایت سقف تولید اورانیوم غنی شده و همچنین تولید بدون محدودیت آب سنگین در تاسیسات اراک که در دوره 60 روزه مربوط به گام اول بر انجام آن تاکید شده، برنامه‌هایی است که با جدیت دنبال می‌شود.»

بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تهران می‌تواند به میزان 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده و به میزان 130 تن آب سنگین تولید کند. مازاد این تولیدات باید به خارج از ایران صادر شود. آمریکا اما دو معافیت‌ مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تمدید نکرد. یکی از این معافیت‌ها به ایران اجازه می‌داد آب سنگین مازاد خود را به عمان منتقل کند. معافیت دوم مربوط به مبادله اورانیوم غنی شده در ازای کیک زرد بود که آن هم لغو شد.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و بریتانیا، آلمان و فرانسه، سه کشور اروپایی که در توافق هسته‌ای با ایران باقی مانده‌اند با انتشار بیانیه‌ای مهلت 60 روزه ایران در رابطه با برجام را رد کرده‌اند. در این بیانیه گفته شده:

«ما هر ضرب‌الاجلی را رد می‌کنیم و پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود را ارزیابی خواهیم کرد.»

کشورهای اروپایی تاکید کرده‌اند که هم‌چنان به توافق هسته‌ای پایبند هستند و تلاش می‌کنند تا سازوکار مالی تجاری با ایران (اینستکس) را راه‌اندازی کنند. پیش از این فرانسه و بریتانیا گفته بودند که اگر ایران تعهدات خود به برجام را کاهش دهد، اروپا تحریم‌های خود علیه حکومت اسلامی را از سر خواهد گرفت.

سه‌شنبه 24 اردیبهشت نشست غیر علنی مجلس شورای اسلامی به تعهدات کشورهای اروپایی در قبال برجام، از جمله راه‌اندازی کانال مالی با ایران اختصاص داشت. رسانه‌های داخلی به نقل از حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده شاهین‌شهر گزارش داده بودند که علی لاریجانی در این نشست گفته است: «اروپایی‌ها از زمان خروج آمریکا از برجام اقدام عملی در خصوص مسائل بانکی در قالب برجام انجام نداده‌اند و مهلت دو ماهه ایران به آن‌ها در واقع یک فرصت مجدد برایشان به شمار می‌رود.» به گفته لاریجانی در 10 روزی هم که ضرب‌الاجل ایران می‌گذرد، هنوز اروپا برای راه‌اندازی اینستکس پا پیش نگذاشته است. قرار بود ایران به اروپا نفت بفروشد و در ازای آن از طریق اینستکس کالاهای اساسی و دارو دریافت کند. روز گذشته عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران از اروپا خواست به تعهداتش عمل کند.

برنامه جامع اقدام مشترک  میزان غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌ای ایران را هم به 67/3 درصد محدود کرده، بسیار پایین‌تر از غنی‌سازی 20 درصد قبل از حصول توافق. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته در سخنانی اعلام کرد که ایران درباره یک توافق تازه با آمریکا مذاکره نمی‌کند. میدل ایست آی در گزارش تأیید نشده‌ای به نقل از یک مقام آگاه ادعا کرده که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق به تهران پیام داده که دولت ترامپ در پی یک توافق تازه به نام خود است. ظاهرا نخست‌وزیر عراق هم پیشنهاد یک پروتکل الحاقی تازه را داده و پمپئو هم از این پیشنهاد استقبال کرده است.

هم‌چنین آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، امانوئل مکرون، رییس‌ جمهوری فرانسه و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه در یک گفت‌وگوی تلفنی تنش در رابطه بین ایران و آمریکا و کاهش سطح تعهدات ایران در برجام را به بحث گذاشتند و با یکدیگر تبادل نظر کردند.

دفتر صدر اعظم آلمان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که سه‌شنبه 21 مه -31 اردیبهشت سران سه کشور آلمان، فرانسه و روسیه در یک گفت‌وگوی تلفنی به این نتیجه رسیدند که ایران را می‌بایست مجاب کرد هم‌چنان به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایبند بماند.

کنند.

برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه سه‌شنبه 21 مه - 31 اردیبهشت چند ساعت قبل از گفت‌وگوی تلفنی مکرون، مرکل و پوتین، اعلام کرد که قدرت‌های اروپایی برای لغو ساز و کار مالی موسوم به اینستکس تحت فشار آمریکا قرار دارند. لومر گفت:

«بله، آمریکا سخت فشار می‌آورد. مستقیما روی همین موضوع (اینستکس) بر مقامات سیاسی، به کابینه و به همه کسانی که با این مسئله سر و کار دارند، فشار می‌آورد.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات هسته‌ای نطنز چهار برابر شد. بهروز کمالوندی اما در همان حال یادآوری کرد که ایران در پی نقض برنامه جامع اقدام متشرک‌(برجام) نیست.

تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز. هم‌زمان با افزایش تولید اورانیوم در نطنز وزی ارتباطات از نصب یک فایروال برای جلوگیری از خرابکاری صنعتی خبر داد. تأسیسات نطنز در سال 89 هدف بدافزار استاکس‌نت قرار گرفت.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران دوشنبه 30 اردیبهشت در جمع خبرنگارانی که برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای نطنز رفته بودند اعلام کرد که ظرفیت اورانیوم غنی‌شده در تأسیسات هسته‌ای نظنز بدون افزایش تعداد سانتریفیوژها چهار برابر افزایش یافته است.

کمالوندی گفت که افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده از قبل در چهارچوب‌های اجرایی معمول به اطلاع آژانس انرژی اتمی رسیده است.

چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی در سال‌گرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با صدور بیانیه‌ای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمی‌کند. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در نامه متحدالشکلی کاهش تعهدات ایران در برجام را به اطلاع سران پنج کشور بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه رساند. از 25 اردیبهشت مقدار غنی‌سازی در تأسیسات نطنز بر اساس دستور شورای عالی امنیت ملی افزایش یافت.

بهروز کمال‌وندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در جمع خبرنگاران گفت:

«جمهوری اسلامی به اندازه کافی صبر کرد و قدمی که برداشته بر اساس حقوقش است. این اقدام در چارچوب برجام و فرصتی برای طرف‌های مقابل است که با تغییر در سیاست‌هایشان برجام را به جایگاه خود برگردانند.»

بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک‌(برجام)، حکومت اسلامی می‌تواند به میزان 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده و به میزان 130 تن آب سنگین تولید کند. مازاد این تولیدات باید به خارج از ایران صادر شود. آمریکا اما دو معافیت‌ مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تمدید نکرد. یکی از این معافیت‌ها به ایران اجازه می‌داد آب سنگین مازاد خود را به عمان منتقل کند. معافیت دوم مربوط به مبادله اورانیوم غنی شده در ازای کیک زرد بود که آن هم لغو شد. بهروز کمالوندی پیش از این اعلام کرده بود که غنی‌سازی اورانیوم با خلوص 67/3 درصد بدون تغییر شاخص سانتریفیوژها در تأسیسات هسته‌ای نطنز انجام می‌شود.

 

مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، درباره تصاویری که اخیرا از انتقال موشک‌های ایران به قایق‌های جنگی در خلیج فارس منتشر شده واکنش نشان داد.

او پنج‌شنبه 26 اردیبهشت - 16 مه در گفت‌وگو با شبکه خبری «سی‌ بی‌ اس» آمریکا، با وجود این‌که اخبار منتشر شده در این زمینه را «اطلاعات جعلی» خواند، اما چنین انتقالی را تکذیب نکرد. او فقط گفت که ایران هنوز این موشک‌ها را «شلیک نکرده» است. او با اشاره به تصاویر قایق‌های کوچک سپاه که به موشک‌های کوتاه برد مجهز شده‌اند، گفت: «من یک نظامی نیستم، اما می‌توانم به شما بگویم که ما موشک‌ها را شلیک نکرده‌ایم، ما موشک‌های قایق‌های کوچک را استفاده نکرده‌ایم.»

 

فرمانده کل سپاه پاسداران روز شنبه 18 مه - 28 اردیبهشت در مراسم معارفه مسئولان اطلاعات سپاه گفت که ایران «در فضای جنگ تمام عیار اطلاعاتی با آمریکا» است. به گزارش خبرگزاری «فارس» نزدیک به سپاه پاسداران، حسین سلامی وضعیت کنونی ایالات متحده را «نظامی ضعیف» قلمداد کرد که با مجموعه‌ای از تهدیدهای ناشناخته مواجه شده است. او این نظام را به برج‌های تجارت جهانی تشبیه کرد که «با وارد شدن ضربه‌ای ناگهان فرو می‌ریزند.» سلامی ایران را در جنگ اطلاعاتی قوی‌تر از آمریکا توصیف کرد و گفت: «ما در جنگ اطلاعاتی قادر به شکست دشمن هستیم. این که اراده دشمن برای به کارگیری قدرت را سلب کنیم، به مفهوم خلع سلاح دشمن است.»

علی خامنه‌ای، رهبر حکومت اسلامی کم‌تر از یک ماه پیش حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه را با ارتقای درجه به سمت فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب کرد. تغییر فرمانده سپاه در آستانه چهلمین سالروز تاسیس این سازمان و در حالی صورت گرفت که چندی پیش از آن ایالات متحده این سازمان نظامی را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد.

 

تهدید ایران به خروج گام به گام از برجام، اعزام دو ناوگان آمریکا به خلیج فارس، خرابکاری در چهار کشتی تجاری در نزدیکی بندر فجیره، حمله موشکی حوثی‌های یمن به یکی از تاسیسات نفتی عربستان سعودی، ابراز شادمانی سران حکومت اسلامی نسبت به این دو اقدام تروریستی، صدور دستور خروج بخشی از کارکنان سفارت آمریکا از بغداد، همه زنگ‌‌های خطری هستند که یکی پس از دیگری به صدا در می‌آیند تا احتمال درگیری نظامی آمریکا و متحدان منطقه‌‌ای‌‌اش را با ایران گوشزد کنند.

دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا هیچ فرصتی را برای بیان این نکته که «قصد جنگ با ایران را ندارد» از دست نمی‌‌دهد. بسیاری از تحلیل‌گران غربی هم بر این باورند که حمله به نیروهای ایران در دستور کار کاخ سفید واشنگتن نیست. عقل سلیم هم می‌گوید که منافع آمریکا را در شرایط حاضر ادامه حالت نه جنگ و نه صلح در خلیج فارس بیش از ورود به جنگی تامین می‌‌کند که نه گستره آن را می‌‌توان پیش‌بینی کرد و نه پایان آن را.

اما از سوی دیگر، به نوشته پایگاه اینترنتی هفته‌نامه دی تسایت آلمان، دونالد ترامپ چنان خشم و نفرتی نسبت به حکومت اسلامی و نیروهای نظامی و شبه‌نظامی وابسته به آن در منطقه در دل پرورانده  است که به این گفته او نیز نمی‌‌توان اطمینان داشت.

 

خلیج فارس به این ترتیب، حالت کبریت و انبار پنبه را پیدا کرده است. یک اشتباه کوچک از سوی ایران یا نیروهای وابسته به آن در عراق و سوریه و یمن و باریکه غزه و لبنان، این بار بر خلاف همیشه برای شعله‌ورشدن این کبریت و انفجاری تازه در خاورمیانه کافی خواهد بود. در سال‌های اخیر، نوک حمله این نیروها، رقبای منطقه‌ای ایران مثل عربستان سعودی و اسرائیل بوده‌اند. کافی است یکی از پیکان‌ها، به عمد یا به سهو به سوی نیروهای آمریکایی هدف گرفته شوند، آن‌گاه، پیش‌بینی ابعاد واکنش آمریکا تا بروز نکرده باشد، بسیار دشوار خواهد بود.

گمانه‌زنی‌‌ها در این زمینه که سرانجام جنگی میان ایران و آمریکا درخواهد گرفت یا نه، ادامه دارند. در این میان، پایگاه اینترنتی هفته نامه دی تسایت آلمان عنوانی را برای مقاله تحلیلی روز چهارشنبه 15 آوریل خود برگزیده است که در نهایت گویای احتمالی‌ترین سناریوست: «یک کمی جنگ؟»

هفته نامه آلمانی به این ترتیب پیش‌بینی می‌کند که آمریکا ممکن است با وقوف به موقعیت داخلی بسیار ضعیف جمهوری اسلامی جنگ کوچک و قابل مهاری را آغاز کند تا بتواند حکومت اسلامی را در موضع ضعف بر سر میز مذاکره بنشاند و 12 شرطی را که پیش تر برای بازگشت به برجام اعلام کرده بود به تهران تحمیل کند. فروریختن ستون پنجم نظامی حکومت اسلامی در سوریه، عراق، یمن، لبنان و باریکه غزه برجسته‌ترین این شرایط است؛ چیزی که عربستان سعودی، اسرائیل، دولت مرکزی یمن و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از مدت‌ها پیش برای تحمیل آن به ایران بر واشنگتن و بعضا حتی بر مسکو فشار می آورند.

نویسندگان دی تسایت، مقاله خود را با تشبیه شرایط امروز منطقه با روزهای پیش از حمله آمریکا به عراق در ماه مارس سال 2003 این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا همان سناریو ممکن است در برخورد با ایران تکرار شود؟

در جست‌و‌جوی پاسخ این پرسش آن‌ها پس از اشاره به اعزام ناوگان‌‌‌‌‌های آمریکا به خلیج فارس و خرابکاری در کشتی‌‌‌های تجاری و تانکرهای نفتی متحدان آمریکا و مهم‌‌ترین رویدادهای تازه دیگر می‌‌نویسند که ایالات متحده آمریکا بار دیگر به عنوان ژاندارم جهان علیه ترور و آشفتگی در خاورمیانه وارد صحنه می‌‌شود، زیرا سرویس‌‌های اطلاعاتی‌‌اش ارتباطات تهران را با شبه نظامیان تحت پشتیبانی خود در عراق و سوریه رمزگشایی کرده‌‌اند. آمریکا مدعی است که در این ارتباطات، حمله به دیپلمات‌‌های آمریکایی در منطقه طراحی شده بود و به همین دلیل است که وزارت خارجه آمریکا روز 14 مه بخشی از دیپلمات‌‌های خود را که حضورشان در بغداد چندان ضروری نیست به ترک خاک عراق فراخواند.

چهار همکار دی‌تسایت سپس همه این رویدادها را نشانه آن ارزیابی می‌‌کنند که آمریکا ظاهرا برای توسل به اسلحه آماده شده است، اما همسان فرض کردن شرایط امروز با شرایط دوران حمله به عراق در سال 2003 میلادی یک فریب بزرگ است؛  ایران قوی تر از عراق آن روزها است و «ائتلاف کشورهای موافق حمله» نیز مثل آن روزها عملی نیست. از سوی دیگر دونالد ترامپ مثل جورج بوش خود را صاحب یک ماموریت در عرصه سیاست جهانی نمی‌‌داند، بلکه رئیس جمهور کشوری خسته از جنگ است که به انتخاب کنندگان خود قول داد به حمام خون پرهزینه خاورمیانه پایان دهد. با این همه، شدت خشم دولت فعلی آمریکا علیه رژیم حاکم بر ایران باید برای ما روشن باشد.

 

 

در مقاله تحلیلی دی تسایت با یک همکار بسیار نزدیک مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا گفت و گو شده است که چون به لحاظ قانونی اجازه ندارد از سوی وزارت خارجه صحبت کند، در خواست کرده نامش فاش نشود.

این مقام آمریکایی که دی تسایت می‌‌نویسد به مسائل خاورمیانه احاطه کامل دارد، ایران را به در پیش گرفتن یک سلطه طلبی سیری ناپذیر متهم کرده که دولت ترامپ برخلاف اوباما نمی‌‌تواند با نرمش با آن برخورد کند. او می‌‌گوید: «اوباما نتوانست این واقعیت را در توافقنامه هسته‌‌ای به گونه‌‌ای که با ایران امضا شده است درک کند. او افرادی مثل ملاهای ایرانی، پوتین و هیتلر را هرگز نفهمید. ترامپ این‌‌ها را می‌‌فهمد.»

در توضیح تفاوت سیاست آمریکا و اتحادیه اروپا در برابر ایران، دی تسایت به نقل از همکار نزدیک مایک پمپئو می‌‌نویسد: «آمریکا هم مثل هایکو ماس وزیرخارجه آلمان می‌‌خواهد که ایران صاحب بمب اتمی نشود. اما این در حال حاضر هدف ثانوی آمریکا است. هدف مهم‌تر واشنگتن متوقف کردن سلطه طلبی ایران در منطقه است. در حالی که به باور دیپلماسی آمریکا، توافق هسته‌ای با رساندن پول زیاد به ایران کمک کرد تا گروه‌های تروریستی وابسته به خود را بیش از پیش تقویت کند. آمریکا اکنون می‌خواهد با بیشترین فشار ایران را به مذاکرات بیش‌تری برای پایان دادن به تامین مالی تروریست‌‌ها مجبور کند.»

آمریکای ترامپ این را که برنامه اتمی ایران خطر نهایی است، رد می‌‌کند و معتقد است که تبدیل ایران به قدرت برتر منطقه‌ای، پشتیبانی از سازمان‌‌هایی مثل حزب‌الله لبنان و حماس در فلسطین به موازات تهدید دائمی اسرائیل به نابودی، خطرناک‌‌تر از برنامه هسته‌ای است. خطری که با توافق هسته‌ای و برداشتن تحریم‌‌ها تشدید شده است.

 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از تمامی طرف‌های درگیر در جریان تنش میان آمریکا و ایران خواسته است تا آرامش خود را حفظ کرده و جدال لفظی و آستانه برخورد نظامی را کاهش دهند.

خبرگزاری رویترز دوشنبه 30 اردیبهشت به نقل از استفان دوژاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، گفته است که شخص دبیرکل نگران افزایش جدال لفظی میان دو طرف است.

دوژاریک، هم‌چنین گفته دبیرکل سازمان ملل از شلیک کاتیوشا، که به‌نظر می‌رسد هدف آن ساختمان سفارت آمریکا در بغداد بوده، ابراز نگرانی کرده است.

 

روشن است با بالا گرفتن این رقابت‌ها و تنش‌ها، کوچک‌ترین جرقه‌ای می‌تواند به درگیری نظامی منجر شود و خلیج فارس را به آتش و خون بکشد. چرا که جنگ‌طلبان در دو سوی جهان معتقدند که جنگ و درگیری نظامی می‌تواند منافع سرمایه‌داری و سیاسی و نظامی برای آن‌ها داشته باشد. در آمریکا، دولت ترامپ و مشاوران او که خود را برای انتخابات سال 2020 آماده می‌کنند،‌ معتقدند که درگیری نظامی محدود با حکومت ایران می‌تواند‌ با به نمایش گذاردن قدرت نظامی ماشین جنگی آمریکا،‌ احساسات ناسیونالیستی، برتری‌طلب و گرایشات سوپر راست آمریکا داشته باشد.

در ایران نیز حکومت اسلامی، بیش از پیش با بحران‌های همه‌جانبه اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک روبه‌رو است. تشدید فشارهای کمرشکن اقتصادی که اکثریت شهرونادن جامعه ما را به زندگی در زیر خط فقر رانده است، سقوط ارزش ریال، تورم، ورشکستگی بسیاری از واحدهای تولیدی کشور، بیکاری فزاینده، و فساد و زورگویی و تبه‌کاری بی‌سابقه حکومت‌گران، شرایط انفجاری را در کشور پدید آورده است. سیاست‌های مخرب و ویرانگر حکومت اسلامی که بر اساس تامین منافع کلان سرمایه‌داری و رانت‌خواری و دلالی کشور تنظیم و اجرا شده است، اقتصاد ایران را در آستانه سقوط کامل قرار داده است. برای سردمداران حکومت اسلامی، مهم‌ترین هدف حفظ حکومت به هر قیمتی است. سران ارتجاعی و جنگ‌طلب و خشونت‌طلب و آدم‌کش حکومت اسلامی، همان‌طور که در گذشته نیز نشان داده‌اند، برای حفظ «نظام» خود آماده‌اند که هر گونه «نوشیدن جام زهر» و «نرمش قهرمانانه» و... را به جان بخرند تا بتوانند چند صباحی بیش‌تر به حیات جهل و جنایت ادامه دهند.

مهم‌ترین وظیفه کنونی جنبش‌های اجتماعی ایران و همه نیروهای آزادی‌خواه و برابری‌طلب در داخل و خارج کشور، این است که به فکر خودسازماندهی و مبارزه پیگیر و بی‌وقفه خود علیه حکومت اسلامی باشن و تحت تاثیر تبلیغات حکومت اسلامی ایران و رقبای آن نشوند. برای جلوگیری از وقوع درگیری احتمالی خطرناک و فاجعه‌بار نظامی، تکرار خیزش دی ماه سال گذشته و اعتصاب عمومی کارگران، دانش‌آموزان، دانشجویان، سربازان و همه نیروهای مردمی است که می‌تواند سرنگونی حکومت اسلامی و برپایی یک جامعه آزاد و برابر و انسانی را در مقابل جامعه ایران و منطقه و جهان قرار دهد.

 

پنج‌شنبه دوم خرداد 1398 – بیست و سوم مه 2019