توضيح: بخش اول از كتاب جنبش اول ماه مه در كردستان را ملاحظه ميكنيد· اين كتاب در
شهريور ۱۳۷۸(سپتامبر ۱۹۹۹) در تيراژ ۵۰۰ نسخه در سليمانيه چاپ و به ايران ارسال شد·
متن اوليه كتاب با واژه نگار نوشته شده بود· با بازنويسي كتاب بشكل فورمات ورد بخش
اول از ۴بخش كتاب را بمناسبت اول مه سال ۲۰۰۷ در اختيار قرار ميدهم· اهميت بخش اول
اين كتاب تجارب و درسهاي ارزنده اي است در ارتباط با برپايي اول مه هاي سالهاي
۱۳۶۸تا ۱۳۶۴ در سنندج· طبقه كارگر و فعالين جنبش كارگري با كارداني و روحيه انقلابي
قدرت انقلابي و متحد خود را به نمايش گذاشته اند· درسها و تجارب اول مه هاي سالهاي
۶۸تا۶۴ تاريخ درخشاني در جنبش كارگري و جنبش برپايي مراسمهاي اول مه در دل خفقان
سياه رژيم جنايتكار جمهوري اسلامي است· نسان نودينيان ۲۰ آپريل ۲۰۰۷
جنبش اول ماه مه در كردستان ۲۰۰۶- ۱۳۵۸
بيوگرافي گرد آورنده كتاب:
نسان نودينيان، متولد سال ۱۳۳۲، از سال ۱۳۴۸ در يك محفل مبارزاتي در شهر مريوان
فعاليتهاي سياسي را شرع كرده و از سال ۱۳۴۹تا ۱۳۵۱ در شهرهاي ساوه و تهران هنگام
تحصيل با محافل سياسي ارتباط داشته است· در سال ۱۳۵۷ از فعالين اصلي طيف مبارزان
انقلابي شهر مريوان براي پيروزي قيام در بهمن ماه ۱۳۵۷ و سپس يكي از چهره هاي اصلي
در اداره شهر مريوان در فاصله قيام بهمن ۵۷ تا شروع جنگ مسلحانه در كردستان بوده
است· جزو اولين دسته نيروي نظامي بود در صفوف كومه له، مقاومت مسلحانه عليه جمهوري
اسلامي در جنوب كردستان را سازماندهي كرده· سالهاي زيادي در صفوف كومه له و حزب
كمونيست ايران، در بخش علني و نظامي به عنوان كادر مبلغ و سازمانده در شهر مريوان و
حومه و مناطق آلان سردشت فعاليت داشته است· در صفوف كومه له از فعالين كمونيسم
كارگري بود و به گرايش فراكسيون كمونيسم كارگري كه توسط منصور حكمت فراخون داده شده
بود، پيوست· در اولين كنفرانس فراكسيون كمونيسم كارگري جزو تعداد معدود دعوت شده به
اين كنفرانس بود· با جدايي اين گرايش از كومه له او نيز جدا شد و به حزب كمونيست
كارگري ايران پيوست· در سال ۱۹۹۱ در اولين كنفرانس بنيانگذاري حزب كمونيست كارگري
شركت كرده و تا سال ۲۰۰۴ از كادرهاي حزب كمونيست كارگري ايران بود· در حزب كمويست
كارگري ايران در مسئوليتهاي كليدي و كميته هاي اصلي حزب، كميته آلمان، كميته
كردستان و كميته خارج از كشور عضويت داشته است· از سال ۱۹۹۹تا مقطع جدايي از حزب
كمونيست كارگري دبير كميته آلمان بود· و از كنگره ۳حزب كمونيست كارگري ايران عضو
كميته مركزي اين حزب بود·
در سال ۲۰۰۴ همراه اكثريت اعضاي كميته مركزي با امضا بيانيه جدايي از حزب كمونيست
كارگري، از كادرهاي اصلي بنيانگذاري حزب كمونيست كارگري ايران – حكمتيست است· در
كنفرانس اول و كنگره اول حزب حكمتيست به عضويت كميته مركزي انتخاب و با تشكيل حزب
حكمتيست تا پلنوم هفتم اين حزب در موقعيت عضويت در دفتر سياسي، و كميته رهبري و تا
كنفرانس دوم تشكيلات خارج از كشور دبير كميته خارج از كشور حزب حكمتيست بود·
رفقاي كارگر! خوانندگان گرامي!
جمعبندي و گردآوري، جنبش اول مه در شهرهاي كردستان، بمنظور مروري تاريخي و در دسترس
قرار دادن تجارب مراسمهاي اول مه در اين كتاب، انجام گرفته است·
بررسي تاريخ معاصر و اجتماعي كردستان ايران، امروز با بررسي هايي كه احزاب
ناسيوناليست بنا به منافع طبقاتي و بورژوايي در اين مورد ارائه داده اند ضروري است·
و اين كار را جنبش كمونيسم كارگري بايد در مقاطع مختلف تاريخ معاصر كردستان پيش
ببرد·
در اختيار قرار دادن ادبيات تاريخي جنبش كارگري بويژه از زبان كارگران و فعالين
كمونيست، و با شيوه مستند يا خاطره نويسي بخشي از اين امر است· در اين جهت كتاب
حاضر سعي كرده از زبان رهبران و فعالين جنبش كارگري در كردستان، و از زاويه مبارزه
طبقاتي كارگران حركات اول مه در كردستان را كه از دو دهه پيش با انقلاب آغاز شده
است بررسي كند·
كارگران كردستان براي داشتن درك روشن از آرايش سياسي في الحال موجود جامعه و پيشينه
تقابل كمونيسم كارگري و جريانات بورژوائي، لازم است با تاريخ جنبش طبقاتي خود آگاه
باشند· ضرورت اين مساله با توجه به نياز مبرم تر نسل جوان به اين دانش تاريخي روشن
تر ميشود·
در تهيه و اديت اين كتاب رفيق قديمي و صميمي ام فاتح شيخ الاسلامي مرا ياري كرده
است كه دستش را به نشانه قدرداني ميفشارم·
شهريور ۱۳۷۸(سپتامبر ۱۹۹۹)
جنبش اول مه
يك سنت راديكال جنبش كارگري در كردستان
فاتح شيخ
رفيق قديمي و صميمي ام نسان نودينيان از من خواسته مقدمه ايي بر كتابش در باره جنبش
اول مه در كردستان بنويسم· بخاطر اين دعوت شيرين از او تشكر ميكنم و بخاطر كار
ارزشمند نوشتن اين فصل از تاريخ جنبش كارگري در كردستان، دستش را به گرمي ميفشارم·
هنگام خواندن پرينت كتاب، با تجديد خاطره عزيزاني كه نامشان، فعاليتشان و جان
باختنشان در راه آرمان سوسياليستي در اين كتاب ثبت شده و همچنين با خواندن صفحاتي
كه اول مه سالهاي ۶۶، ۶۷، و ۶۸ سنندج و مراسمهاي شورانگيز و آتش افروزيها را تصوير
ميكند، بارها اشك در چشمانم جمع شد·
برگذاري روز جهاني كارگر در كردستان ايران، بخشي از يك جنبش راديكال كارگري از مقطع
انقلاب ۵۷ ايران به اين سو در اين جغرافياي سياسي است كه مشخصه آن در دو دهه اخير،
حضور فعال و نفوذ اجتماعي گسترده يك كمونيسم پيگير، در تقابل نه فقط با رژيم اسلامي
سرمايه بلكه همچنين با جنبش سنتي ناسيوناليسم كرد بوده است·
پروژه كميته كردستان حزب كمونيست كارگري ايران، راجع به تدوين تاريخ معاصر كردستان
به روايت كمونيستها، تاكنون با استقبال قابل توجهي روبرو شده و از جمله تعدادي از
اعضاي كميته كردستان عملا دست بكار تحرير بخشهائي از اين تاريخ شده اند· يك اولويت
اين پروژه، توجه ويژه به جنبش اول مه سنندج در سالهاي ۱۳۶۸······· تا ۱۳۶۴ بود·
كتاب حاضر از آنچه در نظر داشتيم فراتر رفته و علاوه بر جنبش اول مه سنندج، جلوه
هاي اين جنبش در ساير شهرها و مناطق كردستان از نقده و اشنويه و مهاباد و بوكان و
سقز و بانه تا مريوان و اورامان و ژاورود و كامياران را هم در بر گرفته است· با
اينكه تصوير كتاب از جاگير شدن اين سنت جهاني كارگري در مقطع معيني از حيات طبقه
كارگر در كردستان به حد كافي زنده و گوياست، هنوز جا دارد در باره جايگاه آن در
پروسه تكوين طبقه كارگر و جنبش راديكال كارگري در كردستان، و در باره نقش كليدي سنت
كمونيستي كارگري در اين مرحله، بيشتر گفته شود·
آنچه قبل از هر چيز لازم به تاكيد است اينكه جنبش كارگري و كمونيستي در كردستان
ايران يك جنبش اجتماعي است كه ملزومات شكل گيري و عروج آن طي دهه هاي اخير كاملا
قابل درك و شناخت است· تلاش ما و همه فعالين اين جنبش براي بر جسته كردن اين واقعيت
تاريخي خود جزئي از اين پروسه و تقويت و گسترش دامنه اجتماعي آن است· جريانات
ناسيوناليستي كرد همواره كوشيده اند وجود اجتماعي يك جنبش و يك جريان كارگري و
كمونيستي زنده و پويا در كردستان را انكار كنند و از جامعه كردستان تصويري روستائي
و عقب مانده و حتي ماقبل سرمايه داري رسم كنند كه در آن مبارزه طبقاتي اي در جريان
نيست و آنچه هست صرفا يك جنبش ملي خودمختاري طلبانه است و بس! در ترسيم اين تصوير
عقب مانده و غير واقعي، جريانات ناسيوناليست كرد دست تنها نيستند بلكه انبوهي از
كردشناسان و “محققان” محط آكادميك غرب نيز مبارزه طبقاتي و نقش طبقه كارگر و جنبش
كمونيستي آن در تحولات سياسي جامعه كردستان را انكار ميكنند و يا ميكوشند آن را
فرعي و در حاشيه جامعه نشان دهند· متاسفانه هستند “چپ”هائي نيز كه اگر روزگاري به
اين جنبش باليده اند، امروز با اركستر بورژوازي همصدا شده اند تا صداي جنبش طبقاتي
كارگران در كردستان شنيده نشود و خواب “وحدت ملي” شان را آشفته نكند·
انكار نقش مبارزه طبقاتي طبقه كارگر البته خاص بورژوازي تازه به دوران رسيده
كردستان نيست، بلكه پديده ائي جهاني است كه طي دو سه دهه اخير يك كمپين گسترده
بورژوازي جهاني و خيل بيشماري از اردوي آكادميك در هزاران دانشگاه و “موسسه پژوهشي”
پشت بند آن بوده است· آنچه ويژگي كردستان است از يك سو آميختگي اين مساله با وجود
يك جنبش ملي است، كه به بورژوازي ناسيوناليست امكانات فوق برنامه اي در تلاش براي
خفه كردن صداي كارگران داده است، و از سوي ديگر وجود يك جريان روشن بين كمونيستي
كارگري است، كه بطور روزمره خرافات ناسيوناليستي را افشا و از استقلال طبقاتي
كارگران كردستان در مبارزه براي رهائي از بردگي سرمايه، رهائي از رژيم اسلامي
سرمايه و رهائي از ستم ملي جاري بر مردم كردستان دفاع كرده است· به حكم اين ويژگي،
نفس دادن تصويري واقعي از جنبش كارگري و گرايش كمونيستي درون آن، در برابر حاشا
كردن جريانات بورژوائي ناسيوناليست و آكادميك از آن خود جزئي از مبارزه طبقاتي جاري
در كردستان است·
در عين حال شناخت جايگاه جنبش اول ماه مه سنندج و در كردستان ايران علل العموم، كه
موضوع اين كتاب است، في نفسه بخشي از خودآگاهي طبقاتي كارگران نيز هست كه تلاش براي
بازتوليد آن يك عرصه تعطيل ناپذير كمونيستي ما در كردستان است· اگر در اول ماه مه
سال ۵۸، كارگران نهال اين سنت جهاني را در كردستان، جامعه بلافصل و محيط مستقيم كار
و زندگي خود، كاشتند و بارآور كردند، اگر در جريان جنبش اول مه سنندج طي سالهاي
متوالي در دل اختناق اسلامي، سنت ها و شعاير انترناسيوناليستي و كمونيستي را در
مراسمهايشان تثبيت كردند طوري كه امروز، بطور مثال “سرود انترناسيونال” يك شاخص
هويت طبقاتي كارگران كردستان شده است، وظيفه هر فعال كارگري، هر فعال كمونيست اين
جنبش، زنده نگهداشتن و بازتوليد اين سنتها بر متن يك خودآگاهي جامع طبقاتي است·
بايد تضمين كنيم كه چنان نشود كه كارگران روز اول مه فرياد آزادي و برابري سر دهند
اما روز تعيين تكليف قدرت سياسي در جامعه، دست روي دست بگذارند و يا دنباله رو
جريانات بورژوائي شوند· كتاب حاضر تلاشي در اين زمينه است·
و در آخر يك نكته كوتاه در باره جايگاه جنبش اول مه سنندج در پروسه شكل گيري يك
جنبش راديكال كارگري در كردستان، واقعيت اين است كه سرمايه داري از آغاز يك نظام
جهاني بوده كه قدم به قدم به اقصي نقاط كره زمين گسترش يافته و هر جا كه رسيده
تقابل كارمزدي و سرمايه، تقابل بورژوازي و پرولتاريا را علاوه بر مقياس جهاني در
مقياس محلي هم شكل داده است· به همين اعتبار، تكوين طبقه كارگر و تسري آگاهي طبقاتي
هم امري جهاني است، بطور مثال زماني كه هنوز مناسبات فئودالي بر كردستان تسلط كامل
داشت، بوده اند كارگراني كه در جريان مهاجرت به روسيه با حزب بلشويك و انقلاب اكتبر
آشنائي پيدا كرده و در بازگشت بذر آگاهي طبقاتي را با خود آورده و براي انتقال آن
به توده محروم جامعه تلاش كرده اند· ولي در غياب يك اردوي وسيع كارمزدي در محل، اين
تسري آگاهي طبقاتي جهاني چه از طريق كارگران مهاجر و چه از طريق فعالين و جريانات
چپ و كمونيست نميتوانست به يك حركت داراي وزنه اجتماعي موثر تبديل كند·
علاوه بر مهاجرت كارگران از كردستان به مناطق دور و نزديك ايران و منطقه، اين پروسه
اصلاحات ارضي بود كه با حلع يد گسترده، جمعيت وسيعي از كارگران مزدي در كردستان
ايجاد كرد كه مبناي مادي – اجتماعي موجوديت طبقه كارگر و آرمانهاي برابري طلبانه و
سوسياليستي اين طبقه قرار گرفت· با اينهمه، نفس وجود اردوي كارگر مزدي هم براي شكل
گيري بلافاصله يك طبقه كارگر خودآگاهي كافي نبود، اين سير عيني تاريخ جامعه و
تحولات سياسي دو دهه اخير بود كه پروسه تكوين طبقه كارگر در كردستان رابه شكلي كه
هم اكنون هست ممكن و ميسر گردانيد·
نقطه عطف بزرگ اين تاريخ عيني، انقلاب سال ۵۷ بود و تحولات سياسي مهمي كه در
كردستان به طي شدن مراحل بعدي اين پروسه كمك كرد اساسا مديون وجود يك گرايش نيرومند
كمونيستي و تقابل پيگير و قاطعانه اش، هم با رژيم اسلامي سرمايه و هم با جريان
بورژوا ناسيوناليسم درون جامعه كردستان بود· در اينجا مجال اشاره كردن به وجوه
گوناگون اين روياروئي تاريخي نيست، اين كار را من و شمار ديگري از كادرهاي حزب
كمونيست كارگري در نوشته هاي ديگر كرده ايم، آنچه در ارتباط با موضوع كتاب لازم به
تذكر است اينست كه جنبش كارگري در كردستان از فضاي باز ناشي از انقلاب براي بميدان
آمدن و طرح شماري از فوريترين خواسته هايش استفاده كرد، اما لشكر كشي جمهوري اسلامي
علاوه بر قيچي كردن آن روند، فضا را براي عروج ناسيوناليسم كردمساعد كرد، اما
كارگران آگاه و مبارز از فعاليت آشكار و پنهان خود براي ابراز وجود در شرايط
نامساعد بعد از لشكركشي رژيم و گسترش ناسيوناليسم دست نكشيدند و سر انجام در مقطع
معيني با اتكا به حضور يك نيروي كمونيستي با نفوذ و مسلح در برابر رژيم و حزب
بورژوا ناسيوناليست در منطقه، توانستند خفقان رژيم اسلامي را بشكنند و ابراز وجود
طبقاتي خود را به سطح علني بكشانند· جنبش اول مه سنندج طي چندين سال ظرف چنين ابراز
وجود طبقاتي راديكالي بود كه در عين حال مهر آرمانها و سياستهاي سوسياليسم راديكال
و كارگري را بر خود داشت·
به اين اعتبار و به اعتبار فعاليت گرايش راديكال كمونيسم كارگري در صفوف طبقه كارگر
در كردستان و به يمن شفافيت بخشيدن هر چه بيشتر به برنامه و سياست كارگري طي سالهاي
اخير، ميتوان مقطع جنبش اول مه سنندج و تشكيل و فعاليت تشكل كارگري راديكال
“اتحاديه صنعتگر” سازماندهي برگزاري مراسمهاي توده اي و علني اول مه طي چند سال
متوالي، تثبيت سنتها و شعاير انترناسيوناليستي در اين مراسمها و طرح مطالبات اساسي
و راديكال در قطعنامه هاي تاريخي آن را، مقطع تكميل پروسه شكل گيري يك جنبش راديكال
كارگري در كردستان ايران دانست· اهميت اين دوره بندي در اينست كه كارگران كردستان و
بويژه رهبران و فعالين خواه نسل فعال در انقلاب ۵۷ و بعد و خواه نسل جديد فعالين
كمونيست و كارگر، از دستاوردهاي آن، بعنوان مبناي اعتماد بنفس طبقاتي و هويت طبقاتي
خود و بعنوان سكوي پرش در جهت متحد كردن هر چه گسترده تر صفوف خود براي دست بردن به
قدرت سياسي در جريان تحولات سياسي جاري و آتي استفاده كنند·
نسان نودينيان با نوشتن كتاب حاضر و ثبت فاكتهاي اين جنبش راديكال و گسترده، يك
ابزار اجتماعي در اين جهت، در اختيار جنبش كارگري و فعالين كمونيست در كردستان قرار
داده است·
فصل دوم
۱· جنبش اول مه سنندج ۱۳۶۸· ۱۳۶۴
۲· جنبش اول مه سندج ۱۳۷۵· ۱۳۶۹
۱· جبش اول مه سنندج ۶۸· ۶۴
برگزاري وسيع اول مه در طي پنچ سال ۶۸· ۶۴ در شهر سنندج كه در ابعاد هزاران نفره و
بطور علني و شامل برنامه هاي متعدد برگزار ميشد يك جنبش معين بود كه نقش مهمي در
شكل دادن به جنبش راديكال كارگري كردستان ايفا كرده است·
اول ماه مه سال ۱۳۶۴
دهم ارديبهشت يكروز قبل از اول ماه مه دولت سومين پيش نويس قانون كار را منتشر
ميكند· اين پيش نويس نسبت به پيش نويسهاي قبلي حاكي از عقب نشيني رژيم بود· ملزم
كردن همه كارفرمايان به اجراي آن، مرخصي ساليانه، فصل مربوط به زنان و مهمتر از همه
تعطيلي اول ماه مه، تغييراتي بود كه در اين پيش نويس انجام گرفته بود· تحميل تعطيلي
اول ماه مه به يكي از هارترين رژيمهاي حافظ منافع سرمايه قبل از هر چيز نشانه حضور
قدرت اجتماعي كارگران در انقلابي بود(انقلاب ۵۷) كه اين رژيم خود را به آن منسوب
ميكرد و مشروعيت خود را از آن مي گرفت·
در كردستان اول ماه مه ۶۴ از نقطه نظر وسعت حركات كارگران و شركت توده هاي وسيع
كارگري در اين روز بي سابقه بوده است· در بسياري كارخانه ها كارگران كار را تعطيل
كردند، مراسم دولتي را تحريم كردند و در مواردي هم مجمع عمومي و يا اجتماعات مستقل
خودشان را تشكيل دادند· و درباره خواستها و مطالباتشان صحبت كردند·
در سنندج، شهر به حالت نيمه تعطيل درآمد· روز دهم ارديبهشت مردم دسته دسته در كوچه
ها و خيابانها به هم ميرسيدند و ميگفتند فردا روز كارگر است و كار تعطيل است·
در روز اول ماه مه كارخانه ها و كارگاه هاي بزرگ و كوچك تعطيل شدند و مغاذه هاي
زيادي به حال تعطيل درآمد· صنايع فلز و كمد سازيها، جوشكاريها، آلومينيوم سازان،
صنايع چوب بري در اين روز تعطيل بودند·
تعدادي از كارگران شركتهاي دولتي مانند مخابرات و شهرداري در اين روزبر سر كار حاضر
نشدند·
كارگران شهر سنندج در اين روز ضمن برگزاري ديد و بازديد از منازل يكديگر در جمع
خانواده هاي كارگري، روز اول مه را به همديگر تبريك ميگفتند· و جشن ميگرفتند·
روشن كردن آتش به مناسبت اول مه
به مناسبت اول مه هنگام شب برفراز قله كوه آبيدر كه مسلط بر شهر سنندج است و نيز بر
روي گردنه صلوات آباد، توسط كارگران آتشهايي به نشانه گراميداشت روز كارگر افروخته
شد كه تا پاسي از شب همچنان روشن بود· با اين ابتكار سمبليك، شور و اميد درخشاني در
شب تيره ارتجاع جمهوري اسلامي در دل توده كارگر و زحمتكش و مردم انقلابي بر افروخته
ميشود·
در كارخانه پوشاك سنندج رژيم در سالن غذاخوري اين كارخانه مراسم روز كارگر بر پا
كرد· دراين مراسم تعدادي محدود و آنهم از كارفرمايان و حسابداران شركت كردند· و
عملا از طرف كارگران تحريم شد·
در كارخانه شاهو سنندج كارگران تراكت پخش كردند، و در اين روز استاندار كردستان به
كارخانه شاهو ميرود، اما به محض ورود به سالن كارخانه كارگران آنجا را ترك ميكنند·
در ساعت سه بعدازظهر كارگران، روز كارگر را با برپايي جشن و تبريك گفتن به همديگر
گرامي داشتند· و اين مراسم چنانكه خواهيم ديد سنگ بناي مراسم هاي باشكوه تر سالهاي
بعد ميشود·
در روز ال مه، كارگران خباز سنندج در محل اتحاديه خبازان جشن اول ماه مه را برگزار
ميكنند· و ضمن تبريك گفتن اول مه در ميان خودشان شيريني، پخش ميشود و كارگران در
مورد مسائل اتحاديه و شرايط مختلف كار به بحث و گفتگو مي نشينند·
مراسم جوانان شهر در اول ماه مه
جوانان خانواده هاي كارگري محلات فقير نشين شهر سندج، گلشن، كاني كوزه له، و····
تصميم به برگزاري جشن اول ماه مه ميگيرند· جمعي از آنان دور هم جمع شده و درباره
اهميت روز كارگر صحبت ميكنند· قول و قرار ميگذارند كه از طريق شعار نويسي در محله و
دبيرستان، و تكثير اعلاميه و تراكت، پخش شيريني و بالاخره تعطيل كردن دبيرستان در
آن روز(چهارشنبه) به سهم خود جشن جهاني طبقاتي شان را برگزار نمايند· براي برگزاري
اول مه تقسيم كار ميكند· پدران ومادران خود را در جريان مي گزارند· و از آنان كمك
مي گيرند· و در جلسات بعدي خود بقيه ترتيبات كار را تنظيم ميكنند و سرانجام محله و
مدرسه را از اعلاميه و تراكت و شعار پر ميكنند· نها روز ۱۱ ارديبهشت درمدرسه شيريني
پخش ميكنند و عليرغم مقاومت مديران، مدرسه را تعطيل ميكنند و به ديد و بازديد
خانوادگي و بحث روي اهميت روزكارگر در اين ديدارها پرداختند·
اول ماه مه سال ۱۳۶۵
در سنندج مراسم دولتي روز كارگر با بي اعتنايي كارگران و ناكامي آشكار رژيم همراه
بود· در اين شهر رژيم از قبل اجراي تاكتيك عمومي و اعلام شده اش يعني رژه نظامي و
اعزام به جبهه را از دستور خارج كرده بود و ازآن خبري نبود·
سنندج
از نمونه هاي برجسته برپايي اجتماع مستقل كارگري با شركت بخش هاي هر چه وسيعتر
كارگران، اقدام كارگران شهر سنندج، گردهمايي مشترك آنها در كارخانه پوشاك و برگزاري
مراسم اول مه در چندين نقطه و محله شهر بود· در روز اول ماه مه كار عمدتا تعطيل شد·
مراسم دولتي تحريم گرديد· كارگران كارخانه ها، كارگاه ها، اصناف و كارگران بيكار،
اجتماع مشتركي در سالن كارخانه برپا داشتند· و طي آن از خواستها و مطالبات كارگران
و از عزم و اراده طبقه كارگر براي رهايي صحبت كردند· در اول مه ۶۵ فضاي شهر سنندج
خبر از تعطيل و جشن كارگران ميداد·
از چند روز قبل از اول مه، فرا رسيدن روز كارگر در سنندج كاملا مشهود بود· كارخانه
ها، كارگاهها، ميادين كار و بين كارگران ساختماني و صفوف مختلف، همه جا صحبت
ازچگونگي برگزاري اول ماه مه بود· شعارهاي اول مه بر در و ديوار نقش مي بست·
رژيم سركوبگر جمهوري اسلامي از چند روز قبل از اول مه بر تعداد نيروهاي نظامي و
انتظاميش در سطح شهر افزوده بود· روز سه شنبه ۹ ارديبهشت نمايندگان كارگران به
اداره كار مراجعه كردند و سالن كارخانه پوشاك را براي برپايي جشن مستقل كارگران در
اختيار گرفتند· طي اطلاعيه هايي از سوي چند تشكل كارگري كه تا روز مراسم وسيعا در
سطح شهر پخش ميشد، مكان و زمان مراسم به اطلاع كارگران ميرسيد· بعدازظهر اول مه
كارگران كارخانه هاي شاهو و پوشاك بهمراه گروههايي از كارگران كارگاههاي مختلف،
كارگران اصناف، كارگران ساختماني و كارگران بيكار مراسم مستقل خود را برپا كردند·
در اين اجتماع كه حدود ۲۰۰ نفر در آن شركت داشتند، چند نفر از كارگران درباره روز
جهاني طبقه كارگر و خواستها و مطالبات كارگران سخنراني كردند· در پايان اين مراسم
قطعنامه اي از سوي كارگران صادر گرديد و بتصويب رسيد·
برگزاري اول ماه مه ۱۳۶۵ در مراكز توليدي سنندج؛
تحرم مراسم دولتي!
اداره كار و امور اجتماعي سنندج بمناسبت روز كارگر مراسمي در سالن كارخانه پوشاك
برگزار كرده و كارگران شاهو را نيز با اجبار و تهديد در اين مراسم گرد آوردند· در
اين مراسم دو تن از مزدوران رژيم، “عطايي”(نماينده مجلس) و “موسوي”(نماينده خميني
در غرب كشور) سخنراني كردند· كارگران در اين مراسم از خوردن شيريني خودداري كردند و
عملا در اين مراسم با بي تفاوتي شركت كردند·
در سنندج كارگران كارخانه شاهو و پوشاك و تعدادي از كارگاههاي توليدي از قبل تصميم
گرفته بودند كه مراسم مستقل خود را در گراميداشت اول ماه مه برپا دارند· ساعت ۲و
۳۰دقيقه كارگران مجددا در سالن كارخانه پوشاك تجمع خود را ايجاد كرده و اين روز را
بيكديگر تبريك گفتند· نماينده اداره كار هم در اين مراسم حضور داشت· و قرار بود اول
او سخنراني كند· او با دعا و مساله جنگ شروع كرد· و گفت؛ “ما نبايد در اين شرايط
خواستهاي كارگري را مطرح كنيم·” در حين سخنراني نماينده اداره كار صحبتهاي او از
طرف كارگران تحريم شد· كارگران با سوت زدن مزاحم سخنرانيش بودند و نگذاشتند
سخنرانيش را تمام كند· بعد چند تن از كارگران شركت كننده در اين مراسم سخنراني
كردند· اما پس از تحريم سخنراني نماينده اداره كار، مزدوران ميكروفون سخنراني را
قطع كردند· كارگر سخنران گفت؛ “كارفرماها و اداره كار تحمل شنيدن صحبتهاي كارگران
در پشت ميكروفون و باصداي بلند ندارند، اما ما كارگران صدايمان بلندتر از ميكروفون
است و استوار و با قامت بلند و با طنين تمام حرفهايمان را ميزنيم”· سپس يكدقيه سكوت
از طرف اين كارگر اعلام شد و گفت؛ “سنت كارگران خواندن دعا نيست· بلكه دقيقه اي
سكوت بخاطر كارگران جانباخته است”· اين رفيق كارگر با اشاره به جنگ ايران و عراق
گفت؛ “اين جنگ جنگ ما نيست و ما در اول مه خواستهايي داريم، طبقه كارگر امروز در
تمام دنيا جشن جهاني اش را ميگيرد· و كار را تعطيل ميكند· ما هم حق داريم كه
خواستهايمان را مطرح كنيم”· يكي ديگر از كارگران در صحبت هايش گفت؛ “ما كارگران
وقتي رها ميشويم كه قدرت را بدست بگيريم، فكر كنيد! ما نا چاريم بدليل فقر و
محروميت بچه هاي ۵ساله مان را براي كار به زير دست صاحبكاران روانه كنيم· در كمترين
سن بدنشان فرسوده ميشود· از سواد محروم ميمانند، امكانات زندگي نداريم و زندگي براي
ما مرگ شده است· ما راهي جز مبارزه در راه نابودي سرمايه نداريم· رفقا! بيائيد دست
بدست هم دهيم و متحد شويم”!
اين مراسم تا ساعت ۴بعدازظهر ادامه داشت· سرانجام كارگران شركت كننده در مراسم
قطعنامه اي نيز صادر كردند كه در قطعنامه اين مطالبات را مطرح كردند:
۱· برسميت شناختن تعطيلي روز جهاني كارگر از طرف دولت·
۲· بيمه بيكاري·
۳· اجراي تصويب پيش نويس قانون كار جديد با شركت نمايندگان واقعي كارگران·
مراسم با شعار اتحاد، اتحاد، كارگران اتحاد! پيش بسوي انقلاب، خاتمه يافت·
كارگران شهرداري سنندج در اول مه كار را تعطيل كردند و بخانه دوستان كارگر خود
رفتند و راجع به روز كارگر و مسائل خود بحث و گفتگو كردند·
در تعدادي از محلات شهر سنندج در اين سال گراميداشت اول ماه مه با برپائي جشن و
سرور روبرو بود· در اين مراسمها، كارگران روي بسته هاي شيريني نوشته بودند؛ گرامي
باد ۱۱ ارديبهشت روز همبستگي كارگران! محرومان جهان متحد شويد! كارگران جهان متحد
شويد! زبده با حزب كمونيست ايران!
مراسم اول ماه مه سال ۱۳۶۶
يك اوج با شكوه در جشن اول مه سنندج
شمسي محمدي كارگر قاليباف و فعال برپايي مراسمهاي اول مه در مورد مراسم ماه مه ۶۶
چنين ميگويد؛ “در اين سال دو ماه قبل از اول مه ۶۶ هيئت برگزاري اول مه تشكيل شد·
براي پيشبرد امور اول مه، سازماندهي لازم در عرصه هاي زير تدارك ديده شد· چند نفر
براي سخنراني آماده شدند· و هيئتي براي مذاكرده با اداره كار و مساله محل مراسم،
انتخاب شدند· چند نفر هم مسئول كمك مالي شدند· چند نفر از كارگران مسئول ارتباط با
تشكلهاي كارگري و تهيه قطعنامه شدند· متن نهايي قطعنامه اول مه در مجمع عمومي هيئت
برگزار كننده، نوشته شد و به تصويب رسيد· در مورد ارائه قطعنامه به مراسم اول مه دو
گرايش وجود داشت؛ يكي گرايش قانونگرا بود كه در رابطه با مساله جنگ ايران و عراق
نظر داشت، و ميگفت كه نبايد ما جنگ ايران و عراق را محكوم كنيم· و در مورد مساله
آزادي برابري حكومت كارگري مساله داشتند· و سوم، بدليل اينكه ماه رمضان بود و
ميگفتند، براي اينكه رژيم به مراسم ما حساس نشود، پيشنهاد بكنيم كه زنان كارگر در
اين مراسم شركت نكنند!! و اين گرايش قانونگرا در مورد يك دقيقه سكوت در شروع برنامه
مخالف بودند و ميگفتند، يك دقيقه سكوت رژيم را حساس ميكند، در تقابل با اين نظر
گرايش راديكال و كمونيستي اصرار داشت كه يك دقيقه سكوت سنت جنبش كارگري در اول مه
است، و همين ايده را نيز پيش برد· در مقابل اين گرايش قانونگرا، گرايش ما، گرايش
كمونيسم كارگري وجود داشت، گرايش كمونيسم كارگري خيلي قوي بود و در هدايت و رهبري
مراسمهاي اول مه دست بالايي داشت”·
يك هفته قبل از اول مه به اتحاديه ها و تشكلهاي كارگري از جمله اتحاديه خبازان،
اتحاديه گرمابه ها، قنادها، براي شركت در اول مه مراجعه كرديم· اين اتحاديه ها و
كارگران در مراسم ما شركت نكردند و خودشان در مراسمهاي محلي در محل كار و محافل
كارگري روز اول مه را گراميداشتند· كارگران شركت نساجي كردستان در مراسم مركزي ما
شركت داشتند و در مراسمي كه در محل كار هر ساله برگزار ميكنند، نيز شركت كردند· در
مورد محل مراسم، ما با اداره كار مشكل داشتيم· آنها در كار ما كارشكني حساب شده اي
كردند· تلاش آنها اين بود كه به ما محل مراسم ندهند و اين لجاجت و دشمني را تا روز
اول مه ادامه دادند· در روز مراسم خودمان پاساژ عزتي را تصرف كرديم و مراسم را
گرفتيم·
و البته سنتي جا افتاده در ميان فعالين اول مه وجود داشت، آنهم اين بود كه بعد از
مراسم اول مه، فعالين اول مه و هيئت برگزاري اول مه، جلسه اي گرفتيم و مراسم و
جزئيات كار را مورد بررسي قرار داديم· اين نوع كارها باعث ميشد، سال بعد با چشم
بازتري براي تدارك اول مه برويم· اين را هم اضافه كنم كه زنان بخش زيادي از شركت
كنندگان را تشكيل ميدادند· و خودشان دلسوزانه براي برگزاري اجتماعات اول مه پول جمع
ميكردند· و يا در تبليغ و تدارك آن شركت ميكردند· و حتي در سال ۶۸ يكي از زنها سرود
خواند و سايرين او را بسيار تشويق كردند· من خودم در سال ۶۶ خواهان اين شدم كه
سخنراني كنم· اما گفتند كه اين كار خطرناك است مورد حمله جمهوري اسلامي قرار
ميگيريم· جمهوري اسلامي نمي تواند حضور زنان را در اجتماعات عمومي تحمل كند·
نماينده وزارت كار گفته بود كه حتي بايد در سالن پرده كشيده شود تا زنها و مردها
همديگر را نبينند· بعضي از افراد محافظه كار در هيات برگزاري جش اول مه موافق اين
بودند كه بخاطر “امنيت” اجتماع به اين خواست جمهوري اسلامي بايد گردن گذاشت· اما
اكثريت اعضاي هيات برگزاري به تهديدهاي جمهوري اسلامي اهميت ندادند·
مراسم مركزي و ميتينگ بزرگ كارگران در پاساژ عزتي!
در فاصله هشتم تا يازدهم ارديبهشت ماه، شهر سنندج شاهد جنب و جوش تدارك كارگران و
زحمتكشان اين شهر براي برگزاري هر چه باشكوهتر اول مه بود· در روز ۱۱ ارديبهشت
سيماي شهر بكلي دگرگون شده بود· جنب و جوش كارگران و مردم شهر و توده هاي ستمديده
از بعدازظهر اين روز شروع شد· كارگران و مردم شهر دسته دسته بطرف نقاط برگزاري
اجتماعات و گردهمائي ها در حركت بودند· بزرگترين اجتماع كارگران با جمعيتي بالغ بر
هزار نفره در ساعت دوبعدازظهر در پاساژ عزتي برگزار شد· اين مراسم با يك دقيقه سكوت
بياد كارگران شيكاگو و ديگر كارگران جانباخته شروع شد و سپس پيام هيئت برگزاري
مراسم قرائت گرديد· آنگاه يكي از كارگران در مورد ضرورت ايجاد تشكلهاي كارگري و نيز
ضرورت شركت زنان در همه شئون اجتماع پا به پاي مردان، به سخنراني پرداختند· بعد از
شنيدن چند ترانه و موسيقي يكي ديگر از كارگران در مورد تاريخچه روز جهاني كارگر،
سخناني ايراد كرد· در مورد كار طاقت فرسا و ضرورت كاهش ساعت كار و نيز ممنوعيت كار
براي كودكان و آماده نمودن تسهيلات لازم براي پرورش فرزندان كارگران مانند بهداشت و
درمان به تفصيل سخن گفت· پس از سخنان اين كارگر، رفيق كارگر ديگري در مورد بيمه
بيكاري و نبود امنيت شغلي در كارگاههاي خصوصي سخنراني كرد· اين كارگر در ادامه
سخنانش اضافه نمود كه جنگ و سربازي باعث شده كه كارفرماها بويژه در كارگاههاي كوچك
هر چه بيشتر و شديدتر كارگران را استثمار كنند و كارگر نتواند هيچ اعتراضي كند· وي
گفت؛ “جنگ ايران و عراق باعث تشديد مشقات بر كارگران شده به بهانه اين جنگ ويرانگر
بيكاري و گراني مالياتهاي گزاف به عناوين گوناگون، كمبود مواد اوليه كه باعث سلب
امنيت از زندگي مردم شده بيش از پيش گسترش يافته است· ما كارگران و مردم خواستار
قطع جنگ هستيم·” كه اين شعار از طرف حاضرين چند بار تكرار گرديد· حاضرين با تاييد
اين سخنان با شور و شوق فراوان كارگر سخنران را تشويق كردند· پس از آن نمايشنامه
ايي از طرف كارگران بر روي صحنه آمد· در طول مراسم شعارهايي چون “بيمه بيكاري براي
كارگران” و “كارگران جهان اتحاد! اتحاد”!، “چاره رجبران اتحاد اتحاد”!، “جنگ ايران
و عراق جنگ سرمايه داران است” از طرف حاضرين مداوم تكرار ميگرديد·
در پايان مراسم قطعنامه اي در ۱۷ ماده قرائت شد كه مورد تائيد و تصويب كارگران شركت
كننده قرار گرفت·
درخلال اين مراسم چاي و شيريني، پخش گرديد و در بسته هاي شيريني اتيكتهايي مناسب
روز كارگر نصب گرديده بود·
مراسم در ساعت ۶عصر با شعارهاي كارگري و انقلابي شادباش و تبريك اين روز شور و شوق
فراوان به پايان رسيد·
سنندج: كارخانه پوشاك
كارگران كارخانه پوشاك سنندج كه بيشتر آنها كارگران زن هستند در اجتماع مستقل اول
ماه مه روز جهاني كارگر را گرامي داشتند و چند نفر از كارگران بمناسبت اين روز
اتحاد جهاني طبقه كارگر سخنراني كردند· كارگران در اين سخنراني ها درباره دستمزد،
بيمه بيكاري و همچنين تاريخچه اول ماه مه صحبت كردند· پس از سخنرانيها اجتماع اول
مه كارگران كارخانه پوشاك با پخش چاي و شيريني ادامه داشت· و كارگران درباره
موضوعات مختلف از جمله جنگ ارتجاعي ايران و عراق و مصائب آن و بيكاري و گراني صحبت
كردند· مراسم و اجتماع مستقل كارگران كارخانه پوشاك سنندج در ميان سرور و شادماني
كارگران پايان يافت·
سنندج: در كارخانه شاهو
علي رغم اينكه مديريت كارخانه شاهو سنندج و همچنين اداره كار با برگزاري مراسم
مستقل كارگران كارخانه شاهو بمناسبت اول مه، مخالفت كرده بودند، اما كارگران وقعي
به تقلاهاي مديريت و رژيم نگذاردند و روز كارگر را در درون كارخانه پوشاك در اجتماع
مستقل شان گرامي داشتند·
اجتماع كارگران خباز در محل اتحاديه خبازان به مناسبت اول مه
كارگران خباز سنندج در اول مه، در محل اتحاديه خبازان به مناسبت روز كارگر تجمع
ميكنند· و روز جهاني كارگر را جشن ميگيرند· در اين روز به هم تبريك گفتند و چاي و
شيريني صرف كردند·
همچنين در روز اول مه، كارگران شركت ماد و كارگران مسكن و شهر سازي؛ در محل كار در
مراسم مستقل كارگري روز اول مه روز جهاني كارگر را جشن گرفتند·
اجتماع كارگران دانشگاه رازي سنندج در روز اول مه
دانشگاه رازي سندج، نزديك به ۴۵۰ كارگر داشت كه، در اين سال در محوطه دانشگاه
كارگران روز اول مه را جشن گرفتند، به هم تبريك گفتند و در مورد اين روز به بحث و
گفتگو پرداختند·
اجتماع و راهپيمايي زنان مبارز و انقلابي در گراميداشت روز كارگر
سنندج: زنان مبارز و انقلابي در يكي از محلات شهر سنندج بمنظور گراميداشت اول ماه
مه اجتماع پرشور و با شكوهي ترتيب دادند و سپس دست به يك راهپيمايي زدند·
بعداز ظهر روز اول مه زنان مبارز و آزاده سنندج به سوي محلي در خيابان سيروس كه از
قبل براي گراميداشت روز كارگر معين شده بود به راه افتادند· در اين محل بيش از
۳۰۰نفر از زنان انقلابي و كمونيست گرد آمده بودند·
محل برگزاري مراسم اول ماه مه با ستاره سرخ و تزئينات ديگر و عكس هايي از
جانباختگان سوسياليسم آراسته شده بود·
مراسم زنان سنندج با پخش سرودهاي انقلابي آغاز شد· سپس حاضرين درباره روز جهاني
كارگر، همبستگي هر چه بيشتر در برابر رژيم اسلامي و فشارهاي آن و هم چنين بر لزوم
مبارزه عليه جنگ ايران و عراق صحبت كردند·
اين مراسم در ساعت ۶بعدازظهر پايان يافت و زنان انقلابي و كمونيست سنندج به نشانه
همبستگي با كارگران و به نشانه عزمشان در مبارزه براي رهايي دست به راهپيمايي به
سوي خيابان فردوسي و ميدان انقلاب زدند·
سنندج: محلات؛ حسن آوباد، فرح، چهارباغ، غفور، شريف آباد، عباس آباد، كلكه جار در
اين محلات كارگران و مردم زحمتكش در اجتماعات مختلف جشن و گردهمايي هاي گراميداشت
روز كارگر را بر پا كردند·
سنندج؛ پيك نيك كارگران و مردم شهر سنندج در گراميداشت اول ماه مه در خارج از شهر و
مراسم بر افروختن آتش در ارتفاعات مسلط به شهر
در خارج شهر سنندج در شب اول ماه مه و صبح روز اول يازه ارديبهشت اجتماعات پرشور و
رزمنده اي در گراميداشت روز جهاني كارگر برگزار گرديد· در شب اول ماه مه با
برافروختن آتش بر روي تمام كوهها و بلندي اطراف شهر سنندج و محلات مرتفع درون شهر
آسمان سنندج خبر از جشن سرخ كارگران در روز بعد را ميداد·
غروب روز دهم ارديبهشت ماه، در دامنه كوه آبيدر و قله مسلط بر جاده آسفالت پاسداران
و مزدوران براي جلوگيري از برپايي آتشهاي ويژه اول مه كه انتظار برافروختن آنرا
داشتند آماده شده بودند و همه جا را تحت كنترل خود گرفته بودند؛ اما به محض آنكه
هوا رو به تاريكي رفت، شعله هاي آتش يكي پس از ديگري سر بركشيد و منطقه را روشن
كرد· كارگران و مردم آزاده بر فراز كوه آبيدر آتشي به شكل عدد ۱۱ برافروخته بودند
تا يادآور شود كه فردا ۱۱ ارديبهشت روز جهاني كارگر است· در ساعت ۱۰و۸ دقيقه بر قله
آبيدر بزرگ؛ در ساعت ۲۰و۸ دقيقه بر قله كوه كوچكه ره ش؛ و در ساعت ۳۰و۸ دقيقه بر
فراز آبيدر كوچك همراه با خواند سرود انترناسيونال و سرودهاي انقلابي آتش افروخته
شد و بهمراه آن پرچم سرخ به اهزاز درآمد·
بر فراز كوه آبيدر اجتماعي نيز گرد آمده بود و يكي از كارگران درباره لزوم اتحاد و
همبستگي طبقه كارگر، درباره ضرورت ايجاد تشكلهاي كارگري سخنراني كرد و با شعارهاي
زنده با اول مه، كارگران اتحاد، مراسم بپايان رسيد·
جدا از آتش افروزي بر فراز كوهها، در نقاط بلند درون محلات شهر نيز مانند تپه مشرف
بر محله شريف آباد، محله غفور، تپه مشرف بر محله عباس آباد، قبرستان شيخان، قله حسن
آباد، مركز شهر و بطور كله همه نقاط مسلط شهر سنندج آتش روشن گرديد· سركوبگران
جمهوري اسلامي نيروهايي به آنجا گسيل داشتند· اما در همانحال بر تپه كوچكي در برابر
دادگاه انقلاب رژيم اسلامي در سنندج آتش ديگري در مركز شهر روشن شد و مزدوران رژيم
اسلامي را بيش از پيش سراسيمه كرد·
علاوه بر اينها بامداد روز ۱۱ ارديبهشت از ساعت ۴ جمعيت وسيعي از مردم سنندج بطرف
كوه آبيدر براه افتادند· و در ساعت ۳۰و۴ دقيقه بامداد اول مه هنگام روشن شدن هوا با
افروختن آتش هاي بزرگ فرا رسيدن سپيده دم اول مه را اعلام نمودند و در واقع از
نخستين لحظات روز كارگر مراسم جشن و شادي با اجتماع رو به افزايش كارگران و مردم
سنندج در پاي كوه آبيدر آغاز شد·
مراسم اول ماه مه در سال ۱۳۶۷
سنندج: كارگران مبارز شهر سنندج از مدتها قبل در تدارك برگزاري ماه مه بودند و در
اجتماعات متعدد خود در مورد چگونگي برپايي آن تصميم گرفته و با اجرا اقدامات لازم،
آمادگي كافي جهت برپايي مراسم كسب كردند· در اين شرايط بود كه رژيم ضد بشري جمهوري
اسلامي تبليغات جنگي اش با براه انداختن چشتهاي ثارالله جهت شكار جوانان به بهانه
سربازگيري و بهانه هاي ديگر و ضد انساني سعي در ايجاد فضاي رعب و وحشت نموده بود تا
بلكه روحيه مبارزاتي توده هاي كارگر و مردم مبارز را پايين آورده و از برگزاري
مراسم مستقل كارگران جلوگيري كند· اما هيچيك از اين اقدامات سركوبگرانه نه تنها
نتوانست سدي در مقانل ابراز وجود مبارزاتي كارگران و زحمتكشان باشند، بلكه خود به
عاملي در افزايش تنفر و انزجار كارگران و توده هاي مردم مبارز تبديل شده تا با
برگزاري جشنهاي باشكوه خود متحدانه جوابي قاطع به مانورهاي ضد كارگري رژيم بدهند·
از چند روز قبل از ماه مه، سراسر شهر و محلات و مراكز كارگري آن، سيماي ديگري داشت
كه همگي حاكي از تدارك و كسب آمادگي براي برگزاري مراسم ماه مه بود· اين اوضاع وحشت
سرمايه داران و دم و دستگاه سركوبگر رژيم جهموري اسلامي را دوچندان كرده بود·
روز دهم ارديبهشت شهر بشدت نظامي شده بود و تمام نيروهاي سركوبگر اعم از كميته،
ثارالله، گشتهاي مخفي موتور سوار در خيابان و كوچه و محلات ديده ميشدند· اماكني را
كه كارگران در آنجا جمع شده و با هم صحبت ميكردند، زير نظر گرفته و به هر كسي مشكوك
شده او را ميگرفتند· اما عكس العمل هوشيارانه كارگران اين توطئه را خنثي ميكرد·
نمايندگان كارگران از يك هفته قبل از روز اول ماه مه به اداره كار مراجعه كردند تا
جايي را جهت برگزاري مراسم در اختيارشان قرار دهند· اداره كار كارشكني ميكرد، اما
كارگران با هوشياري تمام دبيرستان رنج آوري را تصرف كرده و بعنوان محل مراسم اعلام
ميشود· بعد از معلوم شدن مكان مراسم، كارگران بفوريت تزئين و آماده نمودن سالن
مراسم را شروع كردند· تراكتها و پوسترهاي كارگري و انقلابي در سالن نصب شد كه بعضي
از تراكتها چنين بودند· “كارگران جهان متحد شويد”، “ما كارگران سنندج پشتيباني خود
را از مبارزات كارگران جهان اعلام ميداريم”، “ما كارگران و زحمتكشان كردستان
پشتيباني خود را از مبارزات كارگران و زحمتكشان فلسطين اعلام ميداريم”، “چاره
ستمديدگان وحدت و اتحاد است”، “ما كارگران كردستان بمباران و موشك باران شهرها را
محكوم ميكنيم”، “زنده باد اول ماه مه روز جهاني كارگران” و تراكتي از طرف كارگران
فصلي تحت عنوان “ما پشتيباني خود را از مبارزات كارگران جهان اعلام ميداريم ·
كارگران فصلي” نيز به چشم ميخورد· در اطراف تراكتها ستاره هاي سرخ نصب شده بود·
همچنين؛ قطعنامه اي در بيست ماده از جانب هيئت برگزار كننده اول ماه مه تهيه شده و
قبلا در اجتماعي از كارگران مبارز و كمونيست مورد تائيد قرار گرفته بود تا در مراسم
اول ماه مه قرائت شود· مجري برنامه، سخنرانان، گروههاي انتظامات، تئاتر و سرود و
مراسم و مسئول پخش شيريني و جمع آوري كمك مالي از جانب كارگران تعيين شده بودند·
با وجود تاخيري كه آگاهانه از جانب اداره كار جهت معرفي مكان مراسم صورت گرفت و
فرصت كمي جهت اعلام مراسم به كارگران و توده هاي مبارز شهر وجود داشت، ولي در همان
فرصت كم كارگران با ابتكارات و شيوه هاي مختلف كارگران را از برپايي مراسم در
دبيرستان رنج آوري(رازي سابق) مطلع نمودند· از ساعت ۱بعداز ظهر يازدهم ارديبهشت تا
ساعت ۳ كارگران و شركت كنندگان در مراسم بطرف دبيرستان رنج آوري راه افتادند و در
اين فرصت هزاران نفر از كارگران و زحمتكشان در آنجا جمع شدند·
مراسم از ساعت ۳بعدازظهر با خوشامدگويي به حاضرين از جانب مجري برنامه اعلام گرديد·
مراسم با سرود و يك دقيقه سكوت بياد كارگران جان باخته شيكاگو و همه رفقاي كارگري
كه در حين كار جان خود را از دست دادند شروع شد· و حاضرين با احترام از جاي خود
بلند شدند و سپس پيام هيئت برگزاري اول ماه مه خوانده شد· بعد يكي از سخنرانان در
مورد ۴۰ساعت كار و دو روز تعطيلي متوالي در هفته صحبت نمود و سپس سخنران ديگري در
مورد بيمه بيكاري براي كليه افراد بيكار زن و مرد بالاتر از ۱۸سال سخن گفت و در
ادامه سرود و ترانه پخش شد· بعد از پخش چند ترانه سخنران سوم در مورد تاريخچه اول
ماه مه و جانباختن كارگران شيكاگو صحبت كرد· با شنيدن چند ترانه يكي ديگر از
سخنرانان در مورد مسئله بهداشت در كارگاهها و تفرقه اي كه سرمايه داران و
كارفرمايان در ميان كارگران بوجود مي آورند سخناني ايراد كرد· سخنرانان با تشويق
گرم شركت كنندگان روبرو شده و در اثنا سخنرابي برايشان دست زده ميشد·
بعد از سخنرانيها، نمايشنامه اي بنام “شيريني فروش” به روي صحنه آمد و بعد تئاتر
ديگري كه كارگاه بلوك زني را تصوير ميكرد كه چگونه كارگران آنجا مشغول بوجود آوردن
صندوق مالي هستند، اجرا گرديد·
نماينده اي از طرف اداره كار جهت شركت در مراسم به محل آمده بود كه جرات حضور در
ميان كارگران را پيدا نكرد و در طول مراسم در بيرون از محل مراسم بود· و با وجود
انكه در او قصد سخنراني داشت اما زمانيكه اوضاع را بروفق مراد خود نديد از سخنراني
صرف نظر كرد و پيش از پايان مراسم آنجا را ترك كرد· يكي از كارگران در همين رابطه
گفت: “امروز روز ما كارگران است و هيچ نماينده دولت و اداره كار نميتوانند در اين
مراسم دخالت كند و با صداي بلند گفت آنها جرات ندارند دردها و مشكلات ما را بشنوند·
در قسمت پاياني برنامه قطعنامه ۲۰ماده اي كارگران در اجتماع قرائت شد و حاضرين با
كف زدن آن را تائيد كردند·
بعد از خواندن قطعنامه گروه سرود نوجوانان سرود كارگري اول ماه مه(يه كي ئه يار) را
به زبان كردي اجرا كردند· در جريان مراسم شيريني تهيه شده از جانب كارگران كه با
كاغذ مخصوصي روي آن نوشته شده بود “روز جهاني كارگر را به شما تبريك ميگوئيم” در
ميان شركت كنندگان پخش شد· همچنين گروهي ازكارگران كه از قبل تعيين شده بودند،
شيريني را به محلات شهر برده و در آنجا پخش كردند· به اين ترتيب مراسم در ساعت ۴۵و۵
دقيقه بعداز ظهر در ميان شوق و شادي كارگران بپايان رسيد و كارگران با احساس پيروزي
در برگزاري اين ميتينگ با شكوه به خانه هاي خود بازگشتند·
مراسم بر افراشتن پرچم سرخ و آتش افروزي بر فراز كوه آبيدر بمناسبت اول ماه مه
بر بلنديهاي كوه آبيدر غروب ۱۰ ارديبهشت ماه پرچم سرخ برافراشته شد و در روز كارگر
۱۱ارديبهشت در همانجا در محلي بنام “كاني ماماتكه” اجتماعي برگزار شد، كه پس از
سرود خواني و سخنرانيها، در پايان مراسم جوانان به رقص و پايكوبي پرداختند، و در
غروب روز اول ماه مه به افتخار اول مه جشن جهاني كارگران ۹حلقه آتش برفراز بلنديهاي
آبيدر و دامنه هاي مشرف بر شهر سنندج برافروختند·
مراسم در محلات شهر سنندج
علاوه بر ميتينگ مدرسه رنج آوري از جانب كارگران در بسياري از محلات كارگرنشين و
خيابانها، در مراسمهاي خانوادگي، محفلي و اجتماعات صدها نفري اول ماه مه را جشن
گرفتند· از جمله اين مراسمها در خيابانهاي مردوخ، سيروس، محلات حاجي آباد، كاني
كوزه له، گلشن، تق تقان و عباس آباد و شريف آباد و كاني ماماتكه آبيدر برگزار
گرديد· در بسياري از اين مراسمها كارگران با بردن گل و شيريني به محلهاي برگزاري
مراسم به يكديگر تبريك ميگفتند· با سرود خواني و سخنرانيهايي درباره روز اول ماه مه
فلاكت و زندگي كارگران روز جهاني همبستگي كارگر را گراميداشتند·
در يكي از دو مراسمي كه عمدتا دختران جوان و زنان با فرزندان خود در آنها شركت كرده
بودند علاوه بر شعر و سرود انقلابي و سخنراني در باره اول مه و زندگي كارگران در
مورد رهائي زن و شركت هر چه بيشتر زنان در مبارزه طبقه كارگربحث و گفتگو شد·
مراسم اول ماه مه در سال ۱۳۶۸
جشن باشكوه اول ماه مه در سنندج
كارگران سنندج در سال ۶۸ همچون سالهاي پيش و آماده تر از گذشته به استقبال اول ماه
مه ميروند· از چند روز قبل از اول مه جنب و جوشي تازه محلات كارگرنشين شهر را فرا
گرفته بود· بحث حول اول مه و چگونگي برگزاري آن به بحث گرم همه محافل و اجتماعات
كارگري تبديل ميشود· در تدارك گراميداشت اين روز اقداماتي در سطح شهر صورت گرفت ·
تراكت و اطلاعيه وسيعا در سطح شهر پخش گرديد· در اين تراكتها از كارگران خواسته شده
بود تا در روز كارگر كار را تعطيل كنند، مراسم و جشن مستقل خود را بر پا دارند و
مراسم دولتي را بطور يكپارچه تحريم كنند·
با نزديك شدن اول مه سراسر شهر و محلات و مراكز كارگري سيماي ديگري بخود ميگرفت·
شور و شوق و شادي در همه جا موج مي زد· همه چيز حاكي از اين بود كه امسال هم مراسم
اول مه، با شكوه بسيار برگزار خواهد شد·
اين اوضاع مثل سالهاي گذشته عوامل جمهوري اسلامي را به تقلا و دست و پا زدن انداخت·
تا به هر نحو كه شده از برگزاري مراسم مستقل كارگري جلوگيري كنند و كارگران را به
مراسم دولتي بكشانند· اما هوشياري و اقدامات كارگران تمام تقلاها و توطئه هاي
نيروهاي رژيم را خنثي كرد· كار ما از سالها قبل دشوارتر بود· اما با اين وجود هيئت
برگزاري اول مه انتخاب شد· قبلا هيئت برگزاري با ابتكارات اتحاديه صنعتگر و جمعي از
فعالين كارگري انتخاب ميشد· اما در سال ۶۸، اتحاديه صنعتگر تعطيل شده بود· و اينبار
هيئت برگزاري و تدارك اول مه از طريق صندوقهاي مالي كارگري كه در شهر سنندج بودند،
و با برپايي مجمع عمومي، انتخاب شد· و كارش را شروع كرد·
روز جمعه هشتم ارديبهشت كوه آبيدر سنندج صحنه شكوهمند شوق و شادماني صدها زن و مرد
كارگر و زحمتكش شهر سنندج در استقبال از اول ماه مه بود· ساعت ۳۰و۴ بامداد روز هشتم
ارديبهشت ماه، شمار بسياري از زنان و مردان انقلابي و آزاديخواه به سمت كوه آبيدر
رفتند· در طول مسير تراكتهاي زيادي نصب شده بود· عنوان بخشي از اين تراكتها عبارت
بود از: “گرامي باد ۱۱ ارديبهشت روز جهاني كارگر”، “زنده باد آزادي، برابري حكومت
كارگري”، “مرگ بر جمهوري اسلامي و گراني و خفقان، بيكاري، هديه جمهوري اسلامي”·
جمعيت مردم وقتي به قله كوه آبيدر ميرسيدند با يك پلاكارد بزرگ و پرچم سرخ بر
افراشته روبرو ميشدند كه با ستاره سرخ تزئين شده بود؛ “۱۱ ارديبهشت روز همبستگي
كارگران جهان بر شما پيروز باد”·
پس از اجتماع بر فراز كوه آبيدر جمعيت مردم به سمت محلي بنام “كاني ماماتكه” حركت
كردند· در آنجا نيز يك پلاكارد و پرچم سرخ نصب شده بود· در اين محل، حاضرين به
نشانه جشن و شادماني رسيدن اول مه، به رقص و پايكوبي پرداختند كه تا ساعتها ادامه
يافت· آنگاه در ميان تشويق شركت كنندگان در اين مراسم، پرچمي سرخ بر تپه مشرف به
اين محل برافراشته شد· اين مراسم تا ساعت ۱۰صبح جمعه ادامه يافت و در ميان شوق و
شادماني حاضرين به پايان رسيد·
۱۱ ارديبهشت تحريم مراسم دولتي
صبح روز يازدهم ارديبهشت كارگران سنندج مراسم دولتي در محل آمفي تئاتر دانشگاه رازي
را بطور يكپارچه و قاطع تحريم كردند· و با اين كار عزم و اراده خود را براي برگزاري
مراسم مستقل كارگري بيش از پيش به نمايش گذاشتند·
۱۱ ارديبهشت، كشمكش كارگران و اداره كار، كارگران توطئه اداره كار را خنثي
ميكنند، و خود مستقلا اقدام به تهيه سالن براي مراسم بزرگ كارگري ميكنند!
كارگران سنندج در شرايطي سالن ورزشي تختي را به صحنه نمايش قدرت متحد خود تبديل
كردند كه پيش از اين توانسته بودند همه موانع، سنگ اندازيها و تهدايدات اداره كار
سنندج را با دقت و هوشياري خنثي كنند· كارگران به اداره كار مراجعه كردند تا محلي
را براي مراسم شان بگيرند· زماني كه عوامل رژيم از كشاندن كارگران به مراسم دولتي
سرخورده شده بودند، كوشيدند تا با سنگ اندازي از برگزاري مراسم مستقل كارگري
جلوگيري كنند· از جمله گماشتگان جمهوري اسلامي در اداره كار اعلام داشتند كه آن
زمان مكاني را براي مراسم در اختيار كارگران قرار خواهند داد كه مشخصات كامل
سخنرانان را به آنها تحويل دهند· اما كارگران به اين شرايط اداره كار گردن
نگذاشتند· كشمكش بين كارگران و اداره كار در اين رابطه تا ظهر روز ۱۱ ارديبهشت
ادامه يافت· در اين حين كارگران كه مي دانستند رژيم تسليم نخواهد شد، تصميم گرفتند
خودشان راسا محلي را براي برگزاري مراسم تعيين كنند و در اين مورد سالن ورزشي تختي
را انتخاب كردند· اين خبر به سرعت در ميان كارگران شهر پيچيد· كارگران در ساعت يك
بعداز ظهر دسته دسته به سمت سالن تختي به حركت در آمدند·
تجمع بزرگ كارگران، و مردم شهر سنندج در سالن ورزشي تختي، و برگزاري جشن باشكوه
اول ماه مه!
كارگران در ساعت يك بعداز ظهر دسته دسته به سمت سالن تختي به حركت درآمدند· ساعت سه
بعداز ظهر كارگران درب سالن را باز كردند و سالن را در اختيار خود گرفتند· با
افزايش تعداد كارگران و شروع مراسم، گشتي هاي رژيم كه قبل از آن به اجتماع كارگران
نزديك شده و به بازديد كارتهاي شناسايي پرداخته بودند، تا پايان كار جرات نزديك شدن
به محل را نيافتند· كارگران به محض در اختيار گرفتن سالن فورا شروع به تزئين و
آماده ساختن كردند· تراكت و پلاكاردهاي متعددي در سالن نصب شد·
روي بعضي از پلاكاردها اينطور نوشته شده بود؛ “كارگران جهان متحد شويد”، “گرامي باد
۱۱ ارديبهشت روز جهاني كارگر”، “ما كارگران صنعتي خواهان تعطيل روز جهاني كارگر
هستيم”، “ما كارگران شركت شاهو خواهان تعطيلي روز جهاني كارگر هستيم”، “ما كارگران
كردستان پشتيباني خود را از مبارزات كارگران فلسطين اعلام ميداريم”، “زنده باد روز
كارگر”، “زنده باد اتحاد و مبارزه متحدانه كارگران”، “راه ما در اتحاد ماست” در روي
اين پلاكاردها كه با ستاره سرخ تزئين شده بودند، امضا كارگران سنندج بچشم ميخورد·
ساعت سه بعدازظهر در حاليكه چند زن و مرد و پير و جوان در داخل و اطراف سالن اجتماع
كرده بودند، در ميان شور و استقبال حاضرين مراسم آغاز شد· در ابتدا يكي از شركت
كنندگان در مراسم خوش آمد گفت· سپس به احترام كارگران جانباخته شيكاگو و همه
جانباختگان راه رهايي طبقه كارگر يك دقيقه سكوت سكوت اعلام گرديد و سخنرانان يكي پس
از ديگري صحبت كردند·
ابتدا جمال چراغ ويسي، در مورد تاريخچه اول مه سخنراني كرد· جمال در صحبتهاي خود
اشاره به چگونگي مراسم روز جهاني كارگر توسط كارگران همه كشورهاي جهان و عنوان اين
مسئله كه كارگران با تعطيل و توقف كار و توليد در چنين روزي قدرت متحد خود را به
نمايش ميگذارند، از جمله گفت؛ “اين روز براي ما كارگران فرصتي است تا قدرت متحد خود
را به نمايش درآوريم و اين واقعيت را اثبات كنيم كه همه ثروت هاي اين جهان حاصل كار
ماست”! جمال سخنراني خود را در ميان شور و شوق و تشويق زنان و مردان حاضر در سالن
به پايان برد·
دومين سخنران، باز هم جمال چراغ ويسي بود كه درباره ضرورت متشكل بودن كارگران صحبت
كرد· جمال با اشاره به محدوديتهايي كه از جانب دولت و سرمايه داران بر سر راه ابراز
وجود فعاليت اجتماعات و تشكل هاي كارگري ايجاد مي كنند· پيرامون اهميت برپائي شورا
و مجمع عمومي و امكان پذير بودن آن با تكيه به نيروي كارگران توضيحاتي داد· وي سپس
درباره بيمه نيكاري صحبت كرد و گفت؛ “ما خواهان آن هستيم كه به كارگران بيكار، همه
كساني كه از داشتن شغل محرومند، بيمه بيكاري داده شود· ما در درجه اول بايد كار
داشته باشيم، دولت بايد بما كار بدهد· اما در صورتيكه شغل براي ما تامين نشود، بايد
بيمه بيكاري به ما پرداخت گردد”· جمال در ادامه صحبت هايش گفت؛ “بنا به آمار دولتي
تنها ده هزار كارگر بيكار در كشور وجود دارند كه واجد شرايط دريافت بيمه بيكاري
هستند اما همه ما مي دانيم كه اين آمار واقعيت ندارد چرا كه تنها در همين شهر سنندج
بيشتر از ده هزار نفر كارگر بيكار داريم”· جمال در ميان تشويق حاضرين سخنرانيش
پايان يافت·
موضوع سومين سخنراني كه از جانب يكي ديگر از كارگران ايراد شد، صحبت در مورد ستم و
تبعيضي بود كه در جامعه نسبت به زنان اعمال ميشود· اين سخنران تاكيد كرد لازم است
كارگران براي بدست آوردن برابري زنان هم طبقه اي خود در همه عرصه هاي كار و زندگي
اجتماعي مبارزه كنند·
بعد از آن كارگر ۱۵ ساله اي درباره كار كودكان و جوانان كمتر از ۱۸سال سخنراني كرد·
وي به تفصيل توضيح داد كه چگونه سرمايه داران از تنگدستي خانواده هاي كارگري براي
استثمار فرزندانشان استفاده ميكنند· اين رفيق كارگر تاكيد كرد بجاي اينكه كودكان و
جوانان در اين سنين با بهره گيري از امكانات جامعه درس بخوانند و براي ارتقا
توانايي و استعدادهاي انساني خود بكوشند، سرمايه داران آنها را از چغوش خانواده
هايشان بيرون كشيده و دربازار پر مشقات كار استثمار ميكنند·
در قسمت پاياني مراسم قطعنامه اي ۲۳ ماده اي قرائت شد و حاضران با كف زدن آنرا
تاييد كردند· در حين خواندن قطعنامه، متن چاپ شده آن نيز در ميان شركت كنندگان
توزيع ميشد·
در طول مراسم در فاصله سخنراني ها چند نفر از كارگران با خواندن سرود و ترانه شور و
شوق بيشتري به مراسم بخشيده بودند· همچنين توسط چند تن از كودكان كارگران يك سرود
اجرا گرديد· در طول مراسم همچنين با شربت و شيريني از شركت كنندگان پذيرايي شد·
مراسم با خواندن سرود “آتش سرخ” از جانب يكي از كارگران و هم آوايي طنين انداز ساير
كارگران خاتمه پيدا كرد· بدين ترتيب مراسم پر شكوه جشن جهاني كارگران كه با شركت
هزاران زن و مرد كارگر و عليرغم تمام كارشكني ها و توطئه هاي مسئولين دولتي در سالن
ورزشي تختي برپا شده بود، در ميان خواندن سرود و سر دادن شعارهاي “اتحاد، اتحاد،
كارگران اتحاد”، “اتحاد مبارزه پيروزي” به پايان رسيد·
تظاهرات و راهپيمايي در روز اول ماه مه!
بعد از تمام شدن مراسم سالن تختي، موجي از انسانهاي شريف و زحمتكش، سالن ورزشي تختي
را به سمت كوچه و خيابانهاي شهر ترك گفتند تا با تظاهرات و راهپيمايي پرشور خود
جلوه ديگري از عزم و اراده متحد و يكپارچه طبقه كارگر را به نمايش بگذارند·
هزاران زن و مرد و پير و جوان در حاليكه شعار ميدادند، با نظم و ترتيبي كم نظير از
كوچه هاي مسير سالن تختي تا خيابان شهدا به راهپيمايي پرداختند· در طول راه مرتبا
بر تعداد تظاهر كنندگان افزوده ميشد و شعارها طنين بيشتري پيدا كرد· در انتهاي مسير
شمار راهپيمايان به دو برابر رسيده بودند·
شعارهاي اين تظاهرات عبارت بودند از “آزادي برابري حكومت كارگري”، “اتحاد اتحاد
كارگران اتحاد”، “زنده باد سوسياليسم”، “سيه ما سپر شده ، گلوله بي اثر شده”، اين
راهپيمايي تا ساعت ۶بعدازظهر ادامه يافت و درميان شوق و شادماني كارگران و مردم شه
پايان يافت·
مراسم وز جهاني كارگر در كارخانه شاهو!
مراسم در كارخانه شاهو از ساعت ۱۲ظهر اول مه شروع شد
در اين مراسم كارگران كارخانه شاهو علاوه بر سخنراني تني چند از كارگران و پخش
شيريني و شربت و خواندن سرود، قطعنامه اي ۱۶ماده اي خوانده شد ومورد تصويب كارگران
شركت كننده قرار گرفت·
«اين بخش و بخش هاي زيادي از انتشار مراسمهاي اول مه سالهاي ۶۴تا۶۸ با استفاده از
نوار سخنان رفيق يدي عزيزي فعال جنبش برپائي مراسمهاي اول ماه مه در سالهاي ۶۴تا۶۸
كه در هنگام نوشتن اين كتاب تقاضاي من را در ارتباط با نقل خاطرات و تجاربش در اين
سالها قبول كرده بود، تنظيم شده است»· به اين مناسبت و درآستانه اول مه از رفيق يدي
عزيزي مجددا و صميمانه تشكر ميكنم· نسان نودينيان آپريل ۲۰۰۷
اتحاديه صنعتگر
همزمان با آكسيونهاي ماه مه در سنندج، تحول مهم ديگر در جنبش كارگري ايجاد اتحاديه
صنعتگر در شهر سنندج بود· پروسه كسب آمادگي براي برپايي آكسيونهايي گسترده ما مه در
سنندج و تلاش براي برپايي تشكل كارگري راديكال در اين دوره بطور واقعي از هم تفكيك
پذير نيستند· يكي از فعالين جنبش كارگري سنندج، يدي عزيز در مورد ايجاد اتحاديه
صنعتگر چنين ميگويد؛ “در اسفند ۱۳۶۴بحث درست كردن تشكل كارگر از طرف جمعي از
كارگران در محل كار و مراودات محل زندگي مطرح شد· كارگران به اين مساله فكر ميكردند
كه تشكلي به اسم “دفتر كارگري” يا “اتحاديه” تشكيل شود· بحث سازماندهي كارگران حول
تشكل كارگري تا فروردين ماه ۱۳۶۵ در ميان كارگران در محافل مختلف كارگري وجود داشت·
اين مساله از زاويه هاي مختلف مورد بررسي قرار گرفت· در فروردين سال ۱۳۶۵ با
اتحاديه خياطان در مورد تشكيل تشكل كارگري مشورت ميشود با اتحاديه خياطان تماس
گرفته ميشود و آنها تجارب خودشان را در اختيار ميگذارند اولين كمك آنها مساله جايي
بود براي جمع شدن كارگران كارگاههاي كوچك، سپس چند نفر از كارگران(كه بعدا اتحاديه
صنعتگر را ايجاد كردند)· به اداره كار مراجعه ميكنند و با كارمندان اداره كار، به
اسم “هدايتي معاون اقلامي” رئيس اداره كار سنندج، صحبت كردند· هدايتي هيچ كاري براي
كارگران انجام نداد و فقط براي آنها براي ملاقات با “اقلامي” وقت تعيين كرد· يك
هفته بعد، اقلامي رئيس اداره كار به رفقاي كارگر گفته بود كه بايد حداقل ليست ۵۰
كارگر بيمه شده داشته باشد تا مجوز دادن تشكل كارگري از طرف دولت داده شود· و در
ضمن گفته بود تشكلي كه ايجاد ميشود زير نظر اداره كار است و اداره كار دخالت مستقيم
بايد داشته باشد· كارگران در مقابل اقلامي رئيس اداره كار گفته بود ند كه ما جمعي
كارگر هستيم و نميخواهيم زير نظر اداره كار و يا گروههاي سياسي باشيم· ما ميخواهيم
تشكل مستقل خود را داشته باشيم· بعد از شنيدن اين اظهارات اداره كار مرتبا در كار
پيشرفت ايجاد تشكل كارگري، كار شكني ميكرد و كارگران ماهي دو سه بار مراجعه
ميكردند· وقتي در مقابل كارشكنيهاي اداره كار نا اميد شدند، اين بار ازطريق اداره
بيمه وارد شدند و ليست ۵۰كارگر بيمه شده را به آنها دادند· اداره بيمه با ايجاد
تشكل كارگري موافقت كرد و گفت در جايي ميتوانيد محلي به اسم “دفتر كارگري” كه بعدها
به اسم “اتحاديه صنعتگر” شناخته ميشد، ايجاد كنيد· اين بار در محل اتحاديه خياطان
دفتري باز كرند و در مدت كوتاهي ۲۵۰ كارگر به عضويت درآمدند· كارگران مكانيك،
كارگران نقاش، كارگران شوفاژ كار، كارگران تراشكار و كارگران نجار در اتحاديه
صنعتگر جمع شدند· كار اتحاديه روبراه شد· از بدو كار هيئتي را براي رسيدگي به حل
اختلاف بين كارگر و كارفرما در اتحاديه انتخاب شد· بعضي از كارگران كه عضو اتحاديه
هم بودند هنوز بعد از ۶تا۷ سال بيمه نبودند· به وضع اين كارگران اين هيئت رسيدگي
ميكرد· و هيئتي براي رسيدگي به وضع كودكان كه سن و سال آنها بين ۶و۷ سال بود، تشكيل
شد· اين اقدامات كارفرماهاي كارگاههاي كوچك را بر آشفته كرد و به اداره كار ميرفتند
و شكايت ميكردند، كه اين اتحاديه صنعتگر كارگران را عليه ما تحريك ميكنند· در
اتحاديه يك چيز معلوم بود و اينكه كارگران نميخواستند ديگر مثل سابق بدون بيمه
باشند· اتحاديه ليست كارگرانيكه بيمه نبودند به بيمه ميبرد و اداره بيمه از بيمه
نبودن اين كارگران خبر نداشت· كارفرماها هنگام مراجعه اداره كار براي بيمه كردن
كارگران به كارگاهها مراجعه ميكرد· كارفرماها كارگران بيمه نشده را قايم ميكردند و
با گروه هاي مختلف مسئولين اداره بيمه را رد ميكردند· سوادآموزي هم يكي ديگر از
فعاليتهاي اتحاديه بود· اين يك تشكل شورايي بود، هر چند اسم آن اتحاديه بود· و در
مجمع عمومي اتحاديه تمام تصميمات گرفته ميشد· مجموعه اين اقدامات و فعاليتهايي كه
اتحاديه انجام داد زمينه را براي تدارك سازمان يافته اول مه در سال ۶۵ هم فراهم
نمود·
اتحاديه صنعتگر تا سال ۶۷ به فعاليت خود ادامه داد· در اين مدت اقدامات معيني را به
نفع كارگران به سرانجام رساند· بيمه كردن كارگران، رسيدن به وضعيت كارگاههاي كوچك،
ايجاد شركت تعاوني و پيگيري سوادآموزي كارگران از مهمترين اين اقدامات بودند·
اتحاديه كميته هاي مختلفي در امور ورزش و بهداشت و سوادآموزي بوجود آورد·
اتحاديه صنعتگر و دفتر آنها در عين حال محملي بود كه كارگران و رهبران آنها بدور هم
جمع ميشدند· تدارك مراسمهاي ماه مه از سال ۶۵تا ۶۷ اساسا از اين كانال ميگذشت·
اتحاديه صنعتگر با دو مشكل روبرو بود· اول از توجه كردن به طرح بعضي مطالبات كارگري
كه امكان طرح و تحقق آنها موجود بود غافل ماند و همين باعث شد، نتوانند قدرت بسيج
وسيعتري داشته و نيروي بيشتري را حول اهداف و مطالبات خود بسيج كند· دوما و اساسي
تر، از همان روز اول با فشار كارفرمايان، اداره كار و رژيم جمهوري اسلامي روبرو
بود· نزديك به سه سال فعاليت اتحاديه، دست و پنچه نرم كردن با اين فشارها هم بود·
بدنبال ماه مه ۶۷ و شروع اوج دستگيري، تعدادي از دست اندركاران و فعالين اتحاديه
صنعتگر هم دستگير شدند· و اين ضربه نهايي را در جهت پايان دادن به عمر اين تشكل
نوپا وارد كرد· از نيمه دوم سال ۶۷ اتحاديه صنعتگر نتوانست به فعاليت خود ادامه
دهد·
همزمان با دوران فعاليت اتحاديه صنعگر لازم است به عرصه ديگري از سازمانيابي
كارگران سنندج اشاره شود· درهمين دوران صندوقهاي مالي كارگري كه به شكل نيمه مخفي و
نيمه علني فعاليت ميكردند در ميان كارگران و خانواده هاي بعضي از محلات كارگري
بوجود آمد· اين صندوقها امكاني بودند كه كارگران به ياري آنها هم شرايط سخت معيشتي
شان را تخفيف دهند و در عين حال ابزاري بود كه تا حدودي نياز آنها را به متحد و
متشكل بودن جواب دهد· تعدادي از اين صندوقهاي كارگري يكسال بعد از اتحاديه صنعتگر
هم فعاليت خود را ادامه دادند· اتفاقا در غياب اتحاديه صنعتگر مراسم ماه مه سال ۶۸
توسط فعالين اين صندوقها سازماندهي شد· با ادامه دستگيري رژيم در سال ۶۸ تعدادي از
فعالين اين صندوقها و از جمله رفيق جمال چراغ ويسي دستگير شدند و ادامه كاري آنها
هم قطع شد· صندوقهاي كارگري نيز خود انعكاسي از سير سازمانيابي كارگران در آن سالها
بود·